GONDO 35
Simamani “mi txi akisana”
“Ngu toneto, thavelelanani mi txi akisana.”—1 VAT. 5:11.
NDANDO 90 A hi tsaniselaneni
ATI HI NO TIGONDA *
1. Ngu kuya ngu dibhuku 1 Vatesalonika 5:11, ngu wuhi mthumo awu hotshethu hi patekako ka wona?
INA dibanza dako di khala kuwuseta mwendo kuaka Nyumba ya Mfumo? Idi toneto, ti ha kubasani ti to wa khumbula mitshangano yo khata ka nyumba yoneyo ya Mfumo. Se u bongile ngutu Jehovha. Ti nga maha u di humile mirongo ya litsako ha koza ti ku karatela kuembelela ndando yo khata. Tinyumba toneto ta Mfumo ati ti nga akwa kwati, ta tisa wudhumo ka Jehovha. Kambe ti nga tisa ngutu wudhumo ngako hi txi pateka ka wuaki wumwani i si nga kuaka Tinyumba ta Mfumo. I ku kuaka vathu vamwani ava va tako ka tinyumba tiya ta wukhozeli. Mpostoli Paulo a si womba-wombi ngu kuaka tinyumba mbimo yi a nga womba mapswi aya ma ku ka 1 Vatesalonika 5:11, kambe a txi womba-womba ngu kuaka vamwani.—Yi lere.
2. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?
2 Mpostoli Paulo txikombiso txa txinene txa m’thu awu a ti zivako kwati kuaka Makristu kulowe. Ene a ti va pfela wusiwana. Ka gondo yiya hi na wona nzila yi ene a nga vhuna ngu yona Makristu kulowe ti to 1) me tsanisela sikarato, 2) me maha kudikha ni vamwani ni 3) me tsanisa likholo lawe ka Jehovha. Hi na wona ti to hi nga mu etetelisa kutxani ti to nathu hi kuaka Makristu kulothi nyamsi.—1 Vak. 11:1.
PAULO A VHUNI MAKRISTU KULOWE TI TO ME TSANISELA SIKARATO
3. Ngu kutxani mpostoli Paulo i di txikombiso txa txinene txo vhuna vanawe?
3 Mpostoli Paulo a txi randa ngutu vathu. Aku ene a nga txi ti ziva ti to ti womba txani kumanana ni sikarato sa wutomi; a sikoti kupfela wusiwana Makristu kulowe aya ni ona ma nga txi manana ni sikarato. Dikhambi dimwani a gumetwe ngu male yo ti hanyisa ngu yona, se ti txi lava e ti lavela mthumo kasi ku e ti vhuna kumweko ni kuvhuna vamwani ava a nga ti txhumayela navo. (Mith. 20:34) Ene i ti mmahi wa matenda. Se mbimo yi a nga hoka khe Korinto, ene a ti ya thuma ni Akila ni Prisila. Hambiketo, “otshe masiku a Sabbata” a txi txhumayela Vajudha kumweko ni Vagriki. Mbimo yi Silasi ni Timoti va nga hoka, “Paulo a to ti ningetela kugondisani ka dipswi.” (Mith. 18:2-5) Paulo kha divala ati i nga ti ta lisima ka wutomi, i ku kuthumela Jehovha. Aku mpostoli Paulo a nga veka txikombiso txa txinene ko thuma ni kuhisekela mthumo wo txhumayela ni ko khatalela silaveko sakwe sa nyama, ene a si koti kukuzeta Makristu kulowe. Ene a ma khumbutisile to ma si tumeleli sikarato mwendo kuvilela si va maha ve divala “ati i ku ta lisima ngutu” i ku kupateka ka yotshe mithumo ya wukhozeli wa Jehovha.—Vaf. 1:10.
4. I ngu nzila muni Paulo ni Timoti va nga vhuna Makristu kulowe ti to me wonisana ni kuxaniswa?
4 Msana kova dibanza da Tesalonika di di simekilwe, Makristu ale a maphya ma wuketwe ngu vathu. Mbimo yi dibutho da vakaneti di nga wona to kha da mana Paulo ni Silasi, vona va ruruvisile ‘vanawe vo kari ve va yisa masoni ka tinduna ta didhoropa’ va txi ya womba tiya: “Vona votshe va kanyisa mlayo wa Khezari.” (Mith. 17:6, 7) Ina u nga alakanya nzila yi Makristu awa a maphya ma nga tipfa ngu yona mbimo yi vathu va didhoropa diya va nga va wukela? Kutilava vona va di godhote kambe mpostoli Paulo kha lava ti to eto ti maheka. Hambiku ene ni Silasi ti nga lava ve huma didhoropani mule, vona va mahile totshe ati va nga tikota to dibanza dileya di khatalelwa. Mpostoli Paulo a khumbutisile tiya Vatesalonika: “Hi rumela Timoti mwananu . . . , kasi a txi ta mi tsanisa ni ku mi ninga mtamo amu ka likholo lanu kasiku ni wammweyo a si vi ni kukarateka ngu mhaka ya sixaniso.” (1 Vat. 3:2, 3) Ti nga maha Timoti a di vite ni experiyensia yo manana ni kuxaniswa khe didhoropani kwakwe ka Listra. Se a woni nzila yi mpostoli Paulo a nga tsanisa ngu yona vanathu. Aku Timoti a nga wona nzila yi Jehovha a nga vhuna ngu yona vanathu, ene a si koti kutsanisa Makristu yawa ti to totshe ti na lunga, Jehovha a ndi na va khatalela.—Mith. 14:8, 19-22; Vaheb. 12:2.
5. Mwanathu mmwani a dhanwako ku i Bryant a vhunisilwe kutxani ngu txitsaniso atxi a nga txi mana ka didhota?
5 Ngu yihi nzila yimwani ayi mpostoli Paulo a nga tsanisa ngu yona Makristu kulowe? Mbimo yi va nga tshumela veya Listra, Ikoniya ni Antiyokiya, Paulo ni Bharnabhasi va “vekile madhota masoni ka dibanza.” (Mith. 14:21-23) Ti ha kubasani ti to madhota onewo ma thavelete mabanza nga ha ma mahako ngu kona madhota nyamsi. Wona ati mwanathu mmwani a dhanwako ku i Bryant a nga ti womba. Ene a womba tiya: “Mbimo yi ni nga di ni 15 wa malembe tate wangu a hi lekile, ni ku mame a thavisilwe dibanzani. Ni ti pfite ni di tsukutwe ni kuguma mtamo.” Ngu tihi ati ti nga vhuna Bryant ti to e tsanisela sikarato siya? Ene a tshumela e womba tiya: “Didhota dimwani di dhanwako ku i Toni di txi bhula ni nani magwito ka mitshangano ni ngu timbimo timwani. Ene a ni bhulete ngu vanathu ava va nga manana ni sikarato, hambiketo va nga simama ve va ni litsako. Ene a ni lerete Masalmo 27:10 ni kutshumela e ni khumbuxeta txikombiso txa Ezekhiya awu a nga simama e thumela Jehovha a di thembekile hambiku Tate wakwe i nga ti singa txikombiso txa txinene.” Atiya ti mvhunisile kutxani Bryant? Ene a womba tiya: “Txitsaniso atxi Toni a nga ni ninga txi ni vhunile to ngu kutsimbila ka mbimo ni belela mthumo wa mbimo yotshe.” Madhota ma fanete kuzumba ma txi wonelela kasi kuwona to ina kha ku nga ni vanathu vo fana ni Bryant ava va nga lavako “mapswi a manene” o tsanisa.—Mav. 12:25.
6. I ngu nzila mpostoli Paulo a nga thumisa matimu a vakhozeli va Jehovha va kale ti to e tsanisa Makristu kulowe?
6 Mpostoli Paulo a khumbutisile Makristu kulowe ngu nzila yi Jehovha a nga ninga ngu yona mtamo “mtalo wa hombe wa tifakazi ta likholo” ati ti nga tsanisela sikarato. (Vaheb. 12:1) Paulo a txi tiziva ti to matimu a vathu vonevo va kale va nga sikota kutsanisela sikarato sa hombe, ma ndi na ninga mtamo Makristu kulowe ti to me simama me veka mapimo ka “didhoropa da Txizimu txi txi hanyako.” (Vaheb. 12:22) Matimu onewo ma nga hi vhuna nanathu nyamsi. Ha tsaniswa ngutu ngako hi txi lera ngu matimu a Gidhiyoni, Bharake, Dhavhidha, Samuwele, Dhaniyeli ni vamwani hi wona nzila yi Jehovha a nga va vhuna ngu yona. (Vaheb. 11:32-35) Ani sikombiso sa vanathu vo thembeka va masiku a ngweno ko? Akheno mzinda ha amukela mapasi a vanathu ava likholo lawe li nga tsaniswa msana kova va di gondile ngu matimu a Tifakazi ta Jehovha ta ngweno.
PAULO A KOMBILE MAKRISTU KULOWE NZILA YO MAHA KUDIKHA
7. Hi gonda txani ka txialakanyiso a txi Paulo a nga bhala ka Varoma 14:19-21?
7 Hi nga aka Mkristu kulothi ngako hi txi sakulela kudikha dibanzani. Athu kha hi tumeleli kuhambana ka mawonelo ku hi hambanisa. Kha hi sinzisi ti to kuthuma mawonelo athu i si nga ti to ko ndakwa mlayo wa Bhiblia. Khe ka dibanza da Roma ku ti ni Makristu ayi i nga ti Vajudha ni va i nga singa Vajudha. Aku mlayo wa Mosi wu nga si swi wu thuma ti si sungi ti to Makristu me londisa mlayo mayelano ni si va nga ti fanete kudya mwendo kwa mbi dya. (Marku 7:19) Kukhukhela ka mbimo yoneyo Makristu ma ndi na dya asi ma nga txi si lava. Kambe ku ti ni Makristu a Vajudha ava ti nga ti va karatela kumaha toneto. Se dibanza di ti ni kuhambana ka mhaka yiya. Mpostoli Paulo a vhunile Makristu me wona lisima lo simama me va ni ni kudikha ngu kuwomba tiya: “Ti tshurile ngako u si dyi nyama, u si seli vhinya, u si mahi txilo txihi ni txihi txi khuvekisako mkwanu.” (Lera Varoma 14:19-21.) Paulo a vhuni Makristu me wona ti to kuva ni mibhando dibanzani ti nga hambanisa vanathu mwendo kumaha mazunga dibanzani. Ene a ti ti emisete kumaha kutxitxa kasiku a si khuvekisi vanathu. (1 Vak. 9:19-22) Nanathu hi nga tekelela txikombiso txiya ngu kuaka vamwani ni kusimama hi maha kudikha ngu kwa mbi sinzisa mawonelo athu ka to kari i si nga kuva ku txo ndakwa mlayo wa Bhiblia.
8. Paulo a angulisile kutxani mbimo yi ku nga guleka txikarato txa hombe atxi txi ndi no maha kuva ni mibhando dibanzani?
8 Mpostoli Paulo a tshumete e hi vekela txikombiso ka kumaha kudikha ngako ku si nga ni kupfana ka timhaka ta lisima. Ngu txikombiso vanathu vamwani va Makristu o khata va txi sinzisa ti to ava i singako Majudha va ti fanete kuyiswa wukwerani, ti nga maha va txi thava kusolwa ngu va i nga ti Majudha. (Vag. 6:12) Paulo a tsani e kombisa to kha emi ni mawonelo onewo. Hambiketo, hahanze ko sinzisa to ku ti fanete kulondiswa mawonelo akwe, ene a ti vekile hahatshi e teka mhaka yiya e yi yisa ka vapostoli ni madhota khe Jerusalema. (Mith. 15:1, 2) Kota wuyelo, kuva a di mahisile tiya ti vhunile Makristu ti to me simama me va ni litsako ni kudikha dibanzani.—Mith. 15:30, 31.
9. Hi nga etetelisa kutxani txikombiso txa Paulo?
9 Ngako ku txi humelela kukanetisana dibanzani hi nga kombisa ti to hi seketela kudikha ngu kulondisa mkongomiso wa va Jehovha a nga va sawula ti to ve khatalela dibanza. Makhambi o tala mkongomiso awu wu nga seketelwa amu ka Bhiblia hi nga wu mana ka mabhuku athu ni wu hi ningwako ngu sengeletano ngu kukongoma. Ngako hi txi veka mapimo ka mkongomiso wonewo ti na hi vhuna ku hi seketela kudikha dibanzani i singa kusinzisa mawonelo athu.
10. Ngu tihi timwani ati mpostoli Paulo a nga ti maha kasi kuseketela kudikha dibanzani?
10 Mpostoli Paulo a txi seketela kudikha ngu kuwomba-womba ngu tifanelo ta tinene ta vanathu, i si nga kuwona tiphazamo ati va nga txi timaha. Ngu txikombiso ka mapswi o gwita ka dipasi adi a nga bhalela Varoma a womba-wombile ngu vanawe, vamwani ka vona a nga dhana ngu matina awe, e womba tifanelo ta tinene ati va ku nato. Hi nga tekelela txikombiso txa Paulo ngu kuwomba-womba ngu tifanelo ta tinene ta vanathu. Hi txi maha toneto, hi na va vhuna ti to ve va ni wumwewo ni kutshumela hi maha ti to dibanza di akana mu ka lirando.
11. Hi nga maha txani kasi kumaha kudikha ngako ku txi humelela kukanetisana?
11 Mbimo yimwani hambi Makristu aya ma nga vitwa ngu didhawa da moya ti nga maha ma si pfani ka to kari mwendo me kanetisana. Atiya ti mahekile ka mpostoli Paulo ni mngana wakwe Bharnabhasi. Vona va txi kanetisana ngu ti to ina va na teka Marku ve ya nayo ka liendo la wurumiwa ali li nga txi londisela kani. Se ku “humelela dizunga hagari kwawe” ati ti nga maha ti to ve hambana tinzila. (Mith. 15:37-39) Kambe Paulo, Bharnabhasi ni Marku va lulamisile txikarato txawe, va txi kombisa ti to vona va ninga ngutu lisima kudikha dibanzani. Paulo a tshumete e womba-womba ngu tifanelo ta tinene ta Bharnabhasi ni Marku. (1 Vak. 9:6; Vakl. 4:10) Nanathu hi lava kululamisa txikarato tximwani ni tximwani atxi hi nga vako natxo ni vamwani dibanzani ni kusimama hi veka mapimo ka tifanelo tawe ta tinene. Hi txi maha toneto, hi na sakulela kudikha ni wumwewo dibanzani.—Vaef. 4:3.
PAULO A TSANISILE LIKHOLO LA MAKRISTU KULOWE
12. Ngu sihi simwani sa sikarato asi Makristu ma mananako naso?
12 Hi nga aka vanathu ngako hi txi tsanisa likholo lawe ka Jehovha. Vanathu vamwani va manana ni kupoyilelwa ngu maxaka awe aya i singako Tifakazi ta Jehovha, mwendo ngu vathumi kulowe mwendo vagondi kulowe. Vamwani va wonisana ni malwati a hombe ni sikarato simwani. Ni ku ava i ku kale va di bhabhatisilwe ti nga maha i di kale va di rinzete ku mafu awa me loviswa, se eto ti nga va godholisa. Sikarato siya si nga maha ti va karatela kusimama va di thembekile ka Jehovha. Makristu a kale ma mananile ni sikarato asi si fanako. Se ngu tihi ati mpostoli Paulo a nga maha kasi kutsanisa Makristu kulowe?
13. Paulo a vhunisile kutxani Makristu kulowe aya ma nga ti poyilelwa ngu konaha ka ti va nga ti ti kholwa?
13 Mpostoli Paulo a thumisile Mibhalo kasi kuaka likholo la Makristu kulowe. Ngu txikombiso, Makristu aya i nga ti Majudha ti nga maha ti di ma karatete ngutu kutxhamusela ngu ta likholo lawe ka maxaka awe aya i nga si nga Majudha, aya ma nga ti kholwa ti to txikolwa txa txijudha ngu txona i nga ti txa lisima kupinda Wukristu. Ti ha kubasani ti to Makristu ale ma thumisile ati a Paulo nga va bhalela kasi kumalata sisofu sa va va nga ti ti gela ngu wukhongeli wawe. (Vaheb. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Nyamsi hi nga vhuna Makristu kulothi aya ma poyilelwako ti to me thumisa mabhuku athu aya ma txhamuselako ati hi ti kholwako. Vaphya ava va poyilelwako ngu ku va kholwako ti ko Txizimu ngu txona txi nga vanga sotshe silo hi nga va vhuna ve mana timhaka ati va nga ti thumisako ati ti ku ka mabhuku aya ma ku A Vida — Teve um Criador? ni A Origem da Vida – Cinco Perguntas Que Merecem Resposta kasi kukombisa vamwani ti to wutomi wu to vangwa.
14. Hambiku Paulo a nga ti bhisi ka mthumo wo txhumayela ngu tihi ati a nga ti maha ti to e vhuna vanathu?
14 Paulo a kuzetile Makristu kulowe ti to ve kombisana lirando ngu kona ha ka “mithumo ya yinene.” (Vaheb. 10:24) Ene a vhuni Makristu kulowe i singa ngu ti a nga ti ti womba dwe, kambe ngu mithumo. Ngu txikombiso, mbimo yi Makristu a khe Judheya ma nga va ni txikarato txa nzala mpostoli Paulo a va vhuni kuphakisela sakudya. (Mith. 11:27-30) Hambiku mpostoli Paulo a nga ti bhisi ngu kutxhumayela ni kugondisa ene a txi lava tinzila to vhuna ava va nga ti ni txilaveko. (Vag. 2:10) Ngu kumaha toneto ene a akile likholo la Makristu kulowe ka ti to mbimo yotshe Jehovha a na va vhuna. Nyamsi hi nga ti ningeta ngu kuthumisa mbimo yathu, mtamo wathu ni ti hi nga ti kotako ti to hi vhuneta amu ku nga welwa ngu tiphango ta mtumbuluko. Hi txi maha toneto hi na aka likholo la vanathu. Hi nga tshumela hi aka likholo la vanathu ngu ku mbimo yotshe hi pawusa so kari kasi kumaha miningelo. Atiya timwani ta tinzila ati hi nga vhunako ngu tona vanathu ti to ve themba ti to Jehovha kha na mbi thuka e va tshotsha.
15-16. Hi nga maha txani kasi kuvhuna ava va ku ni dikhodho?
15 Mpostoli Paulo kha tsukula vale va nga ti ni dikhodho. A va kombisile wuxinji ngu kuwomba-womba navo ngu nzila ya yinene ni yi yi akako. (Vaheb. 6:9; 10:39) Ngu txikombiso, ka mapapilo aya a nga bhalela Vahebheru ene a thumisile mapswi aya ma ku “athu” ni “hi” kasi kukombisa ti to sileleto asi a nga ti ninga vamwani nene a ti fanete e si thumisa. (Vaheb. 2:1, 3) Kufana ni mpostoli Paulo nathu kha ha fanela kutsukula ava va ku ni dikhodho. Hahanze keto, hi lava ku va aka ngu ku va kombisa to ha khatala ngu vona. Hi txi maha toneto, hi na kombisa ti to ha varanda ngu ditshuri. Ngako hi txi womba-womba ngu nzila ya yinene hi ni kuthumisa mapswi a manene, hi na sikota kuaka vamwani.
16 Mpostoli Paulo a tsanisekisile Makristu kulowe ti to Jehovha a ti yi wona mithumo yakwe ya yinene. (Vaheb. 10:32-34) Hi nga maha ti ti fanako ngako hi txi wona to mwanathu wo kari a ni dikhodho. Hi nga mkombela ti to e hi gela ati a nga gondisa tona ditshuri ni ku mgela e alakanyisisa ngu makhambi aya Jehovha a nga mvhuna. Hi nga thumisa mkhanjo wuwa kasi ku mtsanisekisa ti to Jehovha kha divala mithumo yakwe. Ni ku ene kha na mbi thuka e mu leka mwendo ku mu tshotsha. (Vaheb. 6:10; 13:5, 6) Mabhulo awa ma nga va vhuna vanathu ti to ve simama ve thumela Jehovha.
“SIMAMA U TSANISA VANATHU”
17. Ngu tihi ati hi fanelako ku timaha?
17 Kufana ni muaki awu a lavako kutshukwatisa wusikoti wakwe ngu kutsimbila ka mbimo, nanathu hi nga tshukwatisa nzila yi hi akako ngu yona vanathu. Hi nga vhuna vamwani ava va mananako ni sikarato, ngu kuva bhulela sikombiso sa vathu vamwani ava va nga manana ni sikarato si si fanako mbimo yi yi nga pinda. Hi nga sakulela kudikha ngu kuveka mapimo ka tifanelo ta tinene ta vanathu. Ni ku hi nga sakulela kudikha ngu kwa mbi tumelela kuhambana ka mawonelo ku hi hambanisa. Ni hi nga tsanisa vanathu ngu kuva bhulela ngu mibhalo yo kari ayi yi nga va vhunako, hi nga va vhuna ngu didhawa da nyama ni kutshumela hi vhuna ava va ku ni dikhodho.
18. Ngu tihi ati u nga ti emisela kumaha?
18 Ava va patekako ko aka tinyumba ta Mfumo va tsaka ngutu. Kambe ha mana litsako ni kueneliseka ngako hi txi vhuneta ka mthumo wo aka ngu didhawa da moya dibanzani. Kuhambana ni kuaka tinyumba ati ditshiku dimwani ti no khundumuswa, wuyelo ya mthumo wo aka ngu didhawa da moya nja kala kupinduka. Ngu toneto, hotshethu he tiemiseleni kusimama hi ‘thavelelana hi txi akisana.’—1 Vat. 5:11.
NDANDO 100 Va amukele ngu manza mambidi
^ Wutomi ka mafu awa a Sathani wa txika. Vanathu va nemelwa ngutu ngu sikarato. Se va na tipfa va di katekile ngako hi txi lava tinzila to va thavelela. Ka mhaka yiya hi nga vhuneka ngutu ngako hi txi xolisisa txikombiso txa mpostoli Paulo.
^ TITXHAMUSELO TA MIFOTA: Tate a vhuna mwanana wakwe ti to a nga thumisisa kutxani mabhuku athu kasi ku tiemela ngako a txi kuzetelwa kupateka ka khisimusi.
^ TITXHAMUSELO TA MIFOTA: Mpatwa awu wu nga enda wu ya ka wukhalo wumwani kasi ku ya vhuneta amu ku nga velwa ngu phango.
^ TITXHAMUSELO TA MIFOTA: Didhota di txi endela mwanathu awu a ku ni dikhodho. Ene a kombisa mwanathu wule mifota va nga thavisa va di votshe ka Txikolwa txa Vanyaphandule. Mifota yile yi va khumbutisa timbimo to tsakisa va nga va nato votshe. Se mwanathu wule e khata kualakanya ngu litsako ali nga txi li mana mbimo yi a txi thumela Jehovha. Ngu kutsimbila ka mbimo e tshumelela dibanzani.