1. Ngu txihi txiduko atxi Josefa a nga wonisana natxo, ni ku a mahile txani?

 MWANANA wa Jakobe Josefa a wonisanile ni txiduko txa hombe. Kata Potifari a mu gete tiya: “Otela ni nani.” Kambe Josefa kha tumela ku ti ningela. Ti nga maha m’thu e ti wotisa tiya: Kasi ngu kutxani Josefa a di lambile ku ti ningela ka kata Potifari, nguko Potifari a ti si nga ho. I singa eto basi kulamba kuotela ni wamsikati wule ti mu tisete sikarato. Hambi keto Josefa kha tumela ku ti ningela. Ngu kutxani? Ene a wombile tiya: “Ni nga ti kotisa kutxani ku maha to biha ta hombe to ngeto ni kuonhela Txizimu kani?”—Gen. 39:7-12.

2. Josefa a ti zivisile kutxani ti to wugango i ti txionho txa hombe?

² Josefa a ti zivisile kutxani ti to ku otela ni kata Potifari i ti wugango ni kuva timhaka to “biha ta hombe”? Phela ka mbimo yoneyo mlayo wa Mosi wu si si ku bhalwa i ku wona wu ku ni mapswi a ya ma ku khene: “U nga mahi wugango,” mlayo wonewo wu ta bhalwa msana kova ku di pindile 200 wa malembe. (Eks. 20:14) Hambi keto Josefa atxi mu ziva kwati Jehovha ha koza e pfisisa ti to kuotela ni wamsikati wule i ti wugango. Ngu txikombiso ti ha kubasani ti to Josefa atxi ti ziva ti to Jehovha a mahile mtxhadho ngu nzila yo wu wumbwa ngu wamsikati wammweyo ni wamwamna wammweyo dwe. Ni ku ti nga maha a di khumbute makhambi mabidi aya Jehovha a nga belela mbimo yi kokwani wakwe Sara a nga ti ka phango yo la ku tekwa ngu vavamna vamwani. Ngu ha ku fanako Jehovha a belete kasi ku vhikela kata Isaake, Rebheka. (Gen. 2:24; 12:14-20; 20:2-7; 26:6-11) Se eto ti vhuni Josefa ti to e pfisisa ati i ku to biha ni ta tinene ngu kuya ngu mawonelo ya Jehovha. Aku Josefa a nga txi randa Jehovha atxi randa ni milayo yakwe yo  lulama ni ku ati ti emisete ku namarela ka yona.

3. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

³ Ina awe wa randa wululami? Ti ha kubasani ti to ina. Kambe hotshethu kha ha hetiseka se nga ku hi si ti woneli mawonelo a ditiko ngu wululami ma nga dhuka me hi belela. (Isaya 5:20; Var. 12:2) Se ka gondo yiya hi na bhula ngu ti to nji txani wululami ni ku hi wuyeliswa kutxani ngu ku hanya ngu nzila ya wululami. Hi na tshumela hi wona timhaka tiraru ati ti nga hi vhunako to hi kulisa lirando lathu ngu milayo ya Jehovha.

4. Vathu vo tala va pimisa ti to m’thu wo lulama mbwo zumbisa kutxani?

⁴ Vathu vo tala va pimisa to m’thu wo lulama m’thu wo tigela mwendo wo pimisa ti to a lulamile ku pala vamwani. Kambe Jehovha kha va tsakeli vathu vo zumbisa eto. Mbimo yi Jesu a nga di ha mafuni ene a sote ngutu vathangeli va wukhongeli ava va nga txi ti vekela va pune milayo ya wululami. (Ekl. 7:16; Luka 16:15) Kambe m’thu wo lulama ngu ditshuri hi nga m’thu wule wo ti gela to wa ziva ku pala vamwani.

5. Ngu kuya ngu Bhiblia nji txani wululami? Ningela sikombiso.

⁵ Wululami i fanelo ya yinene ngutu. Wululami ti womba ku maha ati i ku ta tinene masoni ka Jehovha Txizimu. A mu ka Bhiblia mapswi ya ma nga thumiswa ma yelanako ni wululami ma txhamusela ku hanya ngu milayo yo guleka i ku milayo ya Txizimu. Ngu txikombiso Jehovha a ningile milayo ka vaxavisi ti to va ti fanela ku thumisa “mpimo wumwewo.” (Dhewut. 25:15) Dipswi da Txihebheru adi di nga hunduluxelwa di ta va “mpimo wumwewo” di nga hunduluxelwa di va “wululami.” Ngu toneto Mkristu awu a lako ku va wo lulama ka Txizimu a fanete ku thumisa mpimo wumwewo mwendo kwambi kanganyisa ka timhaka ta mabhindu. M’thu awu a randako to lulama wa nyenya ku wona m’thu mmwani atxi xaniswa. Ni ku kasi ku m’thu e ‘tsakisa [Jehovha] ka totshe timhaka,’ a fanete ku pimisa to sisungo si a si mahako Jehovha a si wonisa kutxani.—Vakl. 1:10.

6. Ngu kutxani hi nga thembako mawonelo a Jehovha a ta tinene ni to biha? (Isaya 55:8, 9)

⁶ Bhiblia yi womba ti to Jehovha ngu ngene Txisima txa wululami. Ngu txikombiso, Jehovha a dhanwa ku i “amu ku zumbako kona wululamo.” (Jer. 50:7) Kota Mvangi wathu Jehovha ngene ekha a wu a nga si kotako ku hi vekela milayo ya ta tinene ni to biha. Aku Jehovha a nga hetiseka mawonelo akwe ya ta tinene ni to biha ma gulekile ngutu ku pinda athu nguko athu hi tshapetwe ngu txionho. (Mav. 14:12; lera Isaya 55:8, 9.) Hambi keto aku hi nga vangwa ngu txifaniso txakwe hi nga sikota ku hanya ngu milayo yakwe yo lulama. (Gen. 1:27) Ni ku athu ha ti dhunda ku maha toneto. Ngu kona ka lirando la hombe ali hi ku nalo ngu Tate wathu wa nzumani ti hi susumetela to hi maha totshe hi nga ti kotako kasi ku mu etetela.—Vaef. 5:1.

7. Ngu kutxani hi nga wombako ti to milayo yo thembeka ya laveka? Ningela txikombiso.

⁷ Ha wuyelwa ngutu ngako hi txi namarela ka milayo ya Jehovha ya ta tinene ni to biha. Ngu kutxani hi nga wombako toneto? Alakanya i di ti to dhokodhela mmwani ni mmwani a londisa milayo yakwe a pune ya mathumelo sibhejela. Ngu ditshuri eto ti di na maha ti to va lwali vamwani ve fa. Ti ha kubasani ti to kuva ni milayo yimweyo yo thembeka kasi ku yi londiswa ti nga hi vhikela. Ngu ha ku fanako milayo ya Txizimu ya ta tinene ni to biha ya hi vhikela.

8. Ngu yahi makatekwa aya ma no manwa ngu vale va hanyako ngu milayo ya Jehovha?

 ⁸ Jehovha wa katekisa votshe vale va mahako mizamo yo hanya ngu milayo yakwe. Ene a thembisa tiya: “Vathu vo lulama va na dya thomba ya mafu, va na xayiseka ka ona yotshe mbimo.” (Mas. 37:29) U alakanya ti to wutomi wu na va njani mbimo yi votshe vathu va no hanya ngu milayo yo thembeka ya Jehovha ve va ni wumwewo, kudikha ni litsako? Jehovha a lava ti to awe u ti dila ngu wutomi wo nga tiya. Ngu ditshuri hotshethu hi ni sivangelo so pfisiseka so hi randa wululami. Se hi nga maha txani ti to hi kulisa lirando lathu ngu fanelo yiya? He woni timhaka tiraru ati hi nga ti mahako.

9. Nji txani txi no hi vhuna ti to hi randa wululami?

⁹ Yo khata: Randa Mveki wa milayo. Kasi ku hi randa wululami hi fanete hi kulisa lirando lathu ka Wule i ku ene a vekako milayo ya ta tinene ni to biha. Nga ku hi txi randa ngutu Jehovha ti na hi susumetela ti to hi lava ku hanya ngu milayo yakwe yo lulama. Ngu txikombiso, i di ku Adhamu ni Evha va ti m’randa Jehovha vona va sa mu tshuralela.—Gen. 3:1-6, 16-19.

10. Ngu tihi ati Abrahamu a nga timaha kasi ku pfisisa mapimo a Jehovha?

¹⁰ Athu ngu ditshuri kha hi lavi kumaha phazamo yo fana ni yi Adhamu ni Evha va nga yi maha. Kasi ku hi sikota ku maha toneto hi fanete ku simama hi gonda ngu Jehovha hi ninga lisima tifanelo takwe hi zama ku pfisisa nzila yi a pimisako ngu yona. Ngako hi txi maha toneto lirando lathu ngu Jehovha li na kula. Alakanyisisa ngu txikombiso txa Abrahamu. Ene a ti mu randa ngutu Jehovha. Hambi ka mbimo yi ti nga di mu karatela ku pfisisa sisungo simwani si Jehovha a nga txi si maha Abrahamu a si tshuraleli Jehovha. Hahanze keto ene atxi zama ku pfisisa ti to ngu kutxani Jehovha a txi maha sisungo so kari. Ngu txikombiso mbimo yi a nga ziva ti to Jehovha a ti mahile txisungo txo lovisa Sodhoma ni Gomora ene a thavile ti to “Mlamuli wa ditiko dotshe” a di na fuvisa vo lulama kumweko ni vo biha. Ngu toneto ene a mahile siwotiso so kari ka Jehovha. Jehovha a mu engisete ngu kutimisela. Ngu magwito Abrahamu a pfisisile ti to Jehovha wa xolisisa timbilu ta votshe vathu ni ku ene a tsayisa vabihi i singa vo mbi na mnando.—Gen. 18:20-32.

11. Abrahamu a ti kombisisile kutxani ti to a txi randa ngutu Jehovha ni ku mu themba?

¹¹ Abrahamu a gwesekile ngutu ngu mabhulo aya a nga va nawo ni Jehovha mayelano ni ku loviswa ka Sodhoma ni Gomora. Ene a khatile ku randa ngutu ni ku xonipha Jehovha ku pinda kale. Ku di pindile malembe nyana, ene a vile ka txiemo atxi txi ti nga ti lava e kombisa ti to ina ngu ditshuri wa themba Jehovha kani. Jehovha a ti mu kombete ti to e ningela mwanana wakwe Isaake kota digandelo. Kambe ka mbimo yiya Abrahamu se atxi mu pfisisa kwati Jehovha se kha mu mahela siwotiso. Abrahamu a to maha ati a nga ti rumilwe ku maha. Hambi keto ina wa ku alakanya ku panda ku a nga ku pfa mbimo a nga a txi lulamisela ku maha tiya? Abrahamu ti nga maha a di pimisile ngutu ngu totshe a nga di ti gondile mayelano ni Jehovha. Ene atxi ti ziva to Jehovha kha thuki e maha to biha. Ni ku ngu kuya ngu ti Mpostoli Paulo a nga gwita e ti bhala, Abrahamu atxi kholwa ti to Jehovha a di na sikota ku wusa mwanana wakwe Isaake. (Vaheb. 11:17-19) Phela Jehovha a di thembisile ti to Isaake a di na va tate wa matiko o tala ni ku kala mbimo yoneyo Isaake a sise ku va ni  vanana. Abrahamu a ti mu randa ngutu Jehovha se a ti themba ti to ene a di na maha to maha ngu nzila yo lulama. Ngu kona ha ka likholo ene a mahile ati a nga rumwa hambi ku ti nga txi karata.—Gen. 22:1-12.

12. Hi nga mu etetelisa kutxani Abrahamu? (Masalmo 73:28)

¹² Hi nga mu etetelisa kutxani Abrahamu? Nanathu hi fanete ku gonda ngu Jehovha. Ngako hi txi maha toneto hi na tshuketa hafuhi ni nene ni ku hi na mu randa ngutu. (Lera Masalmo 73:28.) Livhalo lathu li na trenarwa kasi ku etetela mapimiselo a Jehovha. (Vaheb. 5:14) Kota wuyelo, nga ku m’thu a txi zama ku hi duka ti to hi maha to biha hi na lamba. Hi na nyenya ku maha timwani ni timwani ati ti no henyisa Jehovha ni ku daya wuxaka wathu ni nene. Se ngu tihi timwani hi nga ti mahako kasi ku kombisa ti to ha randa wululami?

13. Hi nga maha txani ti to hi tsimbila ngu nzila ya wululami? (Mavingu 15:9)

¹³ Ya wumbidi: Sakulela ku kulisa lirando lako ngu wululami ditshiku ni ditshiku. Kufana ni kutsanisa mmidi ti lavako ku wu txhukumisa ditshiku ni ditshiku, ti to hi kulisa lirando lathu ngu milayo yo lulama ya Jehovha ti lava hi trenara ku randa milayo ya Jehovha ditshiku ni ditshiku. Jehovha hi nga m’thu wo karata se ene kha rinzeli ti to hi maha to pinda ati hi ti kotako. (Mas. 103:14) Ni ku ene a hi gela ti to “a randa awule a tsimbilako ngu kululama.” (Lera Mavingu 15:9.) Ngako hi txi lava ku hokela makungo o kari ka mthumo wa Jehovha hi maha mizamo yo hokelela makungo oneyo. Se ti ngu ha ku fanako ni kutsimbila ngu nzila ya wululami. Jehovha a na hi vhuna ku hi tshukwatisa ngu ku tsimbila ka mbimo.—Mas. 84:5, 7.

14. Nji txani “txivhikelo txa khana” txa wululami, ni ku ngu kutxani txi txi laveka?

¹⁴ Jehovha wa hi khumbutisa ti to ku hanya ngu nzila ya wululami hi nga mrwalo. (1 Joh. 5:3) Kuwomba ditshuri wona njivhikelo kwathu atxi hi txi lavako ditshiku ni ditshiku. Khumbula matxhari a moya aya Mpostoli Paulo a nga womba-womba ngu ona. (Vaef.  6:14-18) Ene a womba-wombile ngu txivhikelo txa khana atxi txi vhikelako mbilu ya disotxhwa. Ene a wombile ti to hi ti fanete ku teka “kululama ku txi maha txivhikelo txa khana yathu,” ti wombako ku hanya ngu milayo yo lulama ya Jehovha. Kufana ni txivhikelo txa khana atxi txi vhikelako mbilu milayo ya Jehovha yo lulama yi nga vhikela mbilu yathu yo fanekisela. Ngu toneto mbimo yotshe u fanete ku tsaniseka ti to ka matxhari a ku a moya ka pateka txivhikelo txa khana txa wululami!—Mav. 4:23.

15. U nga maha txani ti to u ambala txivhikelo txa ha khana txa wululami?

¹⁵ U nga maha txani ti to u ambala txivhikelo txa ha khana txa wululami? U nga maha toneto ngu kualakanyisisa ngu milayo ya Jehovha nga ku u txi lava kumaha sisungo ditshiku ni ditshiku. Ngu txikombiso, ngako u txi lava kumaha txisungo txa si u no si engisela, asi u no si xalela mwendo mabhuku ya u no lera, khata ngu ti wotisa tiya: Misakano yiya yi na gwesisa kutxani mbilu yangu? Ina Jehovha a yi wonisa kutxani misakano yiya? Ina kha yi seketeli timhaka ti Jehovha a ti wonako ti sa lulama to fana ni wugango, wugevenga, makolo ni ku ti alakanyela? (Vaf. 4:8) Ngako u txi maha sisungo asi si yelanako ni ku dhunda ka Jehovha, u nava u txi tumelela milayo Yakwe yo lulama ti to yi ku vhikela.

16-17. Dibhuku da Isaya 48:18 di hi tsanisekisa kutxani ti to hi nga sikota ku simama hi hanya ngu milayo yo lulama ya Jehovha ngu ha ku si gumiko?

¹⁶ Ina awe wa thuka u karateka u pimisa ti to ina u na sikota ku simama u hanya ngu milayo yo lulama ya Jehovha ditshiku ni ditshiku? Wona txikombiso atxi Jehovha a nga txi thumisa txi ku ka Isaya 48:18. (Lera.) Jehovha a thembisa ti to wululami wako wu na fana ni “mavimbi a linene.” Alakanya u di lineneni u di emile tikasa u txi wonetela mavimbi ma txi peka. Ina u nga thuka u alakanya ti to mavimbi yale mbimo yimwani ma na dhuka me ema ku peka? Ahim-him. Awe wa ti ziva ti to ku khukhela kale mavimbi ma peka lineneni se eto ti ku maha u tsaniseka ti to ma na mbi ema.

¹⁷ Wululami wako wu nga fana ni linene, ngu nzila muni? Ngaku u txi lava kumaha txisungo txo kari u khata ngu kualakanyisisa ngu ti Jehovha a lavako ti to u ti maha. Hambi i di ti to txisungo txi u lavako kumaha njo karata, Tate wathu wa nzumani mbimo yotshe wa ho ti to e ku vhuna u simama u si nyeka-nyeki ni ku hanya ditshiku ni ditshiku ngu milayo yakwe ya wululami.—Isaya 40:29-31.

18. Ngu kutxani hi ti fanete ku vayilela kulamula vamwani ngu kuya ngu milayo yathu?

¹⁸ Ya wuraru: Veka wulamuli manzani ka Jehovha. Hambi ku hi mahako totshe hi nga ti kotako kasi ku hi hanya ngu milayo yo lulama ya Jehovha hi fanela ku ti wonela ti to hi si lamuli vamwani mwendo ku ti wona hi di vo lulama ku pala vamwani. Athu kha ha fanela ku tekela vamwani hahatshi ngu ku va lamula ngu kuya ngu milayo yathu ni ku hi fanete hi khumbula ti to Jehovha ngene i ku “Mlamuli wa ditiko dotshe.” (Gen. 18:25) Jehovha kha hi ninga mthumo wo lamula vamwani. Phela Jesu a hi ningile txirumo atxi txi ku: “Mi nga lamuleni kasiku mi si lamulwi nanu.”—Mat. 7:1. *

19. Josefa a ti kombisile kutxani ti to a txi themba wulamuli wa Jehovha?

¹⁹ Wona txikombiso txa Josefa wa mwamna wo lulama. Ene a vayilete kulamula vamwani  hambi ku a nga txi ñolwa ngu nzila ya walo. Vakoma vakwe va mu xavisile kota khumbi ve tshumela ve hembela tate wawe ve womba ti to Josefa a ti datwe. Ngu kutsimbila ka mbimo Josefa a mananile ni maxaka akwe. Aku se i nga ti mkoma, a di va ñote ngu nzila ya tshofu mwendo ku la ku phota. Phela vakoma va Josefa va txi pimisa ti to ene a di na maha toneto hambi ku vona va nga ti ti sote ngu ti va nga di ti mahile. Kambe Josefa a va tsanisekisile a txi womba tiya: “Mi nga thaveni txilo! Mi pimisa ti to ani ni wukhaloni wa Txizimu kani?” (Gen. 37:18-20, 27, 28, 31-35; 50:15-21) Josefa a ti vekile hahatshi e veka wulamuli manzani ka Jehovha.

20-21. U nga maha txani ti to u vayilela ku ti gela ku u wo lulama?

²⁰ Kufana ni Josefa nanathu hi veka wulamuli manzani ka Jehovha. Ngu txikombiso, athu kha hi ti geli ngu ku ha txi ziva txivangelo atxi ti nga maha mwanathu e maha to kari, nguko athu kha hi sikoti ku lera mbilu i Jehovha dwe awu ‘a kalako mimoya’ mwendo a zivako ta mbiluni. (Mav. 16:2) Ene wa randa vathu va tixaka totshe ni midhawuko yotshe. Ni ku a hi kuzeta ku hi ‘tula nanathu timbilu tathu.’ (2 Vak. 6:13) Se hi maha totshe ati hi nga ti kotako kasi ku kombisa lirando ka vanathu votshe va hamafuni i singa ku va lamula.

²¹ Atiya ti womba ti to kha ha fanela ku lamula hambi va i singako Tifakazi. (1 Tim. 2:3, 4) Ina awe u nga lamula dixaka dako adi i si ngako Fakazi ngu ku womba tiya: “A wule kha nambi thuka e va Fakazi”? Awe u nge mahi eto, eto i ngava magwava a hombe ni ku ti gela ti to u wo lulama. Jehovha a nga di a txi ninga “vathu va otshe matiko” mkhanjo wo ve ti sola. (Mith. 17:30) Ngu toneto mbimo yotshe khumbula ti to ku tigela ti to u wo lulama ti kombisa kwa mbi lulama.

22. Ngu kutxani u ti emisete ku simama u randa wululami?

²² Hi navela ti to lirando li hi ku nalo ngu milayo yo lulama ya Jehovha li engetela litsako lathu ni ku va txikombiso txinene ka vamwani kasi ku va vhuna ni vona ti to ve tshuketa ka Txizimu. He simameni hi va ni “nzala ni ditora da wululami”. (Mat. 5:6) Tsaniseka ti to Jehovha wa yi wona mizamo u yi mahako ni ku wa tsakiswa ngu ku u yako masoni u txi tshukwatisa. Hambi ku mafu yawa ma yako ma txi dhupela amu ka wubihi u nga godholi tsana khumbula ti to Jehovha wa “randa vo lulama.”—Mas. 146:8.