1. Txialakanyiso txa Vafilipiya 2:3 mayelano ni kutiveka hahatshi txi nga hi vhuna ti to hiva ni wuxaka wa wunene ni vamwani. Ngu nzila yihi?

ATHU ha tiveka hahatshi ka mkongomiso wa Jehovha nguko ha tsaniseka ti to ene wa ti ziva ati i ku ta tinene kwathu. (Vaef. 4:22-24) Ku tiveka hahatshi ku hi maha hi si thangetisi minavelo yathu kambe hi thangetisa kudhunda ka Jehovha ni kuteka vamwani i di va lisima kwathu. Ngu toneto, ha sikota kuva vangana va Jehovha ni va vanathu.—Lera Vafilipiya 2:3.

2. Ngu tihi ati Paulo a nga ti ti ziva ku ti sa biha, ni ku hi na bhula ngu txani ka msungo wuwa?

² Ngako hi si ti woneli hi nga kuzetelwa ngu vathu vo tigela ni kutialakanyela va ditiko diya da Sathani. * Ti woneka nga vanathu ka timbimo ta mpostoli Paulo va ti manana ni txikarato txiya, nguko ene a bhalete tiya Varoma: “Na laya mmwani ni mmwani a ku hagari kwanu ti to a si thuki a txi ti alakanyela kupinda mpimo wa fanelo yakwe, aniko a nave ni mapimo a ku ti veka hahatshi.” (Var. 12:3) Hambiketo, Paulo a ti ti ziva ti to kha ta biha kupimisa ngu ngathu ngu mpimo wa wunene. Kambe, ngako hi txi ti veka hahatshi hi na va ni mawonelo a manene ngu ngathu. Ka msungo wuwa hi na bhula ngu timhaka tiraru ati ti lavekako hi ti veka hahatshi ka tona i ku tiya: 1) ku tiveka hahatshi ka wu u nga tekana nayo, 2) kuthumela Jehovha ngu kutiveka hahatshi ni 3)kutiveka hahatshi hi txi beta mifota, mavhidhiyu mwendo a ti hi bhalako ka internet.

3. Ngu kutxani ku txi maneka sikarato ha mwayani? Vamwani va tolovela kumaha txani?

³ Jehovha a vangile wukati ti to wu tisa litsako ka mwamna ni msikati. Aku hi nga mbi hetiseka, ku na maneka sikarato. Paulo a tshumete a txi khene ava va txhadhako va na manana ni sikarato. (1 Vak. 7:28) Vamwani va nga ti wona nga mkama wotshe mba maguwa se ve wona nga i tshuku va sa txhadha votshe. Ngako mpatwa wo kari wu di ni mawonelo a ditiko wu nga tutumela kupimisa ti to i tshuko hi hambana. Vatekani vonevo va nga wona to kulekana ngu tona i ku ta tinene, se kadha m’thu eho a lwela dakwe.

4. Ngu tihi hi fanelako ku ti vayilela?

⁴ Ti lava hi vayilela kupimisa ti to ayu ni nga tekana nayo kha dhari. Hi fanete hi khumbula ti to ko va ni txivangelo tximwetxo dwe txa mu ka Bhiblia txo daya wukati i ku wugango. (Mat. 5:32) Se ngako hi txi manana ni sikarato asi Paulo a nga si womba kha ti lavi hi pimisa ti to mwamna mwendo msikati wangu kha ni tsakisi, mwendo kupimisa ti to i ti ku ni to txhadha ni mmwani m’thu ni da randwa ta tinene. Ngako hi txi pimisa ngu nzila eyo hi maneka hi txi lwela dathu dwe. Wuzivi wa mafu wu womba tiya, ngako eto ti txi ku humelela awe maha ati u ti lavako, hambi i di para u daya wukati. Kambe, wuzivi wa Txizimu wu womba tiya: “Kha kulaveki ti to mmwani ni mmwani a txi khatalela si i ku sakwe dwe, aniko mmwani ni mmwani a na khatalele ni sa vamwani.” (Vaf. 2:4) Jehovha a lava ku u simama u di txhadhile hayi kudaya wukati. (Mat. 19:6) Ene a lava ku u mu thangetisa ene kukhata, i si nga kulwela dako dwe.

5. Ngu kuya ngu Vaefesu 5:33, mwamna ni msikati va fanete ve maha txani?

 ⁵ Mwamna ni msikati va fanete kurandana ni kuxoniphana. (Lera Vaefesu 5:33.) Bhiblia yi hi gondisa ku hi va ni wuha i si nga kudhunda kulava kuningwa dwe. (Mith. 20:35) Vatekani va nga vhunwa ngu txani ti to ve kombana lirando ni kuxoniphana? Ngu kuva ni moya wa kutiveka hahatshi. Vavamna ni vavasikati va va tivekako hahatshi kha va na mbi lwela tawe dwe, kambe va ‘lava asi si vhunako vamwani.’—1 Vak. 10:24.

6. U nga gonda txani ka ti Steven ni Stephanie va nga womba?

⁶ Kutiveka hahatshi kuvhunile mipatwa yo tala ya Makristu ti to yi mana litsako ka mtxhadho wawe. Ngu txikombiso, Steven awu a ku ni msikati a womba tiya: “Ngako awe ni mkatako mi txi pfana mi na thumisana kwati, ngutu-ngutu ku ti ni sikarato. Hahanze ko tutumela ku khawe ani ni lava kumaha ati ani ni ti lavako, u na zama kumaha ati ti no vhuna motshenu.” Msikati wakwe Stephanie nene a womba tiya: “Kha nga ho wu a nga tsakelako kuhanya ni mlala. Ngako hi txi thuka hi si pfani ka to kari, hi lava tinzila to tumbula txikarato. Msana keto hi maha mkombelo, hi maha wuxolisisi ni kubhula ngu tona. Hahanze ko lwisana hipune hi lwa ni txikarato.” Vavamna ni vavasikati va wuyelwa ngako va si ti alakanyeli kupinda mpimo wa fanelo yawe.

7. Ngako mwanathu a txi amukela txiavelo txo sawuleka a fanete kumaha txani?

⁷ Hi yi wona i di lungelo ya hombe kwathu kuthumela Jehovha ngu tinzila to hambana-hambana. (Mas. 27:4; 84:10) Ngako mwanathu wo kari a txi ti kota kuthumela Jehovha ka mthumo wo sawuleka wa mbimo yotshe ta tsakisa ngutu. Phela Bhiblia yi womba tiya: “Awu a navelako kuva mthangeli wa dibanza, a navela mthumo wa wunene.” (1 Tim. 3:1) Kambe, ngako mwanathu eneyo a txi mana txiavelo txonetxo txo sawuleka a nga mahe nga o mba kanda ni mafu. (Luka 17:7-10) Ene a fanete kutiemisela kuthumela vamwani ngu kutiveka hahatshi.—2 Vak. 12:15.

8. Hi nga gonda txani ka txikombiso txa Dhiyotrefo, Uziya ni Abhisalome?

⁸ Bhiblia yi ni sikombiso sa vathu va nga ti pimisa ngu tawe dwe. Ngu txikombiso Dhiyotrefo a ti lwela “ku ti maha mthangeli hagari” ka dibanza. (3 Joh. 9) Uziya nene a ti guletile ngutu ha ko za e lava kumaha mthumo awu wu nga si lumbi ene. (2 Mak. 26:16-21) Abhisalome nene a zamile kuxenga vathu e ti maha wa mnene wa kona ngu txikongomelo txo lava kufuma. (2 Sam. 15:2-6) Nga ha ti nga kombiswa ka sikombiso siya, Jehovha kha tsakeli vathu va va lavako ku ti txhaya phambeni. (Mav. 25:27) Ngu magwito, vathu va kutigela ni kutiguleta va na gwitisa kutshunganela.—Mav. 16:18.

9. Ngu txihi txikombiso atxi Jesu a nga hi siyela?

⁹ Kuhambana ni sikombiso soneso so biha, wona txikombiso txa Jesu, hambiku i ku “Txifaniso txa Txizimu,” ene a ti khene ‘Tate mbwa hombe kupinda ene.’ (Vak. 1:15; Joh. 14:28) Hambiku Jesu a ko palwa ngu Jehovha dwe ngu wukoma, ene kha tialakanyela kupinda mpimo wa fanelo yakwe. Ene a gete vagondiswa vakwe a txi khene: “Awu i ku wam’dotho hagari kwanu motshenu, ngene i ku wa hombe.” (Luka 9:48) Ta tsakisa kuthuma ni madhota, malanda a wuthumeli ni vawoneleli va sigava ava va tekelelako txikombiso  txa Jesu txa ku tiveka hahatshi! Ngako hi txi tiveka hahathi, hi na dhundana i ku ti vathu va Jehovha va ziwako ngu tona.—Joh. 13:35.

10. U nga maha txani ngako u txi wona nga dibanzani ku ni txikarato atxi txi si lulamiswi?

¹⁰ U nga maha txani ngako u txi wona nga dibanzani ku ni txikarato atxi txi si lulamiswi? Hahanze ko sola-sola, u nga kombisa ku tiveka hahatshi ngu kuseketela madhota. (Vaheb. 13:17) U nga mahisa kutxani toneto, ti wotise tiya: ‘Ina ku ni wu a fako ngu txikarato txonetxo? To sunga ku txi lulamiswa konakuwa? Ina ngani ni fanelako kululamisa txikarato txonetxo? Ina ni lwela wumwewo mwendo no lava kutimaha wa mnene?’

11. Ngu kuwa ngu Vaefesu 4:2, 3, hi txi tiveka hahatshi hi na wuyelwa ngu txani?

¹¹ Ka Jehovha kutiveka hahatshi nga lisima ngutu kupinda wusikoti mithumo ni ku kupfana nda lisima ngutu kupinda kuthuma kwati. Ngu toneto, zama kuthumela Jehovha ngu kutiveka hahatshi. U txi maha toneto u na maha ti to dibanzani ku va ni wumwewo. (Lera Vaefesu 4:2, 3.) Hiseka ka mthumo wo txhumayela. Lava tinzila to vhuna vamwani ngu ku va mahela tatinene. Vana ni wuha ka votshe dibanzani. (Mat. 6:1-4; Luka 14:12-14) U txi thuma ngu kutiveka hahatshi dibanzani, vamwani va na ti wona ti to wa tiveka hahatshi, i si nga kuwona wusikoti wako dwe.

12. Ina Bhiblia ya tsimbisa ku va ni vangana? Txhamusela.

¹² Jehovha a lava ku hi tsaka kumweko ni vangana ni maxaka athu. (Mas. 133:1) Jesu a ti navo vangana. (Joh. 15:15) Bhiblia yi  womba ti to ku va ni vangana va vanene ta wuyelisa. (Mav. 17: 17; 18:24) Yi tshumela yi womba ti to hi nga ta tinene ku ti maha mahamba yedwe. (Mav. 18:1) Vamwani va pimisa to va nga mana vangana ngu kuthumisa internet. Kambe ti lava hi ti wonela ka silo soneso.

13. Ngu kutxani ava va zumbelako kuwonetela ni kubetela mafoto ka internet va txi tolovela kupfa txiwunda ni txitrese?

¹³ Wuxolisisi wumwani wu womba ti to vathu va va zumbako va txi beta ni ku wonetela mifota ka internet va gwitela kupfa txiwunda ni txitrese. Ngu kutxani? Nguko vathu va tolovela kubetela mifota ya timhaka ta wutomi wawe, ya vangana vawe ni ya makhalo o tsakisa aya va nga khala ku ya ka ona. M’thu wu a wonako mifota yoneyo a nga navela se e alakanya to ene kha hanyi wutomi wo tsakisa. Mwanathu mmwani wa txisikati aku ni 19 wa malembe a womba tiya: “Ni khatile kubavela vamwani mbimo yi ni nga txi va wona va txi tsaka ngu magwito ka divhiki ku ve ani ni ti mtini ni to kwaa khohe ngu kuswireka.”

14. Dibhuku da 1 Pedro 3:8 di nga hi vhunisa kutxani hi txi thumisa internet?

¹⁴ Ka internet ku ni so tala asi si nga hi vhunako kubhula ni vangana. Ina u ti tumbute ti to simwani si si betwako ka ma internet si mahelwa ku ve wonwa kani? Ka soneso va veketelako vo na va lava ku hi gela tiya “wonani ani.” Vamwani va bhaletela timhaka ta txitingani ni to mbi pfala ka mifota yawe ni ka mifota ya vamwani. Atiya ti lwisana ni kutiveka hahatshi ni wumbilu awu Makristu ma kuzetwako ku wu sakulela.—Lera 1 Pedro 3:8.

15. Bhiblia yi nga hi vhunisa kutxani kuvayilela kulava kuwonwa ngu vamwani?

¹⁵ Ngako u txi thumisa ma internet ti wotise tiya: Ina ati ni bhalako, mifota ni mavhidhiyo ya ni betelako ma maha vamwani ve pimisa to no gwira? Ina na gwilikisela vamwani? Bhiblia yi womba tiya: “Sotshe si si ku ho ha ditikoni, kunavela ka mmidi, kunavela ka maso ni ku ti kulisa ngu tithomba, hi nga si si tsakelwako ngu Tate, aniko si tsakelwa ngu vathu va ha  ditikoni.” (1 Joh. 2:16) Ka Bhiblia yimwani “ku ti kulisa ngu tithomba” ti vekisilwe ku: “Kulava kuwonwa u di wa lisima.” Makristu kha ma ti karateli kuwonwa ngu vamwani. Ona ma londisela txialakanyiso txa mu ka Bhiblia a txi txi ku: “Hi nga ti guleteni, hi nga vhukaneni, hi nga vengelaneni.” (Vag. 5:26) Kutiveka hahatshi ku na hi vhuna kwa mbi tshapelwa ngu moya wa kutiguleta.

16. Ngu kutxani hi sa fanela kuva vo ti guleta?

¹⁶ Ti lava hi sakulela ku tiveka hahatshi nguko vathu vo tiguleta kha va na “mapimo a ku tiveka hahatshi.” (Var. 12:3) Vathu vo ti gela mba maguwa ni ku va pimisa ngu tawe dwe. Simaho sawe sa va xanisa si tshumela si xanisa ni vamwani. Ngako va si txitxi mapimiselo awe, mapimo awe ma na moxwa ngu Sathani. (2 Vak. 4:4; 11:3) Kambe m’thu wo mbi tigela a ni mapimo o tiveka hahatshi, ni ku wa pfisisa ti to hi nga wa tshuku kupinda vamwani. (Vaf. 2:3) Ni ku wa tiziva ti to “Txizimu txi nyenyana ni va va kutikulisa, kambe txi ninga makatekwa a txona ka vale va kutiveka hahatshi.” (1 Pedro 5:5) M’thu wa mapimo a ku tiveka hahatshi kha lavi kuva mlala wa Txizimu.

17. Ti lava hi maha txani ti to hi simama hi di vo tiveka hahatshi?

¹⁷ Ti to hi simama hi di vo tiveka hahatshi ti lava hi thumisa txialakanyiso txa mu ka Bhiblia a txo hi: ‘Xivila m’thu wa kale ni hanyelo yakwe; hi ambala m’thu wamphya.’ Ti to hi maha eto ti lava hi ti karata. Hi fanete hi gonda ngu txikombiso txa Jesu ni ku zama ku mu etetela nga ha hi ti kotako ngu kona. (Vakl. 3:9, 10; 1 Pedro 2:21) Ngako hi txi maha toneto hi na wuyelwa ngutu. Ngako hi txi sakulela kutiveka hahatshi, mwaya wathu wu na mana litsako, hi na vhuna dibanza ku di va ni wumwewo, ni ku hi na ziva kuthumisa ma internet ngu nzila ya yinenne. Kambe, to tsakisa ngutu hi na dhundwa ngu Jehovha ni ku hi na mana makatekwa.