1. Lirando la Txizimu li hi maha hi tipfisa kutxani?

MPOSTOLI JOHANI a bhate tiya: “Txizimu Lirando.” (1 Joh. 4:8) Mapswi onewo ma hi khumbutisa ditshuri da lisima i ku diya: Txizimu i ku Txisima txa wutomi, Njisima txa lirando. Jehovha wa hi randa, ni ku lirando lonelo li hi maha hi tsaka, hi tipfa hi di vhikelekile hi tshumela hi eneliseka.

2. Ngu kuya ngu Matewu 22:37-40, ngu sihi sirumo sa simbi sa hombe? Ngu kutxani ti txi karata kuveka a txi txa wumbidi?

² Makristu ma nge sawuli ti to ma na randa mwendo ahim-him. Nguko etxo njirumo. (Lera Matewu 22:37-40.) Ngako hi txi mu randa Jehovha ti na hi hehukela kuvekisa txirumo txo khata. Ngu kutxani? Nguko Jehovha a hetisekile, ene a hi ñola ngu nzila ya yinene ni ku wa hi randa. Kambe ti nga karata kuvekisa txirumo txa wumbidi, ngu kutxani? Nguko vanathu kha va hetiseka, hambiku hi ku navo hafuhi. Mbimo yimwani va nga maha mwendo kuwomba ati ti nga hi mahako hi tipfa nga vo hi ñola ngu nzila ya walo. Jehovha a txi ti ziva ti to hi ndi na wonisana ni txikarato txiya, ngu toneto a thumisile vabhali va Bhiblia ti to ve womba-womba ngu sialakanyiso mayelano ni kuranda vanathu, ni ku hi nga ti mahisa kutxani toneto. Mmweyo wawe i ti mpostoli Johani.—1 Joh. 3:11, 12.

3. Ngu tihi ati Johani a nga ti womba mayelano ni lirando?

³ Ka mabhuku aya Johani a nga bhala a junyatisile ti to Makristu ma fanete kukombisa lirando. Phela ka Evhangeli ayi Johani a nga bhala mayelano ni Jesu a thumisile ngutu mapswi ya ma ku “lirando” ni di di ku “kuranda” kupinda totshe Tievhangeli timwani i ku Matewu, Marku ni Luka ti di patilwe.  Mbimo yi a nga bhala dibhuku da Johani kumweko ni mapapilo akwe a mararu, ene a ti ni kona mu ka 100 wa malembe. Mabhuku onewo ma ti veka hakubasani ti to lirando li fanete kugwesa totshe ati Mkristu a ti mahako. (1 Joh. 4:10, 11) Kambe ti tekile mbimo ti to Johani e gonda kukombisa lirando.

4. Ina Johani mbimo yotshe a txi kombisa lirando ka vamwani?

⁴ Mbimo yi Johani i nga ti ngadi mphya hi nga mbimo yotshe a nga txi kombisa lirando. Ngu txikombiso, ka dikhambi dimwani va di ka liendo va txi khukhela Jerusalema kala Samaria. Mbimo yi va nga hoka Samaria va ti ya pinda ngu ka txidhoropana ahawa vathu va kona va nga mbi amukela Jesu. Ngu tihi ati Johani a nga maha? Ene a kombete ku kuwiswa mndilo ngu nzumani kasi kudaya vahanyi va txidhoropana txile! (Luka 9:52-56) Johani a tshumete e tandeka kukombisa lirando ka vapostoli kulowe. Ti woneka nga ene ni mkoma wakwe Jakobe va kuzetete mame wawe ku e kombela Jesu ku e va ninga sikhalo so guleka ka Mfumo wakwe. Mbimo yi vapostoli vamwani va nga ti ziva ati va nga ti mahile, va to kwalala! (Mat. 20:20, 21, 24) Hambiketo, ti si nga ni mhaka ni tiphazamo ti Johani a nga txi ti maha, Jesu a txi mu randa.—Joh. 21:7.

5. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

⁵ Ka gondo yiya hi na xolisisa txikombiso txa Johani ni timwani ati a nga bhala mayelano ni lirando. Mbimo yi hi xolisisako hi na gonda tinzila to kombisa lirando ka vanathu. Hi na tshumela hi gonda nzila ya lisima ayi misungo ya timwaya yi nga ti kombisako ngu yona ti to ya randa timwaya tawe.

6. Jehovha a li kombisisile kutxani lirando kwathu?

⁶ Hi nga alakanya ti to kuranda vanathu ti womba kuva ni matipfelo a manene ngu vona ni kuwomba-womba ngu nzila ya yinene. Kambe kuwomba ditshuri, lirando li fanete li kombiswa ngu simaho. (Fananisa ni Jakobe 2:17, 26.) Ngu txikombiso Jehovha wa hi randa. (1 Joh. 4:19) Ene a kombisa lirando lonelo ngu mapswi o tshura aya ma ku mu ka Bhiblia. (Mas. 25:10; Var. 8:38, 39) Kambe, athu hi tsaniseka ti to ene wa hi randa i si nga ngu ti a ti wombako dwe, kambe ngu ti ati mahako. Mpostoli Johani a bhate tiya: “Lirando la Txizimu li ti wonekisisile tiya kwathu: Txizimu txi rumete Mwanana wa txona wa mmweyo ekha ha mafuni, kasiku athu hi txi hanya ngu ngene.” (1 Joh. 4:9) Jehovha a tumelete ti to mwanana wakwe e ta xaniseka e tshumela e fa ngu kota yathu. (Joh. 3:16) Se eto ti hi maha hi tsaniseka ti to ngu ditshuri Jehovha wa hi randa.

7. Ngu tihi ati Jesu a nga maha ti to e kombisa ku wa hi randa?

 ⁷ Jesu a tsanisekisile vagondiswa vakwe ti to a ti va randa. (Joh. 13:1; 15:15) Ene a kombisile ti to wa randa vagondiswa vakwe i si nga ka ti a nga womba dwe, kambe ni ti a nga maha. Jesu a wombile a txi khene: “Ku walo m’thu wu a ku ni lirando la hombe ngutu kupinda la wule a ningelako wutomi wakwe ngu mhaka ya vangana vakwe.” (Joh. 15:13) Hi txi alakanyisisa ngu ti Jehovha ni Jesu va nga hi mahela ti hi kuzeta ku hi txi maha txani?

8. Dibhuku da 1 Johani 3:18 di hi gela to hi fanete hi maha txani?

⁸ Hi kombisa ti to ha randa Jehovha ni Jesu ngu ku va engisa. (Joh. 14:15; 1 Joh. 5:3) Jesu a hi ningile txirumo txo hi fanete kurandana. (Joh. 13:34, 35) Kha ha fanela kugwitela ko womba ku ha randa vanathu dwe, kambe hi fanete hi kombisa ti to ha va randa ngu ti hi ti mahako. (Lera 1 Johani 3:18.) Hi nga maha txani ti to hi kombisa ku ha randa vanathu?

9. Lirando li kuzetile Johani ku e maha txani?

⁹ Johani a ti no mkhanjo wo zumba ni tate wakwe va ti mahela dibhindu dawe da kudota sihaka. Hambiketo, ene a sawute kuthumisa mbimo yakwe ti to e vhuna vamwani ve gonda ditshuri mayelano ni Jehovha ni Jesu. Txa wutomi txi txi bhedha ka mpostoli Johani. Ene a txi manana ni kuxaniswa, ni ku kona mu ka dilembe da 90 ka mbimo ya Makristu o khata ene a yisilwe wukhumbini, mbimo yoneyo se a ti kumbile. (Mith. 3:1; 4:1-3; 5:18; Mtu. 1:9) Hambiku a nga ti khotetwe a si swi e sikota kutxhumayela, ene a simamile e kombisa kukhatala ngu vamwani. Ngu txikombiso ene a bhate dibhuku da Mtuletelo adi txitondoloni ka Patmosi, a di a nga gwita e di rumela ka mabanza, dibhuku donedo di txi kombisa ati “ti fanelako kumaheka kunukunukuwa.” (Mtu. 1:1) Ti woneka nga ene a bhate dibhuku da Johani mbimo yi a nga humiswa ngu wukhumbini ka Patmosi. Ene a tshumete a bhala mapapilo mararu ti to e tsanisa ni kukuzeta vanawe. Hi nga txi tekelelisa kutxani txikombiso txa Johani txo kombisa kukhatala ngu vamwani?

10. U nga kombisisa kutxani ti to wa randa vathu?

¹⁰ Hi kombisa ti to ha randa vathu ngu ti hi sawulako kutimaha ka wutomi wathu. Mafu a Sathani ma lava ti to u thumisa mtamo wako ni mbimo yako yotshe ti to u ti mahela male ni nduma. Kuhambana ni eto, Makristu ha mafuni kotshe ma thumisa mbimo ya ona ti to me huwelela mahungu a manene ni kuvhuna vathu ku ve va ni wuxaka ni Jehovha ni Jesu.

11. Vanathu va ti kombisisa kutxani ti to va randa Jehovha kumweko ni vanawe?

¹¹ Makristu o tala ti lava me thuma mbimo yotshe ti to me dyisa timwaya ta ona. Hambiketo, vanathu vonevo vo thembeka va vhuneta sengeletano ngu ha va nga ti kotako ngu kona. Ngu txikombiso, vamwani va vhuneta amu ku nga welwa ngu tiphango, vamwani va vhuneta ko aka tinyumba ta Mfumo ni ku hotshethu hi ni lungelo yo maha miningelo ngu timale. Makristu ma maha tiya ngu ku ma randako Txizimu kumweko ni muakelani. Divhiki ni divhiki ha kombisa ti to ha randa vanathu ngu kuya mitshanganoni ni kutshumela hi xamula ka yona. Hambiku hi nga vako hi di karate ha tiha mbimo yo ya mitshanganoni. Mbimo yimwani hi nga tipfa hi txi thava kambe ha tsanisela hi ningela tixamulo. Ni ku hambiku hi nga vako ni sikarato sathu ha tsanisa vamwani hi di mitshanganoni. (Vaheb. 10:24, 25) Ha bonga ngutu mthumo awu vanathu va wu mahako wo txhumayela!

12. Ngu yihi yimwani nzila ayi Johani a nga kombisa ngu yona ti to wa randa vanawe?

 ¹² Johani a kombisile ti to wa randa vanawe i si nga ngu ku va ndunduzela dwe, kambe ngu kutshumela e va ninga txialakanyiso. Ngu txikombiso, ka mapapilo akwe ene a ndunduzete vanathu ngu kona ha ka mthumo wa wunene awu va nga txi wu maha, kambe a tshumete e va ninga txialakanyiso mayelano ni kumaha sionho. (1 Joh. 1:8–2:1, 13, 14) Ngu toneto, nanathu hi lava kundunduzela vanathu ngu kona ha ka ta tinene ti va ti mahako. Kambe, ngako hi txi wona ti to mwanathu wo kari wa khata kuhuma ha nzila hi nga mu ninga txialakanyiso ngu nzila ya wutxhari. Ti lava txibindi ti to hi ninga txialakanyiso vanathu. Phela, Bhiblia yi womba ti to vangana va ditshuri va lotana.—Mav. 27:17.

13. Ngu tihi ati hi fanelako ku ti vayilela?

¹³ Mbimo yimwani hi nga kombisa ti to ha randa vanathu ngu ti hi sawulako kwa mbi ti maha. Ngu txikombiso kha ha fanela kukuluveta kuhenya ngu mhaka ya ti vanathu va ti wombako. Alakanya ti ti nga humelela Jesu a ti hafuhi ni kufa. Ene a gete vagondiswa vakwe ti to kasi ku ve mana wutomi va ti fanete ve dya mmidi wakwe ni kusela mnoha wakwe. (Joh. 6:53-57) Mhaka eyo yi dhukisile vagondiswa vo tala ava va nga tshumelela msana ve leka ku mu londisa, kambe vangana vakwe va ditshuri kha va mu leka, mmweyo wa vangana vonevo i ti Johani. Vona va simamile ve thembeka kwakwe. Vona kha va ti pfisisa ati Jesu a nga txi lava kuwomba, ni ku va xamatisilwe ngu tona. Hambiketo, vangana vonevo va Jesu kha va pimisa ti to ati Jesu a nga womba i ti makuhu se ve henyiswa ngu tona. Hahanze keto, vona va ti mu themba ni ku va txi ti ziva ti to mbimo yotshe a womba ditshuri. (Joh. 6:60, 66-69) Ti ni lisima kwa mbi tutumela kuhenyiswa ngu ti vanathu va ti wombako. Hahanze keto hi lava ku va ninga mkhanjo wo ve txhamusela mhaka yawe.—Mav. 18:13; Ekl. 7:9.

14. Ngu kutxani hi sa fanela kuleka mabava me kula mbiluni kwathu?

¹⁴ Johani a hi kuzetile ku hi si nyenyi vanathu. Ngako hi txi nyenya vanathu, Sathani a na hi londola. (1 Joh. 2:11; 3:15) Atiya ti mahekile ngu mbimo ya Makristu o khata. Sathani a txi maha ti a nga ti ti kota ti to e vanga mibhando hagari ka vathu va Txizimu. Mbimo yi Johani a nga bhala mapapilo akwe ku ti ni vathu ava va nga ti ni moya wa Wusathani ava  va nga ti timaha siro sa dibanza. Ngu txikombiso, Dhiyotrefo a txi vanga mibhando dibanzani. (3 Joh. 9, 10) Ene a si xoniphi ava va nga ti emela mmidi wu wu fumako wa mbimo yoneyo. Ene a ti zama ni ku hinga dibanzani ava va nga ti kombisa wuha ka va ene a nga ti va nyenya. Hi nga wona wubihi wonewo! Kala nyamsi Sathani a nga txi zama kuphaya livengo ni kumaha mibhando hagari ka vathu va Txizimu. Athu kha hi lavi kutumelela mabava me hi hambanisa ni vanathu.

15. Ngu tihi ati misungo ya timwaya yi fanelako ku ti khumbula?

¹⁵ Yimwani ya tinzila ayi misungo ya timwaya yi nga kombisako ngu yona ti to ya randa timwaya tawe ngu thuma ti to yi ti dyisa ngu didhawa da nyama. (1 Tim. 5:8) Misungo ya timwaya yi fanete yi khumbula ti to silo sa nyama kha si hetisisa silaveko sa moya. (Mat. 5:3) Wona txikombiso atxi Jesu a nga vekela misungo ya timwaya. Ngu kuya ngu Evhangeli ya Johani, mbimo yi Jesu a nga ti ka xanisa ya hombe ene a ti nga ti a txi pimisa ngu mwaya wakwe. Mbimo yi a nga ti ka phande yoneyo ya xanisa, Maria mame wa Jesu a ti hafuhi ni Johani. Hambiku a nga ti ka xanisa ya hombe ene a lavile ti to Johani e khatalela Maria mame wakwe. (Joh. 19:26, 27) Jesu a ti ni vananda ava va ndi no khatalela silaveko sa nyama sa Maria, kambe kala mbimo yoneyo ku si nga ni wu i nga ti m’gondiswa wakwe. Se Jesu a lavile ti to Maria e khatalelwa ngu didhawa da nyama ni da moya.

16. Ngu wuhi wutixamuleli awu Johani a nga ti nawo?

¹⁶ Johani a ti ni wutixamuleli wa hombe. Kota mmweyo wa vapostoli ene a ti ni wutixamuleli wo thangela ka mthumo wo txhumayela. Ti woneka nga a di txhadhile, se ti lavile a ziva kudinganisela kasi ku e khatalela silaveko sa moya ni sa nyama sa mwaya wakwe. (1 Vak. 9:5) Ngu tihi ati misungo ya timwaya yi nga ti gondako nyamsi?

17. Ngu kutxani misungo ya timwaya yi di fanete ku khatalela timwaya tawe ngu didhawa da moya?

¹⁷ Mwanathu awu i ku msungo wa mwaya ti nga maha adi ni wutixamuleli wa hombe. Ngu txikombiso adi mthumoni ti nga lava e thuma ngu nzila ayi yi no tisa wudhumo ka Jehovha. (Vaef. 6:5, 6; Tit. 2:9, 10) Ti nga maha a di ni wutixamuleli dibanzani kufana ni kugondisa ni kuthangela ka mthumo wo txhumayela. Kambe nda lisima ku mbimo yotshe e gonda Bhiblia  ni msikati kumweko ni vanana vakwe. Vona va na bonga ngutu mizamo ayi a yi mahako ya ku va dyisa ngu didhawa da nyama, da matipfelo ni da moya.—Vaef. 5:28, 29; 6:4.

18. Ngu tihi ati Johani a nga ti tsaniseka ka tona?

¹⁸ Johani a hanyile malembe o tala ni ku a mananile ni to tala ka wutomi. Ene a vhikisani ni sikarato so hambana hambana asi si ndi no maha likholo lakwe li hola. Kambe mbimo yotshe ene a mahile ti a nga ti ti kota ti to e vekisa sirumo sa Jesu si patako txirumo txo randa vanawe. Kota wuyelo, Johani a ti tsaniseka ti to Jehovha ni Jesu kumweko ni vanathu va txi mu randa ni ku va ndi na mu ninga mtamo wu a nga ti wu lava ti to e xula txikarato txihi ni txihi. (Joh. 14:15-17; 15:10; 1 Joh. 4:16) Kha txi ngaho atxi Sathani ni mafu akwe va nga ndi no txi maha atxi txi ndi no lekisa Johani kukombisa lirando.

19. Dibhuku da 1 Johani 4:7, di hi kuzeta ku hi maha txani? Ngu kutxani?

¹⁹ Kufana ni Johani, nathu hi hanya ka mafu ya ma fumwako ngu Sathani awu a si ngako ni lirando. (1 Joh. 3:1, 10) Hambiku Sathani a lavako ti to hi leka kuranda vanathu, ene kha na ku hi sinzisa kumaha toneto. Ngu toneto a hi tiemiseleni kuranda vanathu hi va kombisa lirando ngu ti hi ti wombako ni ti hi ti mahako. Hi txi maha toneto, hi nava ni litsako ngu kuva ka mwaya wa Jehovha hi tshumela hi hanya wutomi wo tsakisa.—Lera 1 Johani 4:7.