1. Hi nga mu etetelisa kutxani Jehovha Tate wathu wa lirando?

JEHOVHA wa hi dhunda ngutu. (Joh. 3:16) Hotshethu hi lava kuetetela Tate wathu wa lirando ngu kuzama ‘kuranda vanathu ngu moya wa wumbilu’ kambe ngutu-ngutu ava i ku “makholwa kulothi.” (1 Pedro 3:8; Vag. 6:10) Mbimo yi vanathu va mananako ni sikarato hi lava ku va vhuna.

2. Hi na bhula ngu txani ka msungo wuwa?

² Votshe va va lavako kuthumela Jehovha va na manana ni siemo si si no va juja msungo. (Marku 10:29, 30) Aku hi yako hi txi tshuketa magwito hi na manana ni sikarato si ti no lava hi wonisana naso. Hi nga va vhunisa kutxani vanathu? He woni to hi nga gonda txani ka matimu a mayelano ni Loti, Jobe ni Nowemi. Hi na tshumela hi wona sikarato asi vanathu va mananako naso nyamsi ni kuwona to hi nga va vhunisa kutxani.

3. Nga ha ti nga kombiswa ka 2 Pedro 2:7, 8, ngu txihi txisungo a txi Loti a nga maha? A elute txani?

³ Loti ti mu phambile mbimo yi a nga sawula ku ya aka Sodhoma i nga ti ditiko da wubihi wa hombe. (Lera 2 Pedro 2:7, 8.) Hambiko ditiko donedo di nga ti nonile, ene a hakete kudhula ngu ku va a di sawute kuzumba kona. (Gen. 13:8-13; 14:12) Ti woneka nga msikati wa Loti a ti rendera ngu ditiko dile ni vathu va kona ha ko za e tshuralela Jehovha. Ngu toneto, a lovile mbimo yi Txizimu txi nga wisa txivavula txa mndilo ngu nzumani. Kuteka ni vanana vakwe ni vona va ti lava kutekwa ngu majaha a Sodhoma.  Ene a luzile mti ni tithomba; txo panda ngutu a luzile msikati wakwe. (Gen. 19:12-14, 17, 26) Ku ti lava Jehovha a di karate ngu totshe tiya ti nga txi humelela mwaya wa Loti, kambe ene kha guma mbilu.

4. Jehovha a ku kombisisile kutxani kutimiselela Loti? (Wona mfota wa kapa.)

⁴ Hambiku Loti a nga ti sawulela ku ya zumba Sodhoma, Jehovha ngu wuxinji a rumete tingelozi ku ti ya mu humisa ene ni mwaya wakwe. Kambe, hahanze ko engisa mkongomiso wa tingelozi wo khukha ngu txikuluveta, vona va to “kanakana.” Se ti lavile ku tingelozi ti va ñola ngu mawoko ti va humisa didhoropani. (Gen. 19:15, 16) Tingelozi ti mu gete ku e thavela ku ya mmangoni. Kambe ene kha engisa Jehovha, a to sawula ku ya ka didhoropa da hafuhi. (Gen. 19:17-20) Jehovha a kombisile kutimisela e mu tumelela ku e ya ka didhoropa donedo. Ngu msana Loti a thavile kuzumba ka ditiko donedo, se e rura e ya mmangoni, kona mu Jehovha a nga di kuwombile makhatoni. (Gen. 19:30) Hi nga wona kutimisela aku Jehovha a nga kukombisa! Hi nga mu etetelisa kutxani?

5-6. Hi nga txi etetelisa kutxani Txizimu ngu kuthumisa ati ti ku ka 1 Vatesalonika 5:14?

⁵ Kufana ni Loti, mwanathu dibanzani a nga maha txisungo txa walo se e va ni wuyelo yo biha. Ngako eto ti txi humelela, hi na maha txani? Hi nga thuka hi txi khathu ene o elula ati a nga phaya, eto ditshuri. (Vag. 6:7) Kambe hi nga zama kuetetela nzila yi Jehovha a nga vhuna ngu yona Loti. Hi nga mahisa kutxani?

⁶ Jehovha kha rumela tingelozi kasi ku ya mu zivisa dwe, kambe ni kutshumela ti m’vhuna ku e huluka mbimo yi Sodhoma ku nga loviswa. Ngu kufana hi nga txharihisa mwanathu ngako hi txi wona to a lava kubela mphalani ni ku m’vhuna. Hambi i di ti to wa swela kuengisa silayelo si a ningwako, ti lava hi timisela kufana ni tingelozi tile. Hahanze ko tsukula mwendo hi zumbela kule nayo, he laveni tinzila to m’vhuna. (1 Joh. 3:18) Hi nga mu ñoleta diwoko hi mu vhuna ku e engisa silayelo si a ningwako.—Lera 1 Vatesalonika 5:14.

7. Hi nga etetelisa kutxani Jehovha ka nzila yi a nga txi mu wona ngu yona Loti?

⁷ Jehovha nga a di vekile mapimo akwe ka kwa mbi hetiseka ka Loti. Kambe ene a thumisile Pedro ku e bhala to Loti i di wamwamna wo lulama. Ta hi tsakisa kuziva to Jehovha wa divalela sionho sathu! (Mas. 130:3) Nathu hi nga etetela Jehovha ka nzila yi a nga txi mu wona ngu yona Loti! Ngako hi txi wona tifanelo ta tinene ka vanathu, ti na hi vhuna ku va timiselela. Eto ti nga va hehukela ku kuriya nzeve ka txivhuno txi hi va ningako.

8. Ku va ni mpfela-wusiwana ti na hi vhuna kumaha txani?

⁸ Kuhambana ni Loti, Jobe kha xaniseka ngu kuva a di mahile txisungo txa biha. Kambe ene a humeletwe ngu makhombo a hombe ngutu, a luzeketwe ngu tithomba, nduma ni kutshumela e lwala ngutu. To panda ngutu, ene ni msikati wakwe va fetwe ngu vanana vawe votshe. Jobe a tshumete e lumbetwa ngu vangana vakwe va vararu va makuhu. Ngu kutxani vangana va Jobe va sa mpfela wusiwana? Vona va to veka mapimo awe ka ti va nga ti wona ngu maso  dwe. Ngu toneto va tutumisile timhaka to mbi ti ziva ve mu pimisela wubihi. Hi nga ti vayilelisa kutxani toneto? Ngu kukhumbula to i Jehovha dwe a zivako totshe. Engisela kwati ati m’thu eneyo a wombako. U nga gwitele kuengisela mapswi ya a wombako dwe, zama kupfa ti ati pfako. Se ngu kona u no kombisa lirando la ditshuri ka mwanathu eneyo.

9. Kupfela wusiwana ti na hi vhuna kwa mbi maha txani? Ngu kutxani?

⁹ Kupfela wusiwana ti na hi vhuna kuvayilela kuhangalasa makuhu mayelano ni sikarato sa vamwani. M’thu wa manzenze kha aki dibanza, kambe o di hoxota . (Mav. 20:19; Var. 14:19) M’thu eneyo kha na mapimo, mapswi akwe ma nga engetela kupanda ka wu a xanisekako. (Mav. 12:18; Vaef. 4:31, 32) Ngu toneto, ndinene ngutu kuwona tifanelo ta tinene ka m’thu ni kupimisa ngu ti hi nga ti mahako kasi ku m’vhuna e wonisana ni sikarato sakwe.

10. Mapswi ya ma ku ka Jobe 6:2, 3 ma hi gondisa txani?

¹⁰ Lera Jobe 6:2, 3. Mbimo yimwani Jobe a txi womba-womba mapswi o mbi ‘pfisiseka.’ Kambe a gwitile e ti laya ngu toneto. (Jobe 42:6) Kufana ni Jobe, m’thu wu a xanisekako a nga thuka e bwabwata timhaka to mbi pfisiseka, e womba timhaka to mangwana a ta ti laya. Hi fanete hi maha txani? Hahanze ko sola-sola, he kombiseni wumbilu. Khumbula ti to Jehovha kha hi mahela ku hi xaniseka nga ti ti humelelako nyamsi. Se ta pfisiseka loko mwanathu wo thembeka a txi womba-womba to huma hanzila mbimo yi a xanisekako. Hambi a txi womba-womba timhaka ti i singako tona ngu Jehovha mwendo ngu ngathu, kha ti  lavi hi henya mwendo ku m’pimisela ta walo ngu ti a womba-wombako.—Mav. 19:11.

11. Madhota ma nga etetelisa kutxani Elihu mbimo yi ma ningelako txialakanyiso?

¹¹ Mbimo yimwani m’thu wu a wonisanako ni sikarato ti nga lava e ningwa txialakanyiso mwendo kulaywa. (Vag. 6:1) Madhota ma nga ti mahisa kutxani toneto? Ma nga etetela Elihu, ngu wumbilu ene a lekile Jobe e womba ti a nga ti nato. (Jobe 33:6, 7) Elihu a layile Jobe msana kova a di pfisisile ati a nga txi pimisa. Madhota ma nga tekelela txikombiso txa Elihu ngu kuengisisa ni kutshumela me pfisisa txiemo txa m’thu eneyo. Se, mbimo yi va ningelako txialakanyiso ti nga maha ve mu gwesa mbilu.

12. Nowemi a ti pfisile kutxani msana kova a di fetwe ngu mwamna wakwe ni vanana?

¹² Nowemi i ti wamsikati wu a nga ti randa Jehovha. Kambe mbimo yi mwamna wakwe ni vanana vakwe va nga fa, ene a lavile ni kutxitxa ditina dakwe e dhanwa ku i “Mara” ti wombako ku “Sixaniso.” (Rute 1:3, 5, 20, 21) Mamanyane wakwe Rute a simamile e zumba nayo hambiku a nga ti manana ni sikarato. Rute a si njo khatalela silaveko sakwe sa nyama dwe, kambe a ti mu thavelela ngu mapswi. Rute a txi vhuna Nowemi ngu kuwomba mapswi o kombisa lirando ni o huma mbiluni.—Rute 1:16, 17.

13. Ngu kutxani a va va felwako ngu vangana vawe va txi lava txivhuno?

¹³ Ngako mwanathu a txi felwa ngu mkatakwe, ene a na lava txivhuno. Mpatwa wu nga fananiswa ni mindonga yi yi nga kula hafuhi ni hafuhi. Ngu kutsimbila ka mbimo mikoloti ya patana. Mbimo yi wumwewo wu fako awu wu salako wa gweseka. Ngu kufana, mbimo yi lifo li hi tekelako mngana wathu wa wukati, hi nga zumba hi txi xaniseka ngu mbimo yo lapha. Paula awu a nga felwa ngu mwamna a khene: “Wutomi wangu wu txitxile ngutu ni ku ni gumile mtamo. Ni ti pfite ni di luzile mngana wangu wa hombe ngutu. Phela ni ti gela ene totshe ta wutomi wangu. Hi txi tsaka hotshe, ni ku a txi ni vhuna amu ka sikarato. Ni ti ni ko dila kona. Ni ti pfite nga ni to pulukanywa ngu hagari.”

14-15. Hi nga mu thavelelisa kutxani awu a nga felwa ngu mkatakwe?

¹⁴ Hi nga mu thavelelisa kutxani awu a nga felwa ngu mkatakwe? Dizambo do khata da lisima ngu bhula nayo, hambi u txi thava mwendo u si ti zivi to u na womba txani. Paula wu a nga wombwa txitimwi hawa a khene: “Na ti pfisisa to lifo la maha to m’thu e thava kuwomba-womba. Va thava to va nga thuka ve womba to henyisa vamwani. Kambe i tshuku kutandeka kupinda ku nga txibhembe txo mbi dolwa”. Ti nga maha awu a nga felwa a si emeli ku hi womba timhaka ta lisima ngutu. Paula a khene: “Ni ti bonga ngutu, ngako m’thu a txi khene, ‘na kutsetsa ngu ku u nga felwa.’”

¹⁵ William awu a nga felwa ngu msikati malembe msana a khene: “Na bonga ngako vamwani va txi khumbula to kari ta msikati wangu; ti ni tsanisekisa to vathu va ti mu dhunda ni ku mxonipha. Mamahelo onewo ma ni vhuna ngutu. Mapswi awe ma ni tsanisa ngutu nguko msikati wangu i ti wa lisima ngutu kwangu ni ku hi hanyile ngutu hotshe.” Bianca wu i ku noni a khene: “Na thaveleleka ngako vamwani va txi  maha mkombelo ni nani ve tshumela ve lera m’bhalo wumwewo mwendo yimbidi hi di hotshe. Eto ta ni vhuna mbimo yi va tako ve ta bhula ni nani ngu mwamna wangu ni mbimo yi va ni engiselako ni txi womba-womba ngu ngene.”

16. a) Hi nga va mahela txani ava va nga felwa ngu vakatawe? b) Ngu kuya ngu Jakobe 1:27, ngu wuhi wutixamuleli wu hi ku nawo?

¹⁶ Kufana ni Rute a nga ti ñolanile ni Nowemi, ti lava hi simama hi vhuna ava va nga felwa ngu vakatawe. Paula wu a nga wombwa msana khe, a khene: “Neti mwamna wangu a nga luza, vathu vo tala va ti ni pfuxela. Kambe msana ka mbimo, se va ti kala ngu mhaka ya mithumo yawe. Hambi keto, wutomi wangu se wu ti txitxile ngutu. Njivhuno txa hombe ngako vamwani va txi ti wona to m’thu wu a nga felwa a ngadi a txi lava kuvhunwa hambi ku di pindile mitxima mwendo malembe a di fetwe.” Phela athu vathu kha hi fani. Vamwani va nga tolovela txiemo txawe ngu txikuluveta. Kasi vamwani va nga tshumela ve pandiseka ngutu ngu kumaha mithumo ayi i nga ti mufi a nga ti yi maha. Mapandisekelo ma hambana. Hi nga divaleni to Jehovha a hi ningile lungelo ni wutixamuleli wo khatalela ava va nga felwa ngu vakatawe.—Lera Jakobe 1:27.

17. Ngu kutxani ava va nga lekwa va txi lava txivhuno txathu?

¹⁷ Vamwani ti nga lava ve wonisana ni xanisa yo lekwa ngu vakatawe. Joyce awu  mwamna wakwe a nga mu leka e ya tekana ni mmwani wamsikati a khene: “Kupanda ku ni nga kupfa ngu kulekwa ngu mwamna wangu, ku ti pinda kuva a di fite. Nguko kufa khu sawuli. Kambe, ka tiya ene a to sawula ku ni leka. Ni ti pfite ni si nga wa txilo.”

18. Hi nga maha txani kasi kuvhuna ava va nga felwa ngu vakatawe?

¹⁸ Ngako hi txi vhuna ava va nga lekwa mwendo kufelwa hi kombisa ti to ha va dhunda. Aku se va ku vokha va lava vangana va ditshuri. (Mav. 17:17) U nga kombisisa kutxani to u mngana wa ditshuri? U nga va ramba mi ta susula. U nga tshumela u humanyana navo mi pekwanyana ngu moya, mwendo kuhuma motshe thembwe. Mbimo yimwani u nga va ramba ka wukhozeli wa mwaya. Ngako u txi maha toneto u na tsakisa Jehovha, nguko ene “a hafuhi ka vale va ku kupandisekani ka mbilu” ni ku “m’vhikeli wa tinoni.”—Mas. 34:18; 68:5.

19. Dibhuku da 1 Pedro 3:8 di hi gela ku hi maha txani?

¹⁹ I si nga kale, Mfumo wa Txizimu wu na fuma ha mafuni, ka mbimo yoneyo Bhiblia yi khene: “Sixaniso sa kale si divatwe.” Hi rinzete ngu o bhilivila mbimo yi ku no ‘mbi alakanywa timhaka tile ti nga pinda, kambe kha ti na mbi khumbulwa.’ (Isaya 65:16, 17) Na ku si se hoka mbimo yoneyo, konkuwa he vhunaneni ni kukombisa ngu mapswi ni simaho ti to ha va randa vanathu.—Lera 1 Pedro 3:8.