Vaisrayeli va kale va txilwa tiyimbi se ngu kutxani athu hi si tsuli yimbini?
“NGAKO mmweyo wanu a txo lamba kulwa ni ditiko da França mwendo da Inglaterra motshenu hawa mi na fa.” Mapswi yawa ma wombilwe ngu disotxhwa da Mnazi di txi gela Tifakazi ta Jehovha ka mbimo ya yimbi ya wumbidi ya hamafuni kotshe. Hambi ku masotxhwa a mangi va Nazi ma nga di hafuhi, ni wammweyo ka vanathu kha tumela. Txibindi txo nga txiya njikombiso txi vekako ha kubasani mawonelo athu kota Tifakazi ta Jehovha. Ha lamba kulwa tiyimbi hambi va txi khona va na hi daya, ha simama hi si ti beteli ka tiyimbi ta ditiko diya.
Kambe hi nga votshe va va tigelako ku Makristu va emako nato tiya. Vo tala va womba ti to Mkristu a fanete ni ku to sunga kulwela ditiko dakwe. Va womba tiya: “Vaisrayeli va kale i ti vathu va Txizimu ni ku va txi lwa tiyimbi, se ngu kutxani Makristu nyamsi ma si lwi?” U nga xamulisa kutxani? Txiemo txa va Israyeli va kale txa hambana ngutu ni txiemo txa vathu va Txizimu nyamsi. He woni 5 wa tinzila ti kombisako kuhambana koneko.
1. VATHU VA TXIZIMU VA TXI LUMBA DITIKO DIMWEDO
Kale, Jehovha a sengeletile vathu vakwe ka ditiko dimwedo i ku Israyeli a tshumete e dhana Vaisrayeli kota “thomba yakwe.” (Eks. 19:5) Txizimu txi tshumete txi va ninga ditiko do kari txi nga ti va thembisile. Mbimo yi Jehovha a nga ruma Vaisrayeli ku ya lwa ni matiko mamwani vona va si lwi mwendo kudaya vakhozeli kulowe. *
Nyamsi, vakhozeli va ditshuri va ka “otshe matiko, totshe tixaka, yotshe mixowo ni totshe tidimi.” (Mtu. 7:9) Ngaku vathu va Txizimu va txi belela tiyimbi vona va ndi na lwa ni kudayela vakhozeli kulowe.
2. I JEHOVHA A NGA TXI RUMA VAISRAYELI KUYA YIMBINI
Kale, i ti Jehovha a nga txi sunga to i ngu mbimo muni ni ku ngu kutxani Vaisrayeli va nga txi tsula yimbini. Ngu txikombiso, Jehovha a rumile Vaisrayeli ku ya maha wulamuli ka Vakanana va nga txi ziwa ngu kukhozela madhimoni, kumaha wugango ni kumaha magandelo ngu vanana. Jehovha a rumile Vaisrayeli ku ve thavisa mkuzetelo wule wo biha ka ditiko di a nga di va thembisile. (Levhi 18:24, 25) Msana kova Vaisrayeli va di di bete ka Ditiko da Txithembiso, ku ni makhambi ya Jehovha a nga tumelela tiyimbi kasi ku va vhikela ka valala vawe. (2 Sam. 5:17-25) Kambe kha ku nga ni dikhambi di Jehovha a nga tumelela ku Vaisrayeli ve sunga vapune kuya yimbini ni ku makhambi ya va nga txi kanyisa wuyelo i ti yo biha ngutu nguko va txi xulwa.—Mit. 14:41-45; 2 Mak. 35:20-24.
Nyamsi, Jehovha kha tumeleli vathu ku veya yimbini. Matiko ma lwela kukhatalela ta ona i singa ta Jehovha. Vona va ya yimbini ngu kulwela mafu, mabhindu, ta politika ni timwanyani. Ani va va wombako to valwa ngu ditina da Txizimu kasi kulwela wukhozeli wawe ni kutshumela ve daya valala va va Txizimu? Jehovha a na vhikela vakhozeli vakwe va ditshuri ni kufuvisa valala vakwe ka yimbi yi yi tako i ku Armagedhoni. (Mtu. 16:14, 16) Ka yimbi yoneyo Jehovha a na rumela dibutho dakwe da tiyimbi i singa vakhozeli vakwe va hawa hamafuni.—Mtu. 19:11-15.
3. VAISRAYELI VA TXI TSETSA AVA VA NGA TI NI LIKHOLO KA TXIZIMU
Kale, masotxhwa a Vaisrayeli ma txi pfela wusiwana ava va nga txi kombisa likholo ka Txizimu ni ku va txo daya basi avale Jehovha a nga txi va wona va txi fanekelwa kuloviswa. Wona sikombiso simbidi. Hambi ku Jehovha a nga ti wombile to ditiko da Jeriko di ti fanete kuloviswa, Vaisrayeli va tsetsile Rahabhi ni va mwayani kwakwe ngu kona ha ka likholo lakwe. (Jox. 2:9-16; 6:16, 17) Msana keto dotshe didhoropa da Gibheyoni di tsetseletwe ngu ku va nga kombisa txithavo ka Txizimu.—Jox. 9:3-9, 17-19.
Nyamsi, matiko ya ma lwako kha ma tsetsi ava va ku ni likholo ni ku makhambi o tala vathu vo mbi na mnando va dawa ka tiyimbi toneto.
4. VAISRAYELI VA DI FANETE KU THUMISA MILAYO YA TXIZIMU VA DI YIMBINI
Kale, Jehovha a gete masotxhwa a Vaisrayeli to ma di fanete kulwa ngu kuya ngu mkongomiso wakwe. Ngu txikombiso, ku ni makhambi ya Txizimu txi nga gela Vaisrayeli to va di fanete ku “huwelela mhaka ya kudikha” va sise kudhumela ditiko do kari. (Dhewut. 20:10) Jehovha a txi emela ku masotxhwa ava Israyeli ma txi zumba ma di basile wuguveloni ka ona ni kuva ni mahanyelo o basa. (Dhewut. 23:9-14) Masotxhwa a matiko mamwani ma txi dhumela ditiko do kari ma txi pfinya va vasikati va ma nga txi va mana ka ditiko donedo. Jehovha a tsimbite va Israyeli kumaha toneto, va sa fanela kutxhadha ni vavasikati va va nga txi va mana ka matiko oneyo ku sise kupinda mtxima va di va ñote.—Dhewut. 21:10-13.
Nyamsi, matiko o tala ma mahile situmelelano ti to ku va ni sipimelo so kari ko lwa tiyimbi. Hambi ku situmelelano soneso di nga mahelwa kuvhikela vathu vo mbi na, milayo yoneyo ya ndakwa.
5. TXIZIMU TXI LWETE VATHU VA TXONA
Kale, Jehovha a lwete Vaisrayeli, makhambi o tala a txi maha sixamaliso kasi ku ve xula tiyimbi toneto. Ngu txikombiso, Jehovha a vhunisile kutxani va Isarayeli ka si ku ve xula ditiko da Jeriko? Ngu kukongomiswa ngu Jehovha Vaisrayeli va “kwangute ngu ku kwangula ka hombe se diguma di to wa hahatshi” se eto ti mahile ti hehuka ku ve teka didhoropa. (Jox. 6:20) Ni ku vava xulisile kutxani va Amoni? “Mkoma a to wisa ngu nzumani marigwi a hombe txitimwi kwawe . . . Mbavangi ngutu avale va nga fa ngu marigwi a maralala kupinda avale va nga dawa ngu matxhari a vanana va ka Israyeli.”—Jox. 10:6-11.
Nyamsi ha mafuni kha ku nga ni ditiko di di lwelwako ngu Jehovha. Mfumo wakwe ni Jesu kota Mkoma “hi nga wa ditikoni muwa.” (Joh. 18:36) Kuhambana ni eto Sathani ngene i ku mfumeli wa mifumo ya hamafuni hawa. Tiyimbi ti ti kuho hamafuni muwa ti kombisa moya wakwe wa wusathani.—Luka 4:5, 6; 1 Joh. 5:19.
MAKRISTU A DITSHURI MA SAKULELA KUDIKHA NI VAMWANI
Nga ha hi nga tiwona ngu kona ,txiemo txathu txa hambana ni txa Israyeli wa kale. Kambe kuhambana koneko hi nga kona basi ku hi mahako hi si tsuli yimbini. Ku ni simwani sivangelo. Ngu txikombiso, Txizimu txi profetile to ka masiku a kugwitisa avale va ndi no gondiswa ngu txona va si na “kugondela kambe kulwa yimbi,” mwendo kupateka ka yona. (Isaya 2:2-4) I si nga eto dwe, Jesu a wombile to valondeteli vakwe “hi nga va ditiko” vona va ndi na simama va si pateki ka tiyimbi ta ditiko diya.—Joh. 15:19.
Kristu a tshumete e gela valondeteli vakwe ku ve maha timwani. Ene a va gete ti to va di fanete ve vayilela mahanyelo ya ma ndi no va maha veva ni txiviti, kuhenya ni maguwa. (Mat. 5:21, 22) Kuengetela ka toneto a gete valondeteli vakwe to va di fanete kuva “vo dikha” ni kuranda valala vawe.—Mat. 5:9, 44.
Athu ko? Ngu ha kufanako kha hi yi yimbini kambe, ina mbiluni kwathu ku ni wubihi awu wu ngo maha kuva ni kuabaneka dibanzani? Hi fanete kusimama hi lwa kasi thavisa mapimo oneyo timbiluni kwathu.—Jak. 4:1, 11.
Hahanze ko belela mazunga a matiko hi fanete kusakulela kudikha hagari kwathu. (Joh. 13:34, 35) A hi tiemiseleni kusimama hi si pateki ka mazunga na hi txi verela ditshiku di Jehovha a no ta fuvisa tiyimbi hamafuni kotshe.—Mas. 46:9.
^ Mbimo yimwani Vaisrayeli va txi lwa ngu txaka-kwawe kambe tiyimbi toneto ti si mtsakisi Jehovha. (1 Vafu. 12:24) Mamwani makhambi Jehovha a txi tumelela tiyimbi toneto nguko timwani tihunzu ta Isarayeli ti di mu wukete mwendo ku ti txi maha sigoho sa hombe.—Val. 20:3-35; 2 Mak. 13:3-18; 25:14-22; 28:1-8.