1. Ngako m’thu atxi thaviswa dibanzani ti nga gwesisa kutxani maxaka akwe?

NGAKO u di ni dixaka di nga thaviswa dibanzani ngu ditshuri etxo txikarato txa hombe. Mwanathu mmwani a dhanwako ku i Ilda a womba tiya: “Mbimo yi mwamna wangu wo thembeka a nga fa msana ka 40 wa malembe hi di txhadhile ni txi pimisa ti to a kuwa kupanda i ti ka hombe ngutu ka wutomi wangu. * Kambe mbimo yi mwanana wangu a nga leka Jehovha e leka msikati ni vanana wakwe ti pandile ngutu ta tinene.”

2-3. Ngu kuya ngu dibhuku da Masalmo 78:40, 41, Jehovha a ti pfisa kutxani ngako sithumi sakwe so thembeka si txi mu leka?

² Alakanya nzila yi Jehovha a nga karateka ngu yona mbimo yi tingelozi timwani ti nga mtshurarela! (Judha 6) Ni kutshumela u alakanya nzila yi a nga pandiseka ngu yona mbimo yi vathu vakwe va ka Israyeli va nga mu wukela makhambi o tala. (Lera Masalmo 78:40, 41.) Tsaniseka ti to Jehovha Tate wathu wa nzumani nene wa pandiseka ngako m’thu awu a mrandako a txi mleka. Ene wa kupfisisa kupandiseka aku u kupfako. Ngu nzila ya lirando Jehovha wa hi tsanisa ni ku hi vhuna ngu si hi si lavako.

³ Ka gondo yi ya hi na wona to hi nga maha txani kasi kuamukela txivhuno txa Jehovha ti to hi wonisana ni txikarato txiya. Hi na tshumela hi xolisisa to vanathu dibanzani va nga vhunisa kutxani vamwani ava va wonisanako ni txikarato txiya. Kambe hi na khata ngu kuwona mipimiso yo biha a yi hi fanelako ku yi vayilela.

4. Vaveleki vo tala a va vanana vawe va lekako Jehovha va tolovela ku ti pfisa kutxani?

⁴ Ngako mwanana a txi leka Jehovha ti tolovela ku vaveleki ve  ti wotisa ti to, mwendo ku ni ti va nga ti fanete ve ti maha kasi ku ve vhuna vanana vawe ku ve simama ka nzila ya ditshuri. Mwanathu wu a dhanwako ku i Luke msana ko va mwanana wakwe a di thavisilwe dibanzani a womba tiya: “Ni txi zumbela ku ti sotela ni txi karateka ngutu, mbimo yimwani ni txi dila, ni ku mbilu yangu yi txi panda ngutu.” Mwanathu Elizabeth, nene a nga wonisana ni txikarato txi txi fanako a womba tiya: “Ani ni ti zumbela ku ti wotisa ti to ngu wuhi mnando wangu? Ni txi tipfa ni sa maha totshe ti nga txi laveka kasi kuvhuna mwanana wangu e kulisa lirando lakwe ngu Jehovha.”

5. Ngako m’thu a txi leka Jehovha i mani a ku ni mnando?

⁵ Hi fanete hi khumbula ti to Jehovha a hi ningile mkhululeko vo ti sawulela kumaha ti hi ti lavako, to hi na lava ku mthumela mwendo ahim him. Vaphya vamwani ava va nga kuliswa ngu vaveleki ava i nga ti singa sikombiso sa sinene va sawuti kuthumela Jehovha. Kambe vamwani ava va nga mana vaveleki va va nga maha totshe ti va nga ti kotako ti to ve va gondisa ngu Jehovha, mbimo yi va nga kula va sawute kwa mba thumela Jehovha. Atiya ti kombisa ti to mmwani ni mmwani a fanete ku ti mahela txisungo txa ti to a na mthumela Jehovha mwendo ahim-him. (Jox. 24:15) Se ngako u di mveleki u txi karateta ngu ku mwanana wako a nga leka kuthumela Jehovha u nga zumbeli ku ti ninga mnando!

6. Vanana va nga ti pfisa kutxani ngako mveleki a txi leka Txizimu?

⁶ Mbimo yimwani mame ou tate a nga leka ditshuri e tshumela e hambana ni mwaya wakwe. (Mas. 27:10) Atiya ti nga va txikarato txa hombe ngutu ka vanana ava va wonako vaveleki vawe i di sikombiso sa sinene. Ester, awu tate wakwe a nga thaviswa dibanzani a womba tiya: “Ni ti dila ngutu nguko ni tumbute to papa hi nga a to thaviswa dibanzani basi. Kambe ene a ti ko leka txisungo txo leka kuthumela Jehovha magwito, a ni na mranda tate wangu se mbimo yi a nga thaviswa dibanzani mbimo yotshe ni txi karateka ngu kulava ku mu wona a txi maha ta tinene. Ani ni txi zumbela ku karateka ko pinda mpimo.”

7. Jehovha a ti pfisa kutxani ngu vanana va vaveleki vawe ava va nga thaviswa dibanzani?

⁷ Anu vanana, ngako vaveleki vanu va di thavisilwe dibanzani ha dila ni nanu, kambe tsanisekani ti to Jehovha nene wa ti wona ti to ma karateka ngutu. Jehovha wa mi randa ni ku wa ku wona kuthembeka kwanu, nanathu ha mi dhunda ni ku ha kuwona kuthembeka koneko. Khumbulani ti to anu kha mi nga ni mnando ngu sisungo si vaveleki vanu va si mahako, nga ha hi nga bhula ngu kona Jehovha a ningile mmwani ni mmwani mkhululeko wo sawula kumaha a ti a ti lavako. Ni ku Mkristu mmwani ni mmwani awu a nga ti ningetela a fanete ku e “rwala thundu yakwe.”—Vag. 6:5.

8. Nji txani txi va ha mwayani va nga txi mahako va txi rinzela ku awu a nga thaviswa dibanzani a wuyelwa ka Jehovha? (Wona dibhokiso adi di ku: “ Tshumelela ka Jehovha.”)

⁸ Ngako m’thu wu hi mu dhundako mwendo dixaka dathu a txi leka Jehovha awe u nga zumba u di ni themba ya ti to ditshiku dimwani a na tshumelela ka Jehovha. Kambe u nga maha txani ka mbimo yoneyo? Ti khatalele ngu didhawa da moya. U txi maha toneto u na veka txikombiso txa txinene hamwayani kwako, eto ti nga maha ti to awu a nga  thaviswa dibanzani e vhuneka. U na tshumela u mana mtamo wo wonisana ni txikarato txonetxo. He woni timwani a ti u nga ti mahako.

9. Hi nga maha txani ti to Jehovha e hi ninga mtamo? (Wona ni dibhokiso adi di ku “ Mibhalo ayi yi nga ku thavelelako ngako dixaka dako di txi leka Jehovha.”)

⁹ Simama u va ni txiemiso txa txinene txa timhaka ta moya. Ti ni lisima kusimama u ti tsanisa awe kumweko ni va ha mwayani kwako. U nga mahisa kutxani toneto? Jehovha a nga kuvhuna ngu kuninga mtamo wa ku alakanyisisa ngu ti u ti gondako, kumweko ni kuxalela mitshangano ya Wukristu. Joanna awu tate wakwe ni mkoma wakwe va nga leka ditshuri a womba tiya: “Ni ti mana kupepa moyani mbimo ni lerako Bhiblia ni wonisisa sikombiso so fana ni sa Abhigayeli, Esteri, Jobe, Josefa ni Jesu. Sikombiso siya si txi tata mbilu yangu ngu mialakanyo ya yinene ayi yi nga txi hungula kupanda. Ni tshumete ni wona ti to wutxenje wumwani wa Wukristu wu txi ni tsanisa ni wona.”

10. Dibhuku da Masalmo 32:6-8 di hi vhunisa kutxani ti to hi wonisana ni ku karateka?

¹⁰ Gela Jehovha kukarateka kwako. Mbimo yi u wonisanako ni sikarato siya se u tipfa u di karatekile u nga leki kumaha mkombelo. Kombela Jehovha ti to e kuvhuna kuva ni mawonelo a manene ngu mhaka yiya ni ku e “kugondisa . . . ni kukomba nzila yi u fanelako ku yi londeta.” (Lera Masalmo 32:6-8.) Ditshuri ti to hi nga mbimo yotshe u no sikota kugela Jehovha a ti u ti pfisako tona. Kambe Jehovha wa kupfisisa kupanda ku u ku pfako. Ene wa kuranda ngutu ni ku wa kukuzeta ku u m’gela ta mbiluni.—Eks. 34:6; Mas. 62:7, 8.

11. Ngu kuya ngu dibhuku da Vahebheru 12:11, ngu kutxani hi di fanete kuthemba malulamiselo a Jehovha o thaviswa dibanzani? (Wona ni bhokiso di di ku: “ Kuthaviswa dibanzani malulamiselo ma kombisako lirando la Jehovha.”)

¹¹ Seketela txisungo txi txi nga mahwa ngu  madhota. Kuthaviswa dibanzani malulamiselo a Jehovha a ya ma kombisako ti to ene a navelela wunene ka votshe kupata ni va va nga maha to biha. (Lera Vahebheru 12:11.) Ti nga maha u txi khala kupfa m’thu a txi womba-womba kubiha ngu madhota msana ko va m’thu wo kari adi thavisilwe dibanzani, kambe ti nga maha va si womba-wombi ngu to biha a ti wo thaviswa dibanzani a nga ti maha. Phela athu kha hi di zivi dotshe ditshuri, ngu toneto ndinene kuthemba ti to madhota aya ma nga pateka ko xuxa mhaka yoneyo ma londisete milayo ya Bhiblia, ni ti to vona va lamula “ngu kurumwa ngu MKOMA.”—2 Mak. 19:6.

12. Ngu yihi wuyelo vamwani va nga yi mana ngu kuva va di seketete malulamiselo a Jehovha o thaviswa dibanzani?

¹² Ngako u txi seketela txisungo txa madhota txa ku thaviswa dibanzani u nga mvhuna m’thu ku e tshumelela ka Jehovha. Elizabeth, awu hi nga womba-womba ngu ngene a womba tiya: “Kuwila wuxaka ni mwanana wangu ti ni karateki ngutu, kambe mbimo yi a nga tshumela ka Jehovha a ti woni apune ti to a ti mahile to biha. Ngu kutsimbila ka mbimo ene a wombile ti to mbimo yi a nga ti thavisilwe dibanzani a gondile txo kari. Hi txi engisa Jehovha mbimo yotshe nda tinene. Mwamna wa kona Mark a womba tiya: “Mwanana wathu a wombile ti to timwani ti nga mmaha e wuyelwa dibanzani ngu ku athu hi nga maha ati hi nga ti fanete kumaha. Na bonga ku Jehovha a nga hi vhuna ku hi engisa.”

13. Nji txani txi nga kuvhunako ti to u wonisana ni kukarateka?

¹³ Bhula ni vangana vako ava va pfisisako txiemo txako. Ti he mbimo yo va ni vanathu ava va ku pfisisako ava va nga kula ngu didhawa da moya va no kuvhuna ti to u va ni mawonelo a manene. (Mav. 12:25; 17:17) Joanna awu hi nga womba-womba ngu ngene a womba tiya: “Ni txi tipfa ni di nokha kambe mbimo yi ni nga ti bhula ni vangana ava ni va thembako va txi ni vhuna.” Se u nga maha txani ngako vanathu dibanzani va txi womba-womba makomentario aya ma no kumaha u guma mtamo?

14. Ngu kutxani hi di fanete kudivalelana mmwani ni mmwani ngako m’thu adi ni “txisolo ka mmwani”?

¹⁴ Ti lava hi va ni kutimisela vanathu nguko mbimo yimwani vona va ta va maha ti ti no mba hi tsakisa. (Jak. 3:2) Hotshethu kha ha hetiseka se u nga xamali ngako mwanathu wo kari a txi womba to kari a ti ti ku wuselako mipando. Khumbula ti mpostoli Paulo a nga ti womba: “Mi timiselana ni kudivalelana mmwani ni mmwani, ngako m’thu adi ni txisolo ka mmwani.” (Vakl. 3:13) Mwanathu mmwani wa txisikati awu dixaka dakwe di nga thaviswa dibanzani a womba tiya: “Jehovha a ni vhuni ku ni divalela vanathu ava va nga ti ni txikongomelo txo hi vhuna, kambe va gwitisa kumaha ati ti nga ni henyisa.” Ngu tihi ti dibanza di nga ti mahako ti to di vhuna maxaka ava va nga thaviswa dibanzani?

15. Nji txani txi nga vhunako maxaka awule a nga thaviswa dibanzani?

¹⁵ Maha wungana ni maxaka a wule a nga thaviswa dibanzani. Mwanathu mmwani a dhanwako ku i Miriam, a wombile ti to a karatekile ngutu a txi pimisa ngu kuya mitshanganoni msana  kova ndiyakwe a di thavisilwe dibanzani. Ene a womba tiya: “Ni ti thava ku khani vathu va na pimisa txani ngu ngani, kambe vanathu va ti kombile i ti vangana kwangu. Vona va ti dila kumweko ni nani, ni ku kha va womba to biha mayelano ni ndiyangu wule a nga thaviswa dibanzani. Ngu mhaka ya txivhuno txawe ni ti pfiti ni singa nokha.” Mwanathu mmwani wa txisikati nene a womba tiya: “Msana kova mwanana wathu adi thavisilwe dibanzani, vanathu va tile ve ta ni thavelela. Vamwani va si tizivi ti to va na womba txani. Kambe vona va dite kumweko ni nani, vamwani va ni bhalete mapapilo. Vona va vile txivhuno txa hombe ni nani.”

16. Dibanza di nga maha txani ti to di simama di vhuna vanathu a va maxaka awe ma nga leka Jehovha?

¹⁶ Simama u vhuna vanathu vale dixaka dawe di nga leka Jehovha. Vona va li lava lirando lako ni txivhuno txako, ngutu-ngutu ka timbimo toneto. (Vaheb. 10:24, 25) Mbimo yimwani vanathu va nga ema kubhula ni maxaka a wule a nga thaviswa dibanzani. Se vanathu vonevo va nga tipfa nga ni vona va to thaviswa dibanzani. U nga tumeli eto ti maheka. Vanana a va vaveleki vawe va nga leka Jehovha va txi lava ngutu txitsaniso ni ku ndunduzelwa. Maria awu mwamna wakwe a nga thaviswa dibanzani a tshumela e tsukula mwaya a womba tiya: “Vanathu vamwani va txita mtini kwangu va txi ta ni bhikela sakudya ve ni vhuna kululamisela gondo ya mwaya, vona va txi tshumela ve dila kumweko ni nani. Ni ku va txi ni emela mbimo yi vathu va nga txi womba-womba-womba kubiha ngu ngani. Vona va vile txivhuno ngutu kwangu!”—Var. 12:13, 15.

17. Madhota ma nga kombisisa kutxani wuxinji ka maxaka a wule a nga thaviswa dibanzani?

¹⁷ Anu madhota londolani mkhanjo awu wu kuho kasi ku mi tsanisa maxaka a wule a nga thaviswa dibanzani. Anu mi ni wutixamuleli wo sawuleka wo thavelela vakhozeli kulothi ava maxaka awe ma nga leka Jehovha. (1 Vat. 5:14) Tekani dizambo do tsanisa vanathu vonevo na yi si se khata mitshangano ni magwito ka yona. Va puxeleni ni kutshumela mi khongela navo. Mi nga huma kumweko navo thembweni, mi nga tshumela mi va ramba ka wukhozeli wanu wa mwaya. Madhota ma fanete me kombisa wuxinji lirando, ni kukhatala ka Jehovha aku va ku lavako.—1 Vat. 2:7, 8.

18. Ngu kuya ngu dibhuku da 2 Pedro 3:9, ngu tihi ti Txizimu txi ti lavako ka ava va nga thaviswa dibanzani?

¹⁸ Jehovha “kha ti lavi ti to ni wammweyo a txi lova, aniko a lava ti to votshe ve hunduluka.” (Lera 2 Pedro 3:9.) Hambi m’thu wu a nga maha sionho sa hombe wutomi wakwe i ngadi wa lisima ka Jehovha. Khumbula ti to Jehovha a hakete presu yo dhula i ku mterulo ngu kuthumisa mwanana wakwe wo dhundeka kasi kutirula sionho sathu. Ngu kona ha ka lirando lakwe, Jehovha wa vhuna vathu vonevo ti to ve tshumelela kwakwe. (Luka 15:11-32) Ene a rinzela ti to vona ve maha toneto nga ha hi ti wonako ngu kona ka txidinganiso txa Jesu txa mwanana wule wo mwalala. Vo tala ava va nga leka ditshuri va tshumelela ka Tate wathu wa nzumani. Ni ku dibanza da va hoyozela ngu manza mambidi. Elizabeth, awu hi nga womba-womba ngu ngene makhatoni a li pfite litsako lo hoyozela mwanana wakwe awu a nga wuyelwa dibanzani. A txi khumbula ati ti nga pinda a womba tiya: “Na bonga ngutu votshe ava va nga ni tsanisa ti to ni si gumi themba.”

19. Ngu kutxani hi di fanete kusimama hi themba Jehovha?

¹⁹ Mbimo yotshe hi nga veka themba yathu ka Jehovha. Yotshe milayo ayi Jehovha a hi ningako e para yi vhuna athu. Ene a ni wuha ni wumbilu, ni ku wa randa votshe ava va mkhozelako ni ku mranda. Tsaniseka ti to Jehovha kha na mbi kutshotsha mbimo yi mi ku ka sikarato. (Vaheb. 13:5, 6) Mark a womba tiya: “Jehovha kha thuka e ni tshotsha. Ene kha nga kule ni nathu mbimo yi hi wonisako ni sikarato.” Jehovha a na simama e kuninga “mtamo wuwa wa hombe.” (2 Vak. 4:7) Ina, awe u nga sikota kusimama u di thembekile hambi ngako dixaka dako di txi leka Jehovha.