1, 2. a) Nji txani txi nga mahako hi tiwotisa ti to “Kala ditshiku muni?” b) Txikombiso txa malanda o thembeka a kale txi hi tsanisa ngu nzila yihi nyamsi?

“KALA ditshiku muni?” Atxiya, njiwotiso atxi Isaya ni Habhakuke ava i nga ti vaprofeti vo thembeka va Jehovha va nga txi wotisa. (Isaya 6:11; Habhakuki 1:2) Mbimo yi Mkoma Dhavhidha a nga bhala Masalmu 13 nene a wotisile txiwotiso txiya mune wa makhambi. (Masalmu 13:1, 2) Jesu nene, mbimo yi a nga manana ni vathu va va nga ti singa ni likholo, a wotisile a txi khene: “Kala ditshiku muni kani?” (Matewu 17:17) Nanathu hi nga thuka hi tiwotisa txiwotiso txiya.

² Ngu ku txani hi nga tiwotisako ti to “Kala ditshiku muni?” Ti nga maha ngu loko hi di humeletwe ngu to biha, hi txi lwala mwendo se hi txi ya hi kumba. Mwendo kujujeka msungo nguku hi hanyako ka “timbimo to karata”.  (2 Timoti 3:1) Mwendo ti nga vangwa ngu mawonelo o biha aya vathu va ku nawo aya ma mahako ti to hi godhola ni kukarala. Ka totshelele, ta thavelela kuziva ti to Jehovha kha ma henyela malanda akwe a kale aya ma nga wotisa txiwotiso txiya.

3. Hi nga vhunwa ngu txani ngako hi di ka siemo so karata?

³ Hi nga vhunwa ngu txani ngako hi di ka txiemo atxi ti karatako ku txi timisela? Jakobe, wu i nga ti mnanda wa Jesu ngu vamame a khene: “Vanathu, timiselani, kala kuwuya ka Mkoma.” (Jakobe 5:7) Ngu toneto, hotshethu ti lava hi timisela. Kambe, nji txani kutimisela, ni ku hi nga yi kombisisisa ku txani fanelo yiya?

4, 5. a) Nji txani kutimisela, ni ku hi nga kukombisisa ku txani? b) Jakobe a womba txani ngu kutimisela? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

⁴ Bhiblia yi womba ti to kutimisela ku ta ngu ka moya wo sawuleka wa Txizimu. Ngako m’thu a singa ni moya wo sawuleka wa Txizimu, ti nga mu karatela kutimisela siemo so karata ngutu. Kutimisela i ningo ya Txizimu, se mbimo yi hi timiselako hi kombisa lirando lathu ka Jehovha ni vamwane. Ngako hi si timiseli, lirando lathu ka vamwane li nga fa. (1 Vakorinto 13:4; Vagalatiya 5:22) Kutimisela ti pata txani? Ti pata kutsanisela siemo so karata kambe hi txi simama hi va ni mawonelo a manene. (Vakolosa 1:11; Jakobe 1:3, 4) Kutimisela ti hi vhuna kusimama hi thembeka ka Jehovha ku singa ni mhaka ni sikarato asi si hi ku naso. Eto ti na hi vhuna kwa mbi phota ngako va txi hi xanisa. Bhiblia yi womba ti to hi fanete hi tumela kurinzela ngu ku tiemisela. Eyo i gondo ya yinene ayi hi nga yi manako amu ka dibhuku da Jakobe 5:7, 8. (Yi lere.)

⁵ Ngu ku txani hi di fanete ku tiemisela kurinzela Jehovha ti to e maha to kari? Mgondiswa Jakobe a fananisa txiemo txathu ni txa m’dimi. Hambiku m’dimi a tikaratako e phaya mbewu yakwe, kha na ku sikota kukongomisa matxelo mwendo kulawula nzila yi mbewu yi kulako ngu yona. Ene a fanete e rinzela ngu kutimisela “mihando ya yinene ya mafu”. Ngu nzila yi yi fanako, ku ni to tala ati athu hi no mbi ti kota ku ti kongomisa hi txi ngadi hi txi rinzela kuhetiseka ka sithembiso sa Jehovha. (Marku 13:32, 33; Mithumo 1:7) Kufana ni m’dimi nathu hi fanete hi rinzela ngu kutimisela.

6. Txikombiso txa mprofeti Mika txi nga hi gondisa txani?

⁶ Mprofeti Mika ti lavile e tsanisela siemo so karata kufana ni nathu nyamsi wa ditshiku. Ene a hanyile ngu mbimo yi ku nga ti fuma Akazi. Akazi ati bihile ngutu. Se ngu mbimo yoneyo, ku ti ni wukanganyisi wo tala. Bhiblia yi womba ti to “to biha ngu ti manza awe ma sikotako ku ti maha” ngu mhaka ya wubihi wu wu nga titi ho. (Lera Mika 7:1-3.) Mika a ti ti ziva ti to ene a nge sikoti kugumisa wubihi wule. A mahile txani? Ene a khene: “Kambe ani ni themba MKOMA, ni veka txithembo txangu ka Txizimu txa kuhanyiswa kwangu; Txizimu txangu txi na ni engisa.” (Mika 7:7) Kufana ni Mika, nanathu ti lava hi kombisa “moya wo rinzela”.

7. Hahanze ko rinzela dwe, ti lava hi maha txani?

 ⁷ Ngako hi di ni likholo lo fana ni la Mika, hi na ti emisela kurinzela Jehovha. Kurinzela kwathu kha ku fani ni ka txibotxhwa atxi txi rinzelako ditshiku do ta dawa. Txona txo sinziswa kurinzela, nem kha txi tsaki ngu kuhoka ka ditshiku donedo. Kwathu ti hambani ngutu! Athu hi rinzela Jehovha ngu ku ti emisela nguko ha ti ziva ti to ene ngu mbimo ya kona a na hetisisa txithembiso txakwe txo hi ninga wutomi wo mbi guma! Se athu ha “sikota kutimisela ta tinene ni kuhunisela ngu kutsaka”. (Vakolosa 1:11, 12) Kambe mbimo yi hi rinzelako, ti lava hi ti wonela ti to hi si khati kuwona ti to Jehovha wa swela. Hi txo thuka hi timaha eto, hi na mu henyisa.—Vakolosa 3:12.

8. Hi gonda txani ka txikombiso txa vavamna ni vavasikati va kale?

⁸ Nji txani txi no hi vhuna ku ti emisela ngutu kurinzela? Hi nga alakanya ngu vavamna ni vavasikati va kale vo thembeka ava va nga rinzela ngu kutimisela ti to Jehovha e hetisisa sithembiso sakwe. (Varoma 15:4) Ka txikombiso txawe hi nga gonda ti to va rinzete mbimo muni? Ngu ku txani ti di lavile ve ti emisela kurinzela? Ni ku Jehovha a va katekisile ngu nzila yihi aku va nga timisela?

9, 10. Abrahamu ni Sara va rinzete Jehovha malembe mangahi?

⁹ Alakanya ngu txikombiso txa Abrahamu ni Sara. Aku va nga ti ni “likholo ni kuhonisela” va amukete thomba  ya “sithembiso”. Bhiblia yi womba ti to “Abrahamu ngu kutimisela kwakwe”, Jehovha a mu thembisile ku mu katekisa ni ku mu maha tate wa ditiko da hombe. (Vahebheru 6:12, 15) Ngu ku txani ti nga txi lava ti to Abrahamu e timisela? Nguko, i singa ta nyamsi kala mangwana. Ngu 14 ka Nisan wa 1943 na ku si se ta Kristu, Abrahamu ni Sara, ni votshe va va nga ti navo va ndakile mnambo wa Eufrate, ve bela ka Ditiko da Txithembiso. Kambe msana keto, ti lavile ti to kuguma 25 wa malembe Abrahamu a txi ngadi a txi rinzela kuvelekwa ka mwanana wakwe Isaake, se ku gwita kuguma mamwane a 60 a txi ngadi a txi rinzela kuvelekwa ka vatukulu vakwe Esawu ni Jakobe.—Vahebheru 11:9.

¹⁰ Ina ngu ditshuri Abrahamu a bete ka Ditiko da Txithembiso? Bhiblia yi khene Txizimu “kha txa mu ninga thembwe kona hambi wukhaloanyana wu wu dinganako ku kandwa ngu mkondo; txi to mu thembisa dwe ti to txi na mu ninga dona di maha thomba yakwe ni ya vatukulu vakwe msana kwakwe, hambiko a nga ti sa nzi kuva ni mwanana”. (Mithumo 7:5) Liveleko la Abrahamu kha la va ditiko msana ka 430 wa malembe Abrahamu a di tshawunyetile mnambo wa Eufrate.—Eksodha 12:40-42; Vagalatiya 3:17.

11. Ngu ku txani Abrahamu a nga ti ti emisete kurinzela? Ngu yahi makatekwa aya a no ma wona ngu kutimisela kwathu?

¹¹ Abrahamu a ti ti emisete kurinzela nguko ene a ti tsaniseka ti to Jehovha kha nambi mwalata sithembiso sakwe. A ti ni likholo ka Jehovha. (Lera Vahebheru 11:8-12.) Hambiku Abrahamu a nga fa a sa nga wona sotshe sithembiso sa Txizimu, ene a ti si rinzete ngu kutsaka. Alakanya litsako la Abrahamu mbimo yi a no wuswa e ta hanya ka mafu a paradhise. Phela a na ta tsaka loko a txi lera matimu akwe ni mwaya wakwe ka makhalo a mangi mu ka Bhiblia. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Tshumela u alakanya nzila yi a no ta tsaka ngu yona a txi ziva ti to a vite ni txienge txa lisima ka kuhetisisa txikongomelo txa Jehovha mayelano ni Mesiya! Ha tsaniseka ti to ene a na ta ti wona ti to kha emela ta walo.

12, 13. Ngu ku txani ti nga ti lava ti to Josefa e timisela? Ngu yahi mawonelo aya Josefa a nga ti nawo?

¹² Josefa, mtukulu txikhuha wa Abrahamu nene a ti ti emisete kutimisela. Ene a mananile ni sikarato so nemela. Txo khata, mbimo yi a nga ti ni 17 wa malembe, vakoma vakwe va mu xavisile ti to e va txibotxhwa. Msana keto, a betilwe jele nguku a nga lumbetwa ti to a ti lava kupfinya msikati wa mkoma. (Genesisi 39:11-20; Masalmu 105:17, 18) Josefa i ti dilanda do thembeka da Jehovha, kambe a txo xaniseka basi. Kambe msana ka 13 wa malembe timhaka ti txitxile. A humisilwe jele se e va ka txikhalo txa wumbidi txo londisela mkoma wa hombe wa Egipta.—Genesisi 41:14, 37-43; Mithumo 7:9, 10.

¹³ Ina wubihi wonewo wu mahile ti to Josefa e va ni wurena? Ina a lekile Jehovha? Ahim-him. Ene a rinzete ngu kutimisela. Nji txani txi nga m’vhuna? Ngu lona  likholo ka Jehovha. Ene a ti tiziva ti to Jehovha wa ti wona ati ti nga ti maheka. Hi ti zivisa ku txani? Ngu ti a nga gela vakoma vakwe, a ti khene: “Mi nga thaveni txilo! Mi pimisa ti to ani ni ha wukhaloni ka Txizimu kani? Kubiha kuwa mi nga pimisa ku ni mahela, ngu kuxuva ka Txizimu, ku hindukile ku txi maha wunene, kasiku ti txi woneka ati nyamsi ti mahekako.” (Genesisi 50:19, 20) Josefa a ti tiziva ti to ndinene kuemela makatekwa a Jehovha.

14, 15. a) Ngu ku txani kutimisela ka Dhavhidha ku txi xamalisa? b) Nji txani txi nga m’vhuna ti to e rinzela ngu kutimisela?

¹⁴ Mkoma Dhavhidha nene a wonisani ni siduko so tala. Mbimo yi i nga ti ngadi mfana, Jehovha a mu sawute ti to e va mkoma wa Israeli. Kambe ti lavile e ema 15 wa malembe i singa mkoma. (2 Samueli 2:3, 4) Ngu mbimo yoneyo, wumwane mkama ti lavile ti to Dhavhidha e zumba ni thundu manzani nguku Sawule a nga ti lava ku mu daya. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Eto ti mahile ti to Dhavhidha a si vi ni m’ti. A ti zumba ka matiko mamwane mwendo txitingani. Ngu magwito Sawule a datwe yimbini. Hambiketo ti lavile ku e ema 7 wa malembe na a si se khata kufuma ditiko dotshe da Israeli.—2 Samueli 5:4, 5.

¹⁵ Ngu ku txani Dhavhidha a nga ti ti emisete kurinzela ngu kutimisela? Ka Masalmu 13 hi mana xamulo, ngu mune wa makhambi a wotisile a txi khene: “Ani ni themba wumbilu wako; mbilu yangu yi tsakela kuhanyisa kwako. Ni na embelela ka MKOMA ni txi bonga wunene wu a nga ni mahela.” (Masalmu 13:5, 6) Jehovha a ti tiziva ti to wa mu dhunda ni ku mbimo yotshe wa thembeka kwakwe. Ene a khumbute mbimo ya kale ayi Jehovha a nga m’vhuna, ni ku a ti emete mbimo yi Jehovha a no ta gumisa sikarato sakwe. Dhavhidha a ti tiziva ti to ti ni lisima kuemela makatekwa a Jehovha.

16, 17. Jehovha ni Jesu va hi vekete txikombiso txa hombe txo ti emisela kurinzela ngu nzila yihi?

¹⁶ Jehovha kha hi geli kumaha ati ene apune a si ti tsakeliko ku ti maha. Ene njikombiso txa hombe txo ti emisela kurinzela. (Lera 2 Pedro 3:9.) Ngu txikomiso, se kupinda malembe o tala, Sathane a di hembete Jehovha ti to hi nga wamnene. Jehovha a “rinzela” ngu kutimisela kala mbimo yi ditina dakwe di no basiswa ngu kuhetiseka. Wuyelo ya toneto i na va makatekwa o tsakisa ka va ngu kutsaka va rinzelako ene.—Isaya 30:18.

¹⁷ Jesu, nene a ti ti emisete kurinzela. Mbimo yi a nga ti ha mafuni a thembekile kala e za e fa. Ngu dilembe da 33 ene a ti ya ningela lisima la digandelo dakwe ka  Jehovha, nzumani. Kambe ti lavile e rinzela kala e vekwa ku va Mkoma ngu 1914. (Mithumo 2:33-35; Vahebheru 10:12, 13) Hambiketo, Jesu a na simama e rinzela kala kuguma 1.000 wa malembe a txi fuma se ngu magwito valala vakwe va na loviswa. (1 Vakorinto 15:25) Malembe onewo mangi na a txi rinzela. Ngu ditshuri ndinene kurizela makatekwa.

18, 19. Nji txani txi no hi vhuna ku ti emisela kurinzela ngu kutimisela?

¹⁸ Ti ha kubasani, Jehovha a lava ti to hi timisela, hi ti emisela kurinzela. Nji txani txi no hi vhuna? Ti lava hi kombela moya wo sawuleka. U nga divali ti to kutimisela ti ta ngu ka moya wo sawuleka wa Txizimu. (Vaefesu 3:16; 6:18; 1 Vatesalonika 5:17-19) Ngu toneto, kombela Jehovha e kuvhuna kutsanisela ngu timisela!

¹⁹ U nga divali ti to Jehovha a vhuni Abrahamu, Josefa ni Dhavhidha ti to ve rinzela ngu kutimisela kala ku za sithembiso sakwe si hetiseka. Vona va ti ni likholo ni kuthemba Jehovha. Kha va nga za ve lwisa ti to ve mana ati vona va nga txi ti lava. Hi txi alakanya ngu nzila yi timhaka ti nga va tsimbilela ngu yona, nanathu hi na lwela kukombisa moya wo rinzela.

20. Hi fanete hi ti emisela kumaha txani?

²⁰ Ngu toneto, hambi hi txi lwisana ni sikarato, hi ti emisete kukombisa “moya wo rinzela”. Yimwane mbimo hi nga thuka hi wotisa, “Jehovha, kala ditshiku muni kani?” (Isaya 6:11) Kambe ngu kuvhunwa ngu moya wa Txizimu, hi nga tekelela mprofeti Jeremiya awu a nga khene: “MKOMA i thomba yangu” se ani “ni themba Ene.”—Sidilo 3:21, 24.