Hi ka Didhoropa da México, ngu 1932. Ko va ni divhiki basi ku ti vekilwe masimafru o khata ka didhoropa diya, aha ku hanyako vathu vo pinda miliyoni. Kambe majornal se kha ma ngedi me wombawomba kambe ngu mhaka yoneyo. Kambe vamahi va majornal va ti karatela ngutu ngu simahakalo sa divhiki donedo. Va emela m’woneleli wa Sociedade Torre de Vigia (dos EUA), Joseph Rutherford va di txititxhini ka txitimela va di ni so filimara ngu sona. Tifakazi to tala ta Jehovha ni tona ti kona txititxhiniho kasi ku emela mwanathu wuwa. Txikongomelo txa tona ngu hoyozela mwanathu Rutherford, awu a ngata doropani ti to a ta ñola mtshangano wa m’ganga wa Tifakazi ta Jehovha wa masiku mararu.

Mba ngahi va nga tiho ka mtshangano wonewo wa m’ganga? I 150 wa vona basi. Kambe direvhista da A Idade de Ouro di wombile tiya: ‘Kha ti kanakanisi ti to mtshangano wonewo i ve tximahakalo txo mbi divaleka, txa lisima nguto ka vamatimu a vathu va Txizimu ka ditiko da Méxiko.’ Ngu konaha ka txani mtshangano wonewo wa m’ganga wu nga va wa lisima?

Na ku si se mahwa mtshangano wonewo wa txigava, ditshuri di sise na nga anda kheya México. Ku txi mahwa mitshangano ya txigava ya yi dotho ka ditiko donedo kukhukhela ngu 1919, hambi keto mabanza ma txiya ma txi hunguka. Ngu 1929, ku tutwe hofisi ya didhavi ka didhoropa da México. Ti txi nga bha to tsimbila kwati, kambe kuve ni sikaratu. Ngu txikombiso, makhalpotiya ava se konku va dhanwako ku mba nyaphandule, va gondisilwe ti to kha va fanela kumaha mithumo yimbidi ngu mbimo ya yimweyo, kutxhumayela ni kumaha dibhindo. Ku ni wu ti nga m’henyisa toneto, a so leka ku ti tshanganisa ni sengeletano ya Jehovha, se e ya timahela txitxawana txakwe txa gondo ya Bhiblia. I si ngeto basi awu i nga ti ene muemeli wa didhavi, a khatile ku belela mahanyelo a nzambwa, toneto ti mahile ti to e txitxwa. Se, Tifakazi to thembeka ta México, ti txi lava txivhuno.

Ka liendo lonelo, mwanathu Rutherford, a tsanisile vanathu vo tala. Ka mtshangano wonewo wa m’ganga, a vekile miwombawombo yi mbidi ayi yi kuzetako. A tshumete e ningela mtxhanu wa miwombawombo ayi yi nga txi engiselwa ka txititxhi txa radhiyo. Kuve dikhambi do khata ku txi thumiswa tecnologia yoneyo kheya México, kasi ku pfalisa mahungo a manene ka ditiko dotshe da México. Msana ka mtshangano, kusawutwe mwanathu a nga ti nava m’woneleli wa didhavi. Aku mitamo yi nga ti wusetilwe ni ngu kuvhunwa ngu Jehovha, vanathu va simamile ve txhumayela ngu txibidi.

Koneho va khatile ku wona wuyelo ya mthumo wonewo. Ngu 1933, makhaloni yo va ni mtshangano wumwewo basi wa m’ganga ka ditiko donedo, kumahilwe mimbidi wumwewo ka Didhoropa da México, wumwane wu mahetwe Veracruz. Vanathu va mani wuyelo ya yinene mbimo yi va nga thuma ka wukhalo wonewo. Ngu txikombiso, ngu 1931 ku ti ni 82 wa vahuweleli. Ngu 1941 ku ti ni konamu ka 800 wa vahuweleli ni ku, ku ti ni vathu vo pinda 1.000 ka mtshangano wonewo wa m’ganga ka Didhoropa da México ngu 1941.

Ngu 1943, Tifakazi ta Jehovha ti mahile ditima do zivisa mtshangano wa m’ganga awu wu nga ti ni msungo wa mhaka awu wu ku khene: “Nação Livre”, awu wu nga mahwa ka madhoropa a 12 a kheya México. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Vona va thumisile dikhadhi di di nga ti kombisa mifota. Ka dikhadhi donedo ku ti bhatwe mifota masoni ni msana ka dona.Tifakazi ti thumisile makhadhi oneyo ti to ti zivisa mtshangano wa m’ganga kukhukhela ngu 1936.

Ku thumiswa ka makhadhi ya ma ku ni sifananiso, ti ndindile vathu vo tala va kheya México. Direvhista dimwane da mbimo yoneyo di wombile tiya ngu mtshangano wa m’ganga: “Ka ditshiku do khata Tifakazi ta Jehovha ti kuzetilwe ti to ti ramba vathu vo tala. Kambe ka dimwane ditshiku se ku singa ni wukhalo wo zumba ka wona ngu kutala ka vathu ava va nga ti rambilwe.” Matima oneyo ma henyisile vathangeli va wukhongeli wa katolika ni ku va khatile kuwombawomba kubiha ngu vathu va Jehovha. Ku si nga ni mhaka nito, vanathu va yite masoni ve zivisa mtshangano na va si thavi txilo. Direvhista di wombile tiya: “Didhoropa dotshe di va woni, vavamna ni vavasikati va txo nga makhadi a mifota.” Direvhista donedo di kombisile mfota wa vanathu va txi txhumayela va di sitaratoni ka didhoropa da México. Ka mfota wa kona ku txita mapswi awa: “Sitarato si vhatwe”.

Ka nguva yoneyo, vanathu vo tala ti txi lava ve maha mizamu ya hombe ti to ve kota kuxalela mitshangano ya m’ganga yi nga ti mahwa kheya México. Vo tala va txi zumba ka makhalo a txiemo txa hahatshi aha ku nga si nga ni so tsimbila ngu sona. Dimwane da mabanza di bhate tiya: “Txithumiswa txi txi nga tiho ka mbimo yoneyo i ti telégrafo.” Toneto ti mahile ti to vanathu vo tala ve tsimbila kudingana masiku o tala ngu mikondo mwendo ngu timbongola, ti to ve kota ku ya mana txitimela atxi txi ndi na va hokisa aha ku nga txi ñolelwa kona mtshangano.

Kutala ka vanathu va wukhaluwo i ti sisiwana ni ku va si nga ni male yo diha mu ka txitimela ti to ve kota kuya ka mtshangano wonewo. Vanathu va wukhalo wule ku nga txi ñolwa ka wona mtshangano, va txi amukela vanathu va va nga txita ngu makhalo a kule ti to ve otela mitini kwawe ka mbimo yile ya mtshangano. Kambe vamwane va txi otela Nyumbani ya Mfumo. Ka mbimo yo kari, vanathu va konamu ka 90 va ti ya otela Bhetele, aha ti nga lava ti to ve otela ka mibhedhu ya nyankhandwe wumwane ni wumwane wu ti mahwa ngu 20 wa makaxa a mabhuku. Anuário yi womba ti to vanathu va bongile ngutu ngu txivhuno txonetxo, aha va nga womba tiya, “mibhedhu i ti ya yinene ni kutshamba ku otela ka yona kupinda ku otela hahatshi”.

Vanathu vonevo va si vekisi mapimo awe ka wusiwana, kambe ati va nga txi ti teka i di ta lisima i di kuva ve mana mitshangano yotshe basi ni kutitshanganisa ni vanathu. Nyamsi ku ni Tifakazi to pinda 850.000 kheya México, ni ku vanathu va nga txi yi ninga lisima mitshangano ya m’ganga. * (Wona txhamuselo ya hahatshi) Txiviko txa hofisi ya didhavi, txa 1949, txi wombile tiya: Vanathu va tshangana ni siemo so karata, kambe eto kha ti mahi likholo lawe li guma mtamo. Vona va nga txi simama ve wombawomba ngu mtshangano wa, m’ganga ni ku, mbimo yotshe va wotisa tiya: “Mtshagano wa m’ganga awu wu londiselako wu na va ditshiku? ”—Ka wuxayiselo wathu wa América Central.