1. Ngu tihi ati Jehovha a ti lavako kwathu?

 YIMWEYO ya timbimo to tsakisa ka va va nga tekana ngu velekwa ka mwanana wu a ku ni dihanyo da dinene. Hambiketo, hambi vaveleki va txi m’dhunda mwanana wu a ku ngadi kuvelekwa, vona kha va lavi ti to e simama i di limenzana. Ngu ditshuri vona va ndi na karateka ngutu ngaku ene a si kuli. Hambiku Jehovha a tsakako mbimo yi hi khatako ku gonda mayelano ni nene, kambe Ene kha ti lavi ti to hi simama hi va vanana ngu didhawa da moya. (1 Vak. 3:1) Hahanze keto, a hi kombela ti to ‘hi kula’ ngu didhawa da moya.—1 Vak. 14:20, MN.

2. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

² Ti womba txani kuva Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya? Hi kulisa kutxani hi hokela ha kova Makristu ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya? I ngu nzila muni tigondo to tshima ta ditshuri da mu ka Bhiblia, ti nga hi vhunako ku kulisa wuxaka wathu ni Jehovha? Ngu kutxani hi di fanete hi simama hi tikaratela ku va Makristu o vitwa? Ka gondo yiya hi na bhula ngu tixamulo ta siwotiso soneso.

TIWOMBA TXANI KU VA MKRISTU WU A NGA VITWA NGU DIDHAWA DA MOYA?

3. Tiwomba txani ku va Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya?

³ Ka Bhiblia, dipswi da Txigriki a di di nga hunduluxelwa di va “ku kula” di tshumela di txhamusela “ku vitwa” mwendo “ku pelela.” a (1 Vak. 2:6.) Kufana ni mwanana wu a simamako e kula kala kuza e va wa hombe, nathu ti lava hi simama hi kulisa wuxaka wathu ni Jehovha, ngu nzila yoneyo, hi va Makristu a ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya. Ditshuri ti to hambi se hi di kute ngu didhawa da moya, hi fanete hi simama hi tshukwatisa.  (1 Tim. 4:15) Hotshethu, kupata ni nathu hi ku ngadi majovhem, hi nga va Makristu ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya. Kambe nji txani txi kombisako ti to Mkristu a vitilwe ngu didhawa da moya?

4. Nji txani txi kombisako ti to Mkristu a vitilwe ngu didhawa da moya?

⁴ Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya ngu wu a hanyako mayelano ni totshe ti Txizimu txi ti lavako, a si sawuli to a na londisa tihi. Ti hakubasani ti to a ku a nga mbi pelela ene a nga maha tiphazamo. Hambiketo, ene a kombisa ngu mahanyelo akwe a ditshiku ni ditshiku ti to a pimisa ni ku maha timhaka, ngu kuya ngu kudhunda ka Txizimu. Ene a ambate m’thu wamphya ni ku wa simama e zama kupimisa ngu nzila yi Jehovha a pimisako ngu yona. (Vaef. 4:22-24) Ene a gondete ku maha sisungo sa wutxhari ngu kuya ngu matshina a milayo ya Jehovha, ngu toneto ene kha ti lavi e va ni mkwhepa wa milayo, kasi kukota ku kongomisa simaho sakwe. Ngaku a txi maha txisungo ene a tikaratela kuhetisisa ti a nga sunga.—1 Vak. 9:26, 27.

5. Ngu tihi tiphango a ti Mkristu wu a nga mbi vitwa ngu didhawa da moya a wonisanako nato? (Vaefesu 4:14, 15)

⁵ Ngu didhawa dimwani, Mkristu wu a simamako a si vitwi ngu didhawa da moya, ti nga hehuka ku e kanganyiswa ngu ‘marindi ya ma timetako’ se e pepulwa ngu timoya ta gondo ya kukanganyisa ya vathu kumweko ni va apostata. b (Lera Vaefesu 4:14, 15.) Ene a nga bavela vamwani, e maha mazunga e henya ngu txikuluveta ni ku makhambi a mangi a nga maha to biha ngaku atxi dukwa.—1 Vak. 3:3.

6. Ningela txikombiso txa nzila yi m’thu a kulako ngu yona ngu didhawa da moya. (Wona ni mfota.)

⁶ Nga ha hi nga tiwona ngu kona makhatoni, Mibhalo yi fananisa nzila yi m’thu a kulako ngu yona ngu didhawa da moya ni nzila yi mwanana a kulako ngu yona kala kuza e va wa hombe. Hi nga ta tingi a ti mwanana wa m’dotho a ti zivako ngu toneto a lava kukongomiswa ni ku vhikelwa ngu m’thu wa hombe. Ngu txikombiso, mame a nga gela mwanana wakwe wa m’dotho ti to e ñola diwoko dakwe mbimo yi va tshawunyetako txitarato. Kambe mbimo yi mwanana a yako a txi kula, mame a nga tumelela ti to mwanana e tshawunyeta ekha txitarato, kambe e mkhumbuxeta ti to a fanete e wona madhawa mambidi mbimo yi a lavako ku tshawunyeta  txitarato. Kambe mbimo yi mwanana a kulako wa sikota ku vayilela tiphango toneto a si vereli kukongomiswa. Kufana ni vanana vavadotho ava va lavako txivhuno txa vathu va hombe kasiku ve kota kuvayilela tiphango, Makristu a ya ma nga mbi vitwa ngu didhawa da moya, makhambi a mangi, ma lava txivhuno txa Makristu a ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya kasiku me vayilela tiphango ngu didhawa da moya, ni ku maha sisungo sa wutxhari. Ngu didhawa dimwani, Makristu ya ma nga vitwa, ngako ma txi lava kumaha txisungo, ona ma pimisa ngu matshina a milayo a Bhiblia, kasi kumana mapimiselo a Jehovha mayelano ni mhaka yoneyo, se me maha txisungo txi txi yelanako ni toneto.

7. Ina Makristu ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya ma txi lava txivhuno txa vamwani?

⁷ Ina eto ti lava kuwomba ti to Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya kha na mbi lava txivhuno txa vamwani? Ahim-him. Vanathu ava va nga vitwa ngu didhawa da moya, mbimo yimwani va txi lava txivhuno. Kambe mwanathu wu a nga mbi vitwa ngu didhawa da moya, a ndi na lava ti to vamwani ve m’gela to a ndi na maha txani mwendo ngu sihi sisungo si a nga si mahako. Kambe ngu didhawa dimwani, Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya wa kombela txivhuno ka va va ku ni experiyensia kumweko ni wutxhari ni ku wa tiziva ti to Jehovha a lava ti to e “rwala thundu yakwe.”—Vag. 6:5.

8. Makristu ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya ma hambana ngu nzila yihi?

⁸ Hotshethu ha hambana nzila yi hi wonekako ngu yona ngu hahanze, ngu ha ku fanako, Makristu ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya ma ni tifanelo to hambana. Ngu txikombiso, mamwani ma ni wuzivi, mamwani ma ni txibindi, wuha kumweko ni wunene. Hahanze keto, Makristu mambidi ya ma nga vitwa ngu didhawa da moya ma nga wonisana ni txiemo txo fana, kambe maha sisungo so hambana maji sotshe si di seketetwe mu ka mibhalo. Eto ti maheka ngu kuya ngu ti livhalo la mmwani ni mmwani li mu tumelelako tona. Ngu toneto, kha va na mbi kanetisana nguku va nga maha sisungo so hambana. Hahanze keto, vona va na tikaratela kusakulela wumwewo.—Var. 14:10; 1 Vak. 1:10.

HI KULISA KUTXANI HI HOKELA HA KO VA MAKRISTU YA MA NGA VITWA NGU DIDHAWA DA MOYA?

9. Ina ku kula ngu didhawa da moya to ti mahekela dwe? Txhamusela.

⁹ Ngu kutsimbila ka mbimo, mwanana wa kula e maha wa hombe, kambe kha ngaho a nga kulisako wuxaka wakwe ni Jehovha a sa maha mizamo. Ngu txikombiso, vanathu va khe Korinto va amukete mahungu a manene, ve bhabhatiswa, ve amukela moya wo sawuleka, ni ku va wuyetwe ngu tigondo ta mpostoli Paulo. (Mith. 18:8-11) Hambi keto, ku di pindile malembe va di bhabhatisilwe, vamwani kwawe va txi simama veva va va nga mbi vitwa ngu didhawa da moya. (1 Vak. 3:2) Hi nga maha txani kasiku eto ti si hi humeleli nanathu?

10. Hi fanete hi maha txani kasi ku hi va Makristu o vitwa? (Judha 20)

¹⁰ Ti na hi karatela ku hi kula ngu didhawa da moya ngaku hi si nga ni minavelo yo maha toneto. Ava va ‘randako wuphukuphuku’ va si laviko ku kula ngu didhawa da moya, kha va na mbi gwita va di vile Makristu o vitwa. (Mav. 1:22) Athu kha hi lavi kufana ni va va nga kula kambe va txi nga txi dependerwa ngu vaveleki vawe kasiku ve maha sisungo. Hahanze keto, athu hi ni wutixamuleli wo kula ngu didhawa da moya ni ku simama hi tsanisa wuxaka wathu ni Jehovha. (Lera Judha 20.) I di ti to u nga txi tikaratela kuva Mkristu wu a nga vitwa, maha mkombelo ka Jehovha u mkombela ti to e ku ninga ‘kuxuva ni kuthuma kuranda kwakwe.’—Vaf. 2:13.

11. Ngu tihi ti Jehovha a hi ningako kasiku ti hi vhuna ku hi va Makristu o vitwa? (Vaefesu 4:11-13)

¹¹ Jehovha kha emeli ku hi va Makristu o vitwa hi si nga ni vo hi vhunetela. Ava va thumako  kota vadyisi ni vagondisi mabanzani, va tiemisete kuvhuna ava va lavako kukula ngu didhawa da moya, kasiku veva “ni wuthu wa kuhetiseka madingano ni mpimo wa txiemo txa kuhetiseka txa Kristu.” (Lera Vaefesu 4:11-13.) Jehovha a tshumela e hi ninga moya wakwe wo sawuleka kasiku wu hi vhuna ku hi va ni “mialakanyo ya Kristu.” (1 Vak. 2:14-16) Hahanze keto, Txizimu txi huhutete mune wa Tievhangeli, kasiku ti kombisa ati Jesu a nga ti pimisisa tona, a nga ti womba-wombisa tona ni ti a nga ti angulisa tona, mbimo yi a nga txi txhumayela hamafuni. Ngaku hi txi etetela nzila yi Jesu a nga ti pimisa ngu yona ni ku maha timhaka hi na va Makristu o vitwa.

LISIMA LA SAKUDYA SO BANGA SA MOYA

12. Ngu tihi “tigondo ta makhato [mayelano, NM] ni Kristu”?

¹² Kasiku hi va Makristu o vitwa kha ha fanela ku ziva basi “tigondo ta makhato [mayelano, NM] ni Kristu.” Sikombiso sa tigondo toneto si pata ku tisola, likholo, bhabhatiso, ni kuwuswa ka vafi. (Vaheb. 6:1, 2) Eto timwani ta tigondo ta makhato a ti Mkristu a fanelako ku ti ziva, ni ku kholwa ka tona. Ngu toneto ti nga maha ti to Pedro e womba-womba ngu tigondo toneto mbimo yi a nga txhumayela dibutho ngu Pentekoste. (Mith. 2:32-35, 38) Kasiku hi va valondeteli va Kristu hi fanete ku tumela tigondo toneto. Ngu txikombiso, mpostoli Paulo a ti vekile hakubasani ti to kasi ku m’thu eva mlondeteli wa Kristu, a fanete kukholwa ka kuwuswa ka vakufa. (1 Vak. 15:12-14) Kambe, kasiku hi va Makristu o vitwa ngu didhawa da moya, hi fanete hi maha to engeteleka kupinda kugonda tigondo ta makhato.

13. Hi fanete ku maha txani kasiku hi wuyelwa ngu sakudya so banga a si si nga bhalwa ka Vahebheru 5:14? (Wona ni mfota.)

¹³ Kuhambana ni tigondo to khata, sakudya so banga sa moya kha si pati basi milayo ya Jehovha, kambe si pata matshina a milayo yakwe aya ma hi vhunako kupfisisa mapimiselo akwe. Kasiku hi wuyelwa ngu sakudya sa moya hi fanete kugonda, hi alakanyisisa ni ku thumisa ati hi ti gondako. Ngaku hi txi maha toneto, hi gonda kumaha sisungo a si si tsakisako Jehovha. c—Lera Vahebheru 5:14.

14. Paulo a va vhunisile kutxani Vakorinto ti to ve vitwa ngu didhawa da moya?

¹⁴ Makristu ya ma nga mbi vitwa ngu didhawa da moya mbimo yimwani ta ma karatela  kualakanyisisa ngu matshina a milayo ya Bhiblia ni ku ma thumisa kasiku me maha sisungo sa wutxhari. Vamwani va pimisa ti to aku ku singako ni mlayo wo kongoma amu ka Bhiblia, va nga maha ti va ti lavako. Vamwani va nga kombela ku ningwa mkongomiso na ti si sungi. Ngu txikombiso, ti tikomba nga Makristu a Korinto ma kombete Paulo ti to e ma ninga mkongomiso wa ti to ma ti fanete kudya sakudya si si nga ti ningetetwe sizimu sa walo, mwendo ahim-him. Hahanze ko ma gela ti ma nga ti fanete kumaha, Paulo a ma kombile lisima lo thumisa livhalo ni ti to m’thu ni m’thu ‘a ti khululekile’ kusawula ti a nga ti fanete ku maha. Paulo a kombile Vakorinto matshina a milayo ya Bhiblia, aya ma ndi no va vhuna ku maha sisungo asi si ndi no va maha ve va ni livhalo lo basa, ni ku va si khuvekisi vamwani. (1 Vak. 8:4, 7-9) Ngu ku maha eto Paulo a txo gondisa Vakorinto ku ve thumisa mibhalo kasi kutimahela sisungo, hahanze ko dependerwa ngu vamwani mwendo kukombela sialakanyiso ti si sungi. Ngu nzila yoneyo, ene a zamile kuva vhuna ku ve vitwa ngu didhawa da moya.

15. Paulo a ma vhunisile kutxani Makristu a Vahebheru ku me kula ngu didhawa da moya?

¹⁵ Athu ha gonda mhaka ya lisima ka ti Paulo a nga bhalela Vahebheru. Vamwani va sa simama ve kula ngu didhawa da moya, hahanze keto, “va di hindukile va txi maha vathu va va fanelwako ngu masi, i si nga ngu sakudya [sa moya] so banga.” (Vaheb. 5:12) Vona kha va tumela kugonda timhaka ta tiphya, ati Jehovha a nga ti va gondisa. (Mav. 4:18) Ngu txikombiso, msana ko Jesu a di fite mlayo wa Mosi wu lekile ku thuma, kambe Vajudha vamwani va txi ya masoni ve wu londisa. (Var. 10:4; Tit 1:10) 30 wa malembe ya ma nga pinda i ve mbimo yo enela ti to Makristu me pfisisa to ma sa fanela ku ya masoni me londisa mlayo wonewo. Mmwani ni mmwani wu a ndi no gonda dipasi do huhutelwa da Paulo ka Vahebheru a ndi na kholwa ti to i ti sakudya so banga sa moya. Dipasi donedo di va vhuni ku wona nzila ya yinene yo khozela Jehovha, ni ku va ninga txibindi txo simama ve txhumayela mahungu a manene hambiku va nga txi wonisana ni ku wukelwa ngu Vajudha.—Vaheb. 10:19-23.

NGU KUTXANI HI DI FANETE KUSIMAMA HI TIKARATELA KUVA MAKRISTU O VITWA?

16. Hahanze ko tikaratela kuva va va nga vitwa ngu didhawa da moya, hi fanete ku maha txani?

¹⁶ Ngaku hi di Makristu ya ma vitwa ngu didhawa da moya, hi fanete ku tikaratela kusimama hi di ka txiemo txonetxo. Eto tiwomba ti to  hi fanete hi vayilela kupimisa ti to se hi kute ngu didhawa da moya. (1 Vak. 10:12) Ngu toneto hi fanete kusimama hi ya “masoni ngu ku tixola” kasi ku hi tsaniseka ti to ha simama hi kula ngu didhawa da moya.—2 Vak. 13:5.

17. Dipasi di Paulo a nga bhalela Vakolosa di kombisa txilaveko txo simama hi va Makristu ya ma nga vitwa ngu nzila muni?

¹⁷ Ka dipasi di a nga bhalela Vakolosa, Paulo a tshumela e womba-womba ngu txilaveko txo va Makristu ya ma nga vitwa. Makristu a Kolosa se ma ti vitilwe ngu didhawa da moya, kambe Paulo a ma alakanyisile ku ma si kanganyiswi ngu mapimiselo a vathu va ditiko. (Vakl. 2:6-10) Epafrasi i ku mmweyo wawe, yotshe mbimo a ti maha mkombelo kasiku Vakolosa ‘va txi zumba i di va kuhetiseka’ mwendo ku vo vitwa ngu didhawa da moya. (Vakl. 4:12) Hi gonda txani ka toneto? Paulo kumweko ni Epafrasi, va ti ti ziva ti to kasiku hi simama hi va vo vitwa ngu didhawa da moya, ti lava mizamo ni ku vhunwa ngu Txizimu. Vona va ti lava ti to Vakolosa ve simama i di Makristu o vitwa ti singa ni mhaka ni sikarato si va ndi no wonisana naso.

18. Ku nga maheka txani ngu Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya? (Wona ni mfota.)

¹⁸ Paulo a txharihisile Makristu a Vahebheru ti to hambi Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya a nga luza kutsakelwa ngu Txizimu. Ngaku a si engisi milayo ya Jehovha, kha na kusikota kambe kutisola ni kudivalelwa ngu Txizimu. Txo tsakisa ngu ti to Makristu a Vahebheru ma singa ka txiemo txonetxo. (Vaheb. 6:4-9) Kambe kuwombwa txani ngu Makristu ya nyamsi ma nga hola ngu didhawa da moya, mwendo ma thaviswako dibanzani, kambe me tisola me tshumelela ka Jehovha? Ona ma tiveka hahatshi ni kutisola me kombisa ti to ma hambana ni Makristu a ya Paulo a nga ma womba ku ma na luza kutsakelwa ngu Jehovha ngu ha ku si gumiko. Ngu toneto ngaku ma txi tshumela ka Jehovha, ona ma txi lava txivhuno txakwe. (Eze. 34:15, 16) Madhota a dibanza ma na lava mwanathu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya kasiku e ma vhuna me wuseta wuxaka wawe ni Jehovha.

19. Ngu yahi makungo ya hi fanelako ku ti vekela ona?

¹⁹ Ngako u di mmweyo wa va va tikaratelako kuva Mkristu wu a nga vitwa, u nga hokelela makungo onewo. Simama u gonda timhaka to tshima ta mu ka Dipswi da Txizimu, ni ku simama u txi pimisa kufana ni Jehovha. Ngaku se u di Mkristu wu a nga vitwa ngu didhawa da moya, maha totshe ti u nga tikotako ti to u simama u di ka txiemo txonetxo.