Nicolas ni Céline va wonisanile ni txikarato tximwani. Bhetele ya França yi va ningile txiavelo txo ya thumela ka dibanza dimwani. Vona va womba tiya: “Makhatoni hi ti tsakile ngutu kambe ngu kutsimbila ka mbimo hi khatile kuxuva vangana vathu. Athu hi si se maha vangana vavangi ka dibanza da diphya.” a Ngaku u txi wonisana ni sikarato siya, nji txani txi nga kuvhunako kasi ku u tsaka ka dibanza da diphya? Ngu tihi ati vamwani va nga ti mahako kasi kuvhuneta? Ngu yahi makatekwa a moya aya u nga ma amukelako ni ya u nga ma ningako vamwani ka dibanza da diphya?

MUNE WA TIMHAKA ATI TI NGA KUVHUNAKO KASI KU U TOLOVELA DIBANZA DA DIPHYA

1. Themba Jehovha. (Mas. 37:5) Mwanathu wa txisikati wa Japão, awu a dhanwako ku i Kazumi, a hetile 20 wa malembe ka dibanza dakwe. Kambe ti lavile ku e txitxa dibanza mbimo yi mwamna wakwe a nga amukela mthumo ka wukhalo wumwani. I ngu nzila muni a nga “ningela nzila yakwe ka Jehovha”? Ene a womba tiya: “Ni mahile mikombelo yayingi ka Jehovha ni m’gela ati ninga txi tipfisa tona. Ni txi thava, ni txi tipfa ni di nokha ni ku ni txi vilela ngutu. Kambe otshe makhambi ya ni nga txi maha mkombelo ka Jehovha ene atxi ni ninga mtamo.”

Ngu ti hi ati awe u nga ti mahako kasi ku u simama u themba Jehovha? Kufana ni mndonga awu lavako mati ni txitrume ti to wu kula, ngu ha kufanako likholo lathu li fanete kudyiswa ngu didhawa da moya kasi ku li tsana. Nicolas awu hi nga womba-womba ngu ngene makhatoni, a tsanisile themba yakwe ka txivhuno txa Jehovha ngu kualakanyisisa ngu txikombiso txa Abrahamu, Jesu ni mpostoli Paulo, ava va nga maha mizamo ya hombe kasi ku ve tikota kumaha kudhunda ka Txizimu. Txiemiso txa mbimo yotshe txa gondo ya mʼthu apune  txi na kuvhuna ti to u wonisana ni sikarato sa wutomi ni kutshumela txi kuvhuna kugonda timhaka ati u no ti thumisa kasi ku u kuzeta vamwani ka dibanza dako da diphya.

2. U nga ti dinganiseli ni vamwani. (Ekl. 7:10) Jules awu a nga rura Benin, Africa e ya Estados Unidos, a woni ti to m’dhawuko wa hambana ngutu. Ene a womba tiya: “Ni ti wona nga ta laveka ku ni kontarela matimu a wutomi wangu ka votshe vathu.” Jules a khatile ku ti hambanisa ni vanathu va dibanza dile. Kambe msana kova ziva kwati vanathu a txitxile mawonelo akwe. Ene a womba tiya: “Ani na kholwa ti to ti si nga ni mhaka ni mu hi zumbako kona hotshethu ha fana, ho womba-womba ngu nzila yo hambana basi. Txa lisima ngu tumela vamwani ngu ti va ku ngu tona.” Ngu toneto nda lisima kwa mbi fananisa dibanza dathu da diphya ni da kale. Nyaphandule wo kari a dhanwaku ku i Anne-Lise a wombile tiya: “Kha na txitxa dibanza kasi ku ni mana ati ni nga ti siya msana. Kambe ni txitxile kasi kumana ta tiphya.”

Madhota ni ona kha ma fanela kufananisa dibanza da diphya ni da kale. Aku vanathu va dibanza da diphya va mahaku to maha ngu nzila yo hambana ni yathu, eto kha ti wombi ti to vo maha to biha. Wutxhari kuziva kwati siemo sa wukhalo wonewo u si si kuningela mawonelo. (Ekl. 3:1, 7b) Nda tinene kugondisa vanathu ngu txikombiso txathu txa txinene, i singa ku va sinzisa ti to ve pimisa kufana ni nathu.​—2 Vak. 1:24

3. Zumba u di ñolekile. (Vaf. 1:27) Kutxitxa ka hi dyela mbimo ni mtamo. Kambe kukhukhela makhatoni nda lisima ku hi xalela yotshe mitshangano ka dibanza da diphya. Ngaku vanathu va dibanza da diphya va si hi woni mitshanganoni, va nga hi vhunisa kutxani? Mwanathu wa txisikati awu a dhanwako ku i Lucinda, awu a zumbako Joni, a rurile a ya ka didhoropa da hombe kumweko ni vanana vakwe va vambidi va mahorana. Ene a womba tiya: “Vangana vangu va ni kuzetile ku ni veka mapimu ko maha wungana ni vanathu va dibanza da diphya, ngu kuthuma navo ka mthumo wa thembwe ni kupateka ka yotshe mitshangano. Hi tshumete hi tiemisela kuningela mʼti wathu kasi kuñola mitshangano ya mthumo wa thembwe.”

Atxi txi no kuvhuna ku u ti tsanisa kumweko ni kutsanisa vamwani, ngu maha mizamu yo “thumisana” ni vanathu ka mithumo ya dibanza dako da diphya. Madhota a dibanza da Anne-Lise, awu se hi nga womba-womba ngu ngene ma mkuzetile ti to eya kutxhumayelani ni votshe vanathu va dibanzani. Yi ve yihi wuyelo? Ene a womba tiya: “Ngu mbimonyana ani ni tipfisisile ti to kumaha toneto i ti nzila yayinene yo ni tipfa ni di txiro txa dibanza.” Hahanze keto, ngaku u txi pateka ko basisa ni kuwuseta Nyumba ya Mfumo, awe u na va u txi kombisa ti to dibanza da diphya konku dibanza dako. Mbimo yi u yako masoni u txi pateka ka mithumo yoneyo, ngu txikuluveta vanathu va dibanzani va na kutolovela. Ni ku u na tipfa u di txiro txa mwaya wonewo wa moya.

4. Maha vangana va vaphya. (2 Vak. 6:11-13) Nzila ya yinenne yo maha vangana ngu kombisa kukhatala ngu vamwani. Ngu toneto, hoka ku di  nga di ni mbimo mitshanganon, ni ku msana ka mitshamgano u nga tekeli ku vuthu u tsula. Ti ninge mbimo yo bhula ni vanathu kasi ku u va ziva kwati. Maha mizamu yo ziva matina awe. Ngaku u txi khumbula matina a vanathu, u va ni wunene ni ku va mthu wo hehuka, vanathu va na tipfa va di txhatxhekile ku va hafuhi ni nawe ni ku ti na kuhehukela kumaha wungana wa wunene.

U nga karateki ngaku vamwani va si tumeli ku u va mngana wawe. Tumelela vamwani ve kuziva ngu nzila awe u ku ngu yona ngu ditshuri. Maha to fana ni ti Lucinda a nga womba. Ene ati khene: ”Athu hi ni wungana wa wunene ni vanathu, nguku ngathu hi nga khata hi va ramba ti to ve ta mʼtini kwathu.”

“AMUKELANANI”

Vamwani va ni dizowa do bela Nyumba ya Mfumo ayi yi nga tala ngu vathu vo kha va va zivi. Se u nga va vhunisa kutxani ava i ku vaphya dibanzani kasi ku ve tolovela? Mpostoli Paulo a wombile ti to hi fanete ‘ku amukelana nga ha Kristu a nga hi amukela ngu kona.ʼ (Var. 15:7) Madhota ma nga vhuna ava i ku ngadi kona kuhoka dibanzani kasi ku ve tipfa va txi amukelwa. Ngu nzila yoneyo va na va va txi etetela Jesu. (Wona dikwadru adi di ku “ Ati Ti lavekako kasi ku kutxitxa dibanza ti kuhehukela.”) Votshe vanathu dibanzani kupata ni vanana, va nga vhuna ava i ku nga di kuhoka dibanzani kasi ku ve tipfa va di mʼtini.

Kuhoyozela vamwani tipata kuziva kuamukela vapfhumba ni kuningela txivhuno atxi va txi lavako. Ngu txikombiso mwanathu wo kari wa txisikati a vhunile mwanathu mmwani wa txisikati awu ati nga di ngadi kuhoka dibanzani kwakwe ngu ku mkomba didhoropa ni mu va kwelelako kona xapa. Mwanathu wa txisikati awu a nga ti nga di kuhoka dibanzani a xamate ngu ti mwanathu wule wa txisikati a nga m’mahela. Eto ti mvhuni kasi ku e tolovela dibanza da diphya.

MKHANJO WO KULA NGU DIDHAWA DA MOYA

Kasi ku txitoto txi kota ku tula tibhapi ta txona txi puruma, ti lava txi txitxa didhowo da txona makhambi a mangi. Ngu ha kufanako, u txi txitxa dibanza ti khulule ka kuthava kumwani ni kumwani  aku ku nga ku vhalelako ku u hiseka ka mthumo wa Jehovha. Nicolas ni Celine ava hi nga womba-womba ngu vona makhatoni va womba tiya: “Kutxitxa dibanza i trenamentu yayinene. Kasi ku hi ti kota kutolovela wukhalo wa wuphya kumweko ni vanathu vo hambana-hambana, ti lavile ku hi sakulela tifanelo ta tiphya.” Jean Charles awu se hi nga womba-womba ngene makhatoni a womba nzila ene ni mwaya wakwe va nga wiyelwa ngu yona. Ene a womba tiya: “Ka dibanza dathu da diphya, vanana vathu va vitilwe ngu didhawa da moya ni ku sakulela wungana wo tsana ni Jehovha. Msana ka mitximanyana mwanana wathu wa dihorana a khatile kumaha siyenge ka mitshangano ya hagari ka divhiki ni ku mwanana wathu wa mfana a khatile kuthuma kota muhuweleli wo mbi bhabhatiswa.”

Se ngaku awe u txi lava kurura u ya amu ku ku ni txilaveko kambe siemo sako si si kutumeleli. Ti di ngeto awe u nga thumisa mawonelo ma ku ka gondo yiya ka dibanza adi u ku ka dona. Ngu nzila yoneyo awe u na pfa nga wo txitxa u ya ka dibanza dimwani da diphya. Ngu toneto themba Jehovha, zumba u di ñolekile ngu mithumo ya dibanzani ni kutxhumayela ni votshe vanathu ngu ha u nga kotako ngu kona, maha vangana va vaphya ni kutshumela u tsanisa wungana awu se u ku nawo ni vamwani. U nga tshumela u ningela txivhuno ka avale va txi lavako ni ka vale va ku nga di kuhoka dibanzani. U txi maha toneto u na ya u kula ngu didhawa da moya nguku lirando i fanelo ayi yi kombisako ti to hi Makristu a ditshuri. (Joh. 13:35) Tsaniseka ti to “Atiya ngu tona timhamba ati ti tsakisako Txizimu.”​—Vaheb. 13:16.

Vanathu vavangi va tikoti kutolovela dibanza da diphya hambi ku ti nga va karatela, se nawe tsaniseka ti to u na sikota. Anne-Lise a womba tiya: “Kutxitxa dibanza ti ni vhune kumaha vangana va vaphya.” Kazumi wa tsaniseka ti to kutxitxa dibanza ti mvhuni ku epfa kuseketelwa ngu Jehovha ngu tinzila to asi khali kutipfa kale. Hi nga womba txani ngu Jules? Ene a womba tiya: “Vangana ava ni nga va mana va ni vhuni ku ni tipfa ni di mtini. Konku ni tipfa ni di txiro txa dibanza da diphya ni ku ti nga ni karatela kutxitxa dibanza diya.”