1-2. a) Ngu txihi txialakanyiso atxi Jesu a nga ninga vagondiswa vakwe? b) Ngu kutxani vagondiswa va di lekile Jesu? (Wona ni mifota.)

 JESU a wombile tiya:“Moya wa ti lava aniko nyama yi karate.” a (Mat. 26:41b) Mapswi yawa, ma kombisa ti to Jesu, a txi ti ziva ti to athu kha ha hetiseka ni ku hi na maha siwonho. Kambe mapswi yawa ma tshumela ma pata ni txialakanyiso: Hi fanete ku ti wonela ka ku tithemba athu hipune. Ka wusiku wonewo a si se kuwomba mapswi yawa, vagondiswa va ti wombile ti to va nambi thuka ve m’leka Jesu. (Mat. 26:35) Vona va ti lava kumaha ati i ku tatinene. Kambe, vona va ti si ti pfisisi to ngako txiemo txi txi bava ti nga va karatela kumaha ati i ku tatinene. Vona va tandekile kumaha ati i ku tatinene. Ngu toneto, Jesu a va ningile txialakanyiso txiya: “Zumbani mi di rinzete, mi khongela mi si karali kasiku mi si xulwi ngu txiduko”​—Mat. 26:41a.

² Ta kwambi tsakisa ngu ti to, vagondiswa kha va sikota kuzumba va di rinzete. Mbimo yi Jesu a nga ñolwa, ina vona va simamile nayo mwendo va m’lekile ngu kuthava? Aku va nga mba zumba va di rinzete, vagondiswa va mahile ati va nga womba ti to va na mbi maha, vona va lekile Jesu.—Mat. 26:56.

3. a) Ngako hi txi lava kusimama hi di thembekile ka Jehovha, ngu kutxani hi di fanete ku ti wonela ka ku tithemba hipune? b) Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

³ Athu kha ha fanela ku tithemba hipune. Ditshuri ti to athu hi lava kumaha totshe ati hi nga ti kotako kasiku hi si henyisi Jehovha. Kambe athu kha ha hetiseka ni ku ti nga hehuka ku hi dukwa  kasiku hi maha to biha. (Var. 5:12; 7:21-23) Hi sa ti rinzela hi nga dukwa kumaha to biha. Kasi ku hi simama hi di thembekile ka Jehovha ni ka mwanana wakwe hi fanete kulondisa txialakanyiso txa Jesu txo hi zumba hi di rinzete mbimo yi hi dukwako. Gondo yiya yi na hi vhuna kumaha toneto. Kukhata, hi na wona to ngu ka sihi siemo ti lavako ku hi ti wonela ngutu. Hi na tshumela hi wona nzila yi hi nga ti vhikelako ngu yona ka txiduko. Ngu magwito, hi na wona to hi nga simamisa kutxani hi zumba hi di rinzete.

TI WONELE KA SIEMO ASI SI NGA KUBETAKO TXIDUKONI

4-5. Ngu kutxani hi di fanete ku ti wonela ka sionho si hi si wonako nga hi nga sa txilo?

⁴ Hambi sionho asi i ku sa sidotho si nga holisa wuxaka wathu ni Jehovha. Si nga tshumela si maha ti to, hi maha siwonho sa hombe.

⁵ Hotshethu ha wonisana ni siduko so hi maha txionho. Mmwani ni mmwani wathu a ni minavelo yo maha ti i ku to biha, to fana ni txionho txa hombe, mahanyelo ya nzambwa, ni kuva ni mapimiselo yo fana ni ya vathu va mafu. Ngu txikombiso, vamwani va wonisana ni txiduko txo maha wugango. Vamwani va wonisana ni txiduko txo va ni mahanyelo ya nzambwa, o fana ni kusakanisela siro sa limbewu mwendo pornografiya. Ni ku vamwani va wonisana ni kuthava vathu, ku tigela, kukuluveta kuhenya mwendo timwani. Nga ha Jakobe a nga womba ngu kona, “mthu ni mthu a dukwa ngu kunavela kwakwe ko biha ku mndindako ku txi mu yisa kubihani.”​—Jak. 1:14.

6. Ngu tihi ti hotshethu hi fanelako ku ti tumela?

⁶ Ina awe wa si ziva siemo si singa kumahako u wela txidukoni? Hi nga tatinene kupimisa ti to kha ku ngaho mu hi tandekako kona mwendo kupimisa ti to hi tsani ha koza hi nga sikota kuvayilela txionho. (1 Joh. 1:8) Kambe, khumbula ti to Paulo a wombile ti to hambi va “va kongomiswako ngu moya wo sawuleka” va nga maha txionho ngako va si simami va txi wonelela. (Vag. 6:1) Se hotshethu ti lava hi tumela ti to, ku ni mu hi tandekako kona.​—2 Vak. 13:5.

7. Ngu tihi ti hi fanelako ku ti wonela ka tona? Ningela txikombiso.

⁷ Msana ko tumbula siemo si singa hi mahako hi wela txidukoni, ngu tihi ti hi fanelako kumaha? Hi fanete kumaha mizamo yo tsanisa ku tiemisela kwathu ko mbi wela txidukoni! Ngu txikombiso, ka timbimo ta Bhiblia, matimba ya didhoropa i ti wukhalo wu valala va nga txi tolovela kubela ngu kona. Se, vawoneleli ti txi lava ve zumba matimbani kasi ku ve wonelela. Ngu ha kufanako, nathu ti lava hi ti wonela ni  mu hi tandekako kona kasiku hi kota kuvayilela ku hi maha txionho.​—1 Vak. 9:27.

HI NGA TI VHIKELA NGU NZILA MUNI KO MAHA TIMHAKA TO BIHA

8-9. I ngu nzila muni dijovhem adi di wombwako ka Mavingu kapitulo 7 di ndi no va di di vayilete kumaha txionho txa hombe? (Mavingu 7:8, 9, 13, 14, 21)

⁸ I ngu nzila muni hi nga simamako hi wonelela ni kuvayilela kumaha txionho txa hombe? Athu hi nga gonda to kari ka dijovhem di di wombwako ka kapitulo 7 ya dibhuku da Mavingu. Ene a mahile wugango ni wamsikati wa dibhemba. Vhersikulo 22 yi womba ti to dijovhem di mlondisile “ti sa nga swela.” Kambe didungula di kombisa ti to dijovhem donedo, kudotho-kudotho di khatile kumaha ti ngu magwito ti nga di maha di wela ka txionho txa hombe.

⁹ Nji txani txi nga maha dijovhem donedo di wela ka txionho? Kukhata, di txo swa, mbimo yi dijovhem “di nga pinda hafuhi ni dikhonani [da wule wa wamsikati].” Se koneho a to tsimbila a txi kongoma mtini ka wule wamsikati. (Lera Mavingu 7:8, 9.) Ngu msana, mbimo yi dijovhem di nga wona wule wamskati kha da nga m’vayilela. Hahanze keto, ene, a tumelete ti to e m’nyuta ni kutumela ti a nga ti m’gela. Ene a wombile ti to, a ti ningete miphaxo ya kuthutha, ti nga maha a txi lava ti to dijovhem di pimisa ti to i ti mthu wa mnene. (Lera Mavingu 7:13, 14, 21.) I ti ku dijovhem di sa nga maha totshe tileya, dona di sa nga wela ka txiduko txo maha txiwonho txa hombe.

10. I ngu nzila muni mthu a nga mahako txionho txi txi fanako ni txa dijovhem adi di nga wombwa ka Mavingu kapitulo 7?

¹⁰ Didungula diya di kombisa ati hotshethu ti nga hi mahekelako. Ti nga maha hi maha txiwonho txa hombe hi gwita hi pimisa to, totshe ti mahekile “konaha ni konaha.” Vamwani va nga womba ti to, “ti to maheka ni sa ti rinzela.” Kambe ngako hi txi alakanyisisa ka ti ti nga maheka, ti nga maha hi tumbula to txionho txonetxo txa hombe i wuyelo ya sisungo so biha asi hi nga si maha. Ti nga maha i di wuyelo ya kwamba sawula kwati vangana, misakano mwendo kubela ka ma site aya i si ngako a manene para Makristu. Ti nga maha mthu eneyo a di emile kumaha mkombelo, kulera Bhiblia, kuxalela mitshangano mwendo kupateka ka mthumo wa thembwe. Nga ha ti nga maheka ngu kona ka dijovhem di di nga wombwa ka dibhuku da Mavingu, ti nga maha ngu magwito txionho txonetxo i singa txo maheka “konaha ni konaha.”

11. Kasi ku hi si mahi txionho ngu tihi ti hi fanelako ku ti vayilela?

¹¹ Ngu tihi ti hi ti gondako? Athu kha ha fanela kuvayilela kumaha txionho basi, kambe hi fanete kuvayilela ni tile ti nga hi mahako hi wela ka txionho. Solomoni a ti vekile hakubasani mbimo yi a nga wombawomba mayelano ni ti ti nga maheka ni dijovhem ni wamsikati wa dibhemba. A txi womba-womba mayelano ni wamsikati wa dibhemba, ene a ningete txialakanyiso txiya: “U nga mwalatwe ngu tisoko takwe.” (Mav. 7:25) A tshumete a womba tiya: “Vayilelisa nzila yako kwakwe; kambe u nga tshukete ha txikeni ka nyumba yakwe.” (Mav. 5:3, 8) Eto ditshuri, kasiku hi ti vhikela ka txionho ti lava hi vayilela timhaka ni siemo si singa hi mahako hi maha ti ti si tsakisiko Jehovha. b Eto ti nga maha ti txi pata kuvayilela timhaka ti ti nga mba biha ka mkristu kambe ti nga hi mahako hi maha txionho.​—Mat. 5:29, 30.

12. Jobe a ti ti emisete kumaha txani, ni ku toneto ti m’vhunisile kutxani kuvayilela kumaha txionho? (Jobe 31:1)

¹² Kasiku hi vayilela siemo si singa hi mahako ku hi maha txionho, hi fanete ku tiemisela kumaha ti i ku tatinene. Ngu toneto Jobe a nga ti maha. Ene a ‘mahile txitumelelano ni maso  akwe’ kasiku asi thuki a wonetela vavasikati a di ni minavelo yo maha navo wugango. (Lera Jobe 31:1.) Ngu kuhanya ngu kuya ngu txisungo txi a nga ti txi mahile mbiluni kwakwe, a tikoti kuvayilela kumaha wugango. Nanathu hi nga sikota kuvayilela txihi ni txihi atxi txi nga hi mahako hi wela txidukoni.

13. Ngu kutxani hi di fanete kuvhikela mipimiso yathu? (Wona ni mifota.)

¹³ Nanathu ti lava hi vhikela mialakanyo yathu (Eks. 20:17) Vamwani va kholwa ti to kha tiya biha kuzumbela ku tialakanya u txi maha txionho u txa nga va u si txi mahi. Kambe mapimiselo onewo ma bihile. Mthu wu a zumbelako kupimisa ngu ti ku ndi no va tona kumaha txionho ngu ditshuri o engetetela minavelo yakwe yo txi maha. Ngako a txi maha toneto ti maha ti mkaratela kulwisana ni kumaha ati i ku to biha. Ti hakubasani ti to mbimo yimwani hi na va ni mipimiso yo biha. Mbimo yi toneto ti mahekako nda lisima ngutu kuvayilela mialakanyo yoneyo hi yi txitxa ngu mialakanyo yayinene. Mbimo yi hi mahako toneto, athu hi ti vhikela ko maha txionho txa hombe nguko kha hi namba tumelela to mipimiso yo biha yi kula ha koza hi va ni minavelo yo maha txionho.​—Vaf. 4:8; Vakl. 3:2; Jak. 1:13-15.

14. Nji txani tximwani txi nga hi vhunako kuvayilela kumaha txionho?

¹⁴ Ngu tihi timwani hi fanelako ku ti maha kasi kuvayilela kuwela ka txiduko txo maha txionho? Ti lava hi tsaniseka ti to milayo ya Jehovha yotshe nja yinene kwathu. Mbimo yimwani ti nga hi karatela kumaha ti to mialakanyo ni minavelo yathu si tsimbitisana ni kuranda ka Jehovha. Kambe ngako hi txi maha mizamo yo maha toneto hi na va ni livhalo lo basa ni ku mizamo yoneyo yi na va ni wuyelo ya yinene.

15. Ngu kutxani idi ta lisima kusakulela minavelo yayinene?

¹⁵ Athu ti lava hi sakulela kuva ni minavelo yayinene. Ngako hi txi gonda ‘kuvenga to biha hi randa tatinene’ hi na va hi txi tsanisa ku tiemisela kwathu ko maha ati i ku tatinene ni kuvayilela siemo si singa hi mahako hi maha txionho. (Amosi 5:15) Kuva ni minavelo yayinene ti na hi vhuna ku hi lwisana ni txiduko txi hi nga ti si txi emeli.

16. Mithumo ya moya yi nga hi vhunisa kutxani kuzumba hi txi wonelela? (Wona ni mifota.)

 ¹⁶ Hi nga yi sakulelisa kutxani minavelo yayinene? Hi maha toneto ngu kuzumba hi di ñolekile ka mithumo ya moya. Mbimo yi hi xalelako mitshangano ni kupateka ka mthumo wo txhumayela, athu hi tsanisa minavelo yathu yo tsakisa Jehovha ni ku hi na va hi si dukwi kumaha ti i ku to biha. (Mat. 28:19, 20; Vaheb. 10:24, 25) Mbimo yi hi gondako Dipswi da Txizimu ni kualakanyisisa ngu dona, hi tsanisa lirando lathu ngu ti i ku tatinene ni kuvenga ati i ku to biha. (Jox. 1:8; Mas. 1:2, 3; 119:97, 101) Khumbula ti Jesu a nga gela vagondiswa vakwe: ‘Khongelani mi si karali kasiku mi si xulwi ngu txiduko.’ (Mat. 26:41) Ngako hi txi heta mbimo hi txi maha mkombelo ka Tate wathu wa nzumani, hi m’ninga mkhanjo wo e hi vhuna ni kutsanisa ku tiemisela kwathu ko hi m’tsakisa.​—Jak. 4:8.

SIMAMA U TXI WONELELA

17. Ngu kuhi kutandeka ku nga simama kuva txikarato ka Pedro?

¹⁷ Mbimo yimwani ti nga maha hi sikota kuxula kumwani kutandeka kwathu. Kambe mbimo yimwani ti nga lava hi simama hi lwa ni kutandeka ko kari ngu mbimo yo lapha. Wona ti ti nga mahekela mpostoli Pedro. Mbimo yi a nga lamba Jesu kararu ene a kombisile ti to a txi thava vathu. (Mat. 26:69-75) Kambe ku di pindile mbimonyana Pedro a kombisile txibindi mbimo yi a nga ningela wufakazi masoni ka Sanedri, ni ku ti txi ti komba nga a xute kuthava vathu. (Mith 5:27-29) Kambe, ku di pindile malembenyana, “ngu kuthava va va wukwera,” Pedro a emile ku ti pata ni Makristu aya i nga ti singa majudha. (Vag. 2:11, 12) Pedro a tshumete e thava vathu. Ti nga maha a sa nga sikota kuxula ngu kupelela kutandeka koneko.

18. Nji txani txi nga mahekako ngako hi di ni kutandeka ko kari?

¹⁸ To fana ni toneto ti nga hi mahekela nathu. Ngu nzila muni? Ti nga maha hi ti ni kutandeka ko kari se hi pimisa to se hi kuxute. Ngu txikombiso, mwanathu wo kari a wombile tiya: “Ku dingana 10 wa malembe ani ni ti tikoti kwambi wona kambe pornografiya, ni ku ni ti tsaniseka ti to se ni ti txi xute txikarato txonetxo. Kambe vhisiyo yoneyo yi txo ni baramela, yi txi emela mbimo yayinene kasi ku yi tshumela kambe yi ni beta txibeheni.” Txo tsakisa, ngu ti to mwanathu eneyo kha godhola kulwa ni txikarato  txonetxo. Ene a tumbute ti to, ti txi lava e lwisana ni vhisiyo yoneyo ditshiku ni ditshiku, ku tilava ka wotshe wutomi wakwe hi di ngadi ka txiemo txiya. Ngu kuvhunwa ngu msikati wakwe ni madhota ya dibanzani, wa sikota ku ti wonela ni kuvayilela pornografiya.

19. Hi nga maha txani ngako hi di ni kutandeka ko kari ko kha hi se kota ku kuxula?

¹⁹ Ngako hi di ni kutandeka ko kari ko kha hi se kuxula nji txani hi nga txi mahako kasiku ku si hi mahi hi wela ka txionho? Hi nga londisa txialakanyiso txa Jesu atxi txi ku: “Zumbani mi di rinzile.” Hambi u txi pimisa ti to u tsani, vayilela siemo si si nga kubetako txibeheni. (1 Vak. 10:12) Khumbula ti u nga ti maha kasi kulwisana ni txiduko txonetxo, ni ku u simama u maha toneto. Mavingu 28:14 a womba tiya: “Wa tsaka mthu wu a zumbako a txi wonelela.”​—2 Pedro 3:14, NM.

WUYELO YO ZUMBA HI DI RINZILE

20-21. a) Ngu yihi txhatxhazelo hi no yi mana ngako hi txi simama hi di rinzile ni kuwonisana ni txiduko? b) Ngako hi txi hetisisa wutixamuleli wathu Jehovha a na hi vhuna ngu nzila muni? (2 Vakorinto 4:7)

²⁰ Hi nga tsaniseka to, kuzumba hi di rinzile kasiku hi si weli ka txionho ti ni wuyelo yayinene kwathu. Hambiku kumaha txionho ti nga ningako ‘litsako la mbimo ya yidotho,’ athu ha ti ziva to kasiku hi va ni litsako la ditshuri ti lava hi hanya ngu kulondisa milayo ya Jehovha. (Vaheb. 11:25; Mas. 19:8) Nguko Jehovha a hi mahile kasiku hi londisa milayo yakwe. (Gen. 1:27) Ngu nzila yoneyo hi na va ni livhalo lo basa ni themba yo hanya ngu ha ku si gumiko.​—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Judha 20, 21.

²¹ Ditshuri ti to, “nyama yi karate.” Kambe eto kha ti lavi kuwomba to kha hi faneli kumaha txilo kasi kuwonisana ni kutandeka kwathu. Jehovha a tiemisete ku hi ninga mtamo wu hi wu lavako. (Lera 2 Vakorinto 4:7.) Kambe khumbula ti to Jehovha wa hi ninga mtamo wa hombe. Mtamo awu wu nga toloveleka, i ku mizamo yi hi fanelako ku yi maha ditshiku ni ditshiku kasi kulwisana ni txiduko, mbutixamuleli wathu. Ngako hi txi hetisisa wutixamuleli wathu hi nga tsaniseka ti to Jehovha a na xamula mikombelo yathu kasiku hi wonisana ni kutandeka kwathu. (1 Vak. 10:13) Ngu kuvhunwa ngu Jehovha hi nga sikota kuzumba hi di rinzete ni kulwisana ni txiduko.