1. Ngu yihi gondo ayi Jehovha a nga gondisa Abrahamu?

 ABRAHAMU a si na ku ma divala mabhulo yawa. Ngu ku thumisa ngelozi Jehovha a gete Abrahamu ti to a ndi na lovisa madhoropa a Sodhoma ni Gomora. Abrahamu a karatekile. Ene a wotisile tiya: “Ina u na lovisa valulami kumweko ni vabihi kani? . . . Mlamuli wa ditiko dotshe kha na mbi lamula ngu kululama kani?” Jehovha a gondisile mngana wakwe Abrahamu gondo ayi kala nyamsi yi hi thavelelako ni ku hi wuyelisa: Txizimu kha txi na mbi thuka txi lovisa vathu vo lulama.—Gen. 18:23, 33.

2. Hi ti zivisa kutxani ti to nzila yi Jehovha a lamulako ngu yona vathu mbimo yotshe njo lulama ni ya wuxinji?

² Hi nga tsaniseka ngu nzila muni ti to yotshe mbimo yi Jehovha a lamulako vathu a lamula ngu nzila ya yinene ni ya wuxinji? Nguku ha tiziva ti to “MKOMA a wona mbilu.” (1 Sam. 16:7) Kuwomba ditshuri, ene wa tiziva “totshe timbilu ta vanana va vathu.” (1 Vafu. 8:39; 1 Mak. 28:9) Eto ta xamalisa. Nzila yi Jehovha a lamulako ngu yona timhaka yi gulekile ngutu aha ko athu kha hi na kusikota ku yi pfisisa. Ngu toneto, mpostoli Paulo a huhutetwe kubhala tiya mayelano ni Jehovha: “Kulamula ka txona kha ku ziwi ngu m’thu!”—Var. 11:33.

3-4. Ngu sihi siwotiso asi mbimo yimwani hi nga ti wotisako sona, ni ku hi na bhula ngu txani ka gondo yiya? (Johani 5:28, 29)

³ Hambiketo, nanathu hi nga maha siwotiso so fana ni si Abrahamu a nga si maha. Ti nga maha hi tiwotisa tiya: ‘Ina ku ni themba ngu vathu va va nga loviswa Sodhoma ni Gomora? Ina vamwani ka vathu vonevo va pateka ka kuwuswa ka vathu vo mbi lulama?—Mith. 24:15.

⁴ Kukhata, he xolisiseni ati hi ti zivako mayelano ni kuwuswa ka vafi. Hi nga ta kale, hi nga amukela kupfisisa ka kuphya mayelano ni “kuwukela ku ya kuhanyani ko mbi guma” ni “kuwukela  ku ya kulamulwani.” a (Lera Johani 5:28, 29.) Mapfisiselo oneyo a maphya, ma hi mahile hi va ni kutxitxa ka ti hi nga ti ti pfisisa kale. Se ka gondo yiya ni yi yi londiselako, hi na bhula ngu kutxitxa koneko. Mayelano ni nzila yo lulama ayi Jehovha a lamulako ngu yona, kukhata hi na bhula ngu ti hi si ti ziviko, ngu magwito hi na bhula ngu ti hi ti zivako.

ATI HI SI TI ZIVIKO

5. Ngu tihi ti mabhuku athu ma nga txi ti womba mayelano ni vathu va va nga loviswa Sodhoma ni Gomora?

⁵ Kale mabhuku athu ma txhamusete a ti ti ndi no maheka ngu vathu ava Jehovha a ndi no va lamula kota vo kwa mbi lulama. Hi ti womba ti to vathu vale va nga loviswa Sodhoma ni Gomora va si na ku wuswa. Kambe msana kova hi di mahile wuxolisisi wo tshima ngu mhaka yiya hi tiwotisile tiya, ina ti ni fanelo yo hi ti womba toneto?

6. Womba sikombiso sa vathu va kwa mbi lulama ava va nga lamulwa ngu Jehovha, ni ku ngu tihi ti hi si ti ziviko ka timhaka toneto?

⁶ Kambe ku ni ta tingi ati hi fanelako ku ti tekela ha msungo. Bhiblia yi womba-womba ngu makhambi a mangi aya Jehovha a nga lamula vathu va kwa mbi lulama. Ngu txikombiso, pimisa ngu avale va nga fa ngu Ndambi, vathu va 7 wa matiko va nga ti hafuhi ni ditiko da txithembiso ava Jehovha a nga ti leletile ti to ve dawa, ni 185.000 wa masotxhwa a Vasiriya aya ma nga hiyelwa ma txi bhi ngu ngelozi ya Jehovha ngu wusiku wumwewo. (Gen. 7:23; Dhewut. 7:1-3; Isaya 37:36, 37) Tiwotise tiya: Ina hi nga tsaniseka ti to Jehovha a lamute vathu vava da magwito, aha ko va si na themba yo tshumela va wuswa kambe? Ina Bhiblia ya hi ninga madungula kasi ku hi tsaniseka ka mhaka yoneyo? Xamulo ngu ti to ahim-him. Ngu kutxani hi nga wombako toneto?

7. Ngu tihi ti hi si tiziviko ngu vathu va va nga dawa ngu Ndambi ni va va nga dawa Kanana? (Wona wa kapa.)

⁷ Ka siemo soneso kha hi ti zivi ti to Jehovha a lamulisile kutxani mmweyo ni mmweyo ka vathu vonevo, nem kha hi ti zivi ti to a va va nga fa va mani lungelo yo gonda ngu Jehovha ni ku tisola. Mayelano ni mbimo yi ku nga va ni Ndambi, Bhiblia yi womba ti to Nowa ave “mruruteli wa wululami.” (2 Pedro 2:5) Bhiblia kha yi wombi ti to mbimo yi Nowa a nga ti aka ngalava yile ya hombe, a txi tshumela kambe e mana mbimo yo txhumayela ka m’thu mmweyo ngu mmweyo. Ngu nzila yoneyo, hi nga womba ati ti fanako ngu vathu vo biha ava va nga ti hanya Kanana, athu kha hi tizivi ti to va mani mkhanjo wo gonda ngu Jehovha ni kutisola ka tiphazamo tawe.

8. Ngu tihi ti athu hi si ti ziviko ngu vathu va Sodhoma ni Gomora?

⁸ Se hi nga womba txani ngu vathu va Sodhoma ni Gomora? Loti wamwamna wo lulama, a ti hanya hagari ka vathu vonevo. Ina i nga va ti to Loti a sikoti kutxhumayela mmweyo ni mmweyo ka va va nga ti zumba ka madhoropa onewo? Ahim-him. Ditshuri ti to vathu vonevo i ti vabihi. Kambe ina mmweyo ni mmweyo wawe a ti sikota kuhambanisa tatinene ni to biha? Ti woneka nga va si ti zivi. Wa alakanya ti to va zumbi va wukhalo wule va ti lava kumahela wubihi vapfhumba va Loti? Bhiblia yi womba ti to mtxawa wonewo wa vavamna wu ti pata “majovhem ni vathu va hombe.” (Gen. 19:4; 2 Pedro 2:7) Ina hi nga womba ti to Jehovha a mahile txisungo txa ti to ni wamweyo ka didhoropa dile kha na mbi wuswa? Ahim-him, kha hi na kuwomba eto. Jehovha a gete Abrahamu ti to hambi 10 wa vavamna vo lulama va ti walo ka didhoropa dile. (Gen. 18:32) Ngu toneto vathu vonevo i ti va kwa mbi lulama, ni ku Jehovha a ti ni fanelo yo va lovisa. Ina hi nga womba ngu kutsaniseka ti to kha  ngaho ni wamweyo a no tshumela e hanya ka “kuwuswa ka . . . va kwambi lulama”? Ahim-him!

9. Ngu tihi ti athu hi si ti ziviko ngu Solomoni?

⁹ Bhiblia yi ni madungula a vathu a va kukhata i nga ti vo lulama, kambe, ngu ku tsimbila ka mbimo va nga va va kwa mbi lulama. Ngu txikombiso Mkoma Solomoni. Ene a ti m’ziva kwati Jehovha ni nzila yi a nga ti fanete kukhozelwa ngu yona. Ngu toneto Jehovha a mu katekisile ngutu. Kambe ngu kutsimbila ka mbimo Solomoni a khatile kukhozela sizimu sa makuhu. Jehovha a henyete Solomoni ni ku ati a nga ti maha ti tisile wuyelo yo biha ka vathu vale ku dingana malembe o tala. Bhiblia yi womba ti to Solomoni mbimo yi a nga fa “a otete ni vatate vakwe” ka vonevo ku ti ni Mkoma wo thembeka Dhavhidha. (1 Vafu. 11:5-9, 43; 2 Vafu. 23:13) Se, ina eto ti la kuwomba ti to Solomoni a na wuswa? Bhiblia kha yi wombi txilo ngu toneto. Kambe vamwani va nga womba ti to Solomoni a na wuswa nguku Bhiblia yi womba ti to “awule a nga fa a thukunyutwe ka txionho.” (Var. 6:7) Eto ditshuri, kambe kha ti lavi kuwomba ku votshe va va nga fa va na wuswa, kuwomba ditshuri, hi nga ti to m’thu a di fite a ni lungelo yo tshumela e hanya kambe. Nguko kuwuswa i ningo yi yi tako ngu ka tate wathu Jehovha. Ene a ninga ningo yiya, vathu avale a va ningako mkhanjo wo ve m’thumela. (Jobe 14:13, 14; Joh. 6: 44) Ina Solomoni ana wuswa? I Jehovha basi a ti zivako, athu kha hi ti zivi. Kambe ati hi ti zivako ngu ti to Jehovha mbimo yotshe a maha timhaka ngu nzila yo lulama.

ATI HI TI ZIVAKO

10. Jehovha a tipfisa kutxani mayelano ni ku lovisa vathu? (Ezekhiyele 33:11) (Wona ni mfota.)

¹⁰ Lera Ezekhiyele 33:11. Jehovha a hi gela nzila yi a tipfako ngu yona mbimo yi a lavako kulamula vathu. Mpostoli Pedro a huhutetwe kuwomba mapswi ona ya a mamwewo aya mprofeti Ezekhiyele a nga ma womba, atxi khene: “MKOMA . . . kha ti lavi ti to ni wamweyo e lova.” (2 Pedro 3:9) Mapswi yawa ma hi thavelela, athu ha tiziva ti to Jehovha kha na kulovisa m’thu a si na txivangelo txo pfala txo maha toneto. Ene a ni wuxinji wa hombe ni ku wa kombisa wuxinji wonewo ngako ti txi fanela.

11. Mba mani va no mbi wuswa, ni ku hi tizivisa kutxani toneto?

¹¹ Ngu tihi ti hi ti zivako ngu vathu va va no mbi wuswa? Bhiblia yi womba-womba ngu sikombiso nyana sa sidotho. b Ngu txikombiso Jesu a ti vekile hakubasani ti to Judha Iskariyoti kha na mbi wuswa. (Marku 14:21 wona ni Johani 17:12 wona nota de estudo.) Judha a txi tiziva ti to a onhela Jehovha ni mwanana wakwe Jesu. (Wona Marku 3:29 ni nota de estudo.) Ngu ha ku fanako, Jesu a wombile ti to vathangeli va wukhongeli kha va na mbi wuswa. (Mat. 23:33; wona Johani 19:11 ni nota de estudo “o homem.”) Hahanze keto mpostoli Paulo a wombile ti to vaapostata va va no mbi tisola kha va na mbi wuswa.—Vaheb. 6:4-8; 10:29.

12. Nji txani hi txi zivako mayelano ni wuxinji wa Jehovha? Ningela sikombiso.

¹² Kambe, nji txani txi hi txi zivako mayelano ni wuxinji wa Jehovha? Jehovha a ti kombisile ngu nzila muni “ti to kha ti lavi ti to ni wamweyo a txi lova”? Wona nzila yi Jehovha a nga kombisa ngu yona wuxinji ka vathu va va nga maha sionho sa hombe. Ngu txikombiso, Mkoma Dhavhidha a mahile sionho sa hombe, i ku wugango ni ku daya. Kambe ene a tisote, ngu koneho Jehovha a mu kombile wuxinji e tshumela e mu divalela. (2 Sam. 12:1-13) Mkoma Manasi a mahile sionho sa hombe ngu mbimo  yo lapha. Hambiketo, Jehovha a tiwoni to a ti sote ngu mbilu yotshe se a mu divalete. (2 Mak. 33:9-16) Sikombiso siya si hi khumbuxeta ti to Jehovha wa kombisa wuxinji ngako ti txi fanela. Ene a na tshumela e wusa vathu va va nga tisola, ti si nga ni mhaka ni sionho sa hombe si va nga si maha.

13. a) Ngu kutxani Jehovha a di kombisile wuxinji ka vathu va Ninivha? b) Ngu tihi ti Jesu a nga womba mayelano ni vathu va Ninivha?

¹³ Athu ha ti ziva kambe ti to Jehovha a tshumete e kombisa wuxinji ka vathu va Ninivha. A gete tiya Jona: “Wubihi wa dona wukwete wu za wu hoka kheno kwangu.” Kambe mbimo yi va nga tisola ka sionho sawe, ngu wunene Jehovha a va divalete, ene a kombisile wuxinji wo pinda wa Jona. Jona a henyile ngutu, kambe ti lavile ti to Jehovha e mu khumbuxeta ti to vathu va Ninivha ‘va si ti zivi kuhambanisa tatinene ni to biha.’ (Jona 1:1, 2; 3:10; 4:9-11, NM) Ngu ku tsimbila ka mbimo, Jesu a thumisile txikombiso txonetxo kasi ku gondisa mayelano ni wululami ni wuxinji wa Jehovha. Jesu a wombile ti to vathu va Ninivha ava va nga tisola va ndi na ta “[wuswa] ka ditshiku da kulamulwa.”—Mat. 12:41.

14. I ngu nzila muni Vaninivha va no “wuselwa ku ya kulamulwani”?

¹⁴ Ngu dihi “ditshiku da kulamulwa” a di Vaninivha va ndi no ta ‘wuswa’ ngu dona? Jesu a wombile ti to mbimo yi yi tako ku ndi na va ni ‘kuwuswa ko ya kulamulwani.’ (Joh. 5:29, NM) Ene a txi womba-womba ngu Mfumo wakwe wa 1000 wa malembe ni ku ngu yoneyo mbimo ku no ta va ni kuwuswa ka “vathu vo lulama ni vathu vo kwa mbi lulama.” (Mith. 24:15) Ka va va kwa mbi lulama i na va ‘kuwuswa ko ya kulamulwani.’ Mwendo ku, Jehovha ni Jesu va na wona ti to vathu vava va na engisa kuhokela hani ni kutshumela va thumisa a ti va ti gondako. Vaninivha vonevo va no wuswa, va txi lamba kukhozela Jehovha ngu nzila yi a yi lavako kha na mbi va tumelela ti to ve ya masoni ve hanya. (Isaya 65:20) Kambe votshe va va no sawula kukhozela Jehovha ngu nzila yi a yi lavako, va na hanya ngu ha ku si ngako ni magwito.—Dhan. 12:2.

15. a) Ngu kutxani hi di fanete kuvayilela kuwomba ti to ka vathu va va nga loviswa Sodhoma ni Gomora kha ngaho a no wuswa? b) Hi nga ma pfisisa ngu nzila muni mapswi ya ma ku ka Judha 7? (Wona ni dikwadro adi di ku: “ Ngu tihi ti Judha a nga ti lava ku tiwomba?”)

¹⁵ Mbimo yi Jesu a nga womba-womba ngu  vathu va Sodhoma ni Gomora, a wombile ti to “ka ditshiku da kulamulwa” i ndi na va tshuko ka vathu va Sodhoma ni Gomora kupinda ka vathu vale va nga lamba Jesu ni tigondo takwe. (Mat. 10:14, 15; 11:23, 24; Luka 10:12) Jesu a txi lava kuwomba txani ngu toneto? Vamwani va nga pimisa ti to a ti ko ezajerara. Kambe etxo i singa txona txikongomelo txa Jesu. Ngu nzila yi yi fanako mbimo yi a nga ti womba-womba ngu vathu va Ninivha ene a si womba-wombi ngu nzila yo fanekisela, se eto ti ti komba ti to mbimo yi kambe a nga ti womba-womba ngu vathu va Sodhoma ni Gomora a si womba-wombi ngu nzila yo fanekisela. c Eto ti komba ti to ka vathu va Ninivha ni va Sodhoma ni Gomora kha ku na mbi va ni kuhambana “ka ditshiku da kulamulwa.” Kufana ni Vaninivha vathu va Sodhoma ni Gomora ni vona va mahile sionho sa hombe, kambe Vaninivha va vite ni mkhanjo wo tisola. Hahanze keto khumbula ti to ‘kuwuselwa ku ya kulamulwani’ ku na pata ni “ava va nga maha to biha.” (Joh. 5:29, NM) Eto ti ti komba nga vathu va Sodhoma ni Gomora va ni themba yo ta wuswa. Ti nga maha vamwani ka vathu vonevo ve ta wuswa se athu hi ta va ni mkhanjo wo va gondisa ngu Jehovha ni Jesu.

16. Jehovha a na mahisa kutxani txisungo txa ti to i mani a fanelako ku wuswa? (Jeremiya 17:10)

¹⁶ Lera Jeremiya 17:10. Vhersikulo yiya yi hi vhuna kupfisisa a ti hi ti zivako: Jehovha a khene “ni xola mbilu, ni xola mapimo.” Ti hakubasani ti to mbimo yi Jehovha a no ta wusa va va nga fa mbimo yi yi tako “a na ta va hakela madingano ni mahanyelo awe.” Kha na mbi va ni mpfela wusiwana ka ti ti si lavekiko, kambe a na va ni wuxinji ngako ti txi fanela. Ngu toneto, kha hi na kuwomba ti to m’thu kha na mbi wuswa, ngaku Bhiblia yi si wombi toneto!

“MLAMULI WA DITIKO DOTSHE” A NA “MAHA NGU KULULAMA”

17. Ku na maheka txani ka mbimo yi yi tako ngu va va nga fa?

¹⁷ Kukhukhela ka mbimo yi Adhamu, Evha ni Sathani va nga tshuralela Jehovha vathu vavangi va fa. Lifo “mlala” wa hombe! (1 Vak. 15: 26) Ku na maheka txani ngu votshe vathu? Mtxawanyana wa wudotho wa 144.000 wa valondeteli vo thembeka va Kristu, va wuswa ve ya hanya nzumani ngu ha ku si gumiko. (Mtu. 14:1) Ni mtxawa wa hombe wa vathu, vavamna ni vavasikati ava va nga randa Jehovha va na maha txienge “txa va vo lulama va no ta wuswa” va na hanya ngu ha ku si gumiko hamafuni ngako va txi simama va di thembekile ka mbimo yi Jesu a no ta fuma kudingana 1000 wa malembe ni ka txiduko txo gwita. (Dhan. 12:13; Vaheb. 12:1) Ngu mbimo ya Mfumo wa 1000 wa malembe, “ava va kwambi lulama” kupata avale va nga mbi thumela Jehovha ni “vale va nga maha to biha” va na mana lungelo yo txitxa mahanyelo awe ve va vo thembeka. (Luka 23:42, 43) Hambi ka toneto vamwani vathu vo biha va sawute kutshuralela Jehovha ni sikongomelo sakwe, Jehovha a mahile txisungo txa ti to kha va na mbi wuka.—Luka 12:4, 5.

18-19. a) Ngu kutxani hi nga thembako wulamuli wa Jehovha mayelano ni va va nga fa? (Isaya 55:8, 9) b) Hi na ta bhula ngu txani ka gondo yi yi londiselako?

¹⁸ Ina hi nga tsaniseka ti to yotshe mbimo yi Jehovha a lamulako vathu a va lamula ngu nzila ya yinene? Hi nga womba ngu ku tsaniseka hi txi ina! Nga ha Abrahamu a nga ti wona ngu kona Jehovha mbwo pelela, ani wutxhari, a ni wuxinji “mlamuli wa ditiko dotshe.” Ene a trenarile mwanana wakwe a tshumela e mninga wutixamuleli wo lamula votshe vathu. (Joh. 5:22) Jehovha ni Jesu va ti ziva ti ti ku mbiluni ka m’thu, a ti a ti pimisako ni matipfelo akwe. (Mat. 9:4) Ngu toneto mbimo yotshe yi va lamulako m’thu va ti maha ngu nzila ya yinene.

¹⁹ U nga thuki u kanakana ti to mbimo yotshe Jehovha a maha sisungo sasinene. Athu kha hi nga ni fanelo yo lamula vamwani, kambe Jehovha a nayo. (Lera Isaya 55:8, 9.) Ngu toneto a ku hi mthembako he lekeni kotshe kulamula manzani kwakwe ni ka Mwanana wakwe Jesu i ku Mkoma wu a etetelako ngu kupelela kulamula ka Tate wakwe. (Isaya 11:3, 4) Kambe hi nga womba txani ngu wulamuli wu Jehovha a no ta wu maha ka xanisa ya hombe? Ngu tihi ti hi si ti ziviko? Ni ku ngu tihi ti hi ti zivako? Gondo yi yi londiselako yi na xamula siwotiso soneso.