1-2. (a) I ti txihi txiemo Judheya mbimo yi Paulo a nga bhalela dipasi Makristu a Vahebheru? (b) Ngu kutxani hi nga wombako ti to dipasi donedo do huhutelwa di hokile ngu mbimo ya yinene?

 MAKRISTU a Vahebheru a ya ma nga txi hanya Jerusalema ni Judheya, ma wonisanile ni siemo so karata malembe ma nga londetela msana ka kufa ka Jesu. Msana nyana ka ku dibanza di di wumbilwe, ti lavile ve wonisana ni kuxaniswa ka hombe. (Mith. 8:1) Se ku di pindile 20 wa malembe, Makristu ma wonisanile ni sikarato sa timale asi si nga vako si di vangilwe ngu nzala ayi yi nga vaho ka ditiko dotshe. (Mith. 11:27-30) Hambiketo, kona mu ka dilembe da wu 61 ka nguva ya Kristu, Makristu ma di ka mbimo yo rula ko pimeleka ku txi dinganiswa ni ti ti ndi nota. Ka mbimo yoneyo va amukete dipasi do huhutelwa di nga txi ta ngu ka mpostoli Paulo adi di di no woneka di di hokile ngu mbimo ya yinene.

² Dipasi di nga bhalelwa Vahebheru di hokile ngu mbimo ya kona, nguku mbimo yo rula ayi Makristu ma nga ti nayo kha ya swela kuguma. Paulo a ningete sileletelo asi si di no vhuna Makristu ku me wonisana ni sikarato asi ma di no manana naso. Kuloviswa ka Jerusalema nga ha Jesu a nga ti profetile ngu kona ku ti hafuhi. (Luka 21:20) Ditshuri ti to hambi Paulo mwendo Makristu a Vajudha va si di zivi ngu kukongoma ditshiku di kuloviswa koneko ku di no maheka ngu dona. Kambe Makristu yale ma di na thumisa mbimo yi yi nga sala kasi ku ti lulamisela ngu kusakulela tifanelo to fana ni likholo ni kutimisela.—Vaheb. 10:25; 12:1, 2.

3. Ngu kutxani dibhuku da Vahebheru di di ni sialakanyiso so kongoma ka timbimo tathu?

³ I si nga kale hi na wonisana ni xanisa ya hombe kupinda yi Makristu a Vahebheru ma nga wonisana nayo. (Mat. 24:21; Mtu.  16:14, 16) Ngu toneto, hi na gonda ngu simwani sa sialakanyiso so kongoma asi Jehovha a nga si ningela ka Makristu oneyo asi si nga hi vhunako nathu.

‘A HI YENI MASONI KA TIGONDO TO TSHIMA’

4. Ngu txihi txikarato atxi Makristu a Vajudha ma nga wonisana natxo? (Wona ni mfota.)

⁴ Vajudha ava va nga ti hundukile ve va Makristu va ti fanete kumaha kutxitxa ka hombe, kambe toneto ti si hehuki. Ka mbimo ayi yi nga pinda, Vajudha i ti vathu ava va nga di sawutwe ngu Jehovha. Jerusalema i ti mzinda wa hamafuni wa Mfumo wa Txizimu, kasi dithempele i ti wukhalo wa wukhozeli wa ditshuri. Votshe Vajudha vo thembeka va txi londisa Mlayo wa Mosi ni mithetho ayi vathangeli va wukhongeli va nga txi yi gondisa. Tigondo tile ti txi va kongomisa ka ta madyelo, mawonelo awe ngu wukwera, kupatana kwawe ni vamatiko. Kambe msana ka kufa ka Jesu, Jehovha a lekile kuamukela magandelo aya Vajudha va nga txi ma maha. Eto ti ve txikarato txa hombe ka Vajudha a va va nga ti hundukile ve va Makristu va nga ti tolovete kulondisa mlayo wule. (Vaheb. 10:1, 4, 10) Hambi Makristu aya ma nga vitwa ngu didhawa da moya kufana ni mpostoli Pedro, ma vite ni txikarato txo ti pfananisa ni kutxitxa koneko. (Mith. 10:9-14; Vag. 2:11-14) Ngu konaha ka ti se va nga ti kholwa ka tona, Makristu oneyo ma txi xaniswa ngu vathangeli va wukhongeli wa Vajudha.

5. Nga sihi siemo asi Makristu ti nga txi lava me ti vhikela ka sona?

⁵ Makristu a khe Judheya ma txi wonisana ni kuwukelwa ngu mitxawa yimbidi. Kukhata, vona va txi wonisana ni vathangeli va wukhongeli va va nga txi va wona kota vaapostata ngu mhaka ya ku va nga di lekile wukhongeli wa txijudha. Hahanze keto, vamwani ava va nga txi ti gela ku makristu va txi va kuzetela ku va di fanete kusimama ve londisa Mlayo wa Mosi. Ti nga maha vona va txi maha toneto nguku va si lavi kuwukelwa. (Vag. 6:12) Nji txani txi di no vhuna Makristu ku me simama ma di thembekile ka Jehovha?

6. Nji txani atxi Paulo a nga kuzeta Makristu kulowe ku me txi maha? (Vahebheru 5:14–6:1)

⁶ Ka dipasi adi a nga bhalela Vahebheru,  Paulo a kuzetile Makristu kulowe ti to me gonda khakwati dipswi da Txizimu. (Lera Vahebheru 5:14–6:1.) Paulo a womba wombile ngu mibhalo ya txihebheru ni kutxhamusela ti to ngu kutxani nzila yi Makristu ma nga txi khozela ngu yona i nga ti ya tshuku kupinda nzila yi Vajudha va nga txi khozela ngu yona Jehovha mbimo yi yi nga pinda. a Paulo a txi ti ziva ti to ngaku Makristu ma txi gonda ni kupfisisa kwati ditshuri ma di na sikota kuziva tigondo ta makuho ni ku ti vayilela.

7. Ngu sihi sikarato asi hi wonisanako naso nyamsi?

⁷ Kufana ni Makristu a Vahebheru, nyamsi hi wonisana ni vathu ava va hangalasako madungula mwendo mawonelo aya ma si xoniphiko matshina a milayo ya Jehovha mayelano ni ti i ku ta tinene mwendo to biha. Vamwani kha va tumelelani ni Tifakazi ta Jehovha nguku tona ta engisa ati Bhiblia yi ti gondisako mayelano ni ta mataho. Nzila yi vathu va ditiko va pimisako ngu yona yi ya masoni yi va kule ngutu ni nzila yi Jehovha a pimisako ngu yona. (Mav. 17:15) Ngu toneto nda lisima ngutu ku hi ziva mapimiselo oneyo o biha ni ku ma vayilela. Athu kha ha fanela kutumelela m’thu ku e hi godholisa ni ku hi maha hi leka kuthumela Jehovha.—Vaheb. 13:9.

8. Hi nga simama ngu nzila muni hi txi kula ngu didhawa da moya?

⁸ Paulo a kuzetile Vahebheru ti to va di fanete ku va Makristu aya ma nga vitwa ngu didhawa da moya, se nathu hi fanete kulondisa txialakanyiso txonetxo. Eto ti pata kumaha gondo yo tshima ya Bhiblia kasi kumana kuziva kwati Jehovha ni nzila yi a pimisako ngu yona. Hi fanete kumaha toneto hambi msana ka ku ti ningetela ni kubhabhatiswa. Ti si nga ni mhaka ni ti to hi ni mbimo muni hi di Tifakazi ta Jehovha, hotshethu ti lava hi lera ni kugonda dipswi da Txizimu ditshiku ni ditshiku. (Mas. 1:2) Txiemiso txa txinene txa gondo ya m’thu apune txi na hi vhuna kutsanisa fanelo ayi Paulo a nga yi junyatisa ka dipasi dakwe ka Vahebheru: i ku likholo.—Vaheb. 11:1, 6.

‘VANANI VATHU VA LIKHOLO KASI KU MI TXI HANYISA MIMOYA YANU’

9. Ngu kutxani i nga di ta lisima ku Makristu a Vahebheru me va ni likholo lo tsana?

⁹ Makristu ti di na lava me va ni likholo lo tsana nguku eto ti di na ma vhuna kuhuluka mbimo yi xanisa yi di no hoka khe Judheya. (Vaheb. 10:37-39) Jesu a di alakanyisile vagondiswa vakwe ti to mbimo yi va di no wona Jerusalema adi randetwe ngu masotxhwa va di fanete kututuma ve ya mimangoni. Hambi Makristu aya ma nga di didhoropani kumweko ni ya ma nga ti kule ni didhoropa ma di fanete kuengisa txialakanyiso txonetxo. (Luka 21:20-24) Ka mbimo yileya, mbimo yi vathu va nga txi dhukiselwa ngu dibutho da masotxhwa, ngu mtolovelo va txi ya didhoropani kasi ku ve ya mana kuvhikeleka nguku ku ti ni maguma. Se kututumela mimangoni ti txi woneka nga kha ti pfisiseki. Ngu toneto ti txi lava ku ve va ni likholo lo tsana.

10. Nji txani atxi Makristu ma di no txi maha ngaku ma ti kova ni likholo lo tsana? (Vahebheru 13:17)

¹⁰ Makristu a Vahebheru ti di na lava me themba ava Jesu a nga di va vekile kasi ku ve kongomisa dibanza. Ava va nga txi thangela ti nga maha va di ningete sialakanyiso so kongoma mayelano ni nzila yi va di no tutuma ngu yona ni mbimo ya kona. (Lera Vahebheru 13:17.) Mpostoli Paulo a gete Makristu kulowe ti to ma di fanete ‘kuengisa vathangeli vawe.’ A si lavi kuwomba ti to va di fanete kuengisa madhota ngu ku ti nga di ni fanelo kumaha toneto, kambe va di fanete kuengisa ngu ku va nga txi ma themba. Ngu toneto, Makristu a Vahebheru ti lavile  me gonda kuengisa ava va nga txi va thangela na xanisa yi si se kukhata. Ngaku ngu timbimo to rula Makristu ma do ko londisa sileletelo sa va va nga txi thangela ti di na ma hehukela ngutu ku va engisa ngu timbimo to karata.

11. Ngu kutxani i di ta lisima ku Makristu nyamsi me va ni likholo lo tsana?

¹¹ Kufana ni Makristu a Vahebheru, nathu ti lava hi va ni likholo. Nathu hi hanya ka mbimo yi vathu va vangi va si tumeliko ti to timbimo to gwitisa ti hafuhi. Vona va tshumela va hi poyila ngu ku hi kholwako ka toneto. (2 Pedro 3:3, 4) Hahanze keto, hambi ku Bhiblia yi hi gelako madungula o tala mayelano ni ti ti no maheka ngu mbimo ya xanisa ya hombe ku ni to tala ati hi si ti ziviko. Hi fanete hi tsaniseka ti to magwito ma na hoka ngu mbimo ayi yi fanelako, niku mbimo yi toneto ti no maheka, Jehovha a na hi khatalela.—Hab. 2:3.

12. Nji txani txi no hi vhuna ku hi huluka ngu mbimo ya xanisa ya hombe?

¹² Nathu ti lava hi tsanisa likholo lathu ka ti to Jehovha a thumisa “txithumi txo thembeka ni txa mapimo” kasi ku e hi kongomisa nyamsi. (Mat. 24:45) Mbimo yi xanisa ya hombe yi no khata, ti nga maha hi txi na amukela sialakanyiso so kongoma asi si no hulukisa wutomi wathu kufana ni Makristu a Vahebheru ti nga mahako ma di amukete sialakanyiso mbimo yi dibutho da masotxhwa a Varoma di nga randela Jerusalema. Se konku i mbimo yo hi themba ava Jehovha a va thumisako kasi ku ve hi thangela. Ngaku hi si thembi ni kuengisa sileletelo sawe konku ti hakubasani ti to ti na hi karatela kuengisa sileleto si hi no si mana ngu mbimo ya xanisa ya hombe.

13. Ngu kutxani txialakanyiso txa Paulo ka Vahebheru 13:5 txi nga txi laveka?

¹³ Ma di ngadi ma txi emela txikombiso txa ti to ma di fanete kututuma, Makristu a Vahebheru ma di fanete kuvayilela ‘kufumwa ngu male’ me va ni wutomi wo hehuka awu wu di no va tumelela kuveka mapimo ko thumela Jehovha. (Lera Vahebheru 13:5.) Ka mbimo ayi yi nga pinda vamwani kwawe va di wonisanile ni tinzala kumweko ni wusiwana. (Vaheb. 10:32-34) Hambiku vamwani va nga ti tumete ngu litsako kuwonisana ni sixaniso siya ngu mhaka ya mahungu a manene, vamwani va di khatile kuveka mapimo ko va ni male ya yingi kasi ku yi kota ku va vhikela ka phango yimwani ni yimwani mwendo ka wusiwana. Kambe male yi si na kuhulukisa wutomi wawe mbimo yi Jerusalema a di no loviswa. (Jak. 5:3) Kuwomba ditshuri, votshe ava va di no dhunda male ti di na va karatela kututuma ve leka tinyumba ni tithomba tawe.

14. I ngu nzila muni ku va ni likholo lo tsana ti no hi vhuna kumaha sisungo mayelano ni tithomba?

¹⁴ Ngaku hi di ni likholo la ti to Jehovha i si nga kale a na loviswa mafu yawa, kha hi na mbi pimisa ti to ku va ni male yayingi mwendo tithomba, ngu tona i ku timhaka ta lisima ngutu. Ka mbimo ya xanisa ya hombe, male kha yi na mbi vhuna txilo. Bhiblia yi womba ti to vathu ‘va na tshotshela tinzilani silivhela yawe’ nguku va na tumbula ti to “hambi silivhela yawe mwendo nzalama yawe, kha si na mbi sikota ku va hulukisa ka ditshiku da kuhenya ka MKOMA.” (Eze. 7:19) Hahanze ko veka mapimo ko lava male yayingi, ti lava hi maha sisungo asi si no hi vhuna ku ti hanyisa, kuhanyisa timwaya tathu ni ku hi tumelela kuthumela Jehovha. Eto ti pata kuvayilela ku va ni sikweneti ti si sungi mwendo kuvayilela kuheta mbimo yayingi hi txi khatalela tithomba tathu. Ti lava hi tshumela hi ti wonela ka ti to tithomba tathu ti si vi tximaha txa lisima ngutu ka wutomi wathu. (Mat. 6:19, 24) Mbimo yi magwito ma yako me tshuketa ti lava hi sawula ti to hi themba Jehovha mwendo tithomba tathu.

 “MI FANETE MI VA NI KUTIMISELA”

15. Ngu kutxani Makristu a Vahebheru ma nga di fanete kutimisela?

¹⁵ Makristu a Vahebheru ti di na lava me va ni kutimisela kasi ku me wonisana ni siduko sa likholo asi si nga txita. (Vaheb. 10:36) Hambiku vamwani kwawe va nga di wonisanile ni kuwukelwa ka mbimo ayi yi nga pinda, wungi wawe va ve Makristu ngu mbimo ya kurula ka mbimonyana. Se Paulo a va khumbutisile ti to ti txi lava ve ti emisela kuwonisana ni kuxaniswa ka hombe ngutu ni ku ti emisela kusimama va di thembekile hambi ti txi lava ku ve fa kufana ni Jesu. (Vaheb. 12:4) Aku Wukristu wu nga txiya masoni wu anda, Vajudha vavangi va txiya masoni ve henya ni ku va ni mazunga ngu mhaka ya vamwani Vajudha va nga txi maha Makristu. Malembe nyana msana dibutho da hombe di wukete Paulo mbimo yi a nga txi txhumayela khe Jerusalema. Kona mu ko pinda 40 wa Vajudha, ‘va ti kurumetile ngu kuxambanya va txi kha vona va na mbi dya ni kusela va si nzi kudaya Paulo.’ (Mith. 22:22; 23:12-14) Ti si nga ni mhaka ni kunyenywa ni kuxaniswa, Makristu ti txi lava me simama me tshangana kasi ku me khozela Jehovha, me txhumayela mahungu a manene ni kusimama me tsanisa likholo lawe.

16. I ngu nzila muni dipasi da Vahebheru di nga hi vhunako kuwona wuyelo ya kuwonisana ni kuxaniswa? (Vahebheru 12:7)

¹⁶ Nji txani txi di no vhuna Makristu a Vahebheru ku me timisela hambiku ma nga txi wonisana ni kuwukelwa? Paulo atxi lava ku va vhuna ve wona wuyelo ya kuwonisana ni kuwukelwa. Se ene a txhamusete ti to ngaku Makristu ma txi wonisana ni siduko sa likholo, Txizimu txi di na thumisa toneto kasi ku va trenara. (Lera Vahebheru 12:7.) Trenamentu yoneyo yi di na va vhuna kusakulela ni kutshukwatisa tifanelo ta Wukristu ati i ku ta lisima. Ngaku va di ko veka mapimo ka wuyelo ya siduko asi va nga txi tshangana naso, Makristu a Vahebheru ti di na ma hehukela ku me timisela.—Vaheb. 12:11.

17. Ngu tihi ati Paulo a nga txi ti ziva mayelano ni kuwonisana ni kuxaniswa?

 ¹⁷ Paulo a kuzetile Makristu a Vahebheru ti to me va ni txibindi ni kwa mbi godhola mbimo yi ma wonisanako ni kuwukelwa. Mpostoli Paulo a di na ningela sialakanyiso sa sinene mayelano ni nzila yo tsanisela kuxaniswa. Ka mbimo ayi yi nga pinda, ene ati xanisile Makristu, se atxi ti ziva kwati ati Makristu a Vahebheru ma nga txi wonisana nato. Ni ku msana ko va mkristu, a wonisanile ni kuxaniswa ngu tinzila to tala. (2 Vak. 11:23-25) Se Paulo atxi ti ziva kwati ati ti nga txi laveka kasi kutimisela. A khumbutisile Makristu ti to ngaku ma txi wonisana ni sikarato ma sa fanela ku ti themba mapune kambe ma di fanete kuthemba Jehovha. Ona ma di na angula ngu txibindi ngaku ma di ko khumbula mapswi Paulo aya ma ku: “MKOMA ngene txivhuno txangu, kha ni na mbi thava txilo.”—Vaheb. 13:6.

18. Nji txani txi no hi vhuna kuwonisana ni kuxaniswa?

¹⁸ Nyamsi wa ditshiku vanathu vamwani va wonisana ni kuxaniswa. Athu hi nga va vhuna ngu ku va pata ka mikombelo yathu ni ku mbimo yimwani hi nga va vhuna ngu tinzila to kongoma. (Vaheb. 10:33) Kambe Bhiblia yi ti veka hakubasani ti to “votshe va va lavako kuhanya ngu wukhongeli ngu ka Kristu Jesu, va na xaniswa.” (2 Tim. 3:12) Ngu toneto, hotshethu ti lava hi ti lulamisela kasi ku ta wonisana ni timbimo to karata ati hi no tshangana nato. Se ti lava hi themba Jehovha ni kutsaniseka ti to ene a na hi vhuna kuwonisana ni xanisa yimwani ni yimwani ayi hi nga tshanganako nayo. Ngu mbimo ya kona ene a na tisa kurula ka votshe ava va mkhozelako ngu kuthembeka.—2 Vat. 1:7, 8.

19. Nji txani atxi hi fanelako ku txi maha kasi ku hi ti lulamisela ku ta wonisana ni xanisa ya hombe? (Wona ni mfota.)

¹⁹ Ti hakubasani ti to dipasi adi Paulo a nga bhalela Vahebheru, di vhuni Makristu o khata ku me wonisana ni xanisa ayi ma di no tshangana nayo. Paulo a va kuzetile ti to ve va ni gondo yo tshima ya Dipswi da Txizimu kasi ku ve mana ku di pfisisa khakwati. Ngaku va txi maha toneto va di na sikota kuziva tigondo ta makuho ati ti di no holisa likholo lawe se ve ti vayilela. Ene a va kuzetile ku ve tsanisa likholo lawe kasi ku ve kota kulondisa mkongomiso wa Jesu ni wa va va nga txi thangela dibanza. A tshumete e vhuna Makristu ku me kota kutsanisela ngu ku me wona sikarato asi ma nga txi wonisana naso kota mkhanjo wo trenarwa ngu Tate wawe wa lirando. Nathu hi fanete kulondisa sialakanyiso siya. Hi txi maha toneto hi na sikota kusimama hi di thembekile kala magwito.—Vaheb. 3:14.