Ani ni velekilwe ngu 1934. Vaveleki va mina i di va wuyi ava va nga txita ngu Suiça se va ti ya zumba didhoropani ka Timmins provinsiya ka Ontario khe Canadá didhoropa di di nga ti ni migodhi. Kona mu ka dilembe da 1939 mwamwangu a khatile kulera Muwoneleli ni ku xalela mitshangano ya Tifakazi ta Jehovha. Ene a hi tekile hotshethu vanana vakwe kasiku hi tsula nayo mitshanganoni. Kha ta teka mbimo kasiku e bhabhatiswa kota Fakazi ya Jehovha.

Tate wangu kha nga tsaka nem ni ka kudotho mbimo yi mwamwangu a nga va Fakazi ya Jehovha. Kambe mame wangu a txi di dhunda ditshuri se adi ti emisete kusimama a di thembekile ka Jehovha. Ene a mahile toneto hambi ngu mbimo ya makhato a malembe ya 1940 mbimo yi mthumo wa Tifakazi ta Jehovha wu nga txi tsimbiswa khe Canadá. Ene a kombisile wunene ni txixonipho ka tate wangu hambi mbimo yi a nga txi m’ñola ngu nzila ya tshofu. Txikombiso txa txinene atxi mwamwathu a nga hi ninga txi vhuni athu vanana vakwe ku hi tumela ditshuri. Txo tsakisa ngu ti to ngu kutsimbila ka mbimo a txitxile mahanyelo akwe e khata ku hi ñola ngu nzila ya yinene.

Ngu Agosto wa 1950 ni xalete asembleya yi ku “Aumento da Teocracia” khe didhoropani ka Nova York. Msana ka kuva ni di bhute ni vanathu va matiko o hambana ni ku engisa ma entrevhixta ya va va nga di mahile Txikolwa txa Giliyadhi ni txi lava kumaha to engeteleka ka mthumo wa Jehovha. Ati va nga ni gela ti ni tsakisile ngutu ni ku ti ni mahile ni va ni txisungo txo bela ka mthumo wa mbimo yotshe. Bhasta ni nga hoka m’tini ni prenxerile petisawu ya wu nyaphandule ya mbimo yotshe. Bhetele ya Canadá yi xamute dipasi dangu yi ni ninga mawonelo yo ni khata nguko bhabhatiswa. Se ni mahile toneto ngu 1 ka Outubro ka 1950. Msana keto ni ve nyaphandule wa mbimo yotshe ni ku ni avetwe ku ya thuma ka didhoropa da Kapuskasing. Etxo i ve txiavelo txangu txo khata. Didhoropa donedo di txi maneka kule ni mu ni nga txi zumba kona ni vaveleki vangu.

 Ngu mbimo yo titila ngu 1951, Bhetele yi rambile vanathu ava va zivako kuwombawomba txifransa kasiku ve tiemisela kuya vhuneta Quebec amu ku womba wombwako txifranseji. Ka wukhalo wonewo ku di ni txilaveko txa hombe ngutu. Ani ni kute ni txi womba-womba txifranseji ni txingiza se ni tumete txirambo txonetxo ni ku ni avetwe kuya thuma ka didhoropa da Rouyn. A kheya ni si zivi m’thu, atxi ni ngadi natxo i ti kova enderesu nga ha ni nga womba ngu kona makhatoni kambe totshe ti tsimbite kwati. Ani ni Marcel hi vile vangana va hombe ni ku ni tsakile ngutu kuthuma Quebec kudingana 4 wa malembe. Mndani ka mbimo yoneyo ku ni malembe ya ni nga thuma kota nyaphandule wo sawuleka.

Mbimo yi ni nga di Quebec, ni tsakile ngutu ngu ku ni nga amukela txirambo txa ti to ni pateka ka turma ya wu 26 ya Txikolwa txa Giliyadhi khe South Lansing Nova York. Ditshiku da gradhuwasawu i ve 12 ka Fevereiro ka 1956, ni ku ni avetwe kuya thuma ka ditiko di nyamsi di ziwako ku i Gana, b khe África Ocidental. Kambe ni sise ku tsula ka txiavelo txangu ti lavile ni tshumela ni ya Canadá kasiku ni ya kota kumana vhistu.

Ni txi pimisa ti to ni noya zumba mavhikinyana kambe ngu magwito ni di ya zumba 7 wa mitxima khe Toronto ni txi emela mapasi angu. Ngu mbimo yoneyo ni zumbile ka mwaya wa va ka Cripps mwaya wu wu nga txi dhundeka ngutu. A kheya ni zivile mwanana wawe Sheila se hi tsakelanile. Mbimo yi ni nga txi lava ku mkombela ku hi txhadha ni mani vhistu yi ni nga txi yi emela. Ani ni Sheila hi mahile mkombelo mayelano ni mhaka yoneyo ni ku hi sungile ti to ni di fanete kutsula ka txiavelo txa mina. Ni ku hi tshumete hi sunga ti to hi di na simama hi bhula ngu mapasi ni kuemela kuwona ti to ina namoru yathu yi di na hi maha hi gwitisa kutxhadha. Etxo i singa txi sungo txo hehuka kambe ngu kutsimbila ka mbimo ti vile hakubasani ti to i di txisungo txa txinene.

Msana ka mitxima ni txi tsimbila ngu txitimela txa janji ni txa matini ni avhiyawu ni hokile Accra khe Gana. Ani ni avetwe kuya thuma kota Muwoneleli wa Distrito. Ti txi lava ni maha maendo ka dotshe ditiko da Gana kumweko ni Costa de Marfim (nyamsi a ziwako kota Côte d’Ivoire) ni Togoland (nyamsi a ziwako kota Togo). Ka makhambi a mangi ni txi maha  maendo ni di nokha ni txi thumisa mmovha wa Bhetele. Ni txi ti dhunda ngutu ku maha maendo kasi ku pfuxela vanathu.

Ngu magwito ka divhiki ni di ni siavelo ka mitshangano ya txigava. Aku hi nga singa ni makhalo o mahela ka ona mtshangano wa txigava vanathu va mahile mdhuti wo mahwa ngu misengele ni makhasi kasiku hi mana ku ti vhikela ka lisani. Aku ku nga singa ni majileira vanathu va txi veka sihari hafuhi kasiku si manelwa hafuhi ti to si dawa ngaku si txi laveka kasi kuningela sakudya ka vava va nga txi pateka ka mitshangano yoneyo.

Mbimo yimwani ka ma asembleya oneyo ku txi humelela timhaka to sekisa. Dikhambi dimwani mbimo yi mwanathu Herb Jennings c awu i nga ti murumiwa, a nga txi veka dhixkursu yakwe homu yo kari yi bhenute. Yona yi tutumile ngu hagari ka palku ni vaengiseli. Herb a emile kumaha dhixkursu ni ku homu yileya yi ti ko tutuma-tutuma yi si ti zivi ti to yi na maha txani. Se koneho 4 wa vanathu va mtamo va sikoti ku yi ñola ve yi teka ve ya yi sunga mu ku nga txi sungwa kona sihari. Vanathu va va nga txi xalela va pekile manza.

Ngu hagari ka divhiki ni txi kombisa filme yathu ayi yi ku A sociedade de Novo Mundo em Ação ka miti ayi yi nga txi zumba hafuhi. Kasi ku maha toneto ani ni txi kombisa filme ka panu ya hombe yo basa hi nga txi yi sunga ka mindonga yimbidi mwendo ka tiphande timbidi. Vathu ava va nga txi xalela va txi yi dhunda filme yoneyo ni ku wungi wawe i di filme yo khata va nga txi xalela ka wutomi wawe. Vona va txi peka ngutu manza mbimo yi va nga txi wona sikombiso sa vathu va txi bhabhatiswa. Filme yoneyo yi vhuni vathu va vangi kuwona ti to athu hi sengeletano ya hamafuni kotshe hi ku ni wumwewo.

Msana ka malembe mambidi ni txi thuma África ani ni tsakile ngutu ngu ku ni nga sikota kuxalela Congresso Internacional ka didhoropa da Nova York ngu 1958. Ni tsakile ngutu ngu kutshumela ni wonana ni Sheila awu a nga ti endile ku khukhela Quebec ni ku atxi thuma kota nyaphandule wo sawuleka. Hi ti ko bhalelana mapasi basi kambe konku hi di tshumete hi wonana. Ni m’kombete ti to hi txhadha se ene a tumete. Se koneho ni rumete dipasi ka mwanathu Knorr d ni txi m’wotisa ti to ina ti di na koteka ku Sheila e kursara Txikolwa txa Giliyadhi e rumelwa África kasi ku hi ta thuma kumweko. Se ene a tumete. Se ngu magwito Sheila a hokile Gana. Se hi txhadhile khe Accra ngu 3 ka Outubro ka 1959. Athu hi yi pfite nzila yi Jehovha a nga hi katekisa ngu yona  ngu kuva hi di m’vekile ka wukhalo wo khata ka wutomi wathu.

Ngu 1961 hi avetwe kuya Camarões khe África. Ni txi zumba ni di ñolekile nguku ti txi lava ku simekwa Bhetele ya yiphya. Kota muwoneleli wamphya wa Bhetele ani ni di ngadi ni tatingi to ti gonda. Kambe ngu 1965 athu hi tumbute ti to Sheila ati ni txirumbo. Ti hi karatete ngutu ku ti wona hi di vaveleki kambe kuziva ti to hi di nava ni wutixamuleli wa wuphya ti hi tsakisile ngutu. Kambe ka yona mbimo yi hi nga txi maha malulamiselo yo tshumela hi ya Canadá ti mahekile timhaka to mbi tsakisa.

Sheila a ti luzile mwanana. Kambe dhokodhela a hi gete ti to i di txifanyana. Se kupinda konamu ka 50 wa malembe toneto ti di mahekile kambe kha ni si ku ti divala. Hambiku hi ngadi pandisekile ngutu hi simamile hiva ka txiavelo txathu atxi hi nga txi txi dhunda ngutu.

Vanathu va Camarões makhambi a mangi va txi wonisana ni kuxaniswa ngu kwa mbi ti pata ka politika. Txiemo txi txi bava ngutu ngu mbimo ya mavhoto. Timhaka ti hi nga txi ti thava ti mahekile ngu 13 ka Maio wa 1970 mbimo yi ku ngava ni mthetho wo Tifakazi ta Jehovha ti khata kutsimbiswa. Bhetele yathu yo tshura yo nga di kukhata ku yi thumisa kudingana 5 wa mitxima yi tekilwe ngu wukoma. Ku si se guma divhiki votshe varumiwa kupata ni nani ni Sheila va ti yi hi hinga Camarões. Tihi karatete ku siya vanathu nguku hi txi khatala ngutu ngu vona. Athu hi txi ti wotisa ti to va na maha txani konkuwa.

Makhatoni hi zumbile 6 wa mitxima Bhetele ka França. A kheya ni txi sikota kusimama ni khatalela silaveko sa vanathu khe Camarões. Ngu Dezembro wa dilembe dileya hi avetwe kuya thuma Bhetele ka Nigéria yi nga txi khatalela mthumo wa Camarões. Vanathu va Nigéria va hi amukete kwati, athu hi tsakile ngutu ngu kuthuma kheya kudingana malembe a mangi.

Ngu 1973 ti lavile hi maha txisungo txo karata ngutu. Sheila a txi wonisana ni txikarato txa hombe txa malwati. Mbimo yi hi ngadi Nova York kasiku hi ya xalela kongresu ene a si ngadi atxi gwenta se a wombile tiya: “Kha ni na kusimama ni di ka txiemo txiya ni karate mbimo yotshe ni zumbela kulwala.” Ene a di thumile kumweko ni na ni África Ocidental kupinda konamu ka 14 wa malembe. Ani ni txi tiguleta ngutu ngu mhaka ya mthumo wakwe wo thembeka kambe athu ti txi lava hi maha kutxitxa ko kari. Msana ko bhulisana ngu txiemo txathu ni kumaha mkombelo se hi sungile kutshumela hi ya Canadá a mu ti di noya koteka kukhatalela kwati dihanyo da Sheila. Kuleka txiavelo txathu kota varumiwa ni mthumo wa mbimo yotshe tximwetxo txa sisungo so karata asi hi nga si maha ka wutomi wathu.

Mbimo yi ni nga hoka Canadá ani ni mani mthumo ka mngana wangu awu hi nga txi zivana kukhukhela kale. Ene ati ni wukhalo wo xavisa awu wu nga txi manekela ka didhoropa da hafuhi ni Toronto. Hi lugarile nyumba hi xava siya asi si nga di thumisilwe ni ku hi khatile wutomi wa wuphya hi sa ngava ni sikweneti. Athu hi txi lava kusimama hi va ni wutomi wo hehuka hi txi emela ti to ditshiku dimwani hi di na tshumela hi ya ka mthumo wa mbimo yotshe. To xamatisa ngu ti to eto ti mahekile ngu txikuluveta hi sa nga tiemela.

 Ni khatile kuvhuneta ko aka wukhalo wo maha mitshangano ya txigava khe Norval, Ontario otshe ma sábado. Ngu kutsimbila ka mbimo ni avetwe kuthuma kota muwoneleli wa makhalo o mahela ka ona mitshangano ya txigava. Dihanyo da Sheila di txi tshukwala, se hi sungile ti to hi di na sikota ku hetisisa txiavelo txonetxo. Se ngu Junho wa 1974 hi rurile hi ya zumba ka wukhalo wo mahela ka wona mitshangano ya txigava athu hi di tsakile ngutu ngu ku hi nga sikota kutshumela ka mthumo wa mbimo yotshe.

Txo tsakisa ngu ti to dihanyo da Sheila di yite masoni di tshukwala. Msana ka malembe mambidi hi tumete txiavelo txo ya thuma kota muwoneleli wa txigava. Txigava txi ti ka provinsiya ya Manitoba khe Canada kuziwako nguko titila ngutu. Kambe hi ti tsakete ngutu kuva kumweko ni vanathu va txigava txileya, va nga txi kombisa ngutu lirando. Athu hi gondile ti to ti singa ni mhaka ni mu hi thumelako Jehovha hi di kona txa lisima ngutu ngu mthumela.

Msana ka malembe o tala hi txi thuma ka txigava hi rambilwe ti to hi ya thuma Bhetele ka Canadá ngu 1978. Msana ka mbimonyana ni gondile gondo ya lisima ngutu kambe kha ta hehuka. Ni avetwe kuveka dhixkursu ya diora ni hafu ngu txifransa ka mtshangano wo sawuleka khe Montreal. Atxi txi si tsakisiko ngu ti to ava va nga txi xalela ti va karatete ku ve tsakela dhixkursu yangu. Ngu toneto mwanathu wa Dhepartamentu ya mthumo wa Bhetele ani ningile txialakanyiso mayelano ni nzila yi ni nga ti vekile ngu yona dhixkursu yangu. Kuwomba ditshuri ni di fanete ku ti tumbula ti to kha ni nga m’veki wa mnene wa madhixkursu. Kambe kha na txi tumela kwati txialakanyiso txile. Nguku ni pimisile ti to mwanathu wule atxi kritikara ngutu, ene kha nga ni ndunduzela nem ni kakudotho. Ni mahile phazamo yo lamula txialakanyiso ngu kuya ngu nzila yi ni nga ningwa ngu yona ni ti ni nga txi ti pimisa ngu m’thu wu a nga ni ninga.

Msana ka masikunyana mmweyo wa txiro txa komisawu ya Bhetele a ti ta bhula ni nani ngu ti ti nga ti mahekile. Se ni tumete ti to ni sa angula ngu nzila ya yinene. Ni ku ni wombile ti to na tisola. Se koneho ni bhute ni mwanthu wu a nga ti ni ningile txialakanyiso. Ngu nzila ya lirando a tumete ku ni divalela. Txiperiyensiya txiya txi ni ningile gondo ya lisima mayelano ni kutiveka hahatshi ayi ni no mbi gwita ni di yi divate. (Mav. 16:18) Makhambi a mangi ni mahile mkombelo ka Jehovha mayelano ni mhaka yoneyo. Ni zama ku maha totshe ti ni nga tikotako kasi ku ni si angule ngu nzila yo biha mbimo yi vamwani va ni ningako sialakanyiso.

Ni ni konamo ko pinda 40 wa malembe ni txi thuma ka Bhetele ya Canadá. Ku khukhela ngu 1985 ni ni lungelo yo thuma ka komisawu ya Bhetele. Txo mbi tsakisa, ngu Fevereiro wa 2021 msikati wa mina Sheila a luzile wutomi. Hahanze ko wonisana ni kuluzekelwa ngu msikati wangu wo dhundeka, ni wonisana ni txikarato txa malwati. Kambe ku thumela Jehovha ti ni maha ni zumba ni di ñolekile ni kuva ni litsako. Ngu nzila yoneyo kha ni pimisi ngutu ngu “masiku a ku hanya kwangu.” (Ekl. 5:20) Hambiku ni nga wonisana ni sikarato ka wutomi wangu ni woni timwani timhaka to tsakisa ati ti nga ni maha ni tala ngu litsako. Kuthangetisa Jehovha ka wutomi wangu ni kupinda 70 wa malembe ni di ka mthumo wa mbimo yotshe ti ni ningile makatekwa a mangi. Na maha mkombelo ka Jehovha kasi ku vanathu va i ku ngadi majovhem ve simama ve veka Jehovha ka wukhalo wo khata ka wutomi wawe. Ni ku na tsaniseka ti to ni vona va nava ni wutomi wo tala ngu makatekwa ni litsako, awu hi wu manako basi ngaku hi txi thumela Jehovha.