KHA NI divali ati ti nga humelela ka malembe ya ma nga pinda. Ditshiku dimwane ni mixo, ku ti titila ngutu ka didhoropa ka Brookings, khe Estados Unidos. Eto ti kombisa ti to se hi la kubela ka mbimo ya wuxika. Ani ni vamwane hi ti mu ka nyumba yo titila, aha hi nga txo fa ngu pheho. Masoni ka nyumba yi hi nga ti ka yona ku ti ni dithangi adi di nga ti tate ngu mati aya ma nga ti omile ngu pheho. Ina wa ti lava kuziva ti to ni txi maha txani ka wukhalo wonewo? Ema ni kutxhamusela matimu ango.

Vaveleki vango va bhabhatisilwe ngu 1934, ni ku va thembisile kuthumela Jehovha ngu yotshe mbilu yawe. Ni velekilwe ngu 7 ka Março wa 1936. Vaveleki vango va ti ni mune wa vanana, ani ni ti wa m’dotho wa kona. Kasiku hi kota ku ti hanyisa hi ti thuma ka thembwe ya yidotho ayi yi nga ti Estados Unidos. Kambe txa lisima ngutu kwathu i ti kumaha kuranda ka Jehovha. Dibanza dathu di ti didhoropani ka Conde, wuphemba ka Estados Unidos. Tate wango Clarence i ti dilanda da mtxawa (konkuwa i ku mtshanganisi wa mmidi wa madhota) ngu msana mnanda wakwe Alfred nene a ve mtshanganisi wa mmidi wa madhota.

Mbimo yotshe mwaya wathu wu tiya mitshanganoni ni ka mthumo wa thembwe. Hi ti bhula ni vathu ngu themba ayi yi ku mu ka Bhiblia. Txikombiso txa vaveleki vango txi hi vhuni ti to hi dhunda Jehovha. Ani ni ndiyangu Dorothy, hi ve vahuweleli hi di ni 6 wa malembe. Ngu 1943 ni ti bhalisile ka Txikolwa txa Wuthumeli wa Nzumani.

Mitshangano ya m’ganga ni ya txigava i ti ya lisima ngutu kwathu. Kha ni wu divali  m’wombawombo wa mwanathu Grant Suiter ka mtshangano wa m’ganga ngu 1949, awu wu nga ti ti khene: “Phela ngu swela ka ti mi ti pimisako!” Ene a hi kuzetile ti to hi tiningetela ka mthumo wo txhumayela Mfumo wa Txizimu. Ngu toneto ni bhabhatisilwe ngu 12 ka Novembro wa 1949 ka mtshangano wa txigava wu wu nga londisela. Wa yi khumbula nyumba yo titila ayi ni nga yi womba makhatoni? Phela ani ni vamwane va vararu hi bhabhatisilwe kona kheya ka dithangi da simbi.

Msana keto, ni ti lava ku va nyaphandule, se ni khatile ngu 1 ka Janeiro wa 1952 ni di ni 15 wa malembe. Bhiblia yi khene: “Awule a tsimbilako ni vazivi, a na mana wuzivi”, ni ku ka mwaya wathu ku ti ni vathu vo txhariha ava va nga ni seketela ka mthumo wa wu nyaphandule. (Mavingwa 13:20) Mbimo yo tala ni ti txhumayela ni Julius, mnanda wa tate wango awu a nga ti ni 60 wa malembe. Ene i ti wa hombe kwango kambe ni txi ti dhunda kuthuma nayo. Ni gondile ngutu ka txikombiso txakwe. Ndiyangu Dorothy nene a ve nyaphandule.

Mbimo yi ni nga ti ngadi mfana, vaveleki vango va ti ti dhunda kuramba vawoneleli va txigava ni vasikati vawe ti to hi ta bhula navo. Mwaya wa Jesse ni Lynn Cantwell wu ni vhuni ngutu. Wona wu txi ni kuzeta ngutu kuthumela Jehovha ni ku va nyaphandule. Wona wu ti ni ramba ti to ni ya txhumayela nawo ngako wu txi endela dibanza da ha fuhi ni m’tini. Ni ti wu dhunda ngutu mwaya wonewo. Ni ti lava kufana navo ni ñoleka ngu mthumo wa Jehovha.

Muwoneleli mmwane wa txigava i ti Bud Miller. Mbimo yi ene ni msikati wakwe Joan va nga endela dibanza dathu, ni ti ni 18 wa malembe. Ka mbimo yoneyo ti lavile ku ni ya ti henjeleta wukomani aha ku nga ti sawulwa vathu ava va no tsula mwendo kwa mbi tsula wusotxhwani. Vona va ti lava ti to ni maha mthumo wo kari, kambe ani ni ti pimisa ti to mthumo wonewo wu ti lwisana ni ti Jesu a nga ti womba ti to hi si sengeli ka politika. Ati ni nga txi tilava i ti kutxhumayela. (Johane 15:19) Ngu toneto ni kombete ti to ni si wu mahi mthumo wonewo ngako ni ku  mthumeli awu a txhumayelako mahungu a manene.

Mwanathu a ni gete ti to a ndina tsula ni nani wukomani kasiku ku ya lamulwa mhaka yango. Ni tsakile ngutu nguko ni ti ti ziva ti to mwanathu Bud i ti wamwamna wa txibindi ni ku a si thavi m’thu. Ene a ti yi ziva kwati Bhiblia. Eto ti ni tsanisile! Kona wukomani kheya, va tumete txikombelo txango. Se ni ti khululekile kuthumela Jehovha.

Msana keto, ni dhanwi ti to ni ya Bhetele. Ni ti ya thuma ka thembwe ya Torre de Vigia ayi yi nga ti Staten Island, Nova York. Ni zumbile kona txipimo txa malembe mararu. Koneho ni zivile vanathu vo txhariha, ava ni nga ti thuma navo. Yoneyo i ti mbimo yo tsakisa ngutu!

Ka thembwe ya Bhetele ku ti ni txititxhi txa radhiyo txa WBBR. Sengeletano yi thumisile txititxhi txonetxo ngu 1924 kala 1957. Ka thembwe yoneyo ku ti ni vathumi va Bhetele va kona mu ka 15 kuya ka 20. Kambe ku ti ni mwanathu wo kumba awu i nga ti msawuleki awu hi nga ti thuma nayo, i ku Eldon Woodworth. Ene a ti fana ni tate kwathu, ni ku a hi gondisile timhaka ta tingi ngutu. Mbimo yimwane hi txi thuka hi phazamisana ngu txathu, mwanathu Eldon a txi khene: “Ta xamatisa a ti Mkoma a kotako ku timaha ka vathu ava a va thumisako.”

Mwanathu Frederick Franz nene hi ti zumba nayo ni ku a hi vhunile ngutu. Ene a ti txharihile ni ku a ti yi ziva kwati Bhiblia. Ene a ti khatala ngu mmwane ni mmwane wathu. Mwanathu mmwane wu i nga ti msawuleki awu nene a nga hi vhuna ngutu i Harry Peterson. Txibongo txakwe txi ti karata, i ti Papargyropoulos. Kambe athu hi ti m’dhana ku i Peterson. Ene a ti thuma ko bhika, ni ku a ti hiseka. Kambe kha tumelela ti to mthumo wakwe wa Bhetele wu m’vhalela kutxhumayela. Ngu mtxima, a ti ningela nyanda ya mabhuku. Aku a nga txi yi ziva kwati Bhiblia a ti koti kuxamula siwotiso a si hi nga ti naso.

Kona tithembweni kheya, hi ti lulamisela mihando ni matawa hi si xayisa ka wukhalo wa  kona ti to si thumiswa ngu mwaya wa Bhetele. Hi ti thuma ngutu. Ani ni ti thuma ni mwanathu wa txisikati wo txhariha awu a nga ti dhanwa ku i Etta Huth. Ngene a nga ti maha diphepha da ma lulamiselelo a sakudya. Mbimo yimwane vanathu ava va nga ti zumba ha fuhi ni Bhetele va txi ta ve ta hi vhuneta, mwanathu Etta a ti vhuneta ko thangela mthumo. Hambiku a nga ti wu ziva kwati mthumo, ene a ti va xonipha vanathu ava va nga txi khatalela thembwe. Ene i ti txikombiso txa txinene kwathu.

Angela Romano i ti mmweyo wa vaphya ava va nga txi ta ve ta hi vhuna. Ene a vhunwi ngu Etta mbimo yi a nga ziva ditshuri. Ani ni Angela hi txhadhile ngu Abril wa 1958, se hi ni 58 wa malembe hi txi thumela Jehovha. Ene a txharihile ni ku a thembekile ka Jehovha. Ngu toneto mwaya wathu wu tsani. Ani na mthemba ngutu, ti singa ni mhaka ni sikarato si hi mananako naso.

Msana kova va di xavisile thembwe yile ngu 1957, ni thumilenyana Bhetele ka Brooklyn. Mbimo yi hi nga txhadha hi humile Bhetele. Hi thumile malembe mararu kota vanyaphandule ka wukhalo wa ha fuhi ni ha Bhetele yi nga ti kona. Ni tshumete ni thumela vanyamne va txititxhi txa txiphya atxi txi nga ti dhanwa ku i WPOW.

Ani ni Angela hi hehukisile wutomi nguko hi ti lava kuya thuma ka wukhalo wu wu ku ni txilaveko. Ngu toneto ngu 1961, hi rambilwe ti to hi ya va vanyaphandule vo sawuleka ka didhoropa da Falls City, Nebraska. Mbimo yi hi nga hoka hi rambilwe ti to hi ya ka Txikolwa txa Wuthumeli wa Mfumo khe Nova York kudingana mtxima. Hi tsakile ngutu ngu txikolwa txonetxo. Hi ti pimisa ti to hi na tshumelela ka txiavelo txathu txa kale, kambe mbimo yi hi nga heta hi rambilwe ti to hi ya va varumiwa khe Camboja, ditiko di di manekako wulambwe ka Ásia. Eto ti hi xamatisile! Ka ditiko donedo do tshura, hi woni, hi engisile , ni kudya simaha sa siphya. Ni ku hi ti lava ti to votshe ve engisa mahungu a manene.

Kambe ngu mhaka ya sikarato sa politika khe Camboja, hi rumetwe ku ya wulambwe ka Vietnã. Msana ka malembe mambidi ni lwate ngutu. Hi tshumete hi ya Estados Unidos ti to ni ya khatalela dihanyo dango. Se mbimo yi ni nga tshukwala, hi tshumete hi va vanyaphandule.

Ngu Março wa 1965, ni kombetwe ti to ni va muwoneleli wa txigava ni wa m’ganga kudingana 33 wa malembe. Malembenyana o kari hi endete mabanza a hafuhi ni didhoropa da Nova York, ni tshumete ni vhuneta ka mitshangano ya m’ganga. Hi ti wu dhunda ngutu mthumo wuwa. Mitshangano yo tala ya m’ganga ayi hi nga va nayo hi yi mahete khe Estádio Yankee.

Ani ni Angela hi amukete siavelo sa siphya, simwane si ti karata. Ngu 1995, hi rambilwe ti to ni ya gondisa ka Escola de Treinamento Ministerial. Ngu 1998, hi dhanwi ti to hi ya Bhetele. Ti tsakisile  kutshumela hi ya Bhetele msana ka 40 wa malembe! Phela ni khatile mthumo wo sawuleka wa mbimo yotshe kona khe Bhetele. Ni thumilenyana ka Hofisi ya Mthumo ni txi gondisa ka sikolwa sa singi. Ngu 2007, Mmidi wu wu Fumako wu mahile Hofisi ya Txikolwa Txa Wuthumeli wa Nzumani ti to yi kathalela sotshe sikolwa a si si nga ti ho kona Bhetele mule. Ani ni thumile kota muwoneleli wa hofisi yoneyo kudingana malembenyana o kari.

Ka malembe ya ma nga londisela ku ve ni kutxitxa ko kari ka sikolwa sa Bhetele. Ngu 2008, ku khatile Txikolwa txa Madhota a Dibanza. Kala 2010 madhota ya ma pindako 12 wa timiliyoni ma yite ka txikolwa txonetxo khe Bhetele ka Patterson ni Brooklyn. Nyamsi txikolwa txonetxo txi mahwa makhalo a mangi. Kambe ngu 2010, Escola de Treinamento Ministerial txi txitxilwe ditina txi va Escola Bíblica para Irmãos Solteiros. Ku tshumetwe kumahwa tximwane txikolwa atxi txi dhanwako ku i Escola Bíblica para Casais Cristãos.

Ngu Setembro wa 2014, ku ve ni kutxitxa kumwane, sikolwa soneso sa simbidi si txitxilwe si va Txikolwa txa Vatxhumayeli va Mfumo. Ava va nga txhadha ni va va nga mbi txhadha se va nga ya ka txikolwa txonetxo. Vanathu vo tala va tsakile kuziva ti to txikolwa txonetxo txi na va ho ka matiko awe. Ti tsakisile kuwona vanathu va txiya ka txikolwa txonetxo. Ni tsakile ngutu kuziva vanathu ava va nga hehukisa wutomi wawe ti to ve kota ku ya ka txikolwa txonetxo.

Ni txi alakanya ngu ti ti nga ni humelela ka wutomi wangu, kukhukhela ka mbimo yi ni nga bhabhatiswa kala nyamsi, ti ni maha ni bonga ngutu Jehovha ngu kona ha ka vathu vo txhariha ava ni nga va ziva. Vona va ni vhuni ti to ni m’ziva kwati Jehovha ni ku mthumela. Vamwane i ti vaphya kwangu, kasi vamwane i ti va hombe, va txi ta ngu ka matiko o hambana ni dango. Kambe simaho sawe si kombisile ti to vona va ti mu dhunda ngutu Jehovha. Ngu toneto na m’bonga Jehovha ngu kona ha ka vangana vo txhariha ava va nga ni gondisa timhaka ta tingi ngutu.