NI VELEKILWE dhoropani ka Wichita, Kansas, Estado Unidos ngu 10 ka Dezembro wa 1936. Ka mune wa vanana mtini kwathu ngani wa hombe. Vaveleki vangu i William ni Jean, malanda o thembeka a Jehovha. Tate wangu i ti dilanda da dibanza, ati ngweno i ku mtshanganisi wa mmidi wa madhota. Mame wangu a gondisilwe ditshuri ngu mame wakwe Emma Wagner. Kokwane Emma a vhuni vathu vo tala ti to ve gonda Bhiblia. Mmweyo wawe i ve Gertrude Steele awu a nga va murumiwa ka ditiko da Porto Rico. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Ngu ditshuri ni ti ni vathu va vanene vo va tekelela.

Mbimo yi ni nga ti ni mtxhanu wa malembe, ditiko dathu se di ti bete ka Yimbi ya Wumbidi ya Mafu, kambe tate kha nga bela ka toneto. Ditshiku dimwane tate a txi txhumayela txitaratoni ngu marevhista a Muwoneleli ni Consolação (nyamsi i ku Despertai!). Koneho hi to telwa ngu didevi dimwane di ta kha dona aku tate a nga ti txhumayela a txo ti lavela dikhukhu kasiku a si yi yimbini. Dona di tshuketete tate di txi kha dona: “Ngu ku txani u si ni peki, nyapwewe?” Ahale ni ti thava, kambe aku ni nga ti ni tate ni ti tsana. Tate a yite masoni e ningelela marevhista ka vathu vamwane. Koneho ku to hoka disotxhwa, se ngu dipswi do guleka didevi dile di to gela disotxhwa  dile di txi kha dona: “Maha to kari ngu nyapwe wuwa!” Aku disotxhwa dile di nga wona ti to a levile, di to kha dona: “U levile, tsula mtini.” Se votshe va to tsula. Ni tsakile ngu kuwona ti to ngu ditshuri Jehovha a ningile txibindi tate wangu. Tate a ti ni makhalo mambidi o wila misisi dhoropani. Se dijaha dile i ti dhokodhela, futhi i ti mmwane wa va nga txi dhunda kuwila misisi ka tate!

Mbimo yi ni nga ti ni 8 wa malembe, vaveleki vangu va xavisile mti wathu ni makhalo ale o wila misisi. Hi rurile hi ya zumba Colorado, hafuhi ni didhoropa da Grand Junction aha ku nga ti ni txilaveko txa hombe txa vatxhumayeli. Va thumile kota vanyaphandule va txi dima ni ku fuya. Ngu kateko ya Jehovha ni mizamo yawe, ku simekilwe dibanza. Ngu 20 ka Junho wa 1948 tate a ni bhabhatisile amu mnamboni. Ka ditshikudo, ni vagondi vamwane va Bhiblia ni vona va bhabhatisilwe kupata ni Billie Nichols ni msikati wakwe. Ngu kutsimbila ka mbimo Billie Nichols i ve muwoneleli wa txigava, se ni mwanana wakwe nene a ve muwoneleli wa txigava.

Hi ve vangana va vathu va va nga ñoleka ngu mthumo wa Jehovha kufana ni ku nathu hi nga ti ñolekile ngu wona, ngutu-ngutu va ka Steele, Don ni Earlene, Dave ni Julia, ni Si ni Martha. Ti ti tsakisa kubhula navo ngu ta mu ka Bhiblia, se txikombiso txawe txi ni vhuni ti to ni maha sisungo sa sinene ka wutomi wangu. Ni gondile ti to wutomi ngu ditshuri wa tsakisa ngako u txi thangetisa timhaka ta Mfumo.

Mbimo yi ni nga ti ni 19 wa malembe mngana wangu Bud Hasty a ni rambile ti to hi ya phandula hi di wulambwe ka Estados Unidos. Muwoneleli wa txigava a hi kombete ti to hi ya thumela dhoropani ka Ruston, Louisiana. Kona vanathu va vangi va ti hote ngu didhawa da moya. A hi gete ti to hi fanete hi maha yotshe mitshangano, hambi ku si ti m’thu. Hi lulamisete wukhalo wo mahela ka wona mitshangano. Mbimo yimwane, i ti athu va vambidi dwe. Wamweyo a ti tsimbitisa txienge txo kari se mmwane a txi xamula siwotiso. Se hi txi txitxana. I di mkombiso hotshethu hi ti maneka hi txi maha mkombiso, se ka vaengiseli ku singa ni m’thu. Ngu kutsimbila ka mbimo mwanathu mmwane wa txisikati awu a nga kula, a khatile ku ta mitshanganoni. Msana keto, ni va va nga ti hote va khatile kuta ni vona. Kha ta swela hi mahile dibanza.

Ditshiku dimwane ani ni Bud hi bhute ni mfundisi mmwane wa Txhetxhe ya Kristu. Ene a ti ya womba ndimana yo nem ni si yi khumbuli. Ti ni henyisile ngutu, se ni woni ti to ku ti laveka ti to ni tsaniseka kwati ngu ti ni ti kholwako. Ni gondile wusiku ni mitshikari divhiki dotshe kasiku ni mana tixamulo ta mfundisi wule. Eto ti tsanisile wuxaka wangu ni Jehovha ni ku se ni ti ni wulaka wo tshumela ni bhula ni mmwane mfundisi.

Msana keto, Muwoneleli wa txigava a ni kombete ti to ni ya vhuneta ka dibanza di di nga ti dhoropani ka El Dorado, Arkansas. Mbimo yi ni nga ti zumba konkheyo, ni yite ko tala Colorado ti to ni ya wonana ni va va timhaka ta wusotxhwa. Dikhambi dimwane ni ti ni vanyaphandule vamwane, hi humeletwe ngu nguzi ayi yi nga daya mmovha wangu koneho. Mwanathu wu hi nga mu fonela a hi tekile hi ya mtini kwakwe, hi ti ya pata ni kuya mitshanganoni. Aku va nga zivisa ngu ta nguzi yathu vanathu va hi vhuni ngu male. Mwanathu eneyo a sikoti kumana m’thu wo xava mmovha wangu ngu 25 Dólares (I ku male ya 1.200 MT yi txi txitxwa ngu Metical).

Se ti hi hehukete ku ya Wichita. Kona kheya, ku ti ni Frank McCartney mngana wathu  wu i nga ti nyaphandule, kambe athu hi ti mdhana ku i Doc. Ene a ti ni mahasa mambidi ya vafana, i ku Frank ni Francis ava kala ni nyamsi hi ku vangana. Va ti ni mmovha wa kale, awu va nga ni xavisela ngu male yona yile ni nga yi mana ka wule wu nga ti wonhekile. Ngu ha ni nga ti wona ti to hi txi thangetisa timhaka ta Mfumo, Jehovha a hi ninga asi hi si lavako. Vanganevo vangu va ni yisile ka Bhetel Crane. Ene a ti tshurile ngutu futhi ni tsakisilwe ngu mazumbelo akwe. Ruth, mame wa Bhetel a ti zumba dhoropani ka Wellington, Kansas. Ene i ti Fakazi ya Jehovha yo hiseka. Ene a thumile kota nyaphandule kala a di ni 90 wa malembe. Ani ni Bhetel hi txhadhile ku si se guma ni dilembe, eko ngu 1958 hi gwita hi ya va vanyaphandule ditikoni ka El Dorado.

Hi lavile kutekelela sikombiso si hi nga va naso hi txi ngadi hi txi kula. Ngu toneto hi sungile kutumela sotshe sirambo si si tako ngu ka sengeletano ya Jehovha. Hi rambilwe ti to hi ya va vanyaphandule vo sawuleka dhoropani ka Walnut Ridge, Arkansas. Se ngu 1962 hi amukete txirambo txo ya txikolwani ka Gileade, eto ti hi tsakisile ngutu. Hi tsakile ngutu hi txi wona ti to mwanathu Don Steele a ti ni nathu. Magwito ka txikolwa, ani ni Bhetel hi rumetwe Nairóbi, Quênia. Kha ta hi tsakisa ku khukha Nova York. Kambe mbimo yi hi nga hoka txititxhini txa maganune kona Nairóbi kheya, hi mana vanathu va txi ta hi emela, i ve litsako dwe.

Ngu txikuluveta hi khatile kudhunda ditiko da Quênia ni kutxhumayela kona. Sigondo sathu so khata i ve Chris ni Mary Kanaiya, vona va bhabhatisilwe. Vona va ka mthumo wa mbimo yotshe kona Quênia kheya. Msana ka dilembe hi di Quênia hi kombetwe ti to hi ya Kampala, Uganda. Hi ve varumiwa vo khata ka ditiko dile. Vathu va ti tsaka ngutu ngu kugonda Bhiblia, vamwane vawe ni nyamsi i ngadi  vanathu. Hi tsute ngu nguva ya yinene, kambe msana ka malembe mararu hi di África, msikati wangu a mani txirumbu. Se hi ndina maha txani? Hi woni i di tshuko kutshumela hi ya Nova York, kambe ti si hi tsakisi kukhukha África. Vathu va África hi ti va dhunda ngutu, ni ku hi ti emete kuwuya ditshiku dimwane.

Hi tshumete hi ya Colorado, i ku mu vaveleki vangu va nga ti zumba kona. Kha ta swela Bhetel a hefemute matiwula athu, se hi mu rayile ku i Kimberly. Msana ka dilembe ni hafu, a velekile Stephany. Mhaka yo va vaveleki hi yi tekete ha msungo. Hi mahile totshe ti to hi gondisa sihoranana sathu sa simbidi so tshura ti to si randa Jehovha. Hi ti lava kutekelela sikombiso asi hi nga va naso. Hambiketo, ku va txikombiso txa txinene ta vhuna ngutu, kambe ti nga maha vanana ve leka kuthumela Jehovha. Eto ngu ti ti nga humelela ka diyangu ni mnanda wangu. Kambe ni emete ti to ve tshumela ve tekelela sikombiso sa sinene.

Ti hi tsakisile kukulisa vanana vathu ni ku hi ti thuma kumweko navo. Aku hi nga ti zumba hafuhi ni Aspen, Colorado hi gondete kusakana ngu ku rithika ka mimango ya hombe. Mbimo yi hi yako hi ya sakana mimangoni, hi ti bhula ni vanana vathu mbimo yi hi bunyaku mmango. Hi ti tshumela hi swela kona mimangoni khe, se hi ti va ni mabhulo a manene hi txi ora mndilo. Hambi i di ngadi vanana ngutu, sihoranana sathu si ti hi wotisa tiya: “Ni na maha txani ni txi na kula?” ni ku “Ni nga mmanisa ku txani wamwamna wa mnene?” Hi mahile totshe ati hi nga ti kota ti to hi va gondisa kuranda Jehovha. Hi ti va gela ti to ndinene ku va ni makungo o bela ka mthumo wa mbimo yotshe, ni kutekana ni m’thu awu a ku ni makungo o fana ni ako. Hi ti lava ti to ve ti pfisisa ti to ku kuluvetela kutekwa hi nga ta tinene. Hi ti tolovela ku va gela tiya: “Emanyana kala u va ni 23 wa malembe.”

Athu hi ti tekelela txikombiso txa vaveleki vathu. Hi ti zama ti to hi si lovhi mitshanganoni hambi i txo va ditshiku dimwedo, hi tshumela hi ya navo ka mthumo wo txhumayela. Hi ti ramba vanathu va va ku ka mthumo wa mbimo yotshe ti to ve ta mtini. Hi ti tshumela hi va gela ti to ku va varumiwa ti tsakisile. Hi ti ti xuva kupfuxela África kota mwaya. Vanana vathu va ti ti lava ngutu ni vona.

Mbimo yotshe hi ti va ni gondo yathu ya mwaya. Hi ti alakanya ngu ti ti nga thukako ti va humelela txikolwani, se hi maha txidramana ngu toneto. Vona va ti fanete ve kombisa ti to va ndina xamulisa ku txani ngako va txi manana ni siwotiso. Va ti sakanisa toneto, va txi gonda ni kuzumba va di tsani ti to ve wombawomba ngu Jehovha. Va ti kula, se mbimo yimwane va ti vila gondo ya mwaya. Ditshiku dimwane ni ti hangalakile msungo se ni va gela  ti to nyamsi hi na mbi gonda. Ti va dhukisile, ve dila ngutu va txi va lava kugonda. Se hi ti woni ti to ngu ditshuri vanana vathu va mu dhunda Jehovha. Ngu mbimo, va ti tsakela kugonda ni ku vona va si thavi kuwomba a ti va ti lavako. Mbimo yimwane va si tumeli tigondo timwane ta Bhiblia. Kambe msana ka ku va hi txi va txhamusela, va ti tumelelana ni ti hi va gondisako.

Malembe ma si sakani, ma txo tsula! Ngu kuvhunwa ngu sengeletano hi sikoti kugondisa vanana vathu kuranda Jehovha. Msana ko heta tigondo ta hagari, va ve vanyaphandule ni ku va gondile ku ti mahela ta tidotho kasi ve ti khatalela. Eto ti hi tsakisile. Vona ni vanathu vamwane va txisikati va rurile veya vhuneta ka dibanza da dhoropani ka Cleveland, Tennessee. Hi ti va xuva, kambe hi ti tsakile nguko va nga ti ka mthumo wa mbimo yotshe. Ani ni Bhetel hi tshumete hi va vanyaphandule va mbimo yotshe. Ngu mhaka ya toneto ni ve ni lungelo yo ya vhaleta vawoneleli va txigava ni kuvhuneta ka mitshangano ya miganga.

Na va si se tsula Tennessee, vona va ti ya wona Bhetele ya Londres, Inglaterra. Kona khe, Stephany a ti ya manana ni Paul Norton, dijaha do thuma Bhetele. Ka yoneyo mbimo Stephany a ti ni 19 wa malembe. Ka liendo limwane Kimberly nene a ti ya manana ni Brian Llewellyn dijaha di di nga ti thuma ni Paul Norton. Mbimo yi Stephany a nga ti ni 23 wa malembe a txhadhile ni Paul. Se ka dilembe di di nga londisela, Kimberly a di ni 25 wa malembe a txhadhile ni Brain. Hi tsakile ngu majaha ya va nga ma mana.

Vanana vathu va hi gete ti to txikombiso txathu ni txa vakokwane vawe, si va vhuni ti to ve ‘lava Mfumo kukhata’ hambi va di ni male ya yidotho. (Matewu 6:33) Ngu 1998 Paul ni Stephany va rambilwe ti to ve ya txikolwane ka Gileade. Ve gwita ve rumelwa Malawi. Ka yoneyo mbimo, Brian ni Kimberly va rambilwe ti to ve ya thuma Bhetele ka Londres se ve gwita ve yiswa Bhetele ka Malawi. Eto ti hi tsakisile nguko yi walo yimwane nzila yo londola wuphya hahanze ko thumela Jehovha.

Ngu Janeiro wa 2001 ni amukete fone, i ku tile ni nga ti womba makhatoni. Mwanathu Marais muwoneleli wa Hofiso ya Mthumo wa Wuhunduluxeli, a ti khene vanathu va lulamisela ti to ku va ni kurso ya vahunduluxeli votshe ha mafuni kotshe, ayi nga ndino va vhuna kupfisisa kwati ati ti nga bhalwa ngu txingiza. Ni ti ni malembe a 64, hambiketo, va ti lava ni va mmwane wa vagondisi. Hi mahile mkombelo ngu mhaka yoneyo, hi tshumela hi wotisa vaveleki vathu ti to vona va yi wonisa ku txani mhaka yiya. Vona va ti kute. Ka tanga yi va nga ti ka yona, se va ti lava ku khatalelwa ngu ngathu. Kambe votshe va hi gete ti to hi amukela txirambo. Ni gwitile ni fona ni gela mwanathu ti to ha tsaka ngu kuamukela txirambo.

Koneho, kumanekile ti to mame a ni wulwati wa câncer. Hi m’gete ti to hi na zumba hi vhuneta ndiyangu Linda ku mu khatalela. Se mame a ti khene: “Tileke eto, ngako mi si tsuli, ngu kona ni no mbi tshukwala.” Linda nene a wombile ti to a ema ni mame. Hi va bongile ngutu ngu toneto, hi tshumela hi bonga ni vanathu va dibanza dathu ngu txivhuno txawe. Ku to pinda ditshiku dimwedo hi di tsute Bhetele ka Patterson, Linda a hi fonete e womba ti to mame a luzile. Hi mahile ati mame a nga ti ti lava. Hi bete ngu msungo ka mthumo wa wuphya.

Hi tsakile ngutu ngu kuziva ti to txiavelo txathu txo khata hi ya Malawi. Phela ngu mu  vanana vathu va nga ti kona. Ti tsakisile kutshumela hi va hotshe kambe. Hi tshumete hi ya mahisa kurso Zimbábue ni Zâmbia. Msana ka malembe mararu hi txi tsimbila hi mahisa kurso, hi tshumete hi tsula Malawi. Kona kheya, hi bhate ati ti nga humelela vanathu mbimo yi va nga ti xaniswa ngu mhaka ya ku va nga ti si beli ka politika. *—Wona txhamuselo ya hahatshi.

Ngu 2005 hambiku ti nga txi panda, ti lavile hi tshumela hi khukha África hi ya ditikoni kwathu Basalt, Colorado ahawa hi nga ya masoni hi phandula. Ngu 2006, mwane Brian ni Kimberly va ti ta zumba hafuhi ni mtini kwathu ti to ve kulisa sihoranana sawe sa simbidi. Paul ni Stephany va ngadi Malawi, se mwane a thuma ka Komisawu ya Didhavi. Ani se ni ni 80 wa malembe. Ta ni tsakisa kuwona vaphya va txi khatalela siavelo si ni nga ti si khatalela masiku msana. Ha ti tsakela kuvhuna vanana vathu ni situkulwana sathu. Ngu ditshuri kutekelela sikombiso asi hi nga va naso ta hi vhuna ngutu ni ku ta hi ninga litsako ngu ditshuri.