Kutimisela—Ngu tsanisela u txi themba to ti na lunga
AKU hi hanyako ka “masiku a kugwitisa” wutomi wa nemela, se kutimisela ta laveka ngutu kupinda kale. (2 Timoti 3:1-5) Vathu vo tala kha va sikoti kutimisela. Vona va tihunda, va dhunda kuphikizana ni ku kha va sikoti kutiñola. Se ti lava hi tiwotisa tiya: ‘Ina ni ni moya wo mbi timisela kufana ni vathu va ditiko? Kasi nji txani kutimisela? Ni nga mahisa kutxani ti to kutimisela ku va mahanyelo angu?’
NJI TXANI KUTIMISELA?
Amuwa ka Bhiblia, dipswi “kutimisela” di womba txani? Kutimisela hi nga kutsanisela txikarato txo kari dwe. M’thu wu a timiselako a tsanisela a txi themba ti to ti na lunga. Ene kha pimisi ngu ngene dwe, kambe a tshumela e alakanya ni ti vamwani va no tipfisa tona, hambi i txo va awu kutilava i ku ene a nga mu henyisa. A simama e emela ti to wuxaka wawe wu na lunga. Ngu toneto, Bhiblia yi womba ti to kutimisela ku huma mu ka lirando. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) (1 Vakorinto 13:4) Kutimisela ‘m’hando wa moya.’ (Vagalatiya 5:22, 23) Kambe, hi fanete hi maha txani ti to hi kota kutimisela?
HI NGA TIKOTISA KUTXANI KUTIMISELA?
Ti to hi kota kutimisela ti lava hi kombela moya wo sawuleka ka Jehovha, ene wa ninga votshe ava va mthembako. (Luka 11:13) Hambiku moya wo sawuleka wu ku ni mtamo, ti lava hi tsimbitisana ni ti hi ti wombako ka mikombelo yathu. (Masalmo 86:10, 11) Eto ti womba ti to hi fanete hi tikarata ti to hi kombisa kutimisela ditshiku ni ditshiku, i ku ti to, kutimisela ku va mahanyelo athu. Kambe yimwani mbimo hi nga tandeka. Nji txani txi nga hi vhunako?
Ti lava hi gonda ni kuetetela Jesu, i ku txikombiso txo hetiseka. Mbimo yi mpostoli Paulo a nga womba-womba ngu “m’thu wamphya,” ti patako ni kutimisela, a ti khene: “Timbiluni kwanu ku na fume kudikha ka Kristu.” (Vakolosa 3:10, 12, 15) Ti to hi maha toneto, ti lava hi londisela txikombiso txa Jesu ni kuthemba kwati ti to Txizimu txi na lulamisa timhaka ngu mbimo ya kona. Hi di ni themba yoneyo, hambi hi txo humelelwa ngu txani hi na mbi godhola.—Johani 14:27; 16:33.
Hotshethu ha ma lava mafu a maphya ti to me hoka ngu txikuluveta. Se hi gonda kutimisela ngutu ngako hi txi pimisa ngu ti Jehovha a timiselisako tona ngu ngathu. Bhiblia yi khene: “Mkoma kha sweli kumaha sithembiso sakwe, nga ti vamwani va alakanyako ti to wa swela, kasi ene ana ni kutimisela ngu nganu. Kha ti lavi ti to ni wammweyo a txi lova, aniko a lava ti to votshe ve hunduluka.” (2 Pedro 3:9) Hi txi pimisa ngu ti Jehovha a timiselisako tona ngu ngathu, nathu hi na kombisa kutimisela ka vamwani. (Varoma 2:4) Ngu sihi siemo simwani asi si lavako ti to hi timisela?
SIEMO SI SI LAVAKO HI TIMISELA
Ku ni siemo so tala asi ditshiku ni ditshiku ti lavako hi timisela. Ngu txikombiso, ti lava hi Jakobe 1:19) Ngako hi txi henyiswa ngu m’thu mmwani ti lava hi timisela. Hahanze ko guma mbilu, ndinene kukhumbula ati Jehovha ni Jesu va mahisako tona ngu tiphazamo tathu. Kha va zumbi va txi wonisisa txidotho ni txidotho a txi hi phazamako. Hahanze keto, va wonisisa tifanelo ta tinene ti hi ku nato, ve timisela ve hi ninga mbimo yo tshukwatisa.—1 Timoti 1:16; 1 Pedro 3:12.
timisela ti to hi si lekisi vamwani ati va wombako ngako hi txi tipfa hi di ni timwani ta lisima. (Ti lava hi timisela ngako m’thu a txi khene hi wombile makuhu mwendo hi mahile to biha. Ti nga maha hi khata kuhenya mwendo kulava ku ti lwela. Kambe Bhiblia yi khene eto hi nga maheni. Yi khene: “Kutimisela ngunene kupinda kutiguleta ngu mbilu. U nga kuluvete kuhenya moyani kwako, nguko kuhenya kuzumba hagari ka siphukuphuku.” (Ekleziyaste 7:8, 9) Se hambi hi txi tiziva ti to ngu ditshuri ho hembelwa, ti lava hi timisela ni kualakanyisisa kwati hi si se maha txilo. Jesu a mahile toneto mbimo yi vathu va nga mu hembela.—Matewu 11:19.
Vaveleki ti lava ve timisela mbimo yi va vhunako vanana vawe ti to ve lulamisa mapimo awe mwendo ku vayilela minavelo yo biha. Wona txikombiso txa Mattias, wa Bhetele ka Escandinávia. Mbimo yi i nga ti ngadi mfana, a ti sekwa ngu vagondi kulowe ngu mhaka ya ti a nga txi ti kholwa. Makhatoni, vaveleki va si ti zivi ati ti nga txi maheka txikolwani. Kambe va gwitile ve wona ti to Mattias a ti khata kukanakana ti a ti kholwako. Tate wa kona Gillis, a khene ene ni msikati wakwe ti lavile ve timisela ngutu. Mattias a txi wotisa siwotiso so nga siya: “I mani Txizimu? Ina Bhiblia i Dipswi da Txizimu? Hi ti zivisa kutxani ti to ati ni tileya ti lawa ngu Txizimu?” A tshumete e wotisa tate wakwe ku khene: “Ngu kutxani ni no lamulwa hambiku ni si kholwiko ka ti awe u kholwako ka tona?”
Gillis a khene: “Mbimo yimwani mwanana wathu a txi wotisa a di henyile, i si nga ti to o henyela ani ni mame wakwe, kambe a ti henyela ditshuri ngako a nga txi ti pfa nga di nemetisa wutomi wakwe.” Gillis a m’vhunisile kutxani mwanana wakwe? A khene: “Ni khalahatshile
nayo hi heta mbimo yo tala hi txi bhula.” Mbimo yo tala Gillis a txo engisela siwotiso sa mwanana wakwe kasi ku e zama kupfisisa matipfelo ni mawonelo akwe. Mbimo yimwani Gillis a ti txhamusela Mattias mhaka yo kari, e gwita e mu gela ku e ya pimisa kwati ngu yona na va si se tshumela ve bhula kambe. Ka dimwani dikhambi, Gillis a ti gela mwanana wakwe ti to nene a lava masiku o kari ti to e alakanyisisa ngu ti a nga mu gela. Mndani ka mabhulo onewo, Mattias a khatile kupfisisa txhamuselo ya mtirulo ni kupfisisa ti to Jehovha wa hi dhunda ni ku a ni fanelo yo hi fuma. Gillis a khene: “Ti lavile mbimo yo tala, nem kha ta hehuka, kambe kudotho-kudotho a khatile kudhunda Jehovha. Ani ni msikati wangu hi tsakile ngako kutimisela kwathu hi maha mizamo yo vhuna mwanana wathu ka malembe akwe a wuphya ti nga gwesa mbilu yakwe ni ku nathu hi wuyetwe.”Ngu kutimisela Gillis ni msikati wakwe va sikoti kuvhuna mwanana wawe, va ti themba ti to Jehovha a ndi na va vhuna. Gillis a khene: “Ni ti tolovela kugela Mattias ti to aku hi m’randako, ti ti hi susumetela kukhongela ngutu ka Jehovha ti to e m’vhuna ku e pfisisa.” Vaveleki vonevo va tsakile ngu ditshuri aku va nga mbi va ni dikhodho!
Hi txi khatalela dixaka mwendo mngana wu a ku ni malwati ya ma si pindiko, kutimisela ka laveka. Wona txikombiso txa Elena * (wona txhamuselo ya hahatshi), wa Escandinávia.
Se kupinda 8 wa malembe, mwamna wa Elena a di ni silonda simbidi asi si nga onha wuluvi wakwe. Ngu toneto, ene kha ngadi e ziva kutsaka, kuhenya, mwendo kutsetsa vamwani. Txiemo txiya txa karata ka Elena. A khene: “Ti lava ni timisela ngutu ni kumaha mikombelo yo tala.” A tshumela a txi khene: “Ni ningwa mtamo ngu ndima ya Bhiblia yi ni yi dhundako i ku Vafilipiya 4:13, ayi yi ku khene: ‘Totshe na ti kota, ngu kutsaniswa ngu wule a ni ningako mtamo.’” Ngu kuvhunwa ngu mtamo wa Jehovha, Elena wa sikota kuwonisana ni txiemo txiya ngu kutimisela.—Masalmo 62:5, 6.
ETETELA KUTIMISELA KA JEHOVHA
Phela, txikombiso txa txinene txa kutimisela i Jehovha. (2 Pedro 3:15) Amu ka Bhiblia, mbimo yo tala hi lera mayelano ni kutimisela ka hombe ka Jehovha. (Nehemiya 9:30; Isaya 30:18) Mbimo yi Jehovha a nga ti lava kulovisa ditiko da Sodhoma, a khatile ngu kugela Abrahamu. Wa khumbula ati Jehovha a nga timiselisa tona mbimo yi Abrahamu a nga m’wotisela siwotiso. Jehovha kha m’malata. Ngu kutimisela a engisete sotshe siwotiso sakwe ni ti a nga ti thava tona. Se Jehovha a kombisile ti to ati ti engisile ati Abrahamu a nga ti thava tona, se e mu tiyisa a txi khene hambi a txo mana digume da vathu vo lulama kha na mbi lovisa ditiko da Sodhoma. (Genesisi 18:22-33) Mbimo yotshe Jehovha wa engisela ngu kutimisela, ni ku ene kha thuki e va ni magwava!
Kutimisela njienge txa lisima ngutu txa m’thu wa mphya awu Makristu otshe ma fanelako ku va nako. Ngako hi txi maha ti hi tikotako ti to hi va vo timisela, hi dhumisa Tate wathu wo timisela, Jehovha awu a hi khatalelako ngu lirando ni ku hi na va hagari ka “avale va amukelako thomba ya sithembiso ngu likholo ni kutimisela.”—Vahebheru 6:10-12.
^ par. 4 Lirando se hi bhute ngu lona ka txienge txo khata txa mxaxamelo wuwa wa mihando ya moya wo sawuleka wa Txizimu.
^ par. 15 Ditina di txitxilwe