1, 2. Ati ti nga humelela Tony ti ti kombisisa kutxani ti to m’thu a nga txitxa wutomi wakwe?

TONY a kute a si na tate. A ti gonda sekundaria, kambe a si renderi ngu sa txikolwa. Phela a txi pimisa kuleka hagari ka dilembe. Ngu magwito ka divhiki, Tony a ti tsula singwereni mwendo eya sakana ni vandoni vakwe. Hi nga ti to i di ko va txigevenga mwendo kusela ni kudhaha, kambe ene a si nga ni txikongomelo ka wutomi. A si tsaniseki ti to Txizimu txi ho. Se ditshiku dimwani a bhute ni Tifakazi ta Jehovha e womba ti to Txizimu kha txi nga ho. Ti mu ningile mabroxura mambidi, da A Vida — Teve um Criador? ni A Origem da Vida — Cinco Perguntas Que Merecem Resposta.

² Mbimo yi vanathu va nga tshumela ve mu endela, Tony a ti txitxile mapimiselo akwe. Mabroxura otshe a mambidi se a ti ma zuzile. Tony a va gete a txi khene: “Txizimu txi ho.” A khatile kugonda Bhiblia, se kudotho-kudotho mawonelo akwe ngu wutomi ma txitxile. Mbimo yi a nga ti si se khata kugonda Bhiblia, Tony a si woni txilo txikolwani, kambe konkuwa se i ti  m’gondi wamnene! Dheretori wa txikolwa a xamate. A gete Tony a txi khene: “U tshukwatisile ngutu dihanyo dako ni manota ako. Ina ngu ku u gondako ni Tifakazi ta Jehovha?” Tony a ti khene ngu toneto e tshumela e bhulela dheretori ati a nga ti gonda. Ene a pasile sekundaria, konkuwa i nyaphandule wa mbimo yotshe ni ku dilanda da wuthumeli. Tony a ni litsako la ti to konkuwa se a ni Tate wa lirando, i ku Jehovha!—Masalmo 68:5.

3. Ngu txihi txialakanyiso atxi Jehovha a ningako vaphya?

³ Mhaka ya Tony yi hi khumbutisa ti to Jehovha wa khatala ngu vaphya. Ene a lava ti to u humelela ka wutomi ni ku va ni litsako, ngu toneto, a ku ninga txialakanyiso txiya: “Alakanya M’vangi wako, ka masiku a wuphya wako.” (Ekleziyaste 12:1) Eto kha ti hehuki, kambe ta koteka. Jehovha a nga kuvhuna u humelela ka wutomi konkuwa u ku mphya, ni mbimo yi u no kula. Ti to hi pfisisa kwati mhaka yiya, hi na bhula ngu ti ti nga vhuna Vaisrayeli kuteka Ditiko da Txithembiso ni ti ti nga vhuna Dhavhidha kuxula Goliya.

4, 5. Hi gonda txani ka nzila yi Vaisrayeli va nga teka Kanana ngu yona ni nzila yi Dhavhidha a nga xula Goliya ngu yona? (Wona mifota yi yi ku makhatoni.)

⁴ Ngu sihi sileleto asi Jehovha a nga ninga Vaisrayeli mbimo yi va nga ti la kuwulela ka Ditiko da Txithembiso? Ina a va gete ti to ve gondela kulwa kwati yimbi? Ahim-him! (Dhewuteronome 28:1, 2) Ene a va gete ti to ve mu engisa ni ku m’themba. (Joxuwa 1:7-9) Txileleto txonetxo txi di wonekile txi si pfali ka vathu, kambe ngu ditshuri ngu txona dwe i nga ti txa txinene ka Vaisrayeli. Makhambi otshe, Jehovha a vhuni vathu vakwe ti to ve xula Vakanana. (Joxuwa 24:11-13) Kuengisa Txizimu ti lava likholo, kambe mbimo yotshe ndinene. Eto ditshuri, kale kule va ti vhunwa ngu toneto, ta fana ni nyamsi.

⁵ Goliya i ti ndena ya yimbi. A ti laphile kona mu ka mimetro yiyaru, a ti ni matxhari a hombe ngutu. (1 Samuwele 17:4-7) Kambe Dhavhidha, a ti ko va ni txibhalakaza ni likholo ka Txizimu. M’thu wo mbi na likholo a di pimisile ti to Dhavhidha kha ti teki nguko duketa kulwa ni Goliya! Kambe ngu ditshuri da kona, txiphuku-phuku i ti Goliya.—1 Samuwele 17:48-51.

6. Hi na bhula ngu txani ka msungo wuwa?

⁶ Ka msungo wu wu nga pinda hi bhute ngu mune wa silo asi si nga hi tiselako litsako ni kuhumela ka wutomi. Hi gondile ti to ti lava hi khatalela txilaveko txathu txa moya, hi sawula vangana ava va randako Txizimu, hi tivekela makungo a manene ni kuninga lisima mkhululeko wu hi nga ningwa ngu Txizimu. Ka msungo wuwa hi na bhula ngu tinzila timwani ati hi nga wuyelwako ngu tona hi txi maha timhaka toneto ta lisima. Kasi hi maha toneto, he bhuli ngu matshina mamwani a milayo aya ma ku ka Masalmo 16.

7. a) Hi nga mu zivisa kutxani m’thu wa mialakanyo ya moya? b) I ti txihi “txiavelo” txa Dhavhidha ni ku a ti pfisile kutxani ngu txona?

⁷ M’thu wa mialakanyo ya moya a ni likholo ka Txizimu e tshumela e zama kuwona timhaka kufana ni Txizimu. Ene a tumela kukongomiswa ngu Jehovha ni ku ti emisela ku mu engisa. (1 Vakorinto 2:12, 13) Dhavhidha  njikombiso txa txinene txa m’thu wa mialakanyo ya moya. A embelete a txi khene: “MKOMA, awe u txiavelo txangu.” (Masalmo 16:5) Dhavhidha a ti bonga “txiavelo” txakwe, i ku wuxaka wakwe ni Txizimu, ni ku txona i ti mkhokhola wakwe. (Masalmo 16:1) Kota wuyelo a ti khene: “Mbilu yangu ya tsaka.” Txiwalo tximwani txi nga tsakisa Dhavhidha kupinda wungana wakwe ni Jehovha!—Lera Masalmo 16:9, 11.

8. U nga maha txani ti to u mana litsako la ditshuri ka wutomi?

⁸ Vathu va va vekako mapimo awe ka male ni ka ku ti tsakisa va nge thuki ve mana litsako ali Dhavhidha a nga ti nalo. (1 Timoti 6:9, 10) Mwanathu mmwani wa Canadá a khene: “Litsako la ditshuri kha li ti ngu ka si hi nga si manako, kambe li ta ngu ka si hi ningelako ka Mningi wa silo sa sinene, Jehovha Txizimu.” (Jakobe 1:17) Ngako u txi kulisa likholo ni kuthumela Jehovha, u na mana wutomi wa ditshuri ni kueneliseka. U nga maha txani ti to u tsanisa likholo lako? Heta mbimo u di ni Jehovha ngu kulera Bhiblia, u wonisisa asi a nga si vanga, alakanyisisa ngu tifanelo takwe kupata ni lirando ali a ku nalo ngu ngawe.—Varoma 1:20; 5:8.

9. U nga di tumelelisa kutxani Dipswi da Txizimu di kutxitxa?

⁹ Kufana ni tate awu a ku ni lirando, yimwani mbimo Txizimu txi hi komba lirando la txona ngu ku hi laya ngako ti txi laveka. Dhavhidha a ti ninga lisima kulaywa koneko ha ko za a txi khene: “Ni na dhumisa Jehovha, awu a ni ningako sileletelo. Hambi ni hagari ka wusiku, mialakanyo ya mndani ka mbilu yangu ya ni laya.” (Masalmo 16:7, NM) Dhavhidha a alakanyisisile ngu mialakanyo ya Txizimu ni ku yi tekelela. A yi tumelete yi mu txitxa ti to e va m’thu wamnene. Ngako u txi maha toneto, lirando lako ka Txizimu ni kunavela kwako ku txi tsakisa si na kula, se u na maha Mkristu wo vitwa. Mwanathu wa txisikati a dhanwako ku i Christin a khene mbimo yi a mahako wuxolisisi ni kualakanyisisa ngu ti a nga lera, a pfa nga Jehovha a to bhalela ene!

10. Nga hi nga gonda ka Isaya 26:3, ku va ni mialakanyo ya moya ti na kuvhunisa kutxani?

¹⁰ Ngako u di ni mialakanyo ya moya, u na wona ditiko ni wumangwana wa dona nga ti Jehovha a di wonisako tona. Jehovha a kuninga wuzivi ni kupfisisa ka hombe ngutu. Ngu kutxani? Nguko ene a lava ti to u ziva ati i ku ta lisima ka wutomi, u maha sisungo sa sinene, ni kuemela mbimo yi yi tako u si thavi! (Lera Isaya 26:3.) Joshua i ku mwanathu wa Estados Unidos, a khene ngako u txi zumba hafuhi ni Jehovha, u na ti wona kwati ati i ku ta lisima ni ti i si ngako ta lisima.

11. Dhavhidha ava sawulisile kutxani vangana?

¹¹ Lera Masalmo 16:3. Dhavhidha a ti ti ziva kulava vangana va vanene. Ene a sawute vangana ava va dhundako Jehovha, se eto ti ‘m’tsakisile.’ Vangana vakwe a ti va dhana ku mba “sawuleki” nguko va ti zama kulondisela milayo ya Jehovha ya mahanyelo o basa. M’bhali mmwani wa Masalmo a bhate tiya mayelano ni vangana va vanene: “Na ti tshanganisa ni vale va kholwako kwako ni vale va xayisako sileleto sako.” (Masalmo 119:63) Nga ha hi nga gonda ka msungo wu wu nga pinda, nawe u nga mana vangana va vanene ka vathu va va randako Jehovha  ni ku mu engisa. Phela hi nga ti to u fanete u lava vangana va tanga yako dwe.

12. Ngu kutxani Dhavhidha ni Jonatani i nga ti vangana va vanene?

¹² Dhavhidha a si sawuli titanga takwe dwe ti to ve va vangana vakwe. Ina u nga womba ditina da mngana mmweyo wa Dhavhidha? Ti nga maha u txi pimisa Jonatani. Wungana wa Dhavhidha ni Jonatani wumwewo wa wungana wo tshura ngutu awu hi nga wu manako mu ka Bhiblia. Kambe u ti ti ziva ti to Jonatani a ti pinda Dhavhidha ngu 30 wa malembe? Ngu kutxani i nga ti vangana? Nguko wungana wawe wu ti seketetwe ka likholo ka Txizimu. Va ti xoniphana ni kuningana lisima ka tifanelo tawe, to fana ni txibindi atxi mmwani ni mmwani a nga txikombisa ti to e lwa ni valala va Txizimu.—1 Samuwele 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1.

13. U nga mahisa kutxani ti to u va ni vangana vo tala? Womba txikombiso.

¹³ Kufana ni Dhavhidha ni Jonatani, hi nga ‘tsaka’ ngako hi di vangana va va randako Jehovha ni ku va ni likholo kwakwe. Kiera awu a ku ni malembe o tala a txi thumela Txizimu, a khene: “Ni mahile wungana ni vathu ha mafuni kotshe, va matiko o hambana-hambana ni midhawuko yo hambana.” Ngako u txi maha toneto, u na ti wona upune nzila yi Bhiblia ni moya wo sawuleka si hi mahako ngu yona mwaya wumwewo wa ha mafuni kotshe wa vakhozeli va Jehovha.

14. a) U nga ma mahisa kutxani makungo a manene? b) Vaphya vamwani va womba txani ngu makungo awe?

¹⁴ Lera Masalmo 16:8. Ka Dhavhidha, txa lisima ngutu i ti ku kuthumela Txizimu. Ngako u txi etetela Dhavhidha mbimo yi u mahako makungo ni ku mbimo yotshe u txi alakanya ngu ti Jehovha a ku navelelako tona, u na va ni wutomi wo tsakisa. Mwanathu wu a dhanwako ku i Steven a khene: “Kuwona nzila yi ni nga zama kuhokelela makungo angu ni ku ma hetisisa ngu yona, ni ti ni nga ti tshukwatisa ti ni tisela litsako.” Mphya mmwani wa Alemanha awu a  thumako ka ditiko dimwani a khene: “Ngako ni txi kula, ni txi wona msana, kha ni la kuwona ti to ni txo ti mahela tangu.” Ina awe u ti pfisa toneto? Ti di ngeto, thumisa wusikoti wako ti to u dhumisa Txizimu ni kuvhuna vamwani. (Vagalatiya 6:10) Ti vekele makungo ka mthumo wa Jehovha, ni ku mu kombela ti to e kuvhuna ku ma hokelela. Tsaniseka ti to ene a na xamula mkombelo wako!—1 Johani 3:22; 5:14, 15.

15. Ngu yahi makungo aya u nga ti vekelako ona? (Wona dibhokiso di di ku “ Makungo aya u nga ti vekelako ona.”)

¹⁵ Ngu yahi makungo aya u nga ti vekelako ona? U nga duketa kuxamula ngu mapswi ako u di mitshanganoni. Mwendo u ti mahela makungo o thuma kota nyaphandule mwendo ku ya Bhetele. U nga tshumela u duketa kugonda lidimi limwani ti to u txhumayela vathu vo tala. Barak i ku mphya wu a ku ka mthumo wa mbimo yotshe a khene: “Kuwuka ditshiku ni ditshiku ni txi ziva ti to ni ningela ngu mtamo wangu wotshe ka Jehovha ti ni tisela litsako lo kha ni na ku li mana ka mthumo wumwani.”

16. Dhavhidha a ti pfisile kutxani ngu milayo ya Jehovha? Ngu kutxani?

¹⁶ Lera Masalmo 16:2, 4. Nga ha hi nga gonda ka msungo wu wu nga pinda, ngako hi txi hanya ngu milayo ya Txizimu, ngu ditshuri hi maneka hi di khululekile. Hi gonda kudhunda ta tinene ni kunyenya to biha. (Amosi 5:15) Dhavhidha a ti tumbute ti to hahanze ka Jehovha txi walo ‘tximwani txi mu tsakisako.’ Ngu kutxani? Nguko ene a ti woni ti to Jehovha ngene txisima txa hombe txa silo sa sinene ni mahanyelo a manene. Dhavhidha a ti karatile ti to e etetela Txizimu e dhunda ati Jehovha a ti dhundako. Kambe Dhavhidha a tshumete e gonda kuvengela to biha. Timwani ta kona i ku kukhozela sizimu sa walo, i nga va kukhozela txo maha mwendo m’thu wo kari i si nga Jehovha. Kukhozela sifananiso ti nyenyezisa vathu ni ku ti teka wudhumo wu wu fanelako Jehovha wu ningwa m’thu wo kari mwendo txo maha.—Isaya 2:8, 9; Mtuletelo 4:11.

17, 18. a) Ngu tihi ati Dhavhidha a nga womba ngu wuyelo yo biha yo khozela sizimu sa walo? b) Nji txani txi engetelako kupanda ka vathu nyamsi?

¹⁷ Kale ka kubhalwa ka Bhiblia, kutiñola ko biha ngu ta mataho i ti txienge tximwani txa wukhozeli wa makuhu. (Hoseya 4:13, 14) Vathu vo tala va txi wu dhunda wukhozeli wa makuhu nguko va ti ti busa ngu kutiñola ko biha ngu ta mataho, kambe ina wu ti va tisela litsako? Lambi! Dhavhidha a ti khene ava va khozelako sizimu sa walo “kupanda ku na engetelana.” Phela vamwani va ti hisa vanana vawe ka sizimu sa walo! (Isaya 57:5) Jehovha a yi nyenyile tshofu yoneyo. (Jeremiya 7:31) I ti ku u ti ho ngu mbimo yoneyo, u di tsakile ngako vaveleki vako va txi khozela Jehovha!

¹⁸ Nyamsi, kutala ka wukhongeli wa tumelela kutiñola ko biha ngu ta mataho kupata ni kutekana ka vathu va limbewu limwelo. Mahanyelo a wubhemba ma nga maha vathu ve pfa nga va khululekile, kambe ngu ditshuri “kupanda ku na engetelana.” (1 Vakorinto 6:18, 19) Ina u ti tumbute? Ngu toneto, anu vaphya, engisani Tate wanu wa nzumani. Tikombise upune ti to ndinene kuengisa Txizimu. Alakanyisisa kwati ngu wuyelo yo biha ya wugelegele. U na ti wona  ti to litsako nda mbimo ya yidotho kambe kupanda nga hombe ngutu. (Vagalatiya 6:8) Joshua, awu a nga wombwa khe msana a khene: “Hi nga sikota kuthumisa mkhululeko wathu nga ti hi ti lavisako tona, kambe kusakana ngu wona kha ti tsakisi.”

19, 20. Ngu yahi makatekwa aya vaphya va va ku ni likholo ka Jehovha ni ku mu engisa va no ma mana?

¹⁹ Jesu a ti khene: “Ngako mi txi zumba ka dipswi dangu, mi na va vagondiswa vangu ngu ditshuri. Mi na ziva ditshuri, se ditshuri di na mi khulula.” (Johani 8:31, 32) Hi bonga Jehovha nguko hi nga khululwa ka wukhongeli wa makuhu, wuphuku-phuku ni siyila-yila. Mbimo yi yi tako, hi emete ku ta va ni mkhululeko “ka wudhumo wa vanana va Txizimu.” (Varoma 8:21) U txi londisela tigondo ta Kristu, hambi konkuwa u nga va nawo mkhululeko wonewo. Ngu nzila yoneyo, u na “ziva ditshuri” i si nga ku di gonda dwe, kambe ngu kutshumela u hanya ngu dona!

²⁰ Vaphya, mi nga sakaneni ngu mkhululeko awu Txizimu txi nga mi ninga. Wu thumiseni ngu wutxhari. Wu na mi vhuna kumaha sisungo sa wutxhari wu tshumela wu mi ninga wumangwana wa wunene. Mphya mmwani a ti khene: “Kuthumisa mkhululeko ngu wutxhari u di ngadi mphya, ngu ditshuri ti vhuna m’thu mbimo yi a lavako kumaha sisungo sa hombe, so fana ni kulava mthumo wo ti hanyisa, mwendo kuwona ku a na txhadha konku mwendo a na emanyana.”

21. Hi nga wu manisa kutxani “wutomi wa ditshuri”?

²¹ Ka masiku awa, hambi ati vathu va wombako ku mbutomi wa wunene, wu komile. A walo a ti zivako ti to mangwana ku na maheka txani. (Jakobe 4:13, 14) Ngu toneto, txa lisima ngutu atxi u nga txi mahako, ngu maha sisungo asi si no kuvhuna kumana “wutomi wa ditshuri,” i ku wutomi wo mbi na magwito ka mafu a maphya a Txizimu. (1 Timoti 6:19) Jehovha kha sinzisi m’thu ti to e mthumela. Ti kwako kusawula ati u ti lavako. Ngu toneto teka Jehovha kota “txiavelo” txako ngu kuzama kutshuketa kwakwe ditshiku ni ditshiku, ni kwa mbi sakana ni ngu ‘sihiwa sa sinene’ asi a nga kuninga. (Masalmo 103:5) Tsaniseka ti to Jehovha a na kuninga litsako la hombe ngutu lo mbi na magwito!—Masalmo 16:11.