1-2. a) Bhiblia yi womba txani ngu Mosi? Ene a mahile txani kukombisa to a sa divala? b) Ngu sihi sivangelo asi hi ku naso so kulisa kuthutha?

BHIBLIA yi womba ti to Mosi “i m’thu wo dikha ngutu kupinda votshe vathu ha mafuni.” (Mit. 12:3) Ina eto ti la kuwomba ti to ene a ti divate, wo kanakana mwendo kuthava ku di ni mhaka? Eto ngu ti vamwani va ti wombako ngu m’thu wo thutha. Kambe toneto makuhu. Mosi a sa divala, a si kanakani ni ku a ti thumela Jehovha ngu txibindi. Ngu kuvhunwa ngu Jehovha, kha thava mkoma wa Egipta, e thangela vathu va kona mu ka 3.000.000 txiwulani, ni ku a vhuni ditiko da Vaisrayeli ti to di xula valala vawe.

² Athu kha hi manani ni siemo asi Mosi a nga manana naso, kambe ditshiku ni ditshiku hi manana ni vathu mwendo siemo asi si karatako ku va wo thutha. Hambi keto, hi ni txitsaniso txa mtamo ti to hi kulisa fanelo yiya. Jehovha a thembisa ti to “vo thutha va na mana mafu.” (Mas. 37:11) Ina awe upune u nga womba ti to u wo thutha? Ina vamwani ni vona va nga womba toneto? Na hi si se mana xamulo ya kona, ti lava hi ziva ti to ti womba txani ku va wo thutha.

3-4. a) Kuthutha kuyelana ni txani? b) Ngu tihi tifanelo ta muni ti lavekako ti to hi va vo thutha? Ngu kutxani?

³ Kuthutha * ti fana ni wukhalo wu wu nga pendwa wu tshura. Ngu nzila yihi? Kufana ni ku awu a pendako a patanisako  mixowo yo kari ya penda ti to e penda wukhalo, nathu hi fanete hi patanisa tifanelo to kari ti to hi va vo thutha. Timwani ta kona ngu tiveka hahatshi, kuengisa, kudikha, ni mtamo wa mbilu yathu. Ngu kutxani ti txi lava hi va ni tifanelo toneto ngako hi txi lava kutsakisa Jehovha?

⁴ M’thu wo tiveka hahatshi ngene dwe a engisako kudhunda ka Txizimu. Kuva vo thutha njienge txa kudhunda ka Txizimu. (Mat. 5:5; Vag. 5:23) Mbimo yi hi mahako kudhunda ka Txizimu, Sathani a hi wona ngu da japisa. Se, hambiku hi tivekako hahatshi ni kuthutha, vathu vo tala ava va emako ni Sathani va hi vengela. (Joh. 15:18, 19) Ngu toneto ti lava hi va ni mtamo wa mbilu yathu ti to hi xula Sathani.

5-6. a) Ngu kutxani Sathani a txi nyenya vathu vo thutha? b) Ngu sihi siwotiso si hi no si xamula?

⁵ M’thu wo mbi thutha wa tiguleta, kha tiñoli a di henyile ni ku kha engisi Jehovha. Eto ngu ti Sathani a ku ngu tona. Se kha ti xamalisi a ku ene a nyenyako vathu vo thutha! Vona va kombisa hakubasani mahanyelo akwe. Hambi va txi xaselwa ngu Sathani, va kombisa ti to ene a ni makuhu. Ngu kutxani? Nguko ti si nga ni mhaka ni ti a tiwombako, kha nge lekisi vathu vo thutha kuthumela Jehovha!—Jobe 2:3-5.

⁶ Ngu sihi siemo si ti nga hi karatelako kuva vo thutha? Ngu kutxani hi di fanete kusimama hi lava kudikha? Kasiku hi xamula siwotiso siya, hi na wuseta txikombiso txa Mosi, txa Vahebheru vararu ava va ti wubotxhwani ka Bhabhilona ni txa Jesu.

7-8. Mosi a mahisile kutxani mbimo yi ndiyakwe ni mkoma wakwe va nga mbi mu komba txixonipho?

⁷ Ngako hi di ni wutixamuleli: Ti nga karata ka va va ku ni wutixamuleli kusimama ve va vo thutha, ngutu-ngutu ngako ava va thangelwako ngu vona va si va xoniphi mwendo ku va sola-sola. Ina nawe ti khala ku kuhumelela toneto? Se i di ti to toneto ta humelela mwayani kwako ko? U nga mahisa kutxani? Konkuwa he xolisise ati Mosi a nga mahisa tona.

⁸ Jehovha a sawute Mosi ti to e thangela ditiko da Israyeli, e tshumela e mu tumelela ku e bhala milayo ayi yi nga txi va fuma. Kha ti kanakanisi ti to Jehovha a ti mu seketela Mosi. Hambi keto, ndiyakwe Miriyamu ni  mkoma wakwe Aroni va mu wukete ngu mhaka ya msikati wu a nga ti tekani nayo. I ti ku ova vamwani nga va di henyile ngutu va txi nga va no va luma ngu makwasa, kambe Mosi kha henya. Mosi a si nga ni txihenyisani. Phela a kombete ka Jehovha ti to e gumisa txitsayiso txa Miriyamu. (Mit. 12:1-13) Ngu kutxani Mosi a di mahisile toneto?

9-10. a) Jehovha a vhuni Mosi ti to e pfisisa txani? b) Misungo ya timwaya ni madhota va nga gonda txani ka Mosi?

⁹ Mosi a tumete kugondiswa ngu Jehovha. Ene a hetile 40 wa melembe a txi zumba wukomani ka Egipta, ka mbimo yoneyo Mosi i si nga wo thutha. Phela, ma si sweli kukwela ha koza ditshiku dimwani e daya m’thu awu a nga wona ti to a ti maha wubihi. Mosi a pimisile ti to Jehovha a ndi na seketela simaho sakwe. Kugumile 40 wa malembe Jehovha a txi vhuna Mosi e pfisisa ti to kasi ku e thangela Vaisrayeli ku si laveki txibindi dwe; ku ti laveka e va wo thutha. Toneto ti txi lava e tiveka hahatshi, e engisa ni kuva wo dikha. Mosi a gondile, se a vite mthangeli wamnene ngutu.—Eks. 2:11, 12; Mith. 7:21-30, 36.

¹⁰ Nyamsi, misungo ya timwaya ni madhota ma fanete me tekelela Mosi. Ngako u txi ñolwa ngu nzila yo mbi na txixonipho, u nga makwelisi ngu txikuluveta. Ngu kutiveka hahatshi wona tiphazamo tako. (Ekl. 7:9, 20) Engisa u londisela mkongomiso wa Jehovha mayelano ni mhaka yoneyo. Mbimo yotshe xamula ngu kudikha. (Mav. 15:1) Misungo ya timwaya ni madhota ava va mahisako toneto va tsakisa Jehovha, va xayisa kudikha ni kuveka txikombiso txa nzila yo va wo thutha.

11-13. Ngu txihi txikombiso atxi hi nga vekelwa ngu Vahebheru vale va vararu?

¹¹ Hi txi xaniswa: Se kupinda malembe vakoma va txi xanisa vathu va Jehovha. Ti nga maha va txi hi singeta “wubihi” wo hambana-hambana, kambe mhaka ya ditshuri ngu yi yo athu hi ‘engisa Txizimu kupinda kuengisa vathu.’ (Mith. 5:29) Ti nga maha hi ruketelwa, hi betwa jele mwendo hi pekwa. Hambi keto, ngu kuvhunwa ngu Jehovha hi na mbi phota, kambe hi na simama ni kudikha hagari ka siduko soneso.

¹² Wona txikombiso atxi hi nga vekelwa ngu Vahebheru vararu va nga ti wukhumbini ka Bhabhilona, i ku Hananiya, Misayeli, ni Azariya. * Mkoma wa Bhabhilona a va rumile ti to ve khizamela txithombe txa nzalama. Ngu kutiveka hahatshi, va txhamusete mkoma ti to va nambi txi khozela. Va simamile ve engisa Txizimu ku si nga ni mhaka ni ku mkoma a nga lava ku va hisa ngu mndilo. Jehovha a sawute  ku va ponisa ka txikhati txona txile, kambe hi nga ti to va txo tiziva ti to Txizimu txi na va hanyisa. Kuhambana ni toneto, ngu ku tidhunda va tumete ti to hambi ku txi ta txani ni txani atxi Jehovha a ndi no txi tumelela ku txi humelela. (Dhan. 3:1, 8-28) Va tikombisile ti to m’thu wo thutha a ni txibindi, kuwalo mkoma, kuxaniswa aku ku nga hi lekisako kukhozela Jehovha ekha.—Eks. 20:4, 5.

¹³ Ngako wuthembeki wathu ka Txizimu wu txi dukwa, hi nga va etetelisa kutxani Vahebheru vale va vararu? Hi tiveka hahatshi hi themba ti to Jehovha a na hi xayisa. (Mas. 118:6, 7) Ava va hi singetako to biha, hi va xamula ngu kudikha ni kutiveka hahatshi. (1 Pedro 3:15) Kambe, ha lamba kumaha to kari ati ti nga onhako wungana wathu ni Tate wathu wa lirando.

14-15. a) Ku nga maheka txani hi di ka sikarato? b) Ngu kuya ngu Isaya 53:7, 10, ngu kutxani hi nga wombako ti to Jesu ngene txikombiso txa txinene ngutu txa m’thu wu a nga kombisa kuthutha hahatshi ka sikarato?

¹⁴ Ngako hi di jujekile msungo: Hotshethu ha thuka hi jujeka msungo ngu sivangelo so hambana. Ti nga maha hi jujeka msungo ngu kuya maha sikambelo txikolwani mwendo hi txi lava kumaha mthumo wo kari. Mwendo hi jujeka msungo ngu mhaka yo lava kuthumwa malwati o kari. Hi di jujekile msungo, ta karata ku va vo thutha. Timhaka to ngu mtolovelo kha ti hi karati, ti nga khata ku hi nyenyeza. Hi nga thuka hi womba-womba ngu nzila yo nemela. U txi khala kujujeka msungo, alakanyisisa ngu txikombiso txa Jesu.

¹⁵ Ka mitxima yo gwita ha mafuni, Jesu a ti ni sikarato sa hombe. Ene a ti tiziva ti to a ndina dawa ni ku a ndi na xaniswa ngutu. (Joh. 3:14, 15; Vag. 3:13) Ka yona mbimo yile, ditshiku dimwani a gete vagondiswa vakwe ti to a ti xaniseka ngutu. (Luka 12:50) Ni ku ku txi kelela masiku o kari ti to e fa, Jesu a ti khene: “Moya wangu wa pandiseka.” Hi nga wona kutiveka hahatshi ni kuengisa kwakwe Txizimu mbimo yi a nga womba matipfelo akwe ka mkombelo a txi khene. “Ina ni na khani: Tata, ni hulukise ka txikhati txiya kani? Aniko ngu txona txiya txikhati ni nga tela txona. Tata dhumisa ditina dako.” (Joh. 12:27, 28) Mbimo yi txikhati txi nga hoka, ngu txibindi Jesu a to maha ngu kutiningela ka valala va Txizimu, ava va nga mu daya ngu nzila yo panda ya tshofu nga ti va nga ti kotisa tona. Ku si nga ni mhaka ni kuxaniswa kotsheleleko, ngu kuthutha Jesu a mahile kudhunda ka Txizimu. Hi nga womba hi si kanakani ti to Jesu ngene txikombiso txa txinene ngutu txa m’thu wu a nga kombisa kuthutha hahatshi ka sikarato!—Lera Isaya 53:7, 10.

16-17. a) Vangana va Jesu va ku dukisile kutxani kuthutha kwakwe? b) Hi nga mu tekelelisa kutxani?

¹⁶ Ka wusiko wo gwitisa ha mafuni, vangana va hombe va Jesu va dukile kuthutha kwakwe. Alakanya nzila yi Jesu a nga ti jujekile ngu yona msungo wusiko wonewo. Ina ene a simamile e thembeka ngu kuhetiseka kala e za e fa? Phela wutomi wa vathu vo tala wu ti manzani kwakwe. (Var. 5:18, 19) Txa lisima ngutu, ditina da tate wakwe di ndi na basiswa mwendo di nyetiswa. (Jobe 2:4) Msana keto, mbimo yi va nga ti lalela ni vangana vakwe va hombe, i nga ti vapostoli, va to khata “kukanetisana” ti to “i mani a alakanyelwako kuva i di wa hombe hagari kwawe.” Phela Jesu a ti va layile makhambi o tala ngu mhaka yoneyo, hambi minova yile ya kona! Kambe Jesu kha va henyela. Hahanze keto, a va xamute kha kwati. Ngu wunene, kambe a si va sakanisi, Jesu a tshumete e va txhamusela mawonelo  aya va nga ti fanete ku va nawo. E gwita e ndunduzela vangana vakwe ngu wuthembeki wawe kwakwe.—Luka 22:24-28; Joh. 13:1-5, 12-15.

¹⁷ I ti ku ngawe u nga manana ni txiemo txiya, u di mahisile kutxani? Hi nga tekelela Jesu ni kusimama hi va vo thutha hambi hi di hagari ka sikarato. Ngu kutiveka hahatshi, hi engisa txirumo txa Jehovha txo “timiselana . . . mmwani ni mmwani.” (Vakl. 3:13) Athu hi na engisa txirumo ngako hi txi khumbula ti to ha phazama ngu mapswi. (Mav. 12:18; Jak. 3:2, 5) Tshumela u zama kuwona timhaka ta tinene ka vamwani.—Vaef. 4:29.

18. Jehovha a va vhunisa kutxani vo thutha ti to ve maha sisungo sa sinene? Athu ti lava hi maha txani?

¹⁸ Hi na maha sisungo sa sinene. Hi txi wonisana ni mhaka yo karata ka wutomi, Jehovha a na hi vhuna kumaha sisungo sa sinene ngako hi di vo thutha. Ene a thembisa ti to a na engisa “mikombelo ya sisiwana.” (Mas. 10:17) Ene a na maha to pinda kuengisa mikombelo yathu. Bhiblia yi thembisa tiya: ‘A na tsimbitisa va kutiveka hahatshi ngu nzila ya yinene, ni ku va gondisa kumaha kuranda kwakwe.’ (Mas. 25:9) Jehovha a ningela mkongomiso ngu kuthumisa Bhiblia, mabhuku *, ni milongoloko ayi yi mahwako ngu “txithumi txo thembeka na txi di ni wutxhari.” (Mat. 24:45-47) Ti lava hi tumela txivhuno txa Jehovha ngu kutiveka hahatshi, hi gonda asi Jehovha a hi ningako sona ni ku engisa hi thumisa ati hi nga ti gonda.

19-21. Ngu yihi phazamo yi Mosi a nga yi maha mbimo yi Vaisrayeli va nga mu henyela ngu mahaka ya mati? Ngu tihi tigondo ati hi ti manako?

¹⁹ Hi na vayilela kumaha tiphazamo. Tshumela u alakanya mayelano ni Mosi. Kugumile magume a malembe i di wo thutha ni kutsakisa Jehovha. Kambe, msana ko va Vaisrayeli va di hetile 40 wa malembe va di txiwulani, Mosi a tandekile kukombisa kuthutha. Ndiyakwe, awu ti ku nga ngene a nga mu hulukisa Egipta se a ti fite e kekelwa Kadhesi. Vaisrayeli va tshumete ve vanga diguwa va txi khona va si xayiswi kha kwati. Ka dikhambi diya vathu va to “henyela Mosi” nguko va nga ti pwata mati. Hambiku Jehovha a nga ti ningile Mosi mtamo wo maha sidiwukiso ni ku Mosi a nga va mthangeli wamnene malembe o tala, vathu va womba-wombile kubiha. Phela va si vangi diguwa ngu mhaka ya mati  dwe, kambe ni mayelano ni nene Mosi, va txi khona ngene a vangako ditora.—Mit. 20:1-5, 9-11.

²⁰ Mosi a henyile ngutu ha ko za e mwalata ni kutiveka hahatshi kwakwe. Hambiku Jehovha a nga ti gete Mosi ti to e womba-womba ni dirigwi, Mosi a to bhongela vathu a txi khene a na maha txidiwukiso. Msana keto, a to peka dirigwi makhambi mabidi se mati me huma. Phazamo yakwe ya hombe nguko a nga henya e tshumela e tikulisa. (Mas. 106:32, 33) Ka mbimoanyana yoneyo dwe a nga mbi va wo thutha, ti mahile ti to a si tumelelwi kubela ka Ditiko da Txithembiso.—Mit. 20:12.

²¹ Ka mhaka yiya, hi nga mana gondo ya lisima. Yo khata, mbimo yotshe ti lava hi simama hi xayisa mawonelo athu o thutha. Ngako hi txo thukha hi dhebhisanyana mawoko, hi nga thuka hi tikulisa hi womba-womba to huma nzilani. Ya wumbidi, ngako hi di jujekile msungo, ti lava hi lwa ngutu ti to hi va vo thutha hambi i di ti to ho xaniswa.

22-23. a) Ngu kutxani hi di fanete hi simama hi lava ku va vo thutha? b) Mhaka yi yi ku ka Zefaniya 2:3 yi womba txani?

²² Hi na vhikelwa. Na i si nga kale, Jehovha a na lovisa vathu votshe vo biha ha mafuni ku sala ava vo thutha dwe. Msana keto mafu ma na va ni kudikha. (Mas. 37:10, 11) Ina awe u na ta maneka ni va vo thutha? U nga ta maneka nawe ngako u txi tumela kumaha ati Jehovha a ti womba ngu kuthumisa mprofeti Zefaniya.—Lera Zefaniya 2:3.

²³ Ngu kutxani Zefaniya 2:3 yi txi khene: “Mwendo mi nata siswa”? Mapswi awa kha ma wombi ti to Jehovha a nga tandeka kuvhikela ava va lwelako ku m’tsakisa ni va ene a va randako. Kambe, ma kombisa ti to ku ni ti nathu hi fanelako kumaha ti to hi vhikelwa. Hi nga sikota kuhuluka ka “ditshiku da kuhenya ka MKOMA” hi hanya kala kupinduka ngako hi txi zama kulava kuthutha ni kutsakisa Jehovha.