1. Vanathu vava va vararu va ti kombisile ngu nzila yihi ti to va ema ni Jehovha?

ALAKANYA Tifakazi tiraru ti txi humelelwa ngu tiya: 1) Ditshiku dimwani txikolwani, m’gondisi a gela vagondi votshe ti to ve va ho ka mkhuwo wa maferiyadho o kari. Se txihoranana txi i ku Fakazi ya Jehovha txa ti ziva to eto kha ti tsakisi Txizimu, se ngu txixonipho txi lamba kupateka ka tximahakalo txonetxo. 2) Txifanyana tximwani txi txhumayela ngu mti ni mti. Txi tumbula ti to ka mti wu wu londiselako kuzumba m’gondi kulowe awu a nga khala kupoyilela Tifakazi. Kambe txi sunga mbilu txi bela ka mti wonewo. 3) Mwanathu mmwani wu a dhunukako ti to e xayisa ngamu yakwe, ditshiku dimwani mlungu wakwe a m’gela ti to e maha to kari ta wukanganyisi. Kambe mwanathu eneyo e txhamusela ti to ene a fanete e thembeka ni kuengisa mlayo nguko Txizimu txi lava toneto ka malanda a txona, hambiku a ti zivako ti to a txi lamba a nga thuka e gumelwa ngu mthumo.—Var. 13:1-4; Vaheb. 13:18.

2. Ngu sihi siwotiso si hi no bhula ngu sona? Ngu kutxani?

² Ka vanathu vava va vararu, ngu yihi fanelo ayi u yi wonako? Ti nga maha u wona to tala, kufana ni txibindi ni kuthembeka. Kambe ku ni yi yi wonekako ngutu ka votshe, i ku kuthembeka. Votshelele va kombisa wululami ka Jehovha. Mmweyo ni mmweyo wawe wa lamba kundaka milayo ya Txizimu. Votshe va vhunwi ngu wuthembeki. Jehovha wa tiguleta ngu mmweyo ni mmweyo wa vanathu va va vararu ngu kukombisa fanelo yoneyo. Nathu, hi lava ti to Tate wathu wa nzumani e tiguleta ngu ngathu. Ngu toneto, he bhuleni ngu siwotiso siya: Nji txani wuthembeki? Ngu kutxani ti txi lava hi thembeka? Ni ku, hi nga kutsanisisa kutxani ku tiemisela kwathu ka masiku awa o gwita?

3. a) Ka Makristu, nji txani wuthembeki? b) Ngu tihi ti ti kombisako ti to kuenela ni wunene wa txo maha nga lisima?

³ Kwathu malanda a Txizimu, wuthembeki ngu randa Jehovha kota M’thu ngu yotshe mbilu ngu kutiningetela ka hombe, ti to sotshe sisungo sathu si tsimbitisana ni nene. Alakanya ngu matiko mamwani. Txhamuselo ya hombe ya mu ka Bhiblia ya dipswi “kuthembeka” ngu yiya: Txo hetiseka, txa txinene mwendo txotshe. Ngu txikombiso, kale Vaisrayeli va ti maha magandelo ngu sihari, se Mlayo wu ti womba ti to sihari soneso si ti fanete si va sa sinene. * (Levhi 22:21, 22) Vathu va Txizimu va si tumelelwi kuningela txihari txo mbi na mnenge, nzeve, mwendo diso; nem hambi txo lwala. Ka Jehovha ti ti ni lisima ti to txihari txi enela, i di txa txinene. (Mal. 1:6-9) Hi nga ti pfisisa ti to ngu kutxani Jehovha a txi khatala ngu so enela ni sa sinene. Ngako hi txi xava txo maha, ti nga maha i di m’hando, dibhuku, mwendo txiya, kha hi lavi ku txi wona txi di doletwe, mwendo txi txi kelela. Hi txi lava txi txi enela ni ku va txa txinene. Ni Jehovha a li lavisa toneto lirando lathu ni nzila yi hi thembekako ngu yona. Yi fanete yi va ya yinene ni kuhetiseka.

4. a) Ngu kutxani vathu vo hetiseka va nga thembekako? b) Ngu kuya ngu Mas. 103:12-14, Jehovha a emete ku hi maha txani?

⁴ Ina ti lava hi va vo hetiseka ti to hi thembeka? Phela hi nga thuka hi txi tipfa hi txi tandeka ngutu, hi si nga va vanene. Wona sivangelo simbidi so ngu kutxani hi sa fanela kuthava. Jehovha kha wonisisi ngutu tiphazamo tathu. Bhiblia yi khene: “Ngako awe MKOMA u txi londeta ngu sionho sathu, i mani a no tsana a txi ema kani MKOMA?” (Mas. 130:3) Ene wa ti ziva ti to athu kha ha hetiseka, hi vathu va txionho, se a hi divalela ngu ku ti dhunda. (Mas. 86:5) Txa wumbidi, Jehovha wa kuziva kutandeka kwathu, ene kha emeli to hi maha ati hi no mbi ti kota. (Lera Masalmo 103:12-14.) Se ti nga mahisa kutxani ti to, hi enela, ni ku va vavanene masoni ka Jehovha?

5. Ka Malanda a Jehovha, ti mahisa kutxani to lirando li va khiya ya wuthembeki?

⁵ Ka otshe malanda a Jehovha, khiya ya wuthembeki i lirando. Lirando lathu ka Txizimu, kutiningetela kwathu ko thembeka kota Tate wathu wa nzumani, kufanete kuzumba i di ka kunene nem ku si keleli. Ngako hi di ni lirando lo nga toneto, hi na simama hi thembeka hambi hi txi dukwa. (1 Mak. 28:9; Mat. 22:37) Khumbula vanathu vale va vararu va nga wombwa makhatoni. Ngu kutxani va di thembekile? Ina txihoranana txile txo mbi dhunda kusakana txikolwani, mwendo txifanyana txile txi nga ti thembweni ina txi ti emete ku ya thava ditimbani, mwendo wule wo xayisa mti wakwe a txo lava kugumelwa ngu mthumo? Ahim-him. Vona va ti ziva ti to Jehovha a ni milayo ya yinene, ni ku va veka mapimo awe ka ti ti tsakisako Tate wawe wa nzumani. Lirando lawe ngu ngene li mahile ti to ve pimisa ngu ngene va si se maha txisungo. Va thumisa wuthembeki wawe.

6. a) Ngu kutxani ti txi lava hi thembeka? b) Adhamu ni Evha va tandekisile kutxani kukombisa wuthembeki?

⁶ Nji txani txi mahako ti to wuthembeki wu va wa lisima ha koza wu laveka ka hotshethu? Nguko Sathani a nga vhuka Jehovha, e tshumela e vhuka ni nawe. Ngelozi yiya yo biha yi ti mahile Sathani yipune, mwendo “Mkaneti,” kale ka Jaradhi ya Edheni. Sathani a nyenyizisile ditina da dinene da Jehovha ngu kuwomba ti to Txizimu txi bihile, txi ni likungo, ni  ku Mkoma wo mbi thembeka. Dikhombo da kona, Adhamu ni Evha va emile ni Sathani, ve wukela Jehovha. (Gen. 3:1-6) Wutomi Edheni wu ti ni mikhanjo yo tala yo ve tsanisa lirando lawe ngu Jehovha. Kambe, ka mbimo yile va nga tumela kuxengwa ngu Sathani, lirando lawe i si nga la linene ni lo hetiseka. Ku wukile txiwotiso tximwani: Ina vathu va ndi na simama ve thembeka ngu kuranda Jehovha kani? Ngu mapswi mamwani, ina vathu va nga sikota kukombisa wuthembeki? Xamulo ya kona yi manekile ka ti ti nga humelela Jobe.

7. Nga ha ti nga kombiswa ka Jobe 1:8-11, Jehovha a ti wu wonisa kutxani wuthembeki wa Jobe? Sathani ko?

⁷ Jobe a hanyile ka mbimo yi Vaisrayeli va nga ti Egipta. Ngu mbimo yoneyo, awalo a nga ti thembeka kufana ni Jobe. Kufana ni nathu, nene a sa hetiseka. A ti ni tiphazamo. Hambi keto, Jehovha a ti randa Jobe ngu wuthembeki wakwe. Ti woneka nga Sathani a ti rukile Jehovha ngu mhaka ya wuthembeki wa vathu. Kambe Jehovha a kombile Sathani ti to Jobe wa thembeka. Wutomi wa Jobe wu kombisile hakubasani ti to Sathani a ni makuhu! Ene a lavile ti to wuthembeki wa Jobe wu dukwa. Jehovha a ti mthemba mngana wakwe Jobe, se Ene a tumelete Sathani ti to e mu duka.—Lera Jobe 1:8-11.

8. Sathani a mu xaselisile kutxani Jobe?

⁸ Sathani a bihile futhi njigevenga. Ene a xasete thomba ya Jobe, e m’tekela silo sakwe, malanda akwe ni txithuzi txi a nga ti natxo m’gangani. A xasete mwaya wakwe, e m’dayela vanana vakwe va digume. E gwita e mu thela wulwati wo panda ngutu, silonda kukhukhela mkondoni kala ha msungo. Msikati wakwe se a ti karati ngu kudila; se a gete Jobe ti to e  ruka Txizimu kasi ku e fa. Hambi ene apune, a si kholwi ti to a nga hanya, hambi keto, a simamile e thembeka. Msana keto, Sathani a duketile yimwani pulani. A thumisile vangana vararu va Jobe. Vavamna vonevo va ti ya pfuxela Jobe, kambe kha va ya mu thavelela. Hahanze keto, va to ya m’funya mbilu ni ku m’pfisa kupanda. Va m’gete ti to Txizimu ngu txona txi mu xanisako, va si khatali ngu wuthembeki wa Jobe. Va tshumete va txi khona Jobe a txo mana hakhelo ya wubihi wakwe!—Jobe 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Ku si nga ni mhaka ni sikarato sakwe, nji txani atxi Jobe a nga lamba kumaha?

⁹ Jobe a wu wonisile kutxani wotshe wubihi wuwa? Ene a sa hetiseka. Ene a layile majaha ale a mararu a di henyile ngutu, ni ku a wombile mapswi aya ngu msana ka mbimo a nga ma wona i si nga a manene. A lwete ngutu wuthembeki wakwe kupinda Txizimu. (Jobe 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Hambi ka mbimo yi a nga ti pfa kupanda ngutu, Jobe kha tumela kulwisana ni Jehovha Txizimu. A lambile kutumela makuhu a majaha ale a mararu. A ti khene: “Ti nave kule ni nani taku, ni mi emela; kala kuza ni fa, kha ni na mbi dhuka ni leka ditshuri dangu.” (Jobe 27:5) Ngu mapswi onewo, Jobe a kombisile ti to a ti ti emisete kuthembeka ku si nga ni mhaka ni ti ti humelelako. Jobe kha karala; nathu hi nga m’tekelela.

10. Hi patekisa kutxani ka mhaka yi Sathani a nga yi wusa ka Jobe?

¹⁰ Ni nyamsi Sathani a maha timhaka to fana kwathu. Awe u belisa kutxani? Phela, a khene awe hi nga ti to ngu ditshuri wo randa Jehovha, u txo manana ni txikarato u nga leka ku mthumela, ni ku wuthembeki wako hi nga wa txilo! (Jobe 2:4, 5; Mtu. 12:10) U ti pfisa kutxani ngu toneto? Ta panda, hi nga tona? Hambi keto, alakanya ngu tiya: Jehovha wa kuthemba ngutu ha koza e kuninga mkhanjo wa hombe ngutu. Jehovha a tumelela Sathani ti to e duka wuthembeki wako. Ene wa tsaniseka ti to u nga sikota kusimama u thembeka, u kombisa to Sathani a ni makuhu. Ka toneto, Jehovha kha kuleki wekha, wa kuvhuna. (Vaheb. 13:6) Hi nga wona lungelo yo thembwa ngu Mkoma wa wuako wotshe! Se wa ti wona ku wuthembeki mbwa lisima? Eto ti hi tulela mkhanjo wo kaneta makuhu a Sathani ni kuseketela ditina da dinene da Tate wathu ni nzila yi a fumako ngu yona. Hi nga simamisa kutxani hi thembeka?

11. Hi nga gonda txani ka Jobe?

¹¹ Ka “masiku a kugwitisa,” Sathani wa hisa ngutu. (2 Tim. 3:1) Ka timbimo tiya ta txidema, hi nga wu tsanisisa kutxani wuthembeki wathu? Hi nga tshumela hi gonda ka Jobe. Na ku si se wuka vhuku-vhuku yi a nga manana nayo, Jobe se a ti kombisile ti to wa thembeka ka Jehovha. Wona tigondo tiraru ati hi nga ti gondako kwakwe mayelano ni ku titsanisa ti to hi xayisa wuthembeki wathu.

12. a) Nga ha ti nga txhamuselwa ka Jobe 26:7, 8, 14, Jobe a txi kulisisile kutxani txixonipho ni kubonga Jehovha? b) Athu hi nga mahisa kutxani ti to hi tata timbilu tathu ngu bonga Txizimu?

¹² Jobe a tsanisile lirando lakwe ka Txizimu ngu kukulisa lisima la mithumo ya Jehovha. Jobe a hetile mbimo a txi xalela mithumo ya Jehovha ka mtumbuluko. (Lera Jobe 26:7, 8, 14.) Ene a ti xamaliswa ngutu mbimo yi a nga ti pimisa ngu mafu, nzuma, marefu ni singwalangwanda, phela a ti woni ti to a si zivi to tala ka wuako wotshe. A tshumete e ninga lisima sikombiso sa Jehovha. A wombile tiya: “Ka sileleto sa txisofu txa Txizimu, kha ni zivi ka nga hambuka.” (Jobe 23:12) Jobe a xamatisilwe ngu Jehovha, se a vite ni  txixonipho txa hombe. Phela a ti dhunda Jehovha ni kulava ku mtsakisa. Ku tiemisela ka Jobe ko xayisa wuthembeki wakwe ku kute ngutu. Nathu ti lava hi mahisa ati Jobe a nga mahisa tona. Athu hi ziva to tala ngu mithumo yo xamalisa kupinda ayi vathu va mbimoni ya Jobe va nga ti yi ziva. Futhi hi ni Bhiblia yotshe ti to hi m’ziva kwati Jehovha. Totshe ti hi gondako, ti nga hi vhuna ti to hi tata mbilu yathu ngu kugonda. Se kubonga kwathu ni lirando lathu ka Jehovha, ti na hi maha hi mranda ni ku mu engisa ni kulisisa minavelo yo simama hi tsakela kuxayisa wuthembeki wathu.—Jobe 28:28.

13, 14. a) Nga ha ti nga kombiswa ka Jobe 31:1, Jobe a ti kombisile ngu nzila yihi ti to wa engisa? b) Athu hi nga txi etetelisa kutxani txikombiso Jobe?

¹³ Jobe a ti tsanisile apune ngu kuxayisa wuthembeki wakwe ngu simaho ni kuengisa. Jobe a txi tiziva ti to kuthembeka ti tsimbitisana ni kuengisa. Ngu toneto, tximaho tximwani ni tximwani txa kuengisa txi tsanisa ku tiemisela kwathu ko xayisa wuthembeki wathu. Jobe a ti karatile ti to e engisa Txizimu ditshiku dimwani ni dimwani da wutomi wakwe. Ngu txikombiso, ene a si tolovelani ngutu ni vavasikati. (Lera Jobe 31:1.) Kota ku a nga ti txhadhile, a txi tiziva ti to ti bihile kuwonetela wamsikati mmwani ngu nzila yo m’navela. Nathu nyamsi, hi hanya ka ditiko di di nga tala ngu wubhemba. Kufana ni Jobe, ina hi na tumela kuwonetela m’thu wu hi nga mbi tekana nayo ngu nzila yo m’navela? Ina hi na tumela kuwonetela mwendo kuxalela sithombe sa vathu va i ku simbwiri? (Mat. 5:28) I di ti to ha tiñola ditshiku ni ditshiku, hi na ti tsanisa ni kuxayisa wuthembeki wathu.

¹⁴ Jobe a engisile Jehovha ka nzila yi a nga ti ti wona ngu yona tithomba. Jobe a woni to i ti ku a to veka themba yakwe ka tithomba a ndi na va a di mahile txionho txa hombe atxi txi ndi no maha ti to e tsayiswa. (Jobe 31:24, 25, 28) Nyamsi hi hanya ka ditiko di vathu vo tala va hingisanako ni tithomba. Ngako hi txi  va ni mawonelo a manene ka timhaka ta male ni tithomba, nga ti Bhiblia yi hi rumako tona, hi na tsanisa ku tiemisela kwathu kuxayisa wuthembeki wathu.—Mav. 30:8, 9; Mat. 6:19-21.

15. a) I themba yihi yi nga vhuna Jobe ti to e xayisa wuthembeki wakwe? b) Ngu kutxani eto ti txi hi vhuna kuxayisa themba ayi Jehovha a hi ningako?

¹⁵ Jobe a xayisile wuthembeki wakwe ngu kuveka mapimo akwe ka themba yo Txizimu txina mu hakela. A ti kholwa to Txizimu txa khatala ngu wuthembeki wakwe. (Jobe 31:6) Ku si nga ni mhaka ni sikarato sakwe, Jobe a ti tsaniseka ti to ngu magwito Jehovha a na mu hakela. Themba yiya ngu ditshuri yi mu vhuni kuxayisa wuthembeki wakwe. Jehovha a tsakisilwe ngu wuthembeki wa Jobe ha koza e mu ninga hakelo ya hombe i di ngadi m’thu wo mbi hetiseka! (Jobe 42:12-17; Jak. 5:11) Kambe Jobe a ngadi a txi na yi mana hakelo yakwe ya hombe. Ina wa themba ti to Jehovha a na hakela wuthembeki wako? Txizimu txathu kha txi fani ni lifakanda, kha txa txitxa. (Mal. 3:6) Ngako hi txi khumbula ti to Jehovha wa kuninga lisima kuthembeka kwathu, themba yathu ya mbimo yi yi tako yi nga simama yi hanya timbiluni kwathu.—1 Vat. 5:8, 9.

16. U ti emisete kumaha txani?

¹⁶ Tiemisele ku u si thuki u leka wuthembeki wako! Mbimo yimwani u nga tipfa nga ngawe wekha u xayisako wuthembeki wako, kambe ngu ditshuri khu nga wekha. U hagari ka timiliyoni ta vanathu vo thembeka va ha mafuni kotshe. U na tshumela u ti pata ni vanathu va va ku ni likholo ava va nga xayisa wuthembeki wawe, ti si nga ni mhaka ni sikarato mwendo lifo. (Vaheb. 11:36-38; 12:1) Nga hotshethu hi nga tiemisela kuhanya ngu kutumelelana ni mapswi a Jobe ya ma ku khene: “Kha ni na mbi dhuka ni leka ditshuri dangu.” Hi navela ti to wuthembeki wathu wu dhumisa Jehovha ngu ha ku si gumiko!