1, 2. Mbimo yi Zakariya a nga wona muwoniso wa wutxhanu ni yimbidi, Vajudha va Jerusalema va ti maha txani?

MUWONISO wa wutxhanu ni yimbidi wu mahile ti to Zakariya e ema e alakanya. Kuziva ti to Jehovha a na tsayisa va va si engisiko, ti fanete ti di mu tsanisile. Kambe ngu ditshuri ku sa txitxa txilo. Wungi wawe va ti ngadi ve maha timhaka to biha, nem va si se heta kuaka dithepele da Jerusalema. Ngu kutxani Vajudha va di kuluvetile ve leka mthumo wu va nga ti ningilwe ngu Jehovha? Ina Jerusalema va txo yela ku ya timahela tawe dwe?

² Zakariya a txi ti ziva ti to Vajudha va va nga ti wuyile Jerusalema i ti vakhozeli va Jehovha. Se i ti ava “moya wa Txizimu wu nga va wusa” ti to ve khukha ve siya miti ni mabhindo awe ka ditiko da Bhabhilona. (Ezra 1:2, 3, 5) Va site wukhalo wu va nga ti wu tolovete ve ya ka ditiko adi wungi wawe va nga ti si di zivi. Kuwuseta dithepele da Jehovha i ti  mthumo wa lisima ngutu ka Vajudha vonevo ha koza ve tsimbila mpfhuka wa 1.600 wa makilometro ngu ku tidhunda.

3, 4. Ngu sihi sikarato asi Vajudha va va nga tshumela ve ya Jerusalema va nga manana naso?

³ Jerusalema i si nga muwa-muwa u txi khukhela Bhabhilona. Se vathu va ve ni mbimo yo tala yo alakanya ni kubhula ngu wumangwana wawe se va di mitini kwawe. Vahombe ti lavile ve bhulela vanana ti to Jerusalema ni dithepele da kona si ti tshurile. (Ezra 3:12) I ti ku nawe u ti ko va navo, u di tipfisile ku txani u txi wona Jerusalema ka dikhambi do khata? Ina u di tsakile u txi wona marumbi aha tinyumba ni maguma a kona singawa si thungelwa ngu mwasi? Ti nga maha na u di fananisile maguma onewo o sakala ni a Bhabhilona. Kambe Vajudha kha va guma mtamo. Ngu ku txani? Nguko ka dipfhumba dawe Jehovha a ti va vhuni ni ku va vhikela. Se mbimo yi va nga hoka Jerusalema, vona va akile txiluvelo hale ku nga ti ni dithepele se ditshiku ni ditshiku ve ningela magandelo ka Jehovha. (Ezra 3:1, 2) Va ti hisekela kuthumela Txizimu ni kunavela kuwuseta marumbi. Ti wonekile nga txi walo txi no va emisa.

⁴ Vajudha va ti ni mthumo wo wuseta dithepele, didhoropa dawe ni miti yawe. Ti ti lava ve dima ti to ve dyisa timwaya tawe. (Ezra 2:70) Mthumo wu va nga ti nawo wu wonekile i di wa hombe ngutu. Kha ta swela, valala vawe va tile ve ta duketa ku va emisa kuaka. Kugumile 15 wa malembe valala va txi va karata, se kudotho-kudotho Vajudha va ve ni dikhodho. (Ezra 4:1-4) Tximwani txikarato txi ve ngu dilembe da 522 mbimo yi mkoma wa Persiya a nga va gela ti to va fanete ve ema mthumo wo aka Jerusalema. Se ti ti woneka nga didhorapa di na mbi ngadi di aketwa.—Ezra 4:21-24.

5. Jehovha a va vhunisile kutxani vathu vakwe?

⁵ Jehovha a ti tiziva ti to vathu vakwe va lava mtamo ni txibindi. A mahile txani? A kombile Zakariya muwoniso wo gwita ti to e tsanisekisa vathu ti to Ene a ngadi a txi va dhunda ni ku wa yi tsakela mizamo yawe yo mthumela. Ene a thembisile ku va vhuna ngako vona va txi tshumela ve maha mthumo wu a nga ti va ningile. Mayelano ni kuwusetwa ka dithepele, Jehovha a ti khene: “Eto ti na maheka, ngako mi txi pfisisa dipswi da MKOMA, Txizimu txanu.”—Zakariya 6:15.

6. a) Ka muwoniso wa wutxhanu ni yiraru wa Zakariya, ku humelete txani? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.) b) Ngu kutxani mahantxhi i nga ti ya mixowoxowo?

⁶ Muwoniso wa Zakariya wa wutxhanu ni yiraru i ku wo gwita wu tsanisile ngutu votshe. (Lera Zakariya 6:1-3.) Duketa kuwona ti Zakariya a nga ti wona. “Hagari ka mimango yimbidi” ya koporo ku humelete mahantxi ma txi ndinda sikotxikani. I ti a mixowoxowo, eto ti mahile ti koteka kubala vagadhi va kona. Se Zakariya a to wotisa a txi khene: “Nza txani . . . siya kani?” (Zakariya 6:4) Nathu ha si lava ku siziva nguko miwoniso yiya ya hi gwesa.

7, 8. a) Mimango yi ya yimbidi ayi yi nga wonwa ngu Zakariya yi emela txani? b) Ngu ku txani mimango yoneyo i di ya koporo?

⁷ Amu ka Bhiblia, mimango yi nga emela  mifumo mwendo wukoma. Mimango yi ya yimbidi yi nga wonwa ngu Zakariya, ya fana ni yi yi nga wonwa ngu mprofeti Dhaniyeli. Wumwewo wu emela wukoma wa Jehovha wo mbi na magwito, se wumwane wu emela Mfumo wa Mesiya, Jesu i ku ene Mkoma. (Dhaniyeli 2:35, 45) Mimango yoneyo yi ve ho kukhukhela ngu 1914 mbimo yi Jesu a nga khata kufuma, se yi ni mthumo wo sawuleka ka kuhetisisa sikongomelo sa Txizimu ha mafuni.

⁸ Ngu kutxani mimango yoneyo i di ya koporo? Phela koporo i simbi ya lisima ngutu yo phatima. Jehovha a gete vaisrayeli ti to ve maha txiluvelo ni dithepele da Jerusalema. (Eksodha 27:1-3; 1 Vafumeli 7:13-16) Ku va mimango yoneyo i di ya koporo ti kombisa kwati lisima la hombe la wukoma wa Jehovha wa ha mafuni kotshe ni Mfumo wa Mesiya awu wu no maha ti to vathu ve tipfa va di vhikelekile ni kubusa makatekwa o tala.

9. Mba mani vagadhi va mahantxhi ni ku ngu wuhi mthumo wawe?

⁹ Sikotxikani ni vagadhi va kona si emela txani? Vagadhi ndingelozi, se sikotxikani si emela mitxawa yo hambana-hambana ya tingelozi. (Lera Zakariya 6:5-8.) Tona ti tsimbila “masoni ka Mkoma wa Mafu otshe” ti di ni txiavelo txo sawuleka. Tingelozi ti rumetwe ka makhalo o kari ti to ti vhikela vathu va Txizimu ngutu-ngutu ka Bhabhilona, “ditikoni ka wuphemba.” Ngu muwoniso wuwa, Jehovha a kombisile ti to vathu vakwe va nambi ngadi ve thuka ve maneka wubotxhwani ka Bhabhilona. Alakanya nzila yi toneto ti nga tsanisa ngu yona vaaki va dithepele ngu mbimo ya Zakariya! Vona va ti woni ti to valala vawe va si na kusikota ku va emisa kuaka.

10. Wupfrofeti wa Zakariya wa sikotxikani ni vagadhi wu nga hi vhunisa kutxani nyamsi?

¹⁰ Ni nyamsi Jehovha a ngadi a txi thumisa tingelozi ti to ti vhikela vathu vakwe ni ku va tsanisa. (Malakiya 3:6; Vahebheru 1:7, 14) Kukhukhela ka mbimo yi vathu va Jehovha va nga humiswa ka wubotxhwa wo fanekisela wa Bhabhilona wa Hombe ngu 1919, valala vawe va zamile kuemisa mthumo wawe ti to wu si kuli. (Mtuletelo 18:4) Kambe va tandekile. Aku sengeletano ya Jehovha yi vhikelwako ngu tingelozi, kha hi thavi ti to vathu va Jehovha va na tshumela ve betwa ka wukhumbi wa wukhongeli wa makuhu. (Masalmo 34:7) Kuhambana ni toneto, hi na simama hi tsaka ni kukhozela Jehovha. Wuprofeti wa Zakariya wu hi vhuna kupfisisa ti to athu hi zumbisekile ni ku hi vhiketwe ngu mimango yimbidi.

11. Ngu kutxani hi sa fanela kuthava aku mifumo yi no patana ti to yi xasela vathu va Txizimu?

¹¹ Na i singa kale, mifumo ya mafu a Sathani yi na patana ti to yi zama kuxasela vathu va Txizimu. (Ezekhiyele 38:2, 10- 12; Dhaniyeli 11:40, 44, 45; Mtuletelo 19:19) Wuprofeti wa Ezekhiyele wu kombisa mifumo yoneyo yi txi fenengeta mafu nga marefu. Yona, yi gadha mahantxhi ti to yi ta xasela vathu va Txizimu. (Ezekhiyele 38:15, 16) * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) Ina hi nga thava? Ahim-him! Nathu hi ni mabutho a yimbi ya Jehovha. Ngu mbimo ya xanisa ya hombe, tingelozi ta Jehovha ti na vhikela vathu vakwe se ti lovisa votshe va va lwisanako ni wukoma wa Jehovha. (2 Vatesalonika 1:7, 8) Edo i nava ditshiku da hombe! Kambe, i mani a no thangela mabutho a nzumani a Jehovha?

12, 13. a) Nji txani atxi Jehovha a nga gela Zakariya ku e txi maha? b) Hi ti zivisa kutxani ti to Kuthunga i Jesu Kristu?

¹² Kha ku nga ni wu a nga wona miwoniso yiya ya mtxhanu ni yiraru hahanze ka Zakariya dwe. Kambe ngu magwito, a mahile ati ti ndino tsanisa ava va nga ti wuseta dithepele da Txizimu. (Lera Zakariya 6:9-12.) Vavamna vararu va va nga txi ta ngu Bhabhilona i ku Heldhayi, Tobhiya ni Jedhaya va hokile Jerusalema. Jehovha a gete Zakariya ti to e teka silivhela ni nzalama ka vavamna vonevo e maha ‘m’bhoti’ ngu sona. (Zakariya 6:11) Ina m’bhoti wonewo wu ningilwe Zerubhabheli awu i  nga ti mkoma wa Judha na i di wa liveleko la Dhavhidha? Ahim-him. Jehovha a rumile Zakariya e sanzeka m’bhoti wonewo ha msungo ka Joxuwa Mphaxeli wa Hombe. Ava va nga wona toneto va xamate ngutu.

¹³ Ina aku mphaxeli wa hombe Joxuwa a nga ti vekilwe m’bhoti se i ti mkoma? Ahim-him. Joxuwa a si faneleki ku va mkoma nguko i singa wa liveleko la Dhavidha. Kuvekwa kwakwe m’bhoti ti ti emela ati ti ndino maheka mbimo yi yi tako ni mphaxeli wu i ku mkoma wo mbi na magwito, a dhanwako ku i Kuthunga. Bhiblia yi womba ti to Kuthunga i Jesu Kristu.—Isaya 11:1; Matewu 2:23.

14. Ngu wuhi mthumo wa Jesu kota Mphaxeli wa Hombe?

¹⁴ Jesu ngene Mkoma ni Mphaxeli wa Hombe. Ngene a thangelako mabutho a tingelozi ni kuthuma ngutu ti to e vhikela vathu va Txizimu ka mafu awa o biha. (Jeremiya 23:5, 6) Na i singa kale, Kristu a na xula matiko ngako a seketelako wukoma wa Txizimu ni kulwela vathu va Jehovha. (Mtuletelo 17:12-14; 19:11, 14, 15) Kambe na ku si se hoka ditshiku donedo, Jesu, mwendo Kuthunga a ni mthumo wa hombe wo wu maha.

15, 16. a) Ngu wuhi mthumo wo aka wu wu mahwako ngu Jesu nyamsi? b) Mafu ma ta va ngu nzila yihi mbimo yi ku no guma digidhi da malembe da kufuma ka Kristu?

¹⁵ Kota Mkoma ni Mphaxeli wa Hombe, Jesu a ningilwe txiavelo txo “aka Dithepele da MKOMA.” (Lera Zakariya 6:13.) Ngu 1919, ene a akile ngu kuhumisa vathu va Txizimu ka mkujetelo wa wukhongeli wa makuhu, i ku Bhabhilona wa Hombe. Jesu a wusetile dibanza e tshumela e veka “txithumi txo thembeka ni txa wutxhari.” Mtxawa wa vanathu va vasawuleki va kongomisa mthumo wu wu mahwako ka txienge txiya txa ha mafuni txa dithepele da moya. (Matewu 24:45) Jesu a tshumela e basisa vathu va Txizimu, e va vhuna ti to ve txi khozela ngu nzila yo basa.—Malakiya 3:1-3.

¹⁶ Kudingana digidhi da malembe, Jesu a na fuma ni vakoma kulowe ni vaphaxeli va 144.000. Ka mbimo yoneyo vona va na ta vhuna vathu vo thembeka ti to ve va vo hetiseka. Mbimo yi va no ta va va di hetile  mthumo wonewo, mbakhozeli va Jehovha basi va no ta hanya ha mafuni. Ngu mbimo yoneyo wukhozeli wa ditshuri wu na ta va wu di wuyisetwe da magwito!

17. Ngu txihi txithembiso atxi Jehovha a nga ninga Vajudha? Se txi va gwesile ngu nzila yihi?

¹⁷ Madungula a Zakariya ma va gwesile ngu nzila yihi Vajudha va mbimo yoneyo? Jehovha se a ti thembisile kuvavhuna kuaka dithepele di guma. Se va ti ni themba! Kambe ti nga maheka va di xamate ti to vathu va vadotho va ndina wu mahisa kutxani mthumo wuwa wa hombe. Kambe Zakariya a va gete mapswi ya ma ndino thavisa dizowa ni kukanakana kwawe. Ka vathu vo fana ni Heldhayi, Tobhiya ni Jedhaya, ava va nga ti tete ku ta vhuneta, Jehovha a tshumete e womba ti to vathu vo tala “va na ta ve ta aka dithepeleni ka MKOMA.” (Lera Zakariya 6:15.) Vajudha va si kanakani ti to Jehovha wa va vhuna. Ngu txibindi vona va tshumete ve ta aka dithepele da Jerusalema hambiku mkoma wa Persiya a nga ti vekile mlayo wo va vhalela kuaka. Mlayo wonewo wu ti fana ni mmango wa hombe hagari ka nzila, kambe Jehovha a wu thavisile ngu txikuluveta. Ngu magwito dithepele di gumile ngu dilembe da 515 na ku si se ta Kristu. (Ezra 6:22; Zakariya 4:6, 7) Hambiketo, mapswi onewo a Jehovha ma kombisile timhaka ta hombe ati ti ndino humelela nyamsi wa ditshiku.

18. Zakariya 6:15 yi hetiseka ngu nzila yihi nyamsi?

¹⁸ Nyamsi, timiliyoni ta vathu ti khozela Jehovha. Vona va tsakela kuningela ngu “thomba” yawe ,ayi yi patako mbimo, mtamu,ni silo sawe sa nyama ti to ve seketela dithepele da hombe da moya da Jehovha. (Mavingo 3:9) Ha tsaniseka ti to Jehovha wa kuninga lisima kuseketela kwathu ko thembeka. Khumbula ti to Heldhayi, Tobhiya ni Jedhaya va tisile nzalama ayi Zakariya a nga maha ngu yona m’bhoti. M’bhoti i ti “txialakanyiso” txa kuseketela kwawe wukhozeli wa ditshuri. (Zakariya 6:14) Jehovha a nge wu divali mthumo wathu ni lirando lathu ngu ngene.—Vahebheru 6:10.

19. Miwoniso ya Zakariya yi ku gwesa ngu nzila yihi?

¹⁹ Ka masiku awa a magwito, vathu va Jehovha va maha mthumo wa hombe. Ti kotekisa ku txani? Nguko Jehovha wa katekisa, kasi Jesu wa kongomisa. Ha tsaka kuziva ti to hi ka sengeletano yo tsana ni yi yi singako ni magwito, ni ku ha ti ziva ti to txikongomelo txa Jehovha txo ku va ni wukozeli wa ditshuri dwe, txi na hetiseka. Ngu toneto, tsakela wukhalo wu u ku ka wona hagari ka vathu va Jehovha, u “engisa dipswi da Jehovha Txizimu txako.” Ngu kona u no vhikelwa ngu Mkoma ni Mphaxeli wa Hombe ni tingelozi. U nga tifeleli u txi seketela wukhozeli wa ditshuri. Jehovha a na kuxayisa konkuwa ni ha ku singako ni magwito!