1, 2. Msana ka kufa ka Mosi, ngu wuhi mthumo wu Joxuwa a nga ningwa?

KALE KA KALE Jehovha a gete Joxuwa a txi khene: “Mosi, txithumi txangu, a fite; konkuwa, khukha koko, txhatuka mnambo wa Jordhani, awe ni votshe vathu vava, mi txi ya ka ditiko di ni ningako vanana va ka Israyeli.” (Joxuwa 1:1, 2) Joxuwa se a ti ni 40 wa malembe a txi thuma ni Mosi, konkuwa timhaka se ti ti txitxile!

² Mosi a ti ni malembe a txi thangela Vaisrayeli, kambe konkuwa i ndi nava Joxuwa. Se ti nga maha a di xamate a txi mwendo va na tumela kuthangelwa ngu ngene. (Dhewuteronome 34:8, 10-12) Dibhuku dimwani da titxhamuselo ta Bhiblia, di txi txhamusela Joxuwa 1:1, 2 di womba ti to mbimo yo karata ngutu yi nga ti ni phango kale hambi ni konkuwa ngu loko ku txi txitxwa mthangeli.

3, 4. Txizimu txi mu katekisile ngu nzila yihi Joxuwa aku a nga veka themba ka txona? Ngu txihi txiwotiso txi hi no txi xamula?

 ³ Kha ti xamalisi kuva Joxuwa a di thavile. Kambe a vrekile themba ka Jehovha ni ku kuluveta kulondisela sileletelo sakwe. (Joxuwa 1:9-11) Aku Joxuwa a nga veka themba ka Jehovha, ene a mu katekisile ni kuthumisa ngelozi ti to yi thangela Joxuwa ni Vaisrayeli. Ngelozi yoneyo yi ti fana ni Dipswi, Mwanana wa Txizimu wa matiwula.​—Eksodha 23:20-23; Johani 1:1.

⁴ Jehovha a vhuni Vaisrayeli ku ve amukela kutxitxa aku ku ndi no va ho ngu kuthangelwa ngu mthangeli wa mphya. Ka masiku athu, ku ni ta tingi ti txitxako. Ti nga maha hi tiwotisa tiya: ‘Aku sengeletano ya Txizimu yi yako masoni, ina hi ni txivangelo txo pfala txo veka themba ka Mthangeli wathu Jesu? (Lera Matewu 23:10.) Ti to hi mana xamulo, hi na xolisisa nzila yi Jehovha a nga thangela ngu yona vathu vakwe ngu mbimo ya kutxitxa ka siemo.

5. Nji txani atxi Joxuwa a nga manana natxo hafuhi ni didhoropa da Jeriko? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

⁵ Neti va nga tshawunyeta mnambo wa Jordhani, Joxuwa a humeletwe ngu ti a nga ti sa tiemela. Hafuhi ni didhoropa da Jeriko, a mananile ni wamwamna a nga ti ñote ditxhari. Joxuwa a mu wotisile a txi khene: “U mmweyo wathu mwendo u mmweyo wa valala vathu kani?” Joxuwa a xamati mbimo yi a nga khene i “mthangeli wa dibutho da MKOMA,” i ngelozi yi yi nga ti tiemisete kulwela vathu va Txizimu. (Lera Joxuwa 5:13-15.) Hambiku Bhiblia yi wombako ti to Jehovha ngene a nga ti womba-womba, ti woneka nga Txizimu txi ti thumisa ngelozi ti to yi womba-womba nayo, nga txi nga ti tolovela kumaha toneto.​—Eksodha 3:2-4; Joxuwa 4:1, 15; 5:2, 9; Mithumo 7:38; Vagalatiya 3:19.

6-8. a) Ngu kutxani sialakanyiso simwani sa ngelozi si nga ti woneka nga si ni phango? b) Hi ti zivisa kutxani ti to sileleto sa ngelozi i ti sa sinene? (Wona ni txhamuselo ya hahatshi.)

⁶ Ngelozi yi gete Joxuwa ati a nga ti fanete ku ti maha ti to e xula ditiko da Jeriko. Makhatoni, sileletelo simwani si ndi na woneka si si di ni phango. Ngu txikombiso, ngelozi yi gete Joxuwa ti to e yisa wukwerani otshe masotxhwa. Masotxhwa ma si na kusikota kulwa ka mbimo yile ma nga ti ngadi kuyiswa wukwerani. Eyo i si nga mbimo ya yinene ya wukwera!—Genesisi 34:24, 25; Joxuwa 5:2, 8.

⁷ Ti nga maha masotxhwa ma di tiwotisle tiya: ‘Hi na vhikelisa kutxani timwaya tathu ngako valala va txo thuka ve hi dhumela?’ Kambe kuhumelete mhaka yo xamalisa! Hahanze ko dhumela Vaisrayeli, va to thava ngutu. Bhiblia yi khene: “Matimba a Jeriko ma ti ti sekilwe me khotwa, ngu mhaka ya kuthava vanana va ka Israyeli; ni wammweyo a ti si humi, hambi kuwulela.” (Joxuwa 6:1) Eto ti mahile Vaisrayeli ve veka ngutu themba ka mkongomiso wa Txizimu!

⁸ Ngelozi yi gete Joxuwa ti to Vaisrayeli va nga dhumeli Jeriko. Hahanze keto, ditshiku ni ditshiku, va ti fanete kutenderuka didhoropa kumweko kudingana 6 wa masiku, se ngu ditshiku da wu 7 ve tenderuka 7 wa makhambi. Masotxhwa ma di alakanyile tiya: ‘Atiya ngu sakana ngu mbimo ni mtamo!’ Kambe Mthangeli wu a si wonekiko a txi ti  ziva ati a nga ti maha tona! Kulondisela sileleto sakwe ti mahile ti to Vaisrayeli ve va ni likholo lo tsana, ni ku kha ta lava ve lwa ni va Jeriko.​—Joxuwa 6:2-5; Vahebheru 11:30. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.)

9. Ngu kutxani hi di fanete kulondisela sileleto sa sengeletano ya Jehovha? Womba txikombiso.

⁹ Hi gonda txani ka mhaka yiya? Ti to sengeletano ya Jehovha mbimo yimwani yi txitxa ma mahelo a to maha, ni ku ti nga maha hi si ti pfisisi ngu mbimo yoneyo. Ngu txikombiso, ti nga maha hi di xamate ti to mhaka yo thumisa matelefone ni ma tablet ka gondo ya m’thu apuni, thembweni mwendo mitshanganoni ina yi na vhuna kani. Kambe konkuwa ti nga maha hi txi wona mihando ngako ti txi koteka ku si thumisa. Ngako hi txi wona mihando ya kutxitxa to kari, likholo lathu la tsana ni ku hi va ni wumwewo kota vanathu.

10. I mani wu a nga maha malulamiselo ya ti to mmidi wu wu fumako Jerusalema wu bhula ngu mhaka ya wukwera?

¹⁰ Msana ka 13 wa malembe Korneliyo i di Mkristu, Vajudha vamwani va ti ngadi ve womba ti to wukwera wu nga txi laveka. (Mithumo 15:1, 2) Dhoropani ka Antiyoka, vanathu va ti dhoka-dhokisana ngu mhaka yiya. Se madhota mahile malulamiselo ya ti to Paulo e tsula Jerusalema e ya wotisa mmidi wu wu fumako. Kambe i mani ngu ditshuri  awu a nga ti maha malulamiselo onewo? Paulo a khene: “Ni kwete ni txi ya kona ngu kutulelwa ngu Txizimu.” Ti ha kubasani ti to Kristu ngene a nga ti kongomisa timhaka ti to mhaka yoneyo yi khatalelwa ngu mmidi wu wu fumako.​—Vagalatiya 2:1-3.

11. a) Makristu a Vajudha ma ti ngadi me kholwa ka txani mayelano ni wukwera? b) Paulo a ti kombisile kutxani ti to wa seketela ngu ku ti veka hahatshi madhota a Jerusalema? (Wona ni txhamuselo ya hahatshi.)

¹¹ Kristu a kongomisile mmidi wu wu fumako kumaha txisungo txo pfala txa ti to Makristu aya i ku si nga Majudha, ti si lavi ti to me yiswa wukwerani. (Mithumo 15:19, 20) Hambi keto, kupindile malembe Makristu o tala a Vajudha ma ti simama me yisa wukwerani vanana vawe. Msana keto, madhota a Jerusalema ma pfite thenga ya ti to Paulo a si xoniphi Mlayo wa Mosi. Se madhota ma kombete ti to Paulo e maha to kari kasiku e kombisa ku wa xonipha Mlayo. * (Wona txhamuselo ya hahatshi.) (Mithumo 21:20-26) Ma mu gete ti to e teka mune wa vavamna e tsula navo dithepeleni ti to ve ti wona to wa xonipha Mlayo. Paulo nga a di pimisile tiya: ‘Atiya kha ti pfali! Ngu kutxani va txi ni mahisa tiya? Phela Vajudha va va si yi pfisisiko mhaka ya wukwera ngu vona va ku ni txikarato.’ Kambe Paulo a ti pfisisile ti to madhota ma ti lava wumwewo ka Makristu otshe, se a engisile ngu ku ti veka hahatshi. Hi nga thuka hi xamala ngu ti to Jesu a ti yi lekela txani mhaka ya wukwera yi heta mbimo yo lapha, hambiku Mlayo wa Mosi wu nga ti gumile mbimo yi Jesu a ngafa.​—Vakolosa 2:13, 14.

12. Ti nga maha i di txani txi nga maha ti to Kristu e leka mbimo yi pinda txikarato txa wukwera txi si se guma?

¹² Ti nga teka mbimo kutolovela txiemo txa txiphya. Makristu mamwani a Vajudha ti lavile mbimo ti to me tumela to Mlayo wa Mosi se wu ti gumile. (Johani 16:12) Va ti ngadi va txi pimisa ti to wukwera i ti txikombiso txa wuxaka wo sawuleka ni Txizimu. (Genesisi 17:9-12) Vamwani va ti thava ti to va na xaniswa migangani kwawe va txi ti hambanisa ni vamwani. (Vagalatiya 6:12) Kambe ngu kutsimbila ka mbimo, Kristu a ningete mkongomiso wo tala ngu kuthumisa mapapilo ya vapostoli.​—Varoma 2:28, 29; Vagalatiya 3:23-25.

13. Nji txani txi no hi vhuna kuseketela nzila yi Kristu a hi thangelako ngu yona nyamsi?

¹³ Ni nyamsi, Kristu i ngadi ene Mthangeli wa dibanza da Wukristu. Ngu toneto, ngako sengeletano yi txi txitxa to kari u si ti pfisisi, khumbula ati Kristu a nga thangelisa tona vathu va Txizimu mbimo yi yi nga pinda. Ka mbimo ya Joxuwa kumweko ni mbimo ya vapostoli, Kristu a ti ningela mkongomiso wa wutxhari kasi kuvhikela vathu  va Txizimu, ve tsanisa likholo, ni kuva vhuna ve va ni wumwewo.​—Vahebheru 13:8.

14-16. Mkongomiso wa ‘txithumi txo thembeka na txi di ni wutxhari’ wu ti kombisa ngu nzila yihi ti to Kristu a lava ku hi vhuna hi simama ni likholo lo tsana?

¹⁴ Nyamsi, ‘txithumi txo thembeka na txi di ni wutxhari’ txi hi ninga mkongomiso wu hi wu lavako ngu mbimo yi hi wu lavako ngu yona. (Matewu 24:45) Mkongomiso wonewo wu kombisa ti to ngu ditshuri Jesu wa khatala ngu ngathu. Marc, a ku ni 4 wa vanana a khene: “Sathani a zama kudaya dibanza ngu kuxasela timwaya. Kambe aku hi kuzetwako kutsimbitisa wukhozeli wa mwaya divhiki ni divhiki, ti ha kubasani ka misungo ya timwaya ti to eto ti vhikela mwaya wako!”

¹⁵ Ngako hi txi wona nzila yi Kristu a hi thangelako ngu yona, hi na pfisisa ti to a lava ku hi vhuna hi va ni likholo lo tsana. Ngu txikombiso, Patrick i ku didhota a khene: “Mhaka yo tshangana ngu mitxawa ya yidotho ngu magwito ka divhiki hi ya thembweni, ka vamwani ti si tsakisi makhatoni.” Kambe ene a khene kutxitxa kuwa kukombisa nzila yi Jesu a khatalako ngu yona ngu mmwani ni mmwani dibanzani. Ngu txikombiso, vanathu vamwani ava va ku ni tingana mwendo va nga ti si tsuli mbimo yotshe ka mthumo wo txhumayela, va ti pfa va txi laveka ngutu ni ku va ni wusikoti. Eto ti tsanisile likholo lawe.

¹⁶ Kristu a hi vhuna kuveka mapimo athu ka mthumo wo txhumayela, awu i ku wona wa lisima ngutu ha mafuni. (Lera Marku 13:10.) André i ku ngadi kona kuva didhota, mbimo yotshe a duketa kulondisela totshe ta tiphya ati sengeletano ya Jehovha yi tiwombako. A khene: “Kuhungulwa ka siro sa mwaya wa Bhetele ti hi khumbulisa ti to mbimo yi tsute ni txilaveko txo veka mapimo athu ka mthumo wo txhumayela.”

17, 18. Ngu kutxani hi di fanete kuwonisisa tinzila ati hi vhunekako ngu tona ka kutxitxa ko kari?

¹⁷ Kristu ngene Mkoma wathu, se mkongomiso wu a hi ningako wu na hi vhuna konkuwa ni mbimo yi yi tako. Duketa kuwonisisa tinzila ti u nga vhuneka ngu tona nguko u nga londisa mkongomiso wa wuphya. Ka wukhozeli wanu wa mwaya, mi nga bhula ngu nzila yi kutxitxa ka mitshangano ni mathumelo a thembweni ti nga wuyelisa ngu yona mwaya wanu.

¹⁸ Ngako u txi tiziva ti to kulondisela sileleto sa sengeletano ya Jehovha ti ni wuyelo ya yinene, u na si londisela u di tsakile. Ngu txikombiso, aku hi ko mbi ngadi hi ganja mabhuko o tala kufana ni kukhatani, hi xayisa male. Ngako hi thumisako mitxhini ya ngweno ti to hi mana mabhuku, ti hi vhuna kuhokelela vathu vo tala ngu mahungu a manene. Hi txi sikota, he thumiseni ngutu mabhuku ngu mu ka mafone. Ayiya i nzila yimwani yo seketela Kristu awu a lavako hi thumisa male ya sengeletano ngu nzila ya yinene.

19. Ngu kutxani hi di fanete kuseketela mkongomiso wa Kristu?

¹⁹ Ngako hi txi seketela mkongomiso wa Kristu, hi vhuna vanathu ti to ve va ni likholo lo tsana ni ku va ni wumwewo. Mayelano ni kuhungutwa ka mwaya wa Bhetele, André a khene: “Moya wa wunene wu nga kombiswa ngu va i nga ti kale va di Bhetele ava va nga ti toloveta siemo sa siphya, ti ni kuzetile kuva xonipha ni ku va themba. Vona va simama ve va ni kudikha ni mmovha wa Jehovha ngu kutsaka ngu txiavelo atxi va ningwako.”

20, 21. a) Ngu kutxani hi txi veka themba ka Mthangeli wathu, Jesu? b) Ngu txihi txiwotiso txi hi no txi xamula ka msungo wu wu londiselako?

²⁰ Na i si nga kale Mthangeli wathu Jesu Kristu, a na ‘xula’ ni ‘ku kombisa sidiwukiso si a fanelako ku si maha.’ (Mtuletelo 6:2; Masalmo 45:4) Kambe ni konkuwa a hi lulamisela kuhanya ka mafu a maphya ni mthumo wu hi no va nawo kona kheya, wo gondisa va va no wuswa ni kuvhuneta kutshurisa mafu me va paradhise.

²¹ Ngako hi txi veka themba ka Mthangeli wathu ni Mkoma ku si nga ni mhaka ni ti ti mahekako, a na hi kongomisa ka mafu a maphya. (Lera Masalmo 46:1-3.) Nyamsi, kutxitxa ka siemo ti nga karata, ngutu-ngutu ngako ti txi hi gwesa hi sa tiemela. Ngako ti txi humelela, hi nga simama hi va ni kudikha ka mialakanyo ni likholo lo tsana ka Jehovha ngu nzila yihi? Xamulo hi na yi mana ka msungo wu wu londiselako.