1-2. Ngu tihi ati ti nga maheka ni vagondiswa vambidi va Jesu ava va nga txiya Emawusi?

 I 16 ka Nisani ngu dilembe da 33 ka nguva ya Kristu. Vagondiswa va Jesu va karatekile ngutu ni ku va thava. Vambidi vawe va khukhile Jerusalema ve kongoma Emawusi ka txidhoropana atxi txi nga txi maneka 11 wa makilometro kukhukhela Jerusalema. Vona va di godhote ngutu ngu ku Jesu a nga ti fite. Vona va di ni themba ya ti to Mesiya a di na maha timhaka to xamatisa para Vajudha kambe konku ti si na ku ngadi ti koteka. Kambe ti mahekile timhaka ti ti nga sa emelwa.

² Mmweyo wa wamwamna awu va si m’ziviko wa va tshuketela e khata kutsimbila navo. Vagondiswa avale va di pandisekile ve khata kutxhamusela ati ti nga maheka ni Jesu. Se wamwamna wule e khata kuwombawomba timhaka ti to va si na kutshuka ve ti divala. “A to khata ngu mibhalo ya Mosi ni ya Vaprofeti,” eva txhamusela ti to Mesiya ti txi lava ti to e xaniseka ni kufa. Mbimo yi va nga hoka Emawusi vona va tumbute ti to wamwamna wule i ti Jesu a nga ti wusilwe ngu Txizimu. Vona va tsakile ngutu ngu kuziva ti to Mesiya a txi hanya.—Luka 24:13-35.

3-4. Ngu tihi ati ti nga maheka ka vagondiswa va Jesu, niku ngu tihi ti hi no bhula ngu tona ka gondo yiya? (Mithumo 1:3)

³ Ka mbimo yiya ya 40 wa masiku Jesu a humelete makhambi amangi ka vagondiswa vakwe. (Lera Mithumo 1:3.) Jesu a tsanisile vagondiswa vakwe ava va ngati pandisekile ngutu ni kuva ni dizowa,  ni ku vona va tsakile ni kuva ni txibindi txoya txhumayela ni kugondisa mayelano ni Mfumo. a

⁴ Kugonda mayelano ni ti ti nga maheka ka mbimo yoneyo ka wutomi wa Jesu ti na hi vhuna ngutu. Ka gondo yiya hi na wona ti to i ngu nzila muni Jesu a nga thumisa masiku onewo kasi 1) kutsanisa vagondiswa vakwe, 2) eva vhuna kupfisisa kwati mibhalo, ni ku 3) va trenara kasiku ve tava ni wutixamuleli wa hombe mbimo yi yi tako. Ka pontu yimwani ni yimwani hi na wona ti to i ngu nzila muni hi nga etetelako txikombiso txa Jesu.

TSANISA VAMWANI

5. Ngu kutxani vagondiswa va Jesu va nga txi lava kukhatalelwa?

⁵ Vagondiswa va Jesu va txi ti lava ngutu kutsaniswa. Ngu kutxani? Nguku vamwani kwawe va di lekile miti, timwaya, ni mabhindu awe kasiku veva vagondiswa va Jesu. (Mat. 19:27) Vamwani va ti ñotwe ngu nzila yo biha ngu ku va ngadi mahile vagondiswa va Jesu. (Joh. 9:22) Vona va mahile yotshe mizamo yiya ngu ku va nga txi kholwa ti to Jesu i di ene Mesiya. (Mat. 16:16) Kambe mbimo yi Jesu a nga fa vona va luzile themba ni ku va karatekile ngutu.

6. Ngu tihi ti Jesu a nga timaha msana ka kuva adi wusilwe?

⁶ Jesu atxi ti pfisisa kwati ti to kupandiseka ku vagondiswa vakwe va nga txi kupfa i singa txikombiso txa ti to vona va singa ni likholo kambe i di konaha ka ku va ngadi luzile m’thu awu va nga txi m’dhunda ngutu. Ngu toneto, ditshiku di a nga wuswa ka va kufa a khatile nguku tsanisa vangana vakwe. Ngu txikombiso ene a humelete ka Mariya Magdhala mbimo yi a ngadi dithithani kwakwe a txi dila. (Joh. 20:11, 16) A tshumete e humelela ka vagondiswa vakwe va vambidi ava va nga wombwa makhatoni ka gondo yiya ni ka mpostoli Pedro. (Luka 24:34) Hi nga gonda txani ka txikombiso txonetxo txa Jesu? A hi woni ati ti nga maheka mbimo yi a nga humelela ka Mariya Magdhala.

7. Ngu kuya ngu Johani 20:11-16, ngu tihi ti Jesu a nga wona Mariya atxi timaha, ni ku ngu tihi ti ene a nga mmahela? (Wona ni mfota.)

⁷ Lera Johani 20:11-16. Ka mixo ya 16 ka Nisani vavasikati vo kari va tsute dithithani a ha Jesu a nga di kona. (Luka 24:1, 10) Mmweyo wa  vavasikati vonevo i di Mariya Magdhala. Mbimo yi a nga hoka dithithani ene a tumbute ti to txirumbi txa Jesu se txi di walo. A tutumile eya gela Pedro ni Johani ati ti nga di mahekile ni ku a tshumete e tsula navo dithithani. Msana ka kuva va di tsanisekile ti to dithitha di si nga di ni txirumbi, vavamna valeya va tshumete ve tsula m’tini. Kambe Mariya kha maha toneto. Ene a simamile kheya a txi dila. Ene nem a si ti pimisi ti to Jesu a txi m’wona. Jesu a woni wamsikati wule wo thembeka atxi dila se eto ti m’gwesile ngutu. Se ene a humelete kwakwe e m’gela mapswi o hehuka kambe ma mtsanisile ngutu. Jesu a ningile Mariya txiavelo txa lisima ngutu, ti txi lava e gela Makristu kulowe ti to Jesu ati wusilwe.—Joh. 20:17, 18.

8. Hi nga m’etetelisa kutxani Jesu?

⁸ Hi nga m’etetelisa kutxani Jesu? Kufana ni Jesu athu hi nga tsanisa vanathu ku ve simama ve thumela Jehovha. Nzila yo maha toneto ngu wonisisa khakwati sikarato si va wonisanako naso, hi zama kupfisisa nzila yi va tipfako ngu yona, hi va vhuna ni ku va thavelela. Wona ti ti nga mahekela mwanathu wa txisikati awu a dhanwako ku i Jocelyn, mnanda wakwe a fite ka asidhenti yo thisa ngutu. Jocelyn a womba tiya: “Ngu mitxima yayingi ani ni pfite kupandiseka ka hombe ngutu.” Se mwanathu wo kari ni msikati wakwe va m’rambile m’tini kwawe ve m’tumelela ti to e womba-womba mayelano ni matipfelo akwe. Vona va mñote khakwati ni ku ve m’gela ti to mbwa lisima ngutu ka Jehovha. Jocelyn a womba tiya: “Ani ni txi tipfa ni di karatekile ngutu kufana ni kuva ni txo bhwabhwamela ni wusiku ka mati ya ma ku ni mavimbi a hombe ngutu. Kambe Jehovha a thumisile mpatwa wonewo kasiku wu ni hulukisa. Ngu txivhuno txawe ani ni tshumete ni va ni litsako ka mthumo wa Jehovha.” Nathu hi nga tsanisa vanathu ngaku hi txi engisela khakwati mbimo yi va wombako ti va tipfisako tona. Ti lava hi va ninga thavelelo ayi va yi lavako ngu txikongomelo txo va vhuna ku va si leki kuthumela Jehovha.—Var. 12:15.

VHUNA VAMWANI TI TO VE PFISISA DIPSWI DA TXIZIMU

9. Ngu txihi txikarato txi vagondiswa va Jesu va nga wonisana natxo, ni ku a va vhuni ngu nzila muni?

⁹ Vagondiswa va Jesu va txi kholwa ka Dipswi da Txizimu ni ku va txi maha totshe ti va nga txi tikota kasiku ve engisa Jehovha. (Joh. 17:6) Hambiketo vona va jujekile msungo mbimo yi Jesu a nga dawa kota txigevenga. Jesu a txi ti ziva ti to vagondiswa vakwe va ti ni likholo ni ku va txi m’dhunda Jehovha kambe a tumbute ti to ti txi lava ve pfisisa kwati mibhalo. (Luka 9:44, 45; Joh. 20:9) Se ene a va vhuni kupfisisa kwati txhamuselo ya ti va nga di ti lerile. Wona nzila yi a nga maha ngu yona toneto mbimo yi a nga humelela ka vagondiswa avale va vambidi mbimo yi va nga txiya Emawusi.

10. I ngu nzila muni Jesu a nga vhuna vagondiswa vakwe ve pfisisa ti to i di ene Mesiya? (Luka 24:18-27)

¹⁰ Lera Luka 24:18-27. Jesu kha nga tekela ku gela vagondiswa avale va vambidi ti to i di ene mani. Hahanze keto ene a va mahile siwotiso. Ngu kutxani? Ti nga maha nguku ene a txi lava kuva ninga mkhanjo wo ve txhamusela ati va nga txi tipfisa tona, se ngu toneto va nga timaha. Vona va wombile to va txi pimisa ti to Jesu adi nava Mkoma wa Vaisrayeli ni ku hulukisa Vajudha ka Varoma. Jesu a va lekile ve womba totshe ti va nga txi tipfisa tona, se ngu msana a thumisile mibhalo kasi kuvhuna vavamna avale ve pfisisa ti to wuprofeti wa wungi se wu di hetisekile. b Ku di pindile nyana mbimo ene a tsute wona wusiku wule kasi kuya manana ni vamwani vagondiswa ni ku va gela txhamuselo ya wuprofeti wuleya. (Luka 24:33-48) Hi gonda txani ka toneto?

11-12. a) Hi nga gonda txani ka nzila yi Jesu a nga txi gondisa ngu yona ditshuri da mu ka Bhiblia? (Wona ni mfota.) b) Mgondisi wa Nortey amu vhunisile kutxani?

¹¹ Hi nga m’etetelisa kutxani Jesu? Mbimo yi u  tsimbitisako gondo ya Bhiblia maha siwotiso kasiku u vhuna txigondiana txi womba matipfelo a txona. (Mav. 20:5) Msana ko pfisisa ati txi tipfisako tona txi vhuni ngu nzila yo mana tindimana a ta mu ka Bhiblia ati ti nga txi vhunako ka txiemo txa txona. Hahanze ko txi gela ati a txi fanelako kumaha txi kombe nzila yo thumisa Bhiblia kasi kuziva ati txi fanelako kumaha. Wona txikombiso txa mwanathu wo kari wa khe Gana awu a dhanwako ku i Nortey.

¹² Mbimo yi Nortey a nga ti ni 16 wa malembe a khatile kugonda Bhiblia. Kambe va hamwayani kwakwe kha va ti tsakela. Ngu tihi ti a nga ti maha kasi kusimama e gonda? Mwanathu awu a nga txi gonda nayo Bhiblia amu gondete Matewu kapitulo 10 ni kutshumela e m’gela ti to Mkristu wa ditshuri adi na wonisana ni kuxaniswa. Nortey a womba tiya: “Mbimo yi ni nga khata kuwukelwa ngu va hamwayani kwangu ni tsanisekile ti to ni di mani ditshuri.” M’gondisi wa Nortey a mvhuni ku alakanyisisa ngu ti a wombako tona Matewu 10:16. Ngu msana vona va bhute mayelano ni nzila yi vhersikulo yiya yi di no vhuna Nortey e txhamusela mwaya wakwe ngu ti a ti kholwako ngu nzila ya txixonipho. Msana ko bhabhatiswa Nortey a txi lava kuva nyaphandule kambe tate wakwe a txi lava ti to eya univhersidhadhe. Hahanze ko m’gela ti a nga ti fanete kumaha m’gondisi wa Nortey amu mahete siwotiso asi si nga mvhuna kualakanyisisa ngu matshina a milayo ya mu ka Bhiblia se e ti mahela txisungo apune. Kota wuyelo Nortey a sungile kubela ka mthumo wa mbimo yotshe. Tate wakwe kha nga tsaka ngu toneto ni ku a sungile ku m’hinga m’tini. Ngu tihi ti Nortey a ti wombako mayelano ni toneto? Ene a txhamusela tiya: “Ani kha ni kanakani nem ni ka kudotho ti to ni mahile txisungo txa txinene.” Mbimo yi hi kuzetako vamwani ti to ve alakanyisisa ngu ti Bhiblia yi ti wombako athu hi va vhuna ti to ve tsanisa likholo lawe ni kusimama ve thumela Jehovha.—Vaef. 3:16-19.

TRENARA VANATHU TI TO ‘VE VA VAVAMNA VA I KU TININGO’

13. Ngu tihi ti Jesu a nga maha kasiku mthumo wo txhumayela wu simama wuya masoni msana ka kuva a di tshumete eya nzumani? (Vaefesu 4:8, NM)

¹³ Mbimo yi a nga ti hamafuni Jesu a mahile ti Jehovha a nga ti m’kombete tona. (Joh. 17:4) Kambe Jesu asi pimisi ti to ngene basi adi no maha ati Jehovha a nga txi tilava. Ku hambana nito, kudingana 3 wa malembe ni hafu a mthumo wakwe hamafuni ene a trenarile vamwani vathu. Jesu atxi themba vagondiswa vakwe. Ene ava ningile wutixamuleli wo txhumayela ni kugondisa mahungu a manene ni kukhatalela vathu  va Jehovha. Vamwani ka vagondiswa vakwe va nga khata kuva ni wutixamuleli ka mbimo yileya ti nga maha va si nga ni konamu ka 30 wa malembe. (Lera Vaefesu 4:8, NM.) Vavamna vonevo va thumile kupanda ni Jesu ni ku va di thembekile kwakwe. Ni ku a sise kutsula nzumani Jesu ava ningile trenamentu yo engeteleka kasiku ve sikota ku ve va “vavamna va i ku tiningo.” Ava trenarile ngu nzila muni?

14. Ngu tihi ti Jesu a nga timaha kasi kugondisa vagondiswa vakwe ngu mbimo ya 40 wa masiku akwe o gwita hamafuni? (Wona ni mfota.)

¹⁴ Jesu a ningile vagondiswa vakwe sialakanyiso so kari asi ti nga txi lava ve si engisa, kambe a mahile toneto ngu nzila ya lirando. Ngu txikombiso ene a tumbute ti to vamwani ka vagondiswa vakwe va si kholwi ti to ene a di fite ni kutshumela e wuswa, se ti lavile eva vhuna ku ve ziva ditshuri ngu ku va ninga sialakanyiso. (Luka 24:25-27; Joh. 20:27) Jesu a tshumete e va gela ti to va ti fanete kuveka mapimu ko khatalela vathu va Jehovha i singa kuveka mapimu kova ni male. (Joh. 21:15) Ni ku Jesu ava khumbutisile ngu lisima lo mbi ti dinganisa ni vamwani ka ti va ti mahako ka mthumo wa Jehovha. (Joh. 21:20-22) Hahanze keto Jesu a kawukile mahanyelo awe o biha mayelano ni Mfumo wa Txizimu ni ku va vhuna kuveka mapimu ka mthumo wo txhumayela. (Mith. 1:6-8) Ngu tihi ti madhota ma nga ti gondako ka toneto?

15-16. a) Ngu tihi tinzila ati madhota ma nga etetelako ngu tona Jesu? Txhamusela. b) Patrick a vhunwi ngu nzila muni?

¹⁵ Madhota ma nga m’etetelisa kutxani Jesu? Madhota ma fanete kutrenara vanathu hambi ava i ku ngadi majovhem ti to veva ni wutixamuleli mabanzani. c Kambe madhota kha ma emeli ti to vanathu ava va trenarwako ve va vo hetiseka. Va fanete kutrenara majovhem ngu nzila ya lirando. Ngu nzila yoneyo vanathu vonevo va na gonda kutiveka hahatshi veva vo thembeka ni kutiemisela kuvhuna vamwani.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pedro 5:5.

¹⁶ Wona ti mwanathu awu a dhanwako ku Patrick a nga vhuniswa tona ti to e amukela txialakanyiso. Mbimo yi i ngadi ngadi jovhem a sitikoti kuwombawomba ngu nzila ya yinene ni vanathu kupata ni vanathu va txisikati. Koneho didhota  do kari di tumbute ti to Patrick ti txi lava e maha kutxitxa ko kari, se di mningile txialakanyiso txo kongoma kambe a mahile toneto ngu nzila ya lirando. Patrick a womba tiya: “Ni tsakile ngutu ngu ku didhota di nga ni gela mu ni nga di fanete kutshukwatisa. Ngu m’tolovelo ni txi godhola ngutu mbimo yi ni nga txi wona vamwani ve amukela siavelo si ni nga txi si lava. Kambe txialakanyiso txa didhota dile txi ni vhuni kuwona ti to ti txi lava ni veka mapimu ko tiveka hahatshi ni kuthumela vanathu hahanze ko veka mapimu kova ni siavelo.” Kota wuyelo Patrick a ve didhota a di ni 23 wa malembe.—Mav. 27:9.

17. I ngu nzila muni Jesu a nga kombisa ti to atxi themba vagondiswa vakwe?

¹⁷ Jesu a ningile vagondiswa vakwe wutixamuleli wo txhumayela mahungu a manene ni kutxhamusela mibhalo. (Mat. 28:20) Ti nga maha vagondiswa va txi pimisa ti to kha va nambi ti kota kuhetisisa txiavelo txonetxo. Kambe Jesu asi kanakani ti to va di ni wusikoti ni ku va di na sikota kumaha mthumo wonewo. Ene atxi tsaniseka ngutu ka toneto aha a nga za e womba mapswi yawa: “Kufana ni ku Tate a nga ni rumela, nanani na mi rumela.”—Joh. 20:21.

18. Madhota ma nga m’etetelisa kutxani Jesu?

¹⁸ Madhota ma nga m’etetelisa kutxani Jesu? Madhota aya ma ku ni txiperiyensia ma tumela lisima lo ninga wutixamuleli ava va trenarwako. (Vaf. 2:19-22) Ngu txikombiso, madhota ma kha pata majovhem ko basisa ni kuwuseta Nyumba ya Mfumo. Madhota ma nga ninga mwanathu mthumo wo kari, me mu trenara kasiku e maha mthumo wonewo, se ka makhambi ya ma londiselako me mleka kasiku e hetisisa txiavelo txonetxo adi ekha. Mwanathu awu a dhanwako ku i Matewu awu konku a thumako kota didhota, a wombile ti to tximwetxo txa ti ti nga m’vhuna nguva madhota ma di m’trenarile ni kutshumela me themba ti to ngu msana adi na sikota kukhatalela txiavelo txo kari adi ekha. Ene a womba tiya: “Mbimo yi ni nga txi maha to va i singa tona vona va txi ni vhuna kuwona ti to ni nga tshukwatisa ngu nzila muni ka dikhambi di di tako.” d

19. Ngu tihi ti hi fanelako kutiemisela ku ti maha?

¹⁹ Jesu a thumisile 40 wa masiku akwe o gwita hamafuni kasi kutsanisa, kugondisa ni kutrenara vamwani. Hi fanete kutiemisela kulondisa txikombiso txakwe. (1 Pedro 2:21) Jesu a na hi vhuna kumaha toneto nguku a hi thembisile a txi: “Ni ni nanu otshe masiku, kala kuguma ka timbimo tiya.”—Mat. 28:20.