1. Ngu tihi ti vaveleki va ti navelelako vanana vawe?

 VAVELEKI, ha ti ziva to ma ti lava kuvhuna vanana vanu ku ve ziva Jehovha ni ku mranda. Kambe kha ti koteki kuwona Txizimu. U nga va vhunisa kutxani vanana vako ti to ve kholwa to ngu dhitsuri Jehovha waho, ni kutshuketa hafuhi kwakwe?—Jak. 4:8.

2. I ngu nzila yihi vaveleki va nga gondisako vanana ngu tifanelo ta Jehovha?

² Nzila yimwani ya lisima yo vhuna vanana ve tshuketa ka Jehovha ngu va gondela Bhiblia. (2 Tim. 3:14-17) Kambe Bhiblia ya kombisa yimwani nzila ayi vanana va nga gondako ngu yona mayelano ni Jehovha. Ka dibhuku da Mavingu, tate a khumbutisa mwanana wakwe to asi thuki e divala tifanelo ta Jehovha ati ti wonekako ka mtumbuluko. (Mav. 3:19-21) Ka gondo yiya, hi na wona ati vaveleki va nga ti mahako kasi kugondisa vanana vawe ngu Jehovha ngu kuthumisa mtumbuluko.

3. Ngu txihi txivhuno txi vaveleki va nga ningako vanana vawe?

³ Bhiblia yi womba ti to “asi sa Txizimu si si wonwiko ngu maso, sa ti wonekisa amu ka mithumo ya txona, kukhukhela kuvangwani ka ditiko.” (Var. 1:20) Nanu vaveleki, ma huma mi pasiyara ni vanana vanu. Thumisa mbimo yoneyo kasi kuvhuna vanana vako ve wona kuyelana ku kuho hagari ka si “Txizimu txi nga si maha” ni tifanelo ta txona to xamatisa. Konku he wone ati vaveleki va nga ti gondako ka txikombiso txa Jesu.

4. Jesu a wu thumisisile kutxani mtumbuluko ti to e gondisa valondeteli vakwe? (Luka 12:24, 27-30)

 ⁴ Wona nzila yi Jesu a nga gondisa ngu yona ngu kuthumisa mtumbuluko. Dikhambi dimwani ene a gete vagondiswa vakwe to ve wonisisa kwati magwana ni makhonwa. (Lera Luka 12:24, 27-30.) Jesu adi womba-wombile ngu sihari simwani ni mindonga, kambe a sawute sinyana ni mafilori asi si nga txi ziwa ngutu ngu vagondiswa vakwe. Ti nga maha vagondiswa vakwe va txi ma wona magwana ma txi puruma, ni mafilori o tshura. Ina u nga zama kualakanya Jesu a txi xungameta silo soneso mbimo yi a nga txi womba-womba navo? A mahile txani msana ko womba-womba ngu sikombiso siya sa simbidi? Ene a gondisile valondeteli vakwe gondo ya lisima mayelano ni wuha ni wunene wa Jehovha. Jehovha a na dyisa ni kuambeka malanda akwe o thembeka nga ha a mahako ngu kona ka magwana ni mafilori.

5. Ngu sihi sikombiso asi vaveleki va nga si thumisako ka mtumbuluko kasi kugondisa vanana vawe ngu Jehovha?

⁵ Anu vaveleki, mi nga etetelisa kutxani txikombiso txa Jesu mbimo yi mi gondisako vanana vanu? U nga gela vanana vako mayelano ni si u si dhundako ka mtumbuluko so fana ni txihari txi u txi dhundako mwendo mndonga. Mbimo yi u mahako toneto, txhamusela mwanana wako nzila yi sikombiso soneso si hi gondisako tona ngu Jehovha. U nga wotisa mwanana wako mayelano ni txihari mwendo mndonga wu a wu dhundako ngutu. Ti nga maha e veka mapimo ka tifanelo ta Jehovha mbimo yi u mu gondisako ngu ti ati dhundako.

6. Hi nga gonda txani ka txikombiso txa mame wa Christopher?

⁶ Ina ti lava ti to vaveleki ve heta mbimo yo tala va txi maha wuxolisisi ngu txihari mwendo mndonga wo kari, va si se bhula ngu ti wu hi gondisako tona mayelano ni Jehovha? Kha ti sungi. Jesu kha heta mbimo yo lapha a txi txhamusela ati magwana ma dyisako tona ni ti makhonwa ma kulisako tona. Hambi i di ti to mwanana vako a dhunda kugonda to tala mayelano ni mtumbuluko, kambe mbimo yimwani, txhamuselo yo koma mwendo txiwotiso si nga m’vhuna ti to e pfisisa kwati mhaka yoneyo. Wona ti mwanathu wu a dhanwako ku i Christopher ati khumbulako ta ha wananani wakwe:: “Mame a txi thumisa txhamuselo yo hehuka ayi yi nga txi hi vhuna kutsakela mtumbuluko wu hi nga txi wu wona. Ngu txikombiso, ngako hi di hafuhi ni mimango ene a txi womba tiya: ‘Hi nga wona ku kula ni kutshura ka mmango wuwa! Phela Jehovha wa xamatisa.’ Hi di hafuhi ni linene, ene a txi khene: “Hi nga wona mtamo wa mavimbi! Phela Jehovha ani mtamo wa hombe.’” Christopher a womba tiya: “Titxhamuselo toneto to hehuka ti txi hi gwesa ngutu.”

7. U nga va trenarisa kutxani vanana vako to ve alakanyisisa ngu mtumbuluko?

⁷ Mbimo yi vanana vako va yako ve kula, u nga va treinara ngu ku va gondisa to tala mayelano ni mtumbuluko ni tigondo ti va nga ti manako mayelano ni tifanelo ta Jehovha. U nga sawula to kari ka si Jehovha a nga si vanga u gwita u wotisa tiya vanana vako: “Atiya ti hi gondisa txani ngu Jehovha?” Ti nga maha u xamala ngu xamulo ya yinene yi va no kuninga.—Mat. 21:16.

8. Ngu yihi mikhanjo yi vaveleki va Israyeli va ngati nayo ngako va txi tsimbila ‘tinzilani’?

⁸ Votshe vaveleki va Vaisrayeli va ti fanete kugondisa vanana vawe sileletelo sa Jehovha va txi tsimbila “nzilani.” (Dhewut. 11:19) Ku di ni tinzila ta tingi khe Israyeli. Ti di tolovelekile ku ve wona sihari so hambana-hambana, sinyana ni mafilori. Se ngako va txi tsimbila tinzilani vona va di ni mikhanjo yo vhuna vanana vawe ve tsakela mtumbuluko wa Jehovha. Se nanu vaveleki, nyamsi mi ni mikhanjo ya yingi yo  thumisa mtumbuluko kasi kugondisa vanana vanu. Wona ti vaveleki vamwani va nga ti maha.

9. U nga gonda txani ka txikombiso txa Punitha ni Katya?

⁹ Mame mmwani a dhanwako ku i Punitha, a zumbako ka didhoropa da hombe da Índia a womba tiya: “Mbimo yi hi nga txi endela maxaka athu ma ku hahanze ka didhoropa, diendo donedo hi txi di wona i di mkhanjo wo gondisa vanana vathu mayelano ni mtumbuluko wa Jehovha wo xamatisa. Aku didhoropani ku nga tala ngutu mimovha ni vathu ni tumbute to vanana vangu va txi pfisisa kwati mtumbuluko va di hahanze ka didhoropa.” Anu vaveleki tsanisekani to vanana vanu va na mbi thuka ve divala mikhanjo ya yinene ayi mi nga yi heta mi di navo ka wukhalo wo tshura. Mwanathu mmwani a dhanwako ku i Katya, wa khe Moldóvia a womba tiya: “To tala ni ti khumbulako ta ha wananani kwangu i mbimo yi ni nga yi heta ni di hahanze ka didhoropa. Na va bonga ngutu nguku va nga ni gondisa ku khukhela ni di ngadi m’dotho to ni ema ni wonisisa kwati ati Jehovha a nga ti maha ni kuwona wuthu wakwe ka si a nga si vanga.”

10. Vaveleki va nga maha txani ngako ti txi va karatela kuhuma didhoropani? (Wona dibhokiso adi di ku “ Txivhuno ka vaveleki.”)

¹⁰ U nga maha txani ngako ti txi kukaratela kuhuma hahanze ka didhoropa? Amol, awu nene a zumbako Índia, a womba tiya: “Amu ni zumbako kona vaveleki va thuma maora o tala, se kuteka diendo do huma hahanze ka didhoropa ti lava male yo tala. Hambiketo, kuva ni jaradhi ya yidotho mwendo kuya khalahatsha txitimwi khe ka dipredhiyo, wukhalo wa wunene wo wonisisa kwati mtumbuluko ni kubhula ngu tifanelo ta Jehovha. Ngako u txi wonisisa kwati u nga tumbula silo simwani si ku hafuhi ni mtini kwako sa mtumbuluko asi u nga si kombako vanana vako. (Mas. 104:24) Ti nga maha u wona sinyana, mindonga ni simwani so nga maphaphatani. Karina, wa khe Alemanha a womba  tiya: “Mame wangu wa si dhunda sifilori, ngu toneto mbimo yi ni ngadi m’dotho ene a txi ni komba sifilori so tshura hi txi tsimbila nzilani.” Nanu vaveleki mi nga thumisa mavhidhiyo o tala ni mabhuku aya ma womba-wombako ngu mtumbuluko aya sengeletano yi nga ma humisa kasi kugondisa vanana vanu. Ti si nga ni mhaka ni mu u zumbako kona awe u nga vhuna vanana vako ve wonisisa asi Jehovha a nga si vanga. Konku he woni timwani ta tifanelo ta Jehovha ati u nga gondisako vanana vako.

11. Anu vaveleki mi nga vhuna vanana vanu ve pfisisa lirando la Jehovha ngu nzila yihi?

¹¹ Kasi kuvhuna vanana vako ve wona lirando la Jehovha u nga va komba ngu nzila yi sihari so tala si khatalelako ngu yona vanana va sona. (Mat. 23:37) U nga tshumela u va komba silo so tala so xamatisa asi hi ti dilako ngu sona ka mtumbuluko. Karina, awu hi nga womba-womba ngu ngene makhatoni a khene: “Mbimo yi hi nga txi tsimbila, mame a txi ni kuzeta kuema ni wona kutshura ka difilori dimwani ni dimwani ni nzila yi di kombisako ngu yona lirando la Jehovha. Ni konku na simama ni wona sifilori ngu kuhambana-hambana ka sona, nzila yi si nga mahwa ngu yona ni mixowo-xowo ya sona. Sona sa simama si ni khumbutisa nzila yi Jehovha a hi randako ngu yona.”

12. Vaveleki va nga vhunisa kutxani vanana vawe ti to ve pfisisa wutxhari wa Jehovha? (Masalmo 139:14) (Wona mfota.)

¹² Vhuna vanana vako ve pfisisa wutxhari wa Txizimu. Jehovha a ni wutxhari wa hombe ngutu ku hi pinda. (Var. 11:33) Ngu txikombiso u nga va txhamusela nzila yi mati ma kwelako ngu yona me ya txitimwi me ya maha marefu, se marefu yale i ku mati me tsimbila-tsimbila me ya ka wukhalo wumwani ni wumwani ngu nzila yo hehuka. (Jobe 38:36, 37) U nga tshumela u va gela ngu nzila yo xamatisa ayi mmidi wathu wu nga wumbwa ngu yona. (Lera Masalmo 139:14.) Wona ti tate mmwani a dhanwako ku Vladimir a nga ti maha. Ene a womba tiya: “Ditshiku dimwani mwanana wathu a wite ngu bhasikeni a ti dayisa. Msana ka masikunyana txilonda txi hote. Ani ni msikati wangu hi mtxhamusete ti to Jehovha a mahile mmidi wathu ni wusikoti wo wu ti holisa wupune. Hi tshumete hi m’gela to eto kha ti maheki ka silo si si nga vangwa ngu m’thu. Ngu txikombiso mmovha kha wu sikoti ku ti lungisa wupune msana ko maha phango. Atiya ti vhuni mwanana wathu to e pfisisa wutxhari wa Jehovha.”

13. Vaveleki va nga vhunisa kutxani vanana vawe kupfisisa mtamo wa Txizimu? (Isaya 40:26)

 ¹³ Jehovha a hi ramba ku hi gula maso hi wona txitimwi nzumani ni kualakanyisisa ngu wuhombe wa mtamo wakwe wu mahako to tinyeleti ti zumba ka wukhalo wa tona ti siwi. (Lera Isaya 40:26.) Awe u nga kuzeta vanana vako ve gula maso ve wona nzumani ni kualakanyisisa ngu ti va ti wonako. Mwanathu wa txisikati wu a dhanwako ku i Tingting, wa khe Taiwan, a khumbula ati ti nga mu mahekela i di ngadi mwanana. A khene: “Ditshiku dimwani ani ni mame hi khukhile hi ya gwimba ditenda hahanze ka didhoropa. Se ni wusiku hi wonetela tinyeleti hi si khulumetelwi ngu magezi. Eto ti mahekile ngu mbimo yi ni nga txi tiwotisa to ina na si kota kusimama ni di thembekile ka Jehovha nguko vagondi kulothi va txi ni kuzetela ta walo ati ti nga txi maha ti ni karatela kuthumela Jehovha. Mame ani kuzetile ti to ni alakanya ngu mtamo wu Jehovha a nga wu thumisa kasi kuvanga totshe tinyeleti ni kukhumbula to ene a nga thumisa mtamo wonewo kasi ku ni vhuna ni wonisana ni txiduko tximwani ni tximwani. Msana ko wonisisa tinyeleti ka diendo dile, ti ni kuzetile ku ni lava ku m’ziva kwati Jehovha ni kutsanisa kutiemisela kwangu ko m’thumela.”

14. Vaveleki va nga vhunisa kutxani vanana vawe ti to ve wona Jehovha kota Txizimu txi nga tsaka?

¹⁴ Mtumbuluko wa Jehovha wu kombisa litsako lakwe ni matipfelo. Vasiyentista va tumbute ti to sihari so tala kupata ni sinyana ni sihaka sa dhunda kusakana. (Jobe 40:20) Ina u ta nga wona vanana vako va txi seka va txi wona sihari si txi sakana? Ti nga maha va txi wona txiwongana txi txi sakana ni dirolo da dilinya mwendo siyimbwana si txi wumbulutelana. Dikhambi di u wonako vanana vako va txi seka va txi wona sihari si txi sakana, va khumbutisi ti to athu hi thumela Jehovha Txizimu txi nga tsaka.—1 Tim. 1:11.

15. Ngu tihi ti ti nga vhunako vaveleki kasi kuziva ati ti ku ka mialakanyo ya vanana vawe? (Mavingu 20:5) (Wona mfota.)

¹⁵ Mbimo yimwani vaveleki va ti wona ti txi va karatela kumaha ti to vanana vawe ve va bhulela ngu sikarato si va wonisanako naso. Idi toneto,  zama ku ve womba ati ti ku ka mialakanyo yawe. (Lera Mavingu 20:5.) Vaveleki vamwani va wona ti txi hehukekumaha eto, mbimo yi va ti dilako ngu mtumbuluko ni vanana vawe. Ngu kutxani? Nguko, tidotho ti ti nga va tsulupetelako. Tate wu a dhanwako ku i Masahiko, wa khe Taiwan a womba sivangelo simwani: “Mbimo yi hi humako ni vanana vathu hi txiya kwela mimango mwendo kupasiyara hi txiya praya vona va tipfa va di khululekile. Eto ta hi hehukela kutumbula ati va ti pimisako.” Katya, wu hi nga bhula ngu ngene makhatoni a womba tiya: “Mame a txi tolovela ku ni teka ni txi huma txikolwani hi ya ka jaradhi yo tshura ngutu. Ka wukhalo wonewo wo tenga ti txi ni hehukela ku m’gela ati ti nga ni humelela txikolwani ni ti ti ni karatako.”

16. Timwaya ti nga thumisisa kutxani mtumbuluko wa Jehovha ti to ti sakana ni kutsanisana?

¹⁶ Mtumbuluko wa Jehovha wu tshumela wu vhuna vaveleki ti to ve va ni mbimo yo sakana ni kutsanisa wuxaka wawe kota mwaya. Bhiblia yi womba ti to “ku ni mbimo yo seka” ni “mbimo ya kusinya.” (Ekl. 3:1, 4) Jehovha a mahile makhalo o tshura ha mafuni hawa, aha hi nga mahako ati hi ti dhundako. Timwaya to tala ta tidhunda kuva kumweko hahanze ka didhoropa, ka mimango mwendo praya. Vanana vamwani va ti dhunda kututuma-tutuma va txi sakana jaradhi va txi wona sihari, va txi samba ka minambo, ka magova ni linene. Hi ni mikhanjo ya tala yo sakana hi txi huma hahanze hi tidila ngu si Jehovha a nga si maha!

17. Ngu kutxani vaveleki va di fanete kuvhuna vanana vawe ti to ve tidila ngu mtumbuluko wa Txizimu?

¹⁷ Ka mafu a maphya, vaveleki ni vanana va na ta tidila ngu mtumbuluko wa Jehovha ngu ha ku si gumiko. Kuhambana ni nyamsi, hi na mbi thava sihari mwendo ku sona si hi thava. (Isaya 11:6-9) Hi na ta tidila ngu ha ku si gumiko ngu sotshe si Jehovha a nga si vanga. (Mas. 22:26) Kambe vaveleki, mi nga emeleni mbimo yoneyo kasi ku mi vhuna vanana vanu ve tidila ngu mtumbuluko. Mbimo yi u thumisako mtumbuluko kasi kugondisa vanana vako ngu Jehovha, vona va na tipfa kufana ni Mkoma Dhavhidha mbimo yi a nga khene: “MKOMA, a walo wu asi kotako kumaha ati awe u mahako.”—Mas. 86:8.