1, 2. a) Vathu va maha txani kasiku va txi mana mkhululeko? b) Ngu yihi wuyelo?

NYAMSI wa ditshiku, vathu vo tala ha mafuni, va lwela ti to hotshethu hi fana hi tshumela hi va ni mkhululeko. Vamwani va lava kukhululeka ka kuñolwa ngu nzila yo biha, kusinziswa to kari ni wusiwana. Vamwani va lava mkhululeko wo womba to kari ti va ti lavako, ve sawula ati va ti lavako ni kuzumba amu va ku tsakelako. Kotshe, vathu va ti lava kukhululeka.

² Vathu va maha diguwa ni sitereka ti to ve mana mkhululeko. Kambe ina va ti kota? Ahim-him. Ko dawa vathu ni kuxaniseka basi. Ma tsanisile mapswi a Mkoma Solomoni aya ma ku ka Ekleziyaste 8:9: ‘M’thu a fuma . . . mmwani m’thu, kasi ku mxanisa.’

3. Hi nga maha txani ti to hi mana litsako ni kueneliseka ka ditshuri?

³ Bhiblia yi hi gela ati hi fanelako ku ti maha kasiku hi mana litsako ni kueneliseka. Mgondiswa Jakobe a ti khene: “Awu a khutalako ngu kugonda mlayo wo hetiseka wa wuthuseki, e wu simamela . . . eyo a katekile ka tile a ti mahako.” (Jakobe 1:25) Mlayo wo hetiseka wu ta ngu ka Jehovha, se ene wa  tiziva kwati ati hi tilavako ti to hi mana litsako la ditshuri. Jehovha a ti ningile Adhamu ni Evha mkhululeko wa ditshuri ni sotshe asi va nga ti si lava ti to ve mana litsako.

4. Adhamu ni Evha va ti ni mkhululeko wo zumbisa kutxani? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

⁴ Ka Genesisi 1 ni 2, hi gonda ti to Adhamu ni Evha va ti ni mkhululeko wa hombe ngutu wo vathu nyamsi wa ditshiku va nge wu mani. Va ti ni sotshe asi va nga ti silava, nem va si thavi txilo mwendo m’thu. Va si karateki nguko va na pwata mndiwo, mthumo, malwati, mwendo lifo. (Genesisi 1:27-29; 2:8, 9, 15) Kambe ina mkhululeko wawe wu si na mihingano? Hi na ti wona.

5. Kuhambana ni ti vathu va ti pimisako, nji txani txi txi lavekako ti to ku va ni mkhululeko?

⁵ Vathu vo tala va pimisa ti to ku va ni mkhululeko wa ditshuri, ngu maha totshe ati u ti lavako ti singa ni mhaka ni wuyelo ya kona. Enciclopédia Delta Universal yi khene: “Mkhululeko mbusikoti wo kota kusawula ti u ti lavako ni kutshumela u maha.” Yi tshumela yi womba ti to vathu va tipfa va di khululekile ngako wukoma wu si va vekeli mihingano ka ti i singako to lulama, ti si lavekiko mwendo ti ti nemelako. Eto ti womba ti to mihingano ya laveka ti to vathu ve khululeka. Kambe i mani a ku ni fanelo yo veka mihingano yo lulama, yi yi lavekako ni yi yi si nemeliko?

6. a) Ngu kutxani Jehovha i ti ene basi a ku ni mkhululeko wo mbi pimelwa? b) Ngu wuhi mkhululeko wu vathu va ku nawo? Ngu kutxani?

⁶ Nda lisima kukhumbula ti to i Jehovha Txizimu basi a ku ni mkhululeko wo mbi pimelwa. Ngu kutxani? Nguko ngene a nga vanga sotshe ni ku ngene Mfumi wu a nga guleka wa mafu otshe. (1 Timoti 1:17; Mtuletelo 4:11) Mkoma Dhavhidha a thumisile mapswi o tshura a txi txhamusela txiemo txa Jehovha. (Lera 1 Makronika 29:11, 12.) Kambe kuhambana ni eto, mkhululeko wa sivangwa sotshe sa nzumani ni ha mafuni wu ni mihingano. Mkhululeko wonewo wu pimetwe. Jehovha Txizimu a lava ti to hi pfisisa ti to ngene basi a ku ni fanelo yo veka mihingano yo lulama, yi yi lavekako ni yi yi si nemeliko. Kukhukhela kale Jehovha a vekile mihingano ka sivangwa sakwe.

7. Ngu tihi ati ti hi tiselako litsako?

⁷ Hambiku Adhamu ni Evha va nga ti ni mkhululeko wa hombe, kambe wona wu ti ni mihingano. Yimwani ya mihingano yoneyo va ti yi wona nga nja mtumbuluko. Ngu txikombiso, ti to ve kota kuhanya ti txi lava ve ndinda moya, ve dya ni ku otela. Ina eto ti womba ti to va si na mkhululeko? Ahim-him. Phela Jehovha a di mahile ti to silo si a nga sivanga si va tsakisa. (Masalmo 104:14, 15, Ekleziyaste 3:12, 13) Athu ha tsaka ngako hi txi mana moya wa wunene, hi txi dya sakudya so tshamba ni kumana kuhumula ka kunene. Se ngu toneto, kha hi nambi tipfa hi txi pwata mkhululeko ngako hi txi maha silo siya. Hambi Adhamu ni Evha va tipfisile toneto.

8. Ngu txihi txileleto txo kongoma atxi Txizimu txi nga ti ningile Adhamu ni Evha? Ngu kutxani?

⁸ Adhamu ni Evha va ti ningilwe txileleto txo kongoma ngu Jehovha, txo va ni vanana ve tata mafu ni ku ma xayisa. (Genesisi  1:28) Ina toneto ti va tekete mkhululeko wawe? Nadha! Eto ti ti va ningile mkhanjo wo maha mafu otshe me va paradhise, m’ti wu va ndino zumba ka wona mbimo yotshe ni vanana vawe vo hetiseka. Etxo i ti txithembiso txa Txizimu. (Isaya 45:18) Kambe ngako vathu va txi sawula kwa mbi txhadha mwendo kuva ni vanana, kha ti wombi to vo tshuralela Txizimu. Kambe vamwani va txhada ni kuva ni vanana hambi va txi ti ziva ti to toneto ti na va tisela sikarato. (1 Vakorinto 7:36-38) Ngu kutxani? Nguko vona va ti emete kumana litsako ni kukhaliseka. (Masalmo 127:3) I ti ku Adhamu ni Evha va ti ko engisa Jehovha, va di tsakile ka wukati wawe ngu ha kusi gumiko.

9. Ti to vathu ve tsaka va fanete kumaha txani?

⁹ Jehovha a tshumete e ninga Adhamu ni Evha mlayo wumwani. A tshumete e va gela ni ti ti ndino va humelela ngako va si engisi. A ti khene: “Aniko u nga dye mndonga wa kuziva ta tinene ni ta kubiha, nguko, ka ditshiku dile u no wu dya, kha ditshuri u na fa.” (Genesisi 2:17) Ina mlayo wonewo i ti singa wo lulama, wu si laveki mwendo wu ti nemela? Ina wu ti va tekela mkhululeko? Ahim-him. Sigondi sa singi sa Bhiblia si womba ti to mlayo wa Txizimu i ti wa wuzivi ni ku wu ti pfisiseka. Mmweyo wawe a ti khene eto ti hi gondisa ti to “i Txizimu basi txi zivako ti i ku ta tinene . . . ka vathu ni ku ngu Txona basi txi zivako a ti i ku to biha . . . kwawe. Ti to ve tsaka ngu ti i ku ‘ta tinene,’ vathu va fanete kuthemba Txizimu ni ku txi engisa. Se ngako va si txi engisi, va na lekwa ve ti mahela txisungo txa ti i ku ta tinene ni to biha vapuni.” Eto ndimhaka ti ti karatako ku vathu ve ti mahela vapuni.

10. Ngu kutxani mkhululeko wo sawula ti hi lavako kumaha wu txi hambana ni fanelo yo wila ati i ku ta tinene ni to biha?

¹⁰ Vamwani va pimisa ti to Jehovha a ti sa ninga Adhamu ni Evha mkhululeko wo ti mahela ti va ti lavako. Kambe vona kha va pfisisi kuhambana aku ku kuho ko sawula ati va lavako kumaha ni fanelo yo wila ati i ku ta tinene ni to biha. Adhamu ni Evha va ti ni mkhululeko wo sawula kuthumela Txizimu ni kwambi txi thumela. Kambe i Jehovha basi a ku ni fanelo yo wila ati i ku ta tinene ni to biha. “Mndonga wa ta tinene ni to biha” i ti txikombiso txa toneto ka Adhamu ni Evha. (Genesisi 2:9) Hi nga mbimo yotshe hi nga zivako wuyelo ya sisungo sathu, ni ku hi nge sikoti kuziva ti to mbimo yotshe wuyelo yi na va ya yinene. Ti tolovelekile kuwona vathu ve maha sisungo si va si wonako nga nza sinene kambe ve gwita ve xaniseka. (Mavingu 14:12) Ngu ditshuri vathu va ni mihingano ka ti va ti mahako. Mbimo yi Jehovha a nga ninga mlayo Adhamu ni Evha ti to va si dyi mhando, ene a ti va gondisa ti to va ti fanete ve  engisa ene ti to ve va ni mkhululeko wa ditshuri. Kambe ngu txihi txisungo txi va nga txi maha?

11, 12. Ngu kutxani txisungo txa Adhamu ni Evha txi di va tisete kuxaniseka? Ningela txikombiso.

¹¹ Kambe txo panda ngutu, ngu ti to Adhamu ni Evha va sawute kwa mbi engisa Jehovha. Evha a sawute kuengisa mbimo yi Sathani a nga mthembisa a txi khene: “Mi na tuleka maso, mi fana ni Txizimu, mi ziva ta tinene ni to biha.” (Genesisi 3:5) Ina ati Adhamu ni Evha va nga ti sawula ti va tisete mkhululeko, nga ti Sathani a nga va gelisa tona? Ahim-him. Hahanze keto va ti woni ti to kutshuralela mkongomiso wa Jehovha ti va tisete kuxaniseka. (Genesisi 3:16-19) Ngu kutxani? Nguko Jehovha kha ninga vathu fanelo yo wila vapuni ati i ku ta tinene ni to biha.​—Lera Mavingu 20:24; Jeremiya 10:23.

¹² Eto hi nga tifananisa ni mtsimbitisi wa ganune. Ti to e kota kuhoka amu a yako kona a di vhikelekile, ti lava e londisela nzila ya yinene, e thumisa kwati sithumiswa si si lavekako ni kulondisela mkongomiso wa matsimbitiselo a ganune. Kambe loko mtsimbitisi a txo leka mkongomiso e tsimbila ngu mu a ku lavako, eto ti nga vanga phango. Kufana ni mtsimbitsi wuwa, Adhamu ni Evha va ti langete nzila yawe. Va tshuralete mkongomiso wa Txizimu. Ku ve ni wuyelo yihi? Ngu xaniseka basi! Txisungo txawe txi tisile txionho ni lifo kwawe ni vanana vawe votshe ni va va nga londisela msana kwawe. (Varoma 5:12) Aku Adhamu ni Evha va nga lava ku ti mahela  txisungo vapuni txa ti i ku ta tinene ni to biha, kha va wu mana mkhululeko wa hombe. Vona va luzile mkhululeko wa ditshuri awu Jehovha a nga ti va ningile.

13, 14. Hi nga wu manisa kutxani mkhululeko wa ditshuri?

¹³ Vathu vamwani va pimisa ti to ti ndina tsakisa ngutu i ti ku va ni mkhululeko wo mbi pimelwa. Ina toneto ditshuri? Mbimo yimwani ti ndina tsakisa. Kambe u alakanya ti to ditiko di di zumbisile kutxani i ti ku kha ku na sipimelo? Enciclopédia Delta Universal yi womba ti to milayo yo tala ya tisengeletano ta vathu ya karata nguko yona yi fanete kuvhikela vathu kambe yi tshumela yi va vhalela mkhululeko. Toneto kha ti hehuki. Ngu toneto ti lavako milayo yo tala ni valamuli vavangi ti to ve zama kutxhamusela mathumelo ya kona.

¹⁴ Jesu a txhamusete ti to hi nga wu manisa kutxani mkhululeko wa ditshuri. A ti khene: “Ngako mi txi zumba ka dipswi dangu, mi na va vagondiswa vangu ngu ditshuri, mi na ziva ditshuri, se ditshuri di na mi khulula.” (Johani 8:31, 32) Se ti to hi va ni mkhululeko wa ditshuri ti lava hi maha timhaka timbidi. Yo khata, hi fanete kutumela ditshuri di Jesu a nga hi gondisa. Ya wumbidi, ti lava hi va vagondiswa vakwe. Ngu kumaha eto hi na va ni mkhululeko wa ditshuri. Kambe hi na khululeka ka txani? Jesu ati khene: “Wuhi ni wuhi a mahako txiwonho, i khumbi ya txionho.” A engetile atxi: “Ngako Mwanana a txi mi  thusa, mi na va mi di thusekile kha ditshuri.”​—Johani 8:34, 36.

15. Ngu kutxani mkhululeko wu Jesu a nga wu thembisa wu txi hi maha hi “thuseka kha ditshuri”?

¹⁵ Mkhululeko wu Jesu a nga thembisa vagondiswa vakwe mbwa lisima ngutu kupinda mkhululeko wu vathu va wu lavako nyamsi. Mbimo yi Jesu a nga khene, “ngako Mwanana a txi mi thusa, mi na va mi di thusekile kha ditshuri,” a ti womba-womba ngu kukhululeka ka txionho, i ku kukhululeka ka wukhumbi wu vathu va si khaliko kuva ka wona. Hi ka wukhumbi wa txionho ngu nzila yihi? Txionho txi hi maha hi maha timhaka to biha. Txi nga hi vhalela kumaha ati i ku ta tinene mwendo kuhiseka ka mthumo wathu. Wuyelo ya toneto ngu karateka, kuxaniseka hambi ni lifo. (Varoma 6:23) Paulo a pfile kupanda ko va khumbi ya txionho. (Lera Varoma 7:21-25.) Mbimo yi txionho txi no va txi ti fuvisilwe hi na ta va ni mkhululeko wa ditshuri awu Adhamu ni Evha va nga ti nawo.

16. Hi nga khululwa ngu nzila yihi?

¹⁶ Mapswi a Jesu aya ma ku khene “ngako mi txi zumba ka ditina dangu” ma kombisa ti to hi txi lava kukhululwa ngu ngene ti lava hi maha to kari. Ngu tihi ti hi nga ti mahako? Kota Makristu ya ma nga tiningetela, hi ti lekile hipuni hi tumela kuamukela mihingano yi Jesu a nga yi vekela vagondiswa vakwe. (Matewu 16:24) Nga ha Jesu a nga thembisa ngu kona, hi na khululwa mbimo yi yi tako, mbimo yi hi no amukela yotshe wuyelo ya digandelo da mtirulo.

17. a) Hi nga li manisa kutxani litsako la ditshuri ni kueneliseka? b) Hi na gonda ngu txani ka msungo wu wu londiselako?

¹⁷ Ti to hi va ni litsako la ditshuri ni kueneliseka, hi fanete kuengisa tigondo ta Jesu kota vagondiswa vakwe. Hi txi maha eto hi na khululeka ka wukhumbi wa txionho ni lifo. (Lera Varoma 8:1, 2, 20, 21.) Ka msungo wu wu londiselako, hi na ta gonda ti to hi nga wu thumisisa kutxani ngu wutxhari mkhululeko wu hi ku nawo konkuwa. Ngu toneto hi nga dhumisa Jehovha, Txizimu txa mkhululeko wa ditshuri ngu ha ku si gumiko.