1-2. a) Sathani a va kanganyisisa kutxani vathu? b) Hi na gonda txani ka msungo wuwa?

SATHANI, i ku “tate wa makuhu” a hembela vathu kukhukhela ka Adhamu ni Evha. (Joh. 8:44) Makuhu oneyo ma pata tigondo ta makuhu mayelano ni lifo ni ti to moya kha wu fi. Sihena so tala ni wuloyi si seketetwe ka tigondo toneto. Ngu kota yeto, vanathu vamwani ti lavile ve maha totshe ti to ve “lwela likholo” lawe mbimo yi kufako dixaka mwendo muakelani wawe.—Judha 3.

² Ngako u txi thuka u manana ni txiduko txonetxo, nji txani txi nga kuvhunako kuema u tsana u seketela ati Bhiblia yi ti gondisako mayelano ni vafi? (Vaef. 6:11) U nga maha txani ti to u thavelela ni kutsanisa vanathu ava mbimo yimwani va nga sinziswako kubelela sihena asi si si tsakisiko Txizimu? Ka msungo wuwa hi na gonda ngu mkongomiso awu Jehovha a hi ningako. He khati ngu kugonda ati Bhibia yi wombako tona ngu vafi.

3. Ngu yihi wuyelo ya makuhu o khata?

³ Txizimu kha txa vanga m’thu ti to e fa. Kambe, kasiku Adhamu ni Evha ve hanya kala kupinduka, va ti fanete ve engisa mlayo wumwewo dwe wo khene: “Aniko u nga dye mndonga wa kuziva ta tinene ni ta kubiha, nguko, ka ditshiku dile u no wu dya, kufa u na fa.” (Gen. 2:16, 17) Kambe Sathani a vangile mahungu. A gete Evha ngu kuthumisa mnyoka a txi khene: “Lambi! Kufa kha mi nambi fa!” Dikhombo da kona, Evha a khotwe makuhu e dya muhando. Ngu msana  Adhamu nene a dyite. (Gen. 3:4, 6) Ngu toneto, txionho ni lifo si belete vathu votshe.—Var. 5:12

4-5. Sathani a mahile txani kasi ku e simama e kanganyisa vathu?

⁴ Ngati Jehovha a nga wombisa tona, Adhamu ni Evha va fite. Kambe Sathani a simamile ni makuhu akwe mayelano ni lifo. A khatile timwani tipulani. Yimwani ya kona i gondo ya ti to kufa nyama, moya kha wufi. Tipulani toneto ta makuhu a Sathani se ti jikisile vathu vo tala.—1 Tim. 4:1.

⁵ Ngu kutxani vathu vo tala va txi kholwa makuhu a Sathani? Nguko a walo awu a tsakelako kufa. Ti to e byeta vathu, a londola minavelo ya yawe yo lava kuhanya kala kupinduka nga ti hi nga mahiswa tona. (Ekl. 3:11) Se lifo hi li wona i di mlala wathu.—1 Vak. 15:26.

6-7. a) Ina Sathani a sikoti kusisa ditshuri mayelano ni vafi? Txhamusela. b) Ditshuri da Bhiblia di hi khululisa kutxani ka kuthava vafi?

⁶ Hambiku Sathani a lumako ni makwasa e zama kusisa ditshuri mayelano ni vafi, a tandekile. Phela konkuwa ku ni vathu vo tala ngutu ava va txhumayelako ditshuri da mu ka Bhiblia mayelano ni txiemo txa vafi ni themba yi yi kuho. (Ekl. 9:5, 10; Mith. 24:15) Ditshuri donedo da hi thavelela ni ku hi vhuna ti to hi si thavi ni kwa mbi kana-kana ngu ti ti mahekako ngako m’thu a txi fa. Ngu txikombiso, athu kha hi thavi vafi, nem kha hi thavi ti to vona va nga thuka ve humelelwa ngu to biha. Ha tiziva to ti va fite, va nge hi mahi txilo. Ti fana ni loko va to otela wukohe. (Joh. 11:11-14) Ha ti ziva ti to vafi kha va woni txilo. Se, mbimo yi va no wuswa, hambi va va ku ni malembe o tala ngutu va di fite, va na mbi wona nga va swete kuwuswa, ti na nga ku to pinda meneti yimweyo.

⁷ Wa ti wona ti to ditshuri mayelano ni vafi di ha kubasani, kha di karati ni ku da pfisiseka! Da hambana ni pfilu-pfilu ya makuhu a Sathani! Makuhu a Sathani hi nga ti to mo kanganyisa vathu dwe, ma tshumela me hembela M’vangi wathu. Kasi ku hi pfisisa kwati phango ya makuhu a Sathani, hi na bhula ngu siwotiso siya: Ti mahisa kutxani to makuhu a Sathani me lumbeta Jehovha? Ngu kutxani makuhu onewo me maha vathu va si ningi lisima digandelo da Jesu? Ma  kuengetelisile kutxani kudila ni kuxaniseka ka vathu?

8. Ngu kuya ngu Jeremiya 19:5, makuhu a Sathani ngu vafi, ma hembelisa kutxani Jehovha?

⁸ Makuhu a Sathani mayelano ni vafi ma hembela Jehovha. Makuhu onewo ma pata ni tigondo ta makuhu to khene vafi va hya nzumani. Phela Txizimu txo hembelwa! Ngu nzila yihi? Ngu ti to ma maha vathu ve pimisa ti to Txizimu txa lirando, txa fana ni Sathani ngu wubihi. (1 Joh. 4:8) Awe u ti pfisa kutxani ngu toneto? Ene Jehovha apune ko? Phela ene wa nyenya totshe tixaka ta wubihi.—Lera Jeremiya 19:5.

9. Makuhu a Sathani ma maha vathu ve pimisa txani ngu digandelo da Kristu a di di nga txhamuselwa ka Johani 3:16 ni 15:13?

⁹ Makuhu a Sathani mayelano ni vafi ma maha vathu va si kholwi ka digandelo da Kristu. (Mat. 20:28) Makuhu mamwani ngu ya a ti to moya wa m’thu kha wu fi. Itiku e to o va ditshuri vathu votshe va di ni wutomi wo mbi guma. I ti ku ova toneto, Kristu nga ti sa lava e ningela wutomi wakwe kasi kumana wutomi wo mbi guma. U nga divali ti to digandelo da Kristu njikombiso txa lirando la hombe ngutu ka vathu. (Lera Johani 3:16; 15:13.) Alakanya nzila yi Jehovha ni Jesu va ti pfako ngu yona ngu tigondo ati ti mahako to ningo yoneyo yo sawuleka yi woneka yi si vhuni txilo!

10. Makuhu a Sathani ma vanga kudila ni kuxaniseka ngu nzila yihi?

¹⁰ Makuhu a Sathani ma engetela kudila ni kuxaniseka ka vathu. Vaveleki va va nga felwa ngu mwanana ti nga maha ve gelwa to Txizimu txi mu tekile ku e ya hanya nzumani kota ngelozi. Ina makuhu onewo mo pumba kupanda mwendo mo engetela? Ka makhalo mamwani, ava va nga ti lamba tigondo ta txhetxhe va ti xaniswa ni kuhiswa ka tiphande, ku txi wombwa ti to hambi nzumani vathu va hya mndiloni. Ngu kuya ngu dibhuku dimwani di womba-wombako ngu matimu a Inquisição Espanhola di khene, vathu va va nga ti thangela mthumo wo hisetela vathu ti nga maha va ti pimisa ti to va txo pfisa vakaneti “txibaka txa kuhya nzumani kala kupinduka,” kasi ku ve huluka ti txi lava ve hinduka ti to va si ya hya nzumani. Ka makhalo o tala vathu va ti wona ti txi sunga kuphaxa ni kumaha sidilo kasi ku ve mana makatekwa. Vamwani va maha sidilo kasi kubhabha vafi va si va henyeli. Dikhombo da kona, tigondo ta Sathani kha ti tisi wuthavelo wa ditshuri. Hahanze keto, ti tisa kukarateka ni kuthava.

11. Maxaka ni vangana va nga womba txani ti to ve hi sinzisa kumaha ati ti lwisanako ni Bhiblia?

¹¹ Kuranda Txizimu ni Dipswi da txona ka hi tsanisa ti to hi engisa Jehovha hambi maxaka mwendo vangana va txi hi sinzisa kubelela ka simaho asi si lwisanako ni Bhiblia. Ti nga maha ve hi poyila, ve womba ti to hi si nga ni mhaka ni wu a nga fa. Mwendo ve womba ti to ati hi mahako ti na henyisa awu a nga fa se a na xanisa ava va hanyako. Hi nga di seketelisa kutxani ditshuri? Wona nzila yi hi nga ma thumisako ngu yona matshina awa a Bhiblia.

12. Ngu txihi txihena atxi txi lwisanako ni Bhiblia?

¹² Tiemisele ‘kuhambana’ ni tigondo ni sihena asi si lwisanako ni Bhiblia. (2 Vak. 6:17) Ka ditiko dimwani di manekako ka sitondolo sa Caribe ka linene la Antlatico, vathu vo tala va kholwa ku ngako m’thu a txi fa, a nga maha “txigono” e zumbela kuxanisa ava va nga mu henyisa. Dibhuku dimwani di kha  dona: “Txigono” txonetxo txi nga “dhukisela vathu m’gangani.” Se ti tolovelekile ka matiko a Afrika ti to ku di humelete dikhombo, kufenengetelwa sibuko ni mifota. Ngu mhaka muni? Vamwani va khona kha ti laveki to m’fi e wona khohe yakwe! Kota malanda a Jehovha, athu kha hi kholwi tigondo toneto, nem kumaha txilo txa tximwetxo atxi txi seketelako makuhu a Sathani!—1 Vak. 10:21, 22.

13. Ngu kuya ngu Jakobe 1:5, u nga maha txani ngako u txi kana-kana ngu tximaho mwendo txihena txo kari?

¹³ U nga maha txani ngako u txi kana-kana ngu tximaho mwendo txihena txo kari? Maha mkombelo ka Jehovha, ngu likholo kombela wutxhari. (Lera Jakobe 1:5.) Gwita u maha wuxolisisi ka mabhuku athu. U nga wotisa madhota a dibanza ti txi laveka. Ona ma na mbi kugela to maha tiya; kambe ma na kuvhuna ngu matshina a milayo ya Bhiblia o fana ni ya ma nga kombiswa hawa. Mbimo yi u mahako toneto, u tolovetisa “[mtamo wo alakanya, NM]” se mtamo wonewo wu na kuvhuna “kuhambanisa to tshura ni to biha.”—Vaheb. 5:14.

14. Hi nga mahisa kutxani ti to hi vayilela kukhunguvanyisa?

¹⁴ Hi txi ‘thuma tihi ni tihi, he maheni ngu moya wa kudhumisa Txizimu. Hi nga maheni txionho txo humba, mwendo kuva txikhunguvanyiso ka vamwani.’ (1 Vak. 10:31, 32) Ngako hi txi maha txisungo txo pateka ka txihena mwendo mkhuwo wo kari, hi fanete hi pimisa ngu nzila yi txi no gwesa ngu yona vamwani, ngutu-ngutu Makristu kulothi. Kha hi ti lavi kukhunguvanyisa vamwani! (Marku 9:42) Hi tshumela hi lava kuvayilela kuhenyisa ava va i si ngako Tifakazi. Lirando li na maha ti to hi womba-womba ngu txixonipho, i ku ti ti dhumisako Jehovha. Phela athu hi na mbi poyila vathu mwendo sihena sawe. U nga divali ti to lirando, li ni kudikha! Ngako hi txi li kombisa ngu nzila yi yi wonekako ni kupfisiseka, ti nga maha hi rengisa timbilu ta vakaneti vathu.

15-16. a) Ngu kutxani i di wutxhari ti to vamwani ve ti ziva ati u kholwako ka tona? Womba txikombiso. b) Hi nga ma thumisisa kutxani mapswi a Varoma 1:16?

¹⁵ Ti veke ha kubasani to awe u Fakazi ya Jehovha. (Isaya 43:10) Ti nga maha u wona ti txi hehuka kuwonisana ni txiemo ngako maxaka ni vaakelani vako va txi tiziva ti to awe  u khozela Jehovha. Francisco, wa Moçambique a khene: “Mbimo yi ani ni msikati wangu Carolina hi nga gonda ditshuri, hi gete maxaka athu ti to kha hi swi kambe hi txi khozela vafi. Kambe txisungo txathu txi dukilwe mbimo yi mkoma wa Carolina a nga luza. Ati ti nga toloveleka ka wukhalo wathu ngu ti to txirumbi txi sambiswa ngu sihena sa wukhongeli. Se ngu magwito, dixaka da m’fi di otela hale ku nga theketwa mati ale. Kuwombwa to sihena soneso si mahelwa kurengisa moya wa m’fi. Maxaka a Carolina ma ti emete ti to i va ene a ku ya otela.”

¹⁶ Francisco ni msikati wakwe va mahile txani? Francisco a khene: “Aku hi randako Jehovha ni kulava ku mu tsakisa, kha ha tumela kubela ka txihena txonetxo. Maxaka a Carolina ma ti nga mifi ya malanga. Va ti kha vona athu kha hi khatale ngu vafi, se va na mbi hi pfuxela mwendo ku hi vhuna ka to kari. Aku se hi nga ti va txhamusete kale ati hi kholwako ka tona, kha ha lava kuwomba txilo va di ngadi vhutukile. Mamwani maxaka ma ti hi emelela ma txi khona se hi ti va txhamusete. Ku di pindile mbimo, kuhenya ka maxaka a Carolina kuboxile, se hi si koti kumaha kudikha. Phela vamwani va tile mtini kwathu ve ta kombela mabhuku ya hi gondako.” Kha hi na mbi thuka hi va ni tingana to lwela ditshuri mayelano ni vafi.—Lera Varoma 1:16.

17. Hi nga vhunwa ngu kutxani ti to hi va mngana wa ditshuri ka mwanathu wu a nga felwa?

¹⁷ Ngako mwanathu a di fetwe, hi nga maha ti hi ti kotako ti to hi va ‘[“mngana wa ditshuri,” NM] se ngu mbimo ya xomulo hi na va mwanawe.’ (Mavingu 17:17) Hi nga mahisa kutxani ti to hi va “mngana wa ditshuri,” ngutu-ngutu loko mwanathu wu a nga felwa a txi sinziswa kubela ka sihena sa walo? Hi nga vhunwa ngu matshina mambidi a milayo ya Bhiblia.

18. Ngu kutxani Jesu a di dite? Hi nga gonda txani ka txikombiso txakwe?

¹⁸ “Dila ni va va dilako.” (Var. 12:15) Ti nga maha hi pwata ni mapswi o thavelela awu a dilako. Mbimo yimwani kudila kumweko  nayo ti nga mu thavelela. Mbimo yi Lazaru mngana wa Jesu a nga fa, Maria, Marta ni vamwani va dite. Mbimo yi Jesu a nga hoka, ku di pindile mune wa masiku, nene ‘a dite’ hambiku a nga txi ti ziva ti to a ndi na mu wusa. (Joh. 11:17, 33-35) Ati Jesu a nga ti pfisa tona ngu lifo, ti kombisa ati Jehovha nene a ti pfisako tona. Ti txi tshumela ti kombisa nzila yi Jesu a nga ti va randa ngu yona, eto ngu ditshuri ti thavelete Mariya ni Marta. Ngako vanathu va txi wona lirando lathu, va ti wona ti to kha va nga vokha, va hagari ka vathu ava va vhunako.

19. Hi nga yi thumisisa kutxani Ekleziyaste 3:7 hi txi thavelela mwanathu wu a nga felwa?

¹⁹ “Mbimo ya kumalala ni mbimo ya kuwomba-womba.” (Ekl. 3:7) Yimwani mbimo hi nga thavalela mwanathu ngu mu engisela mbimo yi a womba-wombako. Tumelela mwanathu e tula mbilu yakwe, u nga henyiswi ngu “mapswi o mbi pfisiswa” aya a nga thukako e ma womba. (Jobe 6:2, 3) Ti nga maha a di engetetwe kupanda ngu kujujwa msungo ngu maxaka aya i si ngako Tifakazi. Ngu toneto, maha mkombelo nayo. Kombela ‘Muengiseli wa mikombelo’ ti to e mu ninga mtamo ni kupfisisa. (Mas. 65:2) Ngako txiemo txi txi tumela, lera nayo Bhiblia. Mwendo u lera nayo mhaka yo kari yi ku mu ka mabhuku athu, yo fana ni matimu aya ma thavelelako.

20. Hi na gonda txani ka msungo wu wu londiselako?

²⁰ I lungelo ya hombe hi ku nayo kuziva ditshuri mayelano ni vafi kumweko ni themba yo tsakisa ngu va va ku mayivani! (Joh. 5:28, 29) Se, ngu mapswi ni simaho, he seketeleni ditshuri da Bhiblia ngu txibindi ni kuvhuna vamwani ngako hi ni di mkhanjo. Ka msungo wu wu londiselako, hi na wona nzila yimwani ayi Sathani a kanganyisako vathu ngu yona, i ku wuñanga. Hi na ta gonda ti to ngu kutxani ti txi lava hi vayilela simaho ni misakano ayi yi ku ni mlawu wa madhimoni.