INA tiho ti u navelako ku ti maha dibanzani kambe u si ti kotiko ku ti hokelela? Ti nga maha i di malungelo aya vamwani va ku nawo, wutixamuleli wo kari dibanzani, mwendo txiavelo atxi u nga txi txi khatalela. Kambe, ngu mhaka ya dihanyo, timale, mwendo wutixamuleli wa mwaya ti kumaha u si tikoti kuhokelela makungo onewo. Mbimo yimwani ti nga maha ti di lavile u leka txiavelo txi u nga txi txi dhunda ngu mhaka ya kutxitxa ka mkongomiso ka sengeletano. Se, u nga tipfa u si mahi to tala nga ti u nga ti navelisa tona. Ka siemo so nga soneso, ta pfisiseka ngako u txi gumelwa ngu litsako. Hambiketo, u nga ma xulisa kutxani matipfelo o fana ni dikhodho, kunyenyezeka mwendo kuswireka? U nga simamisa kutxani u va ni litsako?

Hi nga gonda to kari mayelano ni kusimama hi va ni litsako loko hi txi xolisisa txikombiso txa Johani Mubhabhatisi. Johani a ti ni malungelo o sawuleka, hambiketo ene a si ti zivi ati ti ndi no humelela ka wutomi. Ti nga maha a sa pimisa to a nga thuka e heta mbimo ya lapha a di jele kupinda ayi a nga heta a txi txhumayela. Hambiketo, ene kha guma mtamo ni ku a simamile e va ni litsako wutomi wakwe wotshe. Nji txani txi nga m’vhuna? Athu hi nga simamisa kutxani hi va ni litsako hambi hi txi manana ni sikarato?

Ngu Abril wa 29 EC, Johani a khatile kuthuma ka txiavelo txakwe txo lulamisela nzila ya Mesiya, a txi khene: “Hundulukani, nguko wu hafuhi Mfumo wa nzumani.” (Mat. 3:2; Luka 1:12-17) Vo tala va tumete txirambo. Mabutho o tala ma tile ngu ka makhalo o hambana-hambana ku ta engisela didungula dakwe, vo tala va tsakete ve tshumela ve bhabhatiswa. Johani a vile ni txibindi txo gela vakhongeli vale vo tigela mayelano ni wulamuli wu wu nga ti va rinzete ngako va si txitxi. (Mat. 3:5-12) Ka mthumo wakwe wotshe, ta lisima ngutu ati a nga maha ngu bhabhatisa Jesu ngu Outubro wa 29 EC. Se, kukhukhela ka mbimo yoneyo, Johani a txi kongomisa vathu ku ve londisela Jesu, i ku Mesiya wu va nga ti thembisilwe.—Joh. 1:32-37.

Jesu a wombile tiya mayelano ni mthumo wo sawuleka wa Johani: “Hagari ka vanana va va nga velekwa ngu wamsikati, kha ka maneka wa  hombe wo pinda Johani Mubhabhatisi.” (Mat. 11:11) Ti hakubasani ti to Johani a ti tsaka ngu makatekwa ya a nga ti ma mana. Kufana ni Johani, Makristu nyamsi ma mana makatekwa o tala. Wona txikombiso txa Terry. Ene ni msikati wakwe Sandra va vile ka mthumo wa mbimo yotshe kudingana 50 wa malembe. Terry a womba tiya: “Ni ve ni malungelo o tsakisa ngutu. Ni thumile kota nyaphandule, Bhetele, nyaphandule wo sawuleka, muwoneleli wa txigava, muwoneleli wa m’ganga ni ku konkuwa ni tshumete ni thuma kota nyaphandule wo sawuleka.” Ta tsakisa ku va ni siavelo so sawuleka, kambe nga ha hi no wona ngu kona ka txikombiso txa Johani, ti to hi simama hi va ni litsako ti lava mizamo mbimo yi siemo sathu si txitxako.

Johani a simamile e va ni litsako nguko a nga ti kombisa kubonga malungelo ya a nga ti nawo. Alakanyisisa ngu tiya: Msana kova Jesu a di bhabhatisilwe, valondeteli va Johani va txi ya ve pumbeka kambe va Jesu va txo engeteleka. Ngu toneto valondeteli va Johani va tile kwakwe va ta khene: Jesu “wa bhabhatisa nene, se votshe va ya kwakwe.” (Joh. 3:26) Johani a to xamula a txi khene: “Nyamne wa msikati ngu mteki, se pheleketi ya mteki yo mu bangalata ni ku mu engisa, yi tsaka ngu kutsaka ka hombe, ngako yi txi pfa dipswi da mteki: Aliya ngu lona litsako langu, lona li hetisekile.” (Joh. 3:29) Johani kha palisana ni Jesu, hambi kupimisa to mthumo wakwe se i si nga wa lisima ngu mhaka ya ku mthumo wa Jesu i nga ti wa lisima ngutu. Hahanze keto, Johani a simamile e va ni litsako nguko a ti ninga lisima mthumo wakwe wa wu “pheleketi.”

Mawonelo aya Johani a nga ti nawo ma mu vhuni ku e va ni litsako hambiku ti nga si hehuki. Ngu txikombiso, Johani i ti Mnazira se a si tumelelwi kusela vhinya. (Luka 1:15) Jesu a wombile tiya mayelano ni mahanyelo a Johani: ‘Nguko a tile, a si dyi, a si seli.’ Kambe, Jesu ni valondeteli vakwe va si nga ni mlayo wonewo, se vona va ti hanya kufana ni vathu vamwani. (Mat. 11:18, 19) Johani a si mahi sidiwukiso kambe, a txi ti ziva to vagondiswa vamwani va Jesu ava i nga ti valondeteli vakwe va ti maha sidiwukiso. (Mat. 10:1; Joh. 10:41) Hahanze ko tumelela kuhambana aku ku nga tiho hagari ka vagondiswa vakwe ni va Jesu, ene a simamile ka txiavelo txakwe.

Ngako nathu hi txi ninga lisima siavelo sathu hi na va ni litsako. Terry awu a nga wombwa ka msungo wuwa a khene: “Ni ti alakanyisisa ngu sotshe siavelo si ni nga ningwa.” A txi wona msana ka mthumo wa mbimo yotshe a khene: “Kha ni ti soli kambe ni khumbula timhaka to tsakisa ngutu.”

Hi nga kulisa litsako lathu ka mthumo wa Jehovha ngu kualakanyisisa ngu ti ti mahako txiavelo txo kari txi va txa lisima. I lungelo ya hombe ku va “vavhuneteli va Txizimu.” (1 Vak. 3:9) Kufana ni tximaha txa lisima txi tshurako ngako txi txi xayiswa, kualakanyisisa ngu lungelo yo thumela Txizimu ti na hi vhuna kusimama hi va ni litsako. Hi na mbi zumbela kudinganisela mthumo wathu ni wa vamwani. Ni ku hi na mbi ma wonela hahatshi malungelo athu ngu kuwona a vamwani.—Vag. 6:4.

Ti nga maha Johani a txi ti ziva to mthumo wakwe wu ndina ema, kambe a si ti zivi to wu ndi na ema konaha ni konaha. (Joh. 3:30) Ngu dilembe da 30 EC, msana ka 6 wa mitxima a di bhabhatisile Jesu, ene a khotetwe ngu Mkoma Herodha. Hambiketo, ene a mahile totshe kasi kuningela wufakazi. (Marku 6:17-20) Nji txani txi nga m’vhuna kusimama ni litsako ka totshe tiya? Nguko a nga txi veka mapimo akwe ka timhaka ta moya.

Mbimo yi Johani a nga ti jele ene a mani madungula mayelano ni mthumo wa Jesu. (Mat. 11:2; Luka 7:18) Johani a ti kholwa to Jesu i ti ene Mesiya, kambe ti nga maha a di ti wotisile to ene a ndi na hetisisa ngu nzila yihi totshe ti Mibhalo yi ti wombako ngu ngene. Aku Jesu a  nga ndi no va mkoma ina a ndi na khata kufuma ka yona mbimo yile? Ina a ndi na mu humisa jele? Johani a ti lava kuziva tixamulo ta siwotiso soneso, se a rumete valondeteli vambidi ve ya wotisa Jesu ku: “Ngawe awu a tako mwendo hi ngadi hi verela mmwani kani?” (Luka 7:19) Mbimo yi va nga wuya va ti ta mu txhamusela ti to Jesu a ti maha sidiwukiso. Jesu a va rumile ku ve ya gela Johani to: “Mabhofu ma wona, silema sa tsimbila, va tshekela va basiswa, maphanzeve ma engisa, vafi va wuswa, sisiwana sa txhumayelwa Evhangeli.”—Luka 7:20-22.

Ti ha kubasani to Johani a tsanisilwe ngu didungula donedo. Ti mu kholwisile taku Jesu ngu ditshuri a ti hetisisa wuprofeti wa wu Mesiya. Hambiku kuhoka ka Jesu ku nga ti si na kumaha to Johani e humiswa jele, ene a txi ti ziva to mthumo wakwe i si nga wa mahala. Ti si nga ni mhaka ni siemo si a nga ti manana naso, a ti ni txivangelo txo simama e tsaka.

Kufana ni Johani, ngako hi txi veka mapimo ka timhaka ta moya, hi na tsanisela ngu litsako ni kutimisela. (Vakl. 1:9-11) Hi nga maha toneto ngu kulera Bhiblia ni kualakanyisisa ngu ti hi ti gondako, se hi na pfisisa to mthumo wathu ka Txizimu hi nga wa mahala. (1 Vak. 15:58) Mwanathu Sandra a khene: “Kulera Bhiblia ditshiku ni ditshiku ti ni vhuni kutshuketela hafuhi ni Jehovha. Ti ni vhuna kupimisa ngu Jehovha i si nga ngu ngani.” Hi txi ti ninga mbimo yo wona mthumo awu vathu va wu mahako ka Jehovha, eto ti na hi vhuna kwa mbi zumba hi txi pimisa ngu ngathu, kambe hi wona ti Jehovha a mahako. Sandra a tshumete a txi khene: “Mavhidhiyo ya Broadcasting^® a mtxima ni mtxima ma hi vhuna kutipfa hi di hafuhi ni sengeletano ni ku hi vhuna kusimama ni litsako.”

Ka yona mbimo yile ya yidotho ayi Johani a nga txhumayela ngu “moya ni mtamo wo fana ni wa Elija” ene i di “wo xaniseka” mwendo wa matipfelo kufana ni nathu. (Luka 1:17; Jak. 5:17) Ngako hi txi tekelela txikombiso txakwe txo kombisa kubonga ni kuveka mapimo athu ka timhaka ta moya, nathu hi nga simama hi va ni litsako ka mthumo wathu wa Mfumo ti si nga ni mhaka ni ti ti no hi humelela.