1. Makristu ma fanete me maha txani ti to me weta ka livilo la wutomi wo mbi na magwito?

MAKRISTU ma ka livilo la wutomi wo mbi na magwito. Mwendo hi ngadi kukhata kututuma mwendo se hi ni malembe, ti lava hi simama hi tutuma kala hi hoka magwito. Txialakanyiso atxi Paulo a nga ninga Makristu a Filipiya txi nga hi vhuna ti to hi humelela ka livilo lathu. Mbimo yi va nga amukela dipapilo da Paulo, vamwani ti nga maha se va ti ni malembe o tala va txi thumela Jehovha. Phela va ti tutuma kwati, kambe Paulo a va khumbutisile ti to ti lava ve simama ve tutuma ngu kutimisela. Ene a ti lava ti to ve simama ve londisela txikombiso txakwe txo “tsimbila kuya magwito.”—Vaf. 3:14.

2. Ngu kutxani txialakanyiso txa Paulo txi nga ti hokile ngu mbimo Filipiya?

² Txialakanyiso txa Paulo txi ti hokile ngu mbimo. Vanathu va ti xaniswa kukhukhela makhatoni ka kusimekwa ka dibanza. Ngu dilembe da 50, Paulo ni Silasi va tumete txirambo txa Txizimu txo khene: “Ngono Makedhoniya.” (Mith. 16:9) Se vona va to tsula Filipiya ve va txhumayela mahungu a manene. Kona kheya, va ti ya mana Lidhiya, awu ‘Mkoma a nga tula mbilu yakwe, kasiku e engisa’ mahungu a manene. (Mith. 16:14) Kha swela, ene ni vamwayani kwakwe va to bhabhatiswa. Kambe, Sathani a txo wonetela. Majaha a didhoropani ma to ñola Paulo ni Silasi me va yisa ka valamuli ve ya va hembela makuhu o khene va wusa vhilinganya didhoropani mule. Toneto ti mahile to Paulo ni Silasi ve pekwa, ve khotelwa ve tshumela ve gelwa ti to ve huma didhoropani mule. (Mith. 16:16-40) Ina vona va gumile mtamo? Nadha! Se vanathu vale va dibanza dile da diphya ko? Vona va timisete, ve hi vekela txikombiso txa txinene! Kha ti kanakanisi  to vona va tsanisilwe ngutu ngu txikombiso txa Paulo ni Silasi.

3. Ngu tihi ati Paulo a nga txi tiziva? Ngu sihi siwotiso asi hi no bhula ngu sona?

³ Paulo a ti ti emisete kwa mbi guma mtamo. (2 Vak. 4:16) Ngu toneto, ene a txi ti ziva to kasi ku e tutuma kala magwito, ti ndi na lava e zumba a di vekile mapimo ka livilo lakwe. Hi nga gonda txani ka txikombiso txa Paulo? Ngu sihi sikombiso sa masiku a ngweno si si kombisako ti to hi nga xula sikarato o va sihi ni sihi? Ni ku, themba yathu ya mangwana yi nga hi vhunisa kutxani ti to hi ti emisela kwa mbi guma mtamo?

4. Paulo a simamisile kutxani e txhumayela ku si nga ni mhaka ni siemo sakwe?

⁴ Alakanya ngu totshe ati Paulo a nga txi maha mbimo yi a nga bhalela Vafilipiya. Ene a ti khotetwe Roma. A si na kutsimbila e txhumayela. Kambe a ti zumba a di ñolekile ngu kutxhumayela ava va nga ti mu pfuxela ni kubhala mapapilo me ya ka mabanza a kule. Ngu ha kufanako, ni nyamsi Makristu o tala aya ma si ti kotiko kuhuma, ma londola kutxhumayela ava va va pfuxelako. Va tshumela ve bhalela mapasi ava ti si kotekiko ku ve manana navo.

5. Ngu kuya ngu Vafilipiya 3:12-14, nji txani txi nga vhuna Paulo ti to a si tsulupetwi?

⁵ Mpostoli Paulo kha tumelela kuhumelela kwakwe i di ngadi mfarisi mwendo tiphazamo takwe ta kale ti mu tsulupeta kuthumela Jehovha. Ene a ti khene “kudivala ati ti ku msana” i ti ta lisima kasi “kukarateka ni londeta asi si ku masoni,” i ku kuweta livilo ngu nzila ya yinene. (Lera Vafilipiya 3:12-14.) Ngu tihi ati ti nga vako ti di tsulupetile Paulo? Txo khata, ati gondile sikolwa sa hombe ngutu. Hambiketo, ene a ti woni kota “nzambwa.” (Vaf. 3:3-8) Txa wumbidi, kha tumelela kutipfa mnando ku mu thela dikhodho ngu mhaka yo xanisa Makristu. Se txa wuraru, kha nga pimisa to se a mahile to tala ka Jehovha. Paulo a ti veka mihando ka mthumo wakwe wa Wukristu ku si nga ni mhaka ni kubetwa jele, kupekwa, kubaliselwa ngu marigwi ni tiphango ta tingalava kupata ni kupwata so dya ni siambalo. (2 Vak. 11:23-27) Hambi keto, ku si nga ni mhaka ni ti se a nga ti mahile mwendo ti nga mu humelela, Paulo a ti ti ziva to a fanete e tsimbila. Nathu ku laveka hi maha toneto.

6. Ngu tihi timwani “ati ti ku msana” ati ti nga lavako hi ti divala?

⁶ Hi nga mu etetelisa kutxani Paulo ka “kudivala ati ti ku msana”? Ti nga maha vamwani kwathu ti txi lava ve lwa ni dikhodho ngu mhaka ya sionho sa kale. Ti di ngeto, u nga khata kugonda ngu digandelo da m’tirulo wa Jesu! Ngako hi txi gonda, hi alakanyisisa, ni kumaha mkombelo ngu mhaka yoneyo ya lisima, ti nga hi vhuna kuzumba hi si karateki ti si laveki. Hi nga leka ku ti xanisa ngu mhaka ya sionho asi hambi Jehovha a nga hi divalela. Wona gondo yimwani yi hi nga yi gondako ka Paulo. Ti nga maha vamwani va di lekile mithumo ya timale ti to ve thumela Jehovha. Ti di ngeto, hi divala ta msana ngu kulamba kutshumela hi wonetela silo sa nyama asi hi nga thukako hi di si lekile. (Mit. 11:4-6; Ekl. 7:10) “Kudivala ati ti ku msana” ti nga pata ni mthumo wu hi nga vako hi di wu mahile ka Jehovha mwendo sikarato asi hi nga si timisela mbimo yi yi nga pinda. Phela kuwona ati Jehovha a nga hi mahela mbimo yi yi nga pinda ti nga hi tshuketisa hafuhi  nayo. Kambe kha hi lavi kumaha ngu kudefaa, hi alakanya to se hi thumile.—1 Vak. 15:58.

7. Ngu kuya ngu 1 Vakorinto 9:24-27, kulaveka txani ti to hi ganya ka livilo la wutomi? Womba txikombiso.

⁷ Pawulo a ma pfisisile kwati mapswi awa a Jesu: “Zamani ngu mtamo.” (Luka 13:23, 24) Kufana ni Kristu, Paulo a txi ti ziva to a ti fanete kuzama ngu mtamo kala magwito. Ngu toneto a fananisile wutomi wathu kota Makristu ni livilo. (Lera 1 Vakorinto 9:24-27.) Awu a tutumako a fanete e veka mapimo aha a ku ya gwitela kona, e vayilela sikhulumeta. Ngu txikombiso, ti nga maha vatutumi va txi tutuma ngu nzila ayi ku nga fola sitolo ni simwani so tsulupetela. Alakanya ngako awu a tutumako a txo ta atxi ema e wona asi si kombiswako sitolo! Ene a nge ganyi! Nanathu hi fanete hi vayilela sikhulumeta ka livilo lathu la wutomi. Hi txi zumba hi di vekile mapimo athu ka hakhelo, hi zama ngu mtamo kufana ni Paulo, hi na yi mana hakhelo!

8. Ngu sihi sikarato siraru asi hi no gonda ngu sona?

⁸ Konkuwa he bhuleni ngu sikarato siraru asi si nga hi godholisako. Txo khata, ngu loko ati hi nga ti ti rinzete ti si humeleli ngu mbimo ya kona. Txa wumbidi, hi txi gumelwa ngu mtamo ngu mhaka ya tanga. Txa wuraru, sikarato so mbi pinda. Hi nga wuyelwa ngu kuziva to vamwani va si xulisile kutxani.—Vaf. 3:17.

9. Ngako ati hi ti rinzelako ti si humeleli ti nga hi gwesisa kutxani?

⁹ Ngako ati hi ti rinzelako ti si humeleli. Ngu mtumbuluko wathu hi emela silo sa sinene asi Jehovha a nga hi thembisa. Phela, mprofeti Habhakuki a kombete Jehovha ku e gumisa wubihi wu wu nga ti ditikoni ka Judha, kambe Jehovha a mu gete ku khene a na “verele.” (Hab. 2:3) Hambi keto, ngako ati hi ti rinzelako ti si hoki, ti nga thuka ti hi godholisa. Hi nga guma mtamo. (Mav. 13:12) Eto ti humelete ngu ma 1900. Ka yoneyo mbimo ava va nga ti sawutwe va ti emete kumana  hakhelo yo ya nzumani ngu 1914. Kambe, mbimo yi ti nga mbi humelela, vanathu vonevo vo thembeka va mahile txani ka txikarato txonetxo?

10. Mpatwa wumwani wu mahile txani mbimo yi wu nga mbi amukela themba yo ya nzumani?

¹⁰ Wona txikombiso txa vanathu vambidi va nga manana ni txikarato txonetxo. Mwanathu Royal Spatz a bhabhatisilwe ngu 1908 a di ni 20 wa malembe. Ene a ti tsaniseka ngutu to, na i si nga kale a na tsula nzumani. Ngu 1911, a wutile dihorana, se a di gete ku khene: “Wa ti ziva ati ti no humelela ngu 1914. I di ti to hi na txhadha, hi nga sweliseli!” Ina mpatwa wuwa, wu lekile kututuma ka livilo la wutomi mbimo yi wu nga mbi amukela hakhelo yawe yo ya nzumani ngu 1914? Ahim-him, nguko ta lisima kwawe i ti kutsakisa Jehovha, i si nga kumana hakhelo. Va ti tiemisete kututuma ngu kutimisela. Phela Royal ni Pearl va simamile ve thembeka kala ve heta txiavelo txawe txa ha mafuni ngu malembe o tala. Ditshuri to u emete kuwona Jehovha a txi basisa ditina dakwe ni wukoma wakwe ni kuhetisisa sotshe sithembiso sakwe. Tsaniseka to sithembiso soneso si na hetiseka ngu mbimo ayi Jehovha a nga yi sawula. Kala ka mbimo yoneyo, he simameni hi zumba hi di bhisi ngu kuthumela Txizimu, hi si tumeleli kuswela ka ti hi ti rinzelako ti hi godholisa.

11-12. Hi nga simamisa kutxani hi thumela Jehovha hambi hi txi manana ni malwati? Womba txikombiso.

¹¹ Kugumelwa ngu mtamo ngu mhaka ya tanga mwendo malwati. Kuhambana ni vatutumi va mapalisana, awe kha ti lavi u va ni mtamo mmidini ti to u tsana ngu didhawa da moya. Phela hambi ava va si ngako ni mtamo va ngadi va txi ti lava kumahela to tala Jehovha. (2 Vak. 4:16) Ngu txikombiso, mwanathu Arthur Secord * wa 88 wa malembe, awu a nga thuma Bhetele 55 wa malembe, a ti lwala. Ditshiku dimwani dhokodhela a mu tshuketete ha m’bhedhoni kwakwe. Ngu mapswi a manene a ti khene: “Mwanathu Secord, mmidi wuwa wu tsimbiti mipfhuka yo tala ka mthumo wa Jehovha.” Kambe Arthur a si veki mapimo akwe ka ti a nga maha kale. A to muwonetela, e sekanyana a txi khene: “Ya, ditshuri. Kambe ta lisima hi nga ti hi nga maha. Ngu ti hi mahako kukhukhela nyamsi kala masoni.”

¹² Ti nga maha se i di kale u txi thumela Jehovha kambe konkuwa u ti pfa nga kumahi to tala nga kale ngu mhaka ya malwati. I di eto, u nga godholi. Tsaniseka to Jehovha wa  wu khumbula mthumo wu u nga mu mahela msana. (Vaheb. 6:10) Konkuwa, khumbula to ku ti ningetela ka mthumo wa Jehovha hi nga kumaha ta tingi ka Jehovha. Hahanze keto, hi kombisa to hi ti ningetete ka Jehovha ngu kuva ni mawonelo a manene ni kumaha ti hi nga ti kotako. (Vakl. 3:23) Jehovha wa pfisisa siemo sathu ni ku kha rinzeli ku hi mu mahela to pinda ti hi ti kotako.—Marku 12:43, 44.

13. Mhaka ya mwanathu Anatoly ni Lidiya yi hi kuzetisa kutxani kusimama hi tsimbila hambi hi txi va ni sikarato so tala?

¹³ Sikarato so mbi pinda. Malanda mamwani a Jehovha ma tsanisete sikarato ni kuxaniswa malembe o tala. Ngu txikombiso, Anatoly Melnik * a ti ni 12 wa malembe mbimo yi tate wakwe a nga ñolwa e betwa jele ni kuyiswa Sibéria i nga ti mpfhuka wa 7.000 km ni Moldávia amu va nga ti zumba kona. Ku di pindile dilembe, Anatoly, mame wakwe, ni vakokwani vakwe ni vona va ñotwe ve yiswa Sibéria. Ngu mbimo, va txi ti kota kuya mitshanganoni ka txidhoropana tximwani i nga ti mpfhuka wa 30 km, ve tsimbila ka marigwi a jelo, ku txi titila ngutu ta tinene. Msana keto, mwanathu Melnik a hetile 3 wa malembe a di jele, kule ni msikati wakwe Lidiya ni mwanana wawe wa dihorana a nga ti ni dilembe dimwedo. Ku si nga ni mhaka ni sikarato siya, Anatoly ni mwaya wakwe va thumete Jehovha ngu kuthembeka. Konkuwa ene a ni 82 wa malembe, Anatoly a thuma Bhetele ka Ásia Central ka Komisawu ya Didhavi. Kufana ni Anatoly ni Lidiya, he simameni hi maha totshe ti hi ti kotako ka mthumo wa Jehovha, hi tsanisela nga ti hi nga mahisa tona masiku msana.—Vag. 6:9.

14. Nji txani atxi Paulo a nga txi wona to a fanete e maha ti to e mana hakhelo?

¹⁴ Paulo a ti tsaniseka to a ndi na sikota kuheta livilo ni kumana hakhelo. Kota msawuleki, a ti emete kumana ‘txhatxhazelo ya kuxula ayi a dhanelwako yona nzumani ngu Txizimu.’ Hambi keto, kasi ku e mana hakhelo a ti woni to ti lava e simama e “tsimbila.” (Vaf. 3:14) Paulo a bhute ni Vafilipiya ngu txikombiso txa txienene ti to e va vhuna ve veka mapimo awe ka hakhelo yawe.

15. Ngu kuhi kuhambana aku Paulo a nga kukombisa ka kuva Muroma ni ku va Mkristu kasi kuvhuna vasawuleki ve simama ve “tsimbila”?

¹⁵ Paulo a khumbuxetile Makristu a Filipiya ti to vona va ndi na ya hanya nzumani.  (Vaf. 3:20) Ngu kutxani ti nga txi lava ve khumbula toneto? Ka masiku onewo, ku va Muroma ti txi tekwa i di ta lisima ngutu ta tinene. * Hambi keto, Makristu aya i nga ti vasawuleki ma ti lumba mfumo wa wunene ngutu awu wu ndi no va katekisa. Se eto ti ti pala ngutu ku va Muroma! Ngu toneto, Paulo a kuzetile Vafilipiya a txi khene: “Khutalani kuhanya dwe ngu tifanelo ta Evhangeli ya Kristu.” (Vaf. 1:27) Nyamsi, Makristu aya i ku vasawuleki ma hi vekela txikombiso txa txinene txo simama me tsimbila kasi ku me mana hakelo yawe ya wutomi wo mbi guma nzumani.

16. Ngu kuya ngu Vafilipiya 4:6, 7 hi fanete hi maha txani ku si nga ni mhaka ni themba yathu?

¹⁶ Mwendo hi ni themba ya ha mafuni mwendo yo ya nzumani, hi fanete hi simama hi tsimbila ti to hi mana hakhelo. Ku si nga ni mhaka ni siemo sathu, hi nga woneni silo asi si ku msana; nem kuleka txilo txi hi vhalela kukula ngu didhawa da moya. (Vaf. 3:16) Ti nga maha hi txi wona nga txithembiso txa swela mwendo hi di ni sikarato sa dihanyo. Ti nga maha se hi di tsanisete kuxaniswa malembe o tala. Hambi ka toneto, hi “nga karatekeni ngu txilo.” Kambe, he ziviseni Txizimu sikombelo ni minavelo yathu, se txona txi na hi ninga kuthutha aku ku pindako wotshe wuzivi.—Lera Vafilipiya 4:6, 7.

17. Hi na ta gonda ngu txani ka msungo wu wu londiselako?

¹⁷ Kufana ni m’tutumi awu a ti karatako ngutu mbimo yi a hokako magwito, nathu he zumbeni hi di vekile mapimo athu ka magwito a livilo lo ya kuhanyiswani. Ku si nga ni mhaka ni siemo sathu, he ti karateleni kutsimbila ngu litsako hi txi lwela silo sa sinene asi si ku masoni. Hi nga maha txani ti to hi tsimbila hi si mwalali ni kusimama hi timisela? Msungo wu wu londiselako, wu na hi vhuna ku thangetisa ati ti fanelako ti to hi “kota kusawula ati i ku ta tinene ngutu.”—Vaf. 1:9, 10.