1. Marta a ti tsaniseka ti to ku na humelela txani ngu ndiyakwe? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

MARTA mngana wa Jesu awu i nga ti m’gondiswa wakwe, a ti karatekile ngutu. Ene a ti fetwe ngu ndiyakwe Lazaro. Kambe ngu yihi themba yi Marta a nga ti nayo? Jesu a ti khene: “Ndiyako a na wuka.” Mapswi onewo ti nga maha ma di mu thavelete. Ene, a ti themba txithembiso txa Jesu, a ti khene: “Na ti ziva ti to a na wuka ka vafi ngu ditshiku do gwitisa.” (Johani 11:20-24) Ene a ti tsaniseka ti to a na ta wuka ka vafi mbimo yi yi tako. Kambe msana keto, Jesu a mahile txidiwukiso txo xamalisa. Ene a wusile Lazaro ditshiku donedo.

2. Ngu kutxani u di fanete u va ni themba yo fana ni ya Marta?

² Athu hi nge emeli ti to Jehovha mwendo Jesu ve wusa maxaka athu nyamsi. Kambe, kufana ni Marta hi nga tsaniseka ngu nzila yihi ti to Jehovha a na ta wusa vafi mbimo yi yi tako? Phela ti nga maha u di fetwe ngu mwamna, msikati, mame, tate, kokwane mwendo mwanana wu u m’dhundako. Ditshuri ti to u yi emete ngu maso o bhiliva mbimo yi u no ta  wona maxaka ako u tshumela u bhula nawo. Ngu toneto, kufana ni Marta u ni txivangelo txo tsaka u txi: ‘Na ti ziva ti to dixaka dangu di na ta wuka ka vafi.’ Konkuwa nda lisima ku mmwani ni mmwani wathu e alakanyisisa ngu themba yi hi ku nayo yi yi kholwisako.

3, 4. Ngu tihi ti Jesu a nga ti maha? Ni ku ngu kutxani toneto ti di tsanisile themba ya Marta?

³ Marta a ti zumba hafuhi ni Jerusalema ni ku ti nga maha a sa mu wona Jesu a txi wusa mwanana wa noni yi yi nga ti hanya Nayimi hafuhi ni Galileya. Kambe ti nga maheka a di tipfite. Ni ku ti nga maha a di pfite ti to Jesu a wusile mwanana wa txihoranana wa Jayiro. Ava va nga ti ti ho nyumbani va “tiwoni ti to a ti fite.” Se Jesu a to mu ñola ngu diwoko, e guleta dipswi, a txi khene: “M’horana, wuka.” Se ene kunukunuko a to wuka. (Luka 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Marta ni mnanda wakwe Maria va ti zivile ti to Jesu a txi hanyisa vo lwala. Se vona va ti kholwa ti to i di ku Jesu a ti ti ho Lazaro nga a sa fa. Kambe ene se a ti fite. Ngu yihi themba yi Marta a nga ti nayo? Wona ti to ene a ti khene Lazaro a ndina tshumela e hanya mbimo yi yi tako, “ka ditshiku do gwitisa.” Nji txani txi nga txi mu tsanisekisa? Ni ku awe u nga tsaniseka ngu nzila yihi ti to ku na va ni ku wuka ka vafi, ati ti patako ni kuwuswa ka maxaka ako?

⁴ Ku ni sivangelo sa lisima asi si nga hi mahako hi va ni likholo ka kuwuka ka vafi. Konkuwa hi na bhula ngu simwani sa sivangelo soneso. Sona hi na si xolisisa mu ka Bhiblia. Si nga hi vhuna kutsanisa likholo lathu lo tshumela hi wona maxaka athu.

5. Ngu kutxani Marta a nga ti tsaniseka ti to Lazaro a na wuswa?

⁵ Wona ti to Marta kha nga womba ku: ‘Ni themba ti to ndiyangu a na wuka.’ Kambe a ti khene: “Na ti ziva ti to a na wuka.” Ngu kutxani? Nguko ene a ti pfite ku txi bhulwa ngu ku wuswa ka vafi aku ku nga ti mahekile mbimoni ya kale. Ti nga maheka a di gondile ngu tona m’tini mwendo disinagogani i di ngadi mwanana. Konkuwa he bhuleni ngu simahakalo siraru sa kuwuswa ka vafi asi si nga bhalwa mu ka Bhiblia.

6. Ngu txihi tximahakalo txi Marta a nga gonda ngu txona?

⁶ Tximahakalo txo khata txi mahekile mbimo yi Txizimu txi nga ninga Elija mtamo wo maha txidiwukiso. Khe wuphemba ka Israyeli, Fenikiya ka didhorapa di di dhanwako ku i Sarepita, ku ti ni noni ayi yi nga amukela mprofeti. Koneho Jehovha a mahile txidiwukiso. A mahile ti to mpupu ni mtona si si gumi ti to yi kota kuhanya yona ni mwanana wa yona. (1 Vafumeli 17:8-16) Ngu msana, mwanana wa noni a to lwala efa. Kambe yona yi vhunwi ngu Elija. Ene a to gwesa mfana, e khongela ka Jehovha a txi khene: “Txizimu txangu na ku kombela ku u tshumeta moya wa mfana wuwa.” Toneto ti mahekile! Se Txizimu txi to engisa dipswi da Elija, se mwanana a to tshumela e hanya. I ve tximahakalo txo khata kubhalwa ka Bhiblia. (Lera 1 Vafumeli 17:17-24.) Ngu ditshuri Marta a txi zivile tximahakalo txonetxo.

7, 8. a) Elixa a mu thavelete ngu nzila yihi wansikati wu a nga ti karatekile? b) Txidiwukiso txa Elixa txi kombisa txani mayelano ni Jehovha?

⁷ Tximahakalo txa wumbidi atxi txi nga  bhalwa mu ka Bhiblia, nja mprofeti Elixa. Ka didhoropa di di dhanwako ku i Sunemi, ku ti zumba wamsikati wu a nga ti singa ni vanana. Kambe, aku a nga komba wuha Elixa Jehovha a mu katekisile e mana mwanana wa mfana hambiku ene ni mwamna wakwe va nga ti kumbile. Ngu kutsimbila ka malembe mfana wawe a fite. Alakanya kupanda ku wamsikati eneyo a nga kupfa! A tsimbite mpfhuka wa 30 wa makilometro a di karatekile eya ka Elixa Mmangoni ka Karmeli. Ti to e mu thavelela, Elixa a rumile txithumi txakwe Gehazi ti to txi ya Sunemi txi ya wusa mfana wule, kambe Gehazi kha tikota ku mu wusa. Se wule wamsikati a to tshumela kumweko ni Elixa.—2 Vafumeli 4:8-31.

⁸ Elixa a bete nyumbani mu ku nga ti ni mfana wo fa e maha mkombelo. Jehovha a to xamula mkombelo wa Elixa ngu kumaha ti to mfana wule e tshumela e hanya. Hi nga wona ati a nga tsakisa tona wule wamsikati a txi wona mfana wakwe a di wukile! (Lera 2 Vafumeli 4:32-37.) Ti nga maha a di khumbute mapswi a Ana. Ana a mani mwanana ngu kuvhunwa ngu Jehovha. Ngu toneto ene a khongete ka Jehovha nguko ene wa “relelisa m’thu dithithani e tshumela e mu humisa ka dona.” (1 Samueli 2:6) Kambe ngu kuwuswa ka mfana wule wa Sunemi, Jehovha a kombisile ti to ene a ni wusikoti wo wusa ava va nga fa.

9. Txhamusela tximahakalo txa wuraru txa kuwuswa ka vafi atxi txi nga bhalwa mu ka Bhiblia.

⁹ Tximwani tximahakalo txi humelete msana kova Elixa a di fite. Ene a thumile 50 wa malembe kota mprofeti, se e khatile “kulwala ngu wulwati wu a nga za a txi fa ngu wona.” Ku di pindile mbimo, Elixa a ti ko sala ngu marambu diphalani mu a nga ti kona. Ditshiku dimwani, Vaisrayeli va tiya kutshotshani ka wamwamna wo kari, koneho va to wona sigevenga si txi ta. Se va to rinza wule wamwamna eya bela ka diphala da Elixa ve tutuma. Bhiblia yi khene: “A to ya wa e peka marambu ya Elixa, a to wuka e ema ngu minenge yakwe.” (2 Vafumeli 13:14, 20, 21) Simahakalo soneso si tsanisekisile Marta ti to Txizimu txi ni mtamo wo wusa vafi. Nawe u nga kholwa ti to mtamo wa Txizimu wa xamalisa ni ku kha wu gwitelwi.

10. Ngu txihi txidiwukiso txi Pedro a nga txi maha?

¹⁰ Ka Mibhalo ya Wukristu ya Txigriki hi mana simahakalo simwani sa kuwuswa ka vafi asi si nga mahwa ngu malanda o thembeka a Txizimu. Se hi ti woni ti to Jesu a mahile sidiwukiso ka didhoropa da Nayimi ni m’tini ka Jayiro. Ngu kutsimbila ka mbimo, mpostoli Pedro a wusile Dhorkasi, awu a nga ti dhanwa ku i Tabhita. Ene a tsute nyumbani mu Dhorkasi a nga ti vekilwe kona e maha mkombelo, e gwita a txi khene: “Tabhita, wuka!” Ngu txikuluveta a to wuka, se Pedro a to “mu kombisa na a txi  hanya” ka makristu ya ma nga ti tiho koneho. Tximahakalo txonetxo txi xamalisile va vangi ka didhoropa se ve “kholwa ka Mkoma.” Vagondiswa vonevo va vaphya va gete vamwani mahungu a manene mayelano ni Jesu ni ngu wusikoti wa Jehovha wo wusa vafi.—Mithumo ya Vapostoli 9:36-42.

11. Ngu tihi ti Luka a nga ti womba ngu Eutiko? Ni ku ngu kutxani tximahakalo txonetxo txi di gwesile vo tala?

¹¹ Tximahakalo tximwani txa kuwuswa ka vafi, txi mahekile didhoropani ka Trowasi aha Mpostoli Paulo a nga ti ni mtshangano. Ene a wombawombile ku za kumaha wusiku. Dizambi dimwani di di nga ti engisela Paulo i Eutiko, di ti khalahatshile ha mtshunzutini ka dijanela txitimwi ka txitezi, se di to ñolwa ngu wukohe di podika di wa. Ti nga maha Luka i ti ene wo khata kuyela Eutiko. Kota dhokodhela, ene a ti woni ti to Eutiko a si nga ka txiemo txa txinene. Se a ti fite! Se Paulo a to txhika. Ene a tiya nama txitimwi ka Eutiko, e mu singarela atxi khene: “A ngadi a txi hanya.” Txidiwukiso txonetxo txi gwesile votshe va va nga ti tiho. Kuziva ti to awu a nga ti fite a wusilwe, va mani “kuthavelelwa ka hombe.”—Mithumo ya Vapostoli 20:7-12.

12, 13. Ngu sihi siwotiso si hi nga ti wotisako sona mayelano ni kuwuswa ka vafi?

¹² Simahakalo sotshe si hi nga bhula ngu sona si hi ninga themba yo fana ni ya Marta. Hi nga tsaniseka ti to Jehovha awu i ku ene a hi ningako wutomi, a nga sikota kuwuyisa wutomi wa m’thu wu a nga fa. Ta tsakisa kuziva ti to malanda o thembeka o fana Eliya, Jesu ni Pedro va mahile sidiwukiso. Ni ku sona si humelete ngu mbimo yi Jehovha a nga ti maha sidiwukiso. Kambe, kuwombwa txani ngu va va nga fa ngu mbimo yi se ku nga ti si mahwi sidiwukiso? Ina malanda o thembeka ma nga emela ti to Txizimu txi wusa ava va nga fa mbimo yi yi tako? Ina va nga va ni themba yo fana  ni ya Marta mbimo a nga khene: “Na ti ziva ti to a na wuka ka vafi ngu ditshiku do gwitisa”? Ngu kutxani a nga ti kholwa ti to ku na va ni kuwuswa ka vafi mbimo yi yi tako? Athu ko?

¹³ Simahakalo si si ku ka Dipswi da Txizimu si kombisa ti to malanda a txona o thembeka ma ti ti ziva ti to ku na va ni kuwuswa ka vafi. He xolisiseni simwani sa sona.

14. Ati ti nga humelela ka Abrahamu ti hi gondisa txani ngu kuwuswa ka vafi?

¹⁴ Alakanya ngu ti Jehovha a nga kombela Abrahamu ti to e ti maha ngu Isaake, mwanana wu a nga ti mu rinzete mbimo yo lapha. Jehovha a ti khene: “Teka mwanana wako, mwanana wako wammweyo, ene Isaake, awu u m’dhundako ngutu, u tsula nayo ka ditiko da Moriya, ahawa u no ya mningela, u txi maha mhamba ya kuhiswa.” (Genesisi 22:2) U pimisa to a ti pfisile kutxani Abrahamu ngu txirumo txonetxo? Jehovha a ti thembisile ti to tixaka totshe ta Abrahamu ti ndina katekiswa. (Genesisi 13:14-16; 18:18; Varoma 4:17, 18) A tshumete a txi khene makatekwa onewo ma ndina nata “ngu ka Isaake.” (Genesisi 21:12) Kambe, ti di mahisile kutxani idiku Abrahamu a to ningela mwanana wakwe? Paulo a txhamusete ti to Abrahamu a ti kholwa ti to Txizimu txi ndina tshumela txi wusa Isaake. (Lera Vahebheru 11:17-19.) Kambe Bhiblia kha yi wombi ati Abrahamu a nga ti ti alakanya ngu Isaake. Abrahamu a si yi zivi mbimo yi a ndino wuswa ngu yona mwanana wakwe. Kambe ene a ti tsaniseka ti to Jehovha a na tshumela e wuyisa wutomi wa Isaake.

15. Ngu yihi themba yi Jobe a nga ti nayo?

¹⁵ M’thu mmwani wu a nga ti kholwa ti to ku na va ni kuwuswa ka vafi mbimo yi tako i Jobe, dilanda do thembeka. Ene a ti ti ziva ti to ngako mndonga wu txi wilwa, wu nga tshumela wu thunga wu txi nga mndonga wa wuphya. Kambe toneto kha ti koteki ka m’thu. (Jobe 14:7-12; 19:25-27)  M’thu a txi fa, kha sikoti kutshumela e ti wusa. (2 Samueli 12:23; Masalmo 89:48) Kambe eto kha ti wombi ti to Txizimu txi nge sikoti ku mu wusa. Jobe a ti kholwa ti to Jehovha a ndina mu khumbula. (Lera Jobe 14:13-15.) Hambiku Jobe a nga si yi zivi mbimo yi ti ndino maheka ngu yona, ene a ti themba ti to M’vangi wa wutomi a ndina sikota ku mu khumbula e tshumela e mu wusa.

16. Ngu txihi txitsaniso atxi Dhaniyeli a nga ningwa ngu ngelozi?

¹⁶ Alakanya ngu dilanda dimwani do thembeka, Dhaniyeli. Ene a ti thembekile ka Jehovha wutomi wakwe wotshe e tshumela e mu seketela. Dikhambi dimwani, ngelozi yi gete Dhaniyeli ti to “mbwa mwamna wo dhundeka ngutu” yi tshumete yi m’gela ti to e va ni “kudikha” ni ku e “tsana.”—Dhaniyeli 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Ngu tihi ati Jehovha a nga thembisa Dhaniyeli?

¹⁷ Mbimo yi Dhaniyeli a nga ti ni 100 wa malembe a di hafuhi ni kufa, ti nga maha a di alakanyile ngu ti ti ndino humelela ngu ngene. Ina Dhaniyeli a ti emete kutshumela e hanya? Ngu ditshuri! Ngu magwito ka dibhuku da Dhaniyeli, hi mana ti Txizimu txi nga mu thembisa tona: “Awe koko, tsanisela kala magwito; nguko u na humula.” (Dhaniyeli 12:13) Dhaniyeli a ti ti ziva ti to kufa ngu humula ni ku “dithithani kha ku nga ni . . . makungu, hambi wuzivi, hambi wutxhari.” (Ekleziyaste 9:10) Se eto i singa magwito ka Dhaniyeli. Jehovha a mu ningile themba yo tsakisa ya mbimo yi yi tako.

¹⁸ Ngelozi ya Jehovha yi mu gete tiya: “Kambe u na zumba ka dikato dako ngu magwito ka masiku.” Dhaniyeli a si ti zivi ti to eto ti na maheka mbimo muni. Ene a txi ti ziva ti to a na fa e humula. Se mbimo yi a nga gelwa ti to “Kambe u na zumba ka dikato dako,” ene a ti pfisisile ti to a ndina ta wuswa mbimo yi yi tako. Toneto ti ndina humelela msana ka mbimo yo lapha a di fite, “ngu magwito ka masiku.” Ngu kuya ngu wuhunduluxeli wumwani wa Bhiblia wu khene: “U na fa, kambe ngu magwito u na wuka u ta amukela hakelo.”

19, 20. a) Nji txani txi txi nga kholwisa Marta ka kuwuswa ka vafi? b) Hi na ta bhula ngu txani ka msungo wu wu londiselako?

¹⁹ Ngu ditshuri, Marta a ti ni sivangelo so pfala sa ti to ndiyakwe wo thembeka, Lazaro, a ndina na ta “wuswa ka ditshiku do gwitisa.” Txithembiso txa Jehovha ka Dhaniyeli ni likholo la Marta lo tsana ka kuwuswa ka vafi si fanete si tsanisa themba yathu nyamsi. Ngu ditshuri ku na va ni kuwuswa ka vafi.

²⁰ Se hi gondile ngu kuwuswa ka vafi aku ku nga maheka kale. Etxo njikombiso txa ti to ava va nga fa va na tshumela ve hanya. Hi tshumete hi wona ti to malanda ya ma nga thumela Jehovha ngu kuthembeka ma ti emete kuwuswa ka vafi. Hambiku i ku kale ku di thembisilwe ti to ku na va ni kuwuka ka vafi, ina ku ni txitsaniso txa ti to toneto ti na maheka? I di inna, etxo njivangelo tximwani txi txi hi ningako themba yo emela kuwuswa ka vafi mbimo yi yi tako. Kambe ti na maheka mbimo muni toneto? Hi na ta bhula ngu mhaka yiya ka msungo wu wu londiselako.