1-3. a) Ngu tihi ati i ku tigondo ta lisima ni tona? b) Ngu kutxani kuwuswa ka vafi i di ka lisima ngutu? (Wona mfota wu wu ku makhatoni.)

NGAKO m’thu a txo thuka e kuwotisa ti to ngu tihi tigondo ta Bhiblia ati u kholwako ka tona, u nga xamulisa kutxani? U nga womba ti to u kholwa ti to Jehovha ngene M’vangi ni mningi wa wutomi. Ti nga maha u tshumela u womba ti to wa kholwa ka Jesu Kristu awu a nga fa eva mtirulo. U nge leki kuwombawomba ngu Paradhise ha mafuni aha hi no hanya kala kupinduka. Kambe ina u ndina wombawomba ngu kuwuswa ka vafi u womba ti to wa kholwa ngutu ka kona?

² Hambi i di ti to themba yathu njo hanya kala kupinduka ha mafuni, hi ni sivangelo so pfala so teka kuwuswa ka vafi kota gondo ya lisima ayi hi kholwako ka yona. Mpostoli Paulo a kombisile ti to kuwuswa ka vafi nga lisima ngutu. A ti khene: “Ngako ku singa ho kuwuka ka vafi, Kristu nene kha wuka ka vafi.” Phela Kristu a si na kufuma a di nzumani na  a sa wuswa ka vafi, ni ku ati hi ti txhumayelako i ndina va ta walo. (Lera 1 Vakorinto 15:12-19.) Hambiketo, athu ha tiziva ti to ene a wusilwe. Aku hi kholwako ka kuwuswa ka vafi, kha hi fani ni Vasadhusi, ava va nga si kholwi ti to m’thu wo fa a nga tshumela e hanya kambe. Hambi va txi hi seka, likholo lathu la ti to Txizimu txa wusa vafi li simama li tsana.—Marku 12:18; Mithumo ya Vapostoli 4:2, 3; 17:32; 23:6-8.

³ Paulo a ti khene tigondo ta “kuwuka ka vafi” i ti txienge txa “tigondo ta makhato a dipswi da Kristu.” (Vahebheru 6:1, 2) A kombisile ti to ene ati kholwa ngu kutsaniseka ka kuwuswa ka vafi. (Mithumo ya Vapostoli 24:10, 15, 24, 25) Kambe, hambiku i ku tigondo ta makhato ati hi nga gonda ka Dipswi da Txizimu, ti lava hi simama hi xolisisa kwati kuwuka ka vafi. (Vahebheru 5:12) Ngu kutxani?

4. Mayelano ni kuwuswa ka vafi, hi nga tiwotisa txani?

⁴ Mbimo yi vathu va khatako kugonda Bhiblia, va gonda ngu kuwuka ka vafi ka mbimo ya kale, ko fana ni kuwuswa ka Lazaro. Va tshumela ve gonda ti to Abrahamu, Jobe ni Dhaniyeli va ti themba ti to mbimo yi yi tako vafi va na tshumela ve hanya. Hambiketo, u nga maha txani ngako m’thu a txi lava u mu komba amu ka Bhiblia ti to ngu kutxani hi txi themba timhaka ti se i ku kale ti di wombilwe mayelano ni kuwuka ka vafi? Ni ku, ina Bhiblia ya womba ti to kuwuka ka vafi ku na humelela mbimo muni? Tixamulo ta siwotiso siya, ti na tsanisa likholo lathu.

5. Konkuwa hi na xolisisa txani?

⁵ Ngako m’thu a di ngadi kufa, ta hehuka kupimisa u txi m’wona atxi tshumela e hanya. (Johani 11:11; Mithumo ya Vapostoli 20:9, 10) Kambe, ina hi nga themba ti to ngako ku di pindile malembe o tala ngutu adi fite a nga tshumela e hanya? Ina hi na kholwa ngako ku txi thembiswa ti to m’thu a na wuka ti singa ni mhaka ni ku a fite kale, mwendo hi nga kale? Konkuwa hi na xolisisa tximahakalo txa kuwuswa ka vafi aku ku nga humelela ku di pindile malembe o tala txi di thembisilwe. Ngu txihi? Ina ku txi ziva txi nga tsanisa themba yako ka kuwuswa ka vafi mbimo yi yi tako?

6. Hi tizivisa kutxani ti to Masalmo 118 yi womba-womba ngu Jesu?

⁶ Hi txi thumisa Masalmo 118 ayi ti nga mahako yi di bhatwe ngu Dhavhidha, he bhule ngu tximahakalo tximwani txa kuwuswa ka vafi atxi txi nga womba ku gwita kupinda malembe o tala. Disalmo diya di ni mapswi awa: “MKOMA, ha kukombela, hi hanyise!” ni ku “A na dhumiswe awu a tako ngu ditina da MKOMA!” Ngu 9 ka Nisani hafuhi ni ditshiku da lifo lakwe mbimo yi Jesu a nga tiya Jerusalema, vathu va wombile mapswi onewo. (Masalmo 118:25, 26; Matewu 21:7-9) Kambe ti mahisa kutxani ti to Masalmo 118 yi wombawomba ngu kuwuka ka vafi aku ku ndino humelela ku di pindile malembe o tala? Ndimana yimwani yi khene: “Dirigwi diya vaaki va nga di nyenya di mahile dirigwi da hombe do tsanisa.”—Masalmo 118:22.

7. Vajudha va ti kombisile ngu nzila yihi ti to va lamba Jesu?

 ⁷ “Vaaki” ava va nga lamba Mesiya mbathangeli ava i nga ti Vajudha. Vona va mahile to pinda kueyisa Jesu mwendo kulamba ti to ngene Kristu. Wungi wa Vajudha va kombisile toneto ngu kusinzisa Pilato ti to a na m’dayi. (Luka 23:18-23) Ngu toneto, ngu vona va nga m’daya.

8. Jesu a ndina va “dirigwi da hombe do tsanisa” ngu nzila yihi?

⁸ Aku Jesu a nga lambwa e tshumela e dawa, ti mahisa kutxani ti to e va “dirigwi da hombe do tsanisa”? Ngu kuva a di wusilwe. Jesu a ti vekile hakubasani toneto mbimo yi a nga womba-womba ngu txidinganiso txa nyamni wa thembwe awu a nga rumela sithumi sakwe ka vadimi vakwe. Sithumi sile si yi woni mihumbo ngu vadimi. Nyamne wa thembwe a tshumete e ruma mwanana wakwe a txi alakanya ti to va na mu xonipha. Kambe a to yela ku ya dawa. Msana ko womba-womba ngu txidinganiso txa nyamne wa thembwe, Jesu a wombile mapswi a Masalmo 118:22. (Luka 20:9-17) Mbimo yi mpostoli Pedro a nga ti womba-womba ni Vajudha ngu ndimana yoneyo “vakoma va Vajudha ni madhota ni vabhali, va to sengeletana Jerusalema.” Ene a va gete ti to “Jesu Kristu wa Nazareta, awu anu mi nga mu bethela ha txihambanoni, se Txizimu txi nga mu wusa ngu ka vo fa.” A gwitile a txi khene: “Ngene dirigwi diya di nga nyenywa ngu nganu vaaki, adiya se di nga mahwa dirigwi da hombe do tsanisa.”—Mithumo ya Vapostoli 3:15; 4:5-11; 1 Pedro 2:5-7.

9. Ngu tihi ati ti nga wombwa ka Masalmo 118:22?

⁹ Ngu ditshuri, ka Masalmo 118:22 ku profetilwe ngu kuwuka ka vafi aku ku ndino humelela msana ka malembe o tala. Mesiya a ndina lambwa ni kudawa. Kambe ene a ndina wuswa e hanya e va dirigwi da hombe do tsanisa. Neti a nga wuswa Jesu a vite awu ditina dakwe di nga ningwa “vathu . . . , kasiku va txi hanyiswa ngu dona.”—Mithumo ya Vapostoli 4:12; Vaefesu 1:20.

10. a) Ngu tihi ati ti nga wombwa ka Masalmo 16:10? b) Ngu kutxani hi txi tsaniseka ti to Masalmo 16:10 kha yi womba-wombi ngu Dhavhidha?

¹⁰ He bhuli ngu ndimana yimwani ayi yi nga profeta ngu kuwuswa ka vafi. Yi hetisekile ku di pindile malembe o pinda 1.000. Mhaka yoneyo yi fanete yi hi kholwisa ti to kuwuka ka vafi ku nga humelela hambi ku txi pinda malembe ku di  wombilwe. Ka Masalmo 16 hi mana mapswi awa a Dhavhidha: “Khu na mbi ni leka ka wukhalo wa vafi, kambe khu na mbi tumela ti to msawuleki wako e sina diphalani.” (Masalmo 16:10) Hi nga ti to Dhavhidha a txo womba ti to ene a na mbi fa e kelelwa. Bhiblia yi kombisa kha kwati to Dhavhidha a kumbile e tshumela e fa, yi khene “a to otela ni vatate vakwe, a tshotshilwe didhoropani ka Dhavhidha.” (1 Vafumeli 2:1, 10) Se ndimana yiya yi womba mani?

11. Ngu yihi mbimo yi Pedro a nga txhamusela Masalmo 16:10?

¹¹ Ku di pindile malembe o pinda 1.000 Dhavhidha a di bhati Masalmo 16:10, Pedro a txhamusete ti to kuwombwa mani. Msana ka mavhiki o kari Jesu a di wusilwe, Pedro a bhulisanile ni mtalo wa Vajudha ni valondeteli va va thavako Txizimu. (Lera Mithumo ya Vapostoli 2:29-32.) Ene a va khumbutisile ti to Dhavhidha a fite e tshumela e tshotshwa. Bhiblia kha yi wombi ti to ku ni wu a nga lamba mbimo yi Pedro a nga tshumela a txi khene Dhavhidha a “songolete ku ti wona e va e zivisa ta kuwuka” ka Mesiya.

12. Masalmo 16:10 yi hetisekile ngu nzila yihi? Toneto ti tsanisa themba yathu ya kuwuswa ka vafi ka mbimo yi yi tako ngu nzila yihi?

¹² Pedro a seketete mapswi akwe ngu Masalmo 110:1. (Lera Mithumo ya Vapostoli 2:33-36.) Aku Pedro a nga seketela mapswi akwe amu ka Mibhalo, ti mahile ti to vathu vo tala ve kholwa ti to Jesu i ti ene “Mkoma ni Mesiya.” Vathu va ti pfisisile ti to Masalmo 16:10 yi hetisekile mbimo yi Jesu a nga wuswa ka vafi. Msana ka toneto, mpostoli Paulo a thumisile mhaka yi yi fanako a txi womba-womba ni Vajudha va Antiyoka wa Pisidhiya. Ti va tsakisile ngutu, se va lavile kupfa to tala. (Lera Mithumo ya Vapostoli 13:32-37, 42.) Toneto ti fanete ti hi kholwisa ti to wuprofeti wonewo wa Bhiblia wa kuwuswa ka vafi i ti wa ditshuri hambiku wu nga heta mbimo yo tala wu si se hetiseka.

13. Hi nga thuka hi ti wotisa txani?

¹³ Kuziva ti to hambi ku txo pinda mbimo yo tala ku di thembisilwe kuwuka ka vafi ka humelela, ta hi tsanisa. Kambe, hi nga thuka hi tiwotisa tiya: ‘Ina ti la kuwomba ti to ni fanete ni rinzela malembe o tala ti to ni wona maxaka angu? Kuwuswa ka vafi ku na maheka mbimo muni?’ Phela Jesu a gete vapostoli vakwe ti to ku ni ati va nga ti si tizivi nem va no mbi tiziva. Ku ni to tala mayelano ni “sikhati mwendo timbimo ti ene Tate a nga ti emisela ngu wuhombe wakwe.” (Mithumo ya Vapostoli 1:6, 7; Johani 16:12) Hambiketo, ti ho ti hi tizivako ngu mbimo yi kuwuswa ka vafi ku no humelela ngu yona.

14. Ngu kutxani kuwuswa ka Jesu ku txi hambana ni ka vamwani?

¹⁴ Kuwuswa ka Jesu ngu kona i ku ka lisima aku ku nga bhalwa mu ka Bhiblia. I ti ku ene kha wuswa, ni wamweyo kwathu a ndina va ni themba yo tshumela e wona maxaka akwe aya ma nga fa. Vathu va va nga wuswa na Jesu a si se ta ha mafuni vo fana ni va va nga wuswa ngu Elija ni Elixa, va tshumete ve fa ve tshumela ve maha lithulu  mathithani. Kambe Jesu “a wusilwe ka vafi.” Ene “kha swi a txi fa kambe; lifo kha li ngadi ni mtamo kwakwe.” Ene wa hanya “kala kupinduka” nzumani.—Varoma 6:9, Tradução do Novo Mundo; Mtuletelo 1:5, 18; Vakolosa 1:18; 1 Pedro 3:18.

15. Ngu kutxani Jesu a txi dhanwa ku ngene “matiwula”?

¹⁵ Kuwuswa ka Jesu kota m’thu wa moya, ngu kona ko khata ni ka lisima ngutu. (Mithumo ya Vapostoli 26:23) Hambiketo, hi nga ti to o va ene ekha wo ya nzumani. Jesu a thembisile ti to vapostoli vakwe vo thembeka va na fuma kumweko nayo nzumani. (Luka 22:28-30) Kambe va ndino mana hakhelo yoneyo msana ka kufa. Se kufana ni Jesu, va ndina wuswa va ni di ni mimidi ya moya. Paulo a ti khene: “Kristu a wukile ngu ka vo fa, ngene matiwula a votshelele va va nga otela.” Paulo a gwitile e womba ti to ku ni va va ndino wuswa ve ya nzumani: “Aniko m’thu ni m’thu ngu txikhati txakwe: Kukhata, Kristu i ku matiwula a votshe; ngu msana ava va lumbako Kristu va na wuka ngu mbimo ya kuwuya kwakwe.”—1 Vakorinto 15:20, 23.

16. Kuwuka ka vathu ve ya nzumani ku na maheka mbimo muni?

¹⁶ Mapswi a Paulo ma hi ninga xamulo ya ti to ngu yihi mbimo yi kuwuka ka vathu ve ya nzumani ku no maheka ngu yona. Ngu yihi? Kuwuyani ka Kristu. Se ku ni malembe o tala Tifakazi ta Jehovha ti di tsanisekile ti to Bhiblia yi kombisile ti to “kuwuya” ka Kristu ku khatile ngu 1914. Athu hi ngadi hi txi hanya ka mbimo ya “kuwuya” kwakwe, ni magwito ka kuguma ka matshimbitiselo awa a sa mafu.

17, 18. Ku na maheka txani ka vasawuleki vamwani ngu mbimo ya kuwuya ka Kristu?

¹⁷ Ku ni timwani ati Bhiblia yi txhamuselako ngu kuwuka ka vathu ve ya nzumani. Yi khene: “Kha hi ti lavi ku mi sisela timhaka ta vale va nga otela wukohe wa lifo . . . hi fanela kukholwa ti to ni vale va nga otela ngu maotelelo a Jesu, Txizimu txi na va teka kumweko nayo Jesu . . . athu hi no salela kuwuya ka Mkoma, kha hi na mbi va thangela ava va nga ti fela; ngukusa ene Mkoma ngu wutumbu wakwe, ngu kudhana . . . se avale va nga fela ka Kristu, va na thanga vona ve wuka. Konako, athu hi no ta maneka hi txi hanya, athu hi nga sala hi na ta gulwa kumweko navo hi txi yiswa marefuni, hi txi ya hingeta Mkoma txitimwi. Se ngu toneto, hi na ya zumba nayo yotshe mbimo.”—1 Vatesalonika 4:13-17.

¹⁸ Kuwuswa ka vafi yimwani mbimo ku ndina khata msana ka ku va kuwuya ka Kristu ku di khatile. Vasawuleki ava va no ta va txi hanya ngu mbimo ya xanisa ya hombe va na ‘gulwa . . . va txi yiswa marefuni.’ Toneto ti womba txani? Ti womba ti to ava va no “gulwa” va na mbi “[otela kufani, NM]” i ku ti to va heta mbimo yo tala va di fite. Hahanze keto, mbimo yi va fako, vona va “na hinduluswa txiemo. Ngu txikhatianyana txo fana ni kuphanima ka diso, ngu kuvetwa ka mpundu wo gwitisa.”—1 Vakorinto 15:51, 52; Matewu 24:31.

19. Nji txani “kuwuswa kufani ngu nzila ya tshuko”?

¹⁹ Nyamsi wa ditshiku, kutala ka Makristu o thembeka kha ma sawulwa ti to me ta fuma ni Jesu nzumani. Hahanze  keto, ona ma emela ‘ditshiku da Mkoma,” mbimo yi ene a no gumisa mafu awa o biha. (1 Vatesalonika 5:1-3) Mbimo yi ku no ta mafu a maphya a Txizimu, ku na ta va ni kuwuswa kumwani ka vafi. Ngu mbimo yoneyo, vathu va na ta wuswa ve hanya ha mafuni ve rinzela kuhetiseka se va si tshumeli ve fa kambe. Akuwa i na va “kuwuswa kufani ngu nzila ya tshuko” kupala ka va va nga wuswa ka mbimo ya kale, kambe va nga tshumela ve fa kambe.—Vahebheru 11:35.

20. Hi nga tsaniseka ngu nzila yihi ti to kuwuka ka vafi ku na mbi ta va nyamwuke?

²⁰ Bhiblia yi womba ti to ava va va yako nzumani va wuswa “m’thu ni m’thu ngu txikhati txakwe.” (1 Vakorinto 15:23) Ngu toneto, hi themba ti to kuwuswa ka va va no ta hanya mafuni ku na ta ngu mbimo ni mamahelo o kari, kha ku na mbi ta va nyamwuke. Toneto ti nga wusa txiwotiso txiya: Ina ava va nga gwitisa kufa se kugwita kubela Kufuma ka Kristu ka 1.000 wa malembe, ngu vona i no ta va vo khata kuwuka se ve khata kuhoyozela vamwani ava va zivako? Ina ku na laveka vavamna va kale va va ku ni wusikoti ve kuluveta ve wuka ti to ve ta lungisela vathu va Txizimu ka mafu a maphya? Ku na maheka txani ngu vathu va va nga mbi thumela Jehovha? Ngu yihi mbimo yi va no wuswa ngu yona? Ku ni siwotiso so tala. Kambe kha ti lavi hi karateka ngu sona konkuwa. Txathu, ngu gula maso hi txi wonetela. Ti na tsakisa kuwona Jehovha a txi thuma takwe.

21. Ngu yihi themba ayi u ku nayo?

²¹ Kala kona kheya, hi fanete hi tsanisa likholo lathu ka Jehovha. Ngu kuthumisa Jesu a thembisile ti to vafi va ka mialakanyo yakwe ni ku va na tshumela ve hanya. (Johani 5:28, 29; 11:23) Ti to e kombisa kambe ti to Jehovha a na wusa vafi, Jesu a ti khene Abrahamu, Isaake ni Jakobe “ka txona votshe va hanya.” (Luka 20:37, 38) Ngu ditshuri hi ni txivangelo txi txi pfalako txo womba kufana ni mpostoli Paulo, a nga khene: ‘Txithembo txi ni ku natxo ka Txizimu . . . ngu ti to ku na va ni kuwuka ka vakufa.’—Mithumo ya Vapostoli 24:15.