1. Ngu txihi tximwetxo txa sivangelo asi si nga maha ti to Jehovha e wumba mtxhadho?

 JEHOVHA “Txizimu atxi txi nga tsaka,” ngu toneto a lava ti to nathu hi tsaka. (1 Tim. 1:11, NM) Jehovha a hi ningile tiningo to tala ati ti hi vhunako ku hi va ni litsako ka wutomi wathu. (Jak. 1:17) Yimweyo ya tiningo toneto, mtxhadho. Ngaku wamwamna ni wamsikati va txi txhadha va thembisana kurandana ni kuxoniphana. Mpatwa awu wu tsanisako lirando lawe, wu va ni litsako la ditshuri ka wutomi wawe.—Mav. 5:18.

2. Ku maheka txani ka mitxhadho yo tala nyamsi?

² Txo mbi tsakisa ngu ti to mipatwa yo tala ya divala txithembiso atxi va nga txi maha ka ditshiku da mtxhadho. Kota wuyelo mitxhadho yo tala kha yi nga ni litsako. Matimu a ngweno ya Msengeletano wa hamafuni kotshe wa timhaka ta dihanyo ma kombisa ti to vavamna vo tala va dyisa khayi-khayi vasikati vawe ngu didhawa da matipfelo, ngu ti va ti wombako ni ngu didhawa da nyama. Vamwani vavamna va ñola vasikati vawe ngu nzila ya txixonipho ngaku va ka vathu, kambe va di vokha vo va xurulela. Hahanze keto vavamna vo tala va xalela pornografiya, eto ti maha ti to vasikati vawe ve tipfa va si randwi ni kwa mbi xonipwa.

3. Nji txani txi mahako vavamna vamwani ve ñola vasikati vawe ngu nzila yo biha?

³ Ngu kutxani vavamna vo tala va txi xanisa vasikati vawe? Vamwani ti nga maha va txi maha toneto ngu ku va nga wunjwa ngu tate awu a nga txi xanisa mame wawe, se va nga pimisa ti to kumaha toneto, timhaka ati ti nga toloveleka. Vamwani va maha toneto ngu mhaka ya mahanyelo ya vathu va mu va zumbako kona. Ngu txikombiso ka midhawuko yimwani ku ni mialakanyo ya ti to “wamwamna wu a sungako dibhuluko di tiya“ a fanete kuthumisa mtamo kasi kukomba msikati wakwe ti to i mani a mandako hamwayani. Vavamna vamwani kha va gondiswa kukontrolara matipfelo awe, ti patako ni nzila yi va henyako ngu yona. Hahanze keto, vavamna vo  tala va va ni mawonelo o biha ngu vavasikati ni ngu timhaka ta mataho ngu ku va zumbako va txi xalela pornografiya. Txo biha ngutu, ngu ti to matimu o tala ma kombisa ti to ngu mbimo ya mtungu wa korona vavamna vo tala va khatile kuñola vasikati vawe ngu nzila yo biha. Kambe ti hakubasani ti to txi walo txivangelo txo wamwamna e xupha msikati wakwe.

4. Ngu tihi ati vavamna ava i ku Makristu va fanelako ku ti wonela ka tona ni ku ngu kutxani?

⁴ Wamwamna wu i ku Mkristu a fanete ku ti wonela kasi ku a si ve ni mawonelo o biha ngu vavasikati. a Ngu kutxani? Tximwetxo txa sivangelo ngu ti to makhambi a mangi ati hi ti mahako i wuyelo ya ti hi ti pimisako. Mpostoli Paulo a gete Makristu o sawuleka a khe Roma ti to ma ti fanete kuema ‘kuxengetelwa ngu sa ditiko diya.’ (Var. 12:1, 2) Mbimo yi Paulo a nga bhalela Makristu a Varoma se ku ti ni malembe Dibanza di di ho kheya. Hambiketo, mapswi a Paulo ma hi maha hi pfisisa ti to vamwani va kona va dibanza dileya va txi nga txi kuzetelwa ngu sihena ni mapimiselo a ditiko. Ngu toneto Paulo a nga va kuzeta ti to ve txitxa mahanyelo awe ni nzila yi va nga txi pimisa ngu yona. Se txialakanyiso txonetxo txa thuma ka vavamna ava i ku Makristu nyamsi. Txo mbi tsakisa ngu ti to vavamna vo tala va kuzetelwa ngu mawonelo o biha a ditiko diya, toneto ti maha ti to ve xanisa vasikati vawe. b Jehovha a emela ti to wamwamna e mñola msikati wakwe ngu nzila muni? Xamulo yi maneka ka ndimana ayi yi nga ñola msungo mhaka wa gondo yiya.

5. Ngu kuya ngu 1 Pedro 3:7, wamwamna a fanete ku mu ñolisa kutxani msikati wakwe?

⁵ Lera 1 Pedro 3:7. Jehovha a gela vavamna ti to ve xonipha vasikati vawe. Wamwamna awu a xoniphako msikati wakwe a mñola ngu nzila ya lirando ni ku m’komba wunene. Ka gondo yiya, hi na wona ti to wamwamna a nga kombisisa kutxani txixonipho ka msikati wakwe. Kambe kukhata, a hi woni mahanyelo a ya ma kombisako ti to wamwamna kha nga ni txixonipho ngu msikati wakwe.

U NGA THUKI U MAHA TIMHAKA ATI TI NO KHUVEKISA MSIKATI WAKO

6. Jehovha a ti pfisa kutxani ngu wamwamna awu a pekako msikati wakwe? (Vakolosa 3:19)

⁶ Wamwamna kha fanela kupeka msikati wakwe. Jehovha wa va nyenya vathu ava va dhundako timbinga. (Mas. 11:5) A tshumela e nyenya vavamna ava va dhelelako vasikati vawe. (Mal. 2:16; lera Vakolosa 3:19.) Ngu kuya ngu 1 Pedro 3:7, mbimo yi wamwamna a ñolako msikati wakwe ngu nzila yo biha, eto ta onha wuxaka wakwe ni Jehovha. Ti nga maha Jehovha a si engisi mikombelo yakwe.

7. Ngu kuya ngu Vaefesu 4:31, 32 ngu yahi mahanyelo aya wamwamna a fanelako ku ma vayilela? (Tshumela u wona “Txhamuselo ya mapswi o karata.”)

⁷ Wamwamna kha fanela kubhongela msikati wakwe. Vavamna vamwani va kwangula va txi womba-womba ni vasikati vawe mwendo kuwomba timhaka ati ti no va henyisa. Kambe Jehovha wa nyenya “kuhenya, txitsikivi, maguwa ni kuruka.” c (Lera Vaefesu 4:31, 32.) Jehovha wa tiwona totshe, ngu toneto wa khatala ngu nzila yi wamwamna a ñolako ngu yona msikati wakwe hambi va di vokha. Wamwamna awu a wombawombako ni msikati wakwe ngu nzila yo bhonga, a onha mtxhadho wakwe ni wuxaka wakwe ni Jehovha.—Jak. 1:26.

8. Jehovha a ti pfisa kutxani ngu pornografiya ni ku ngu kutxani?

⁸ Wamwamna kha fanela kuxalela pornografiya.  Jehovha a tipfisa kutxani ngu pornografiya? Wa yi vengela. Wamwamna awu a xalelako sithombe sa nzambwa, a onha wuxaka wakwe ni Jehovha ni ku kha xoniphi msikati wakwe. d Jehovha a emela ti to wamwamna a simama a di thembekile ka msikati wakwe, i si nga ngu simaho dwe, kambe ni ngu ti a ti pimisako. Jesu a wombile ti to wamwamna awu a wonetelako wamsikati a ha koza e m’navela, se a mahile nayo wugango “mbiluni” kwakwe. e—Mat. 5:28, 29.

9. Jehovha a ti pfisa kutxani ngaku wamwamna a txi sinzisa msikati wakwe kumaha timhaka ati a si ti laviko ngu mbimo ya ta mataho?

⁹ Wamwamna kha fanela kusinzisa msikati wakwe kumaha ati a si ti laviko ngu mbimo ya ta mataho. Vavamna vamwani va sinzisa vasikati vawe ku ve maha ta mataho ngu nzila ayi yi mdhanisako mwendo ayi yi mmahako e va ni livhalo lo mbi basa. Jehovha wa ma nyenya mahanyelo oneyo o mbi kombisa lirando. Ni ku a emela ti to wamwamna e randa msikati wakwe, e xonipha matipfelo akwe ni livhalo lakwe. (Vaef. 5:28, 29) Se kuwombwa txani ngako wamwamna a txi ñola msikati wakwe ngu nzila yo biha mwendo a txi xalela pornografiya? A nga txitxisa kutxani mapimiselo akwe ni nzila ayi a hanyako ngu yona?

WAMWAMNA A NGA VAYILELISA KUTXANI KWA MBI XONIPHA MSIKATI WAKWE?

10. Txikombiso txa Jesu txi nga va vhunisa kutxani vavamna?

¹⁰ Nji txani txi nga vhunako wamwamna ku e vayilela kuñola msikati wakwe ngu nzila yo biha ni ku mu wonela hahatshi? Nzila ya yinene ngu etetela txikombiso txa Jesu. Ditshuri ti to ene kha nga txhadha, kambe nzila yi a nga txi ñola ngu yona vagondiswa vakwe txikombiso txa txinene txa nzila yi vavamna va nga ñolako ngu yona vasikati vawe. (Vaef. 5:25) Ngu txikombiso, a hi woneni ati vavamna va nga ti gondako ka nzila yi Jesu a nga txi womba-womba ni kuñola ngu yona vapostoli vakwe.

11. Jesu a txi va ñolisa kutxani vapostoli vakwe?

¹¹ Jesu mbimo yotshe a txi ñola vapostoli vakwe ngu nzila ya yinene ni ya txixonipho. Ene kha ti kulisa mwendo ku va ñola ngu nzila yo biha. Hambiku i nga ti ene a nga txi va thangela, kha nga thumisa mtamo wakwe kasiku vapostoli ve ti wona i di va hahatshi mwendo ku ve mthava. Hahanze keto, ene a txi tshumela e va mahela mithumo ya txiemo txa hahatshi. (Joh. 13:12-17) Dikhambi dimwani ene a wombile tiya: ‘Gondani kwangu nguko ani ni m’thu wo rula ni kutiveka hahatshi. Mi txi maha toneto mi na mana kupepa moyani.’ (Mat. 11:28-30) Wona ti to Jesu i ti m’thu wo rula. M’thu wo rula hi nga ti to a to divala, kambe a ni mtamo awu wu lavekako kasiku e kota ku ti kontrolara. Hambi a di swirekile wa simama e rula ni kukontrolara matipfelo akwe.

12. Jesu atxi wombawombisa kutxani ni vathu?

¹² Jesu atxi thumisa ningo yo womba-womba kasi kuthavelela ni kutsanisa vathu. Ene a si wombawombi ngu nzila yo bhonga ni vagondiswa vakwe. (Luka 8:47, 48) Mbimo yimwani valala vakwe va txi m’ruketela mwendo kuzama ku mu henyisa, kambe ene “kha ruketela.” (1 Pedro 2:21-23) Mbimo yimwani, Jesu a txi sawula kumalala kupinda kuxamula ngu nzila yo bhonga. (Mat. 27:12-14) Etxo, txikombiso txa txinene ka vavamna ava i ku Makristu.

13. Ngu kuya ngu Matewu 19:4-6, i ngu nzila muni wamwamna a nga ‘namarelako msikati wakwe?’ (Wona ni mfota.)

¹³ Jesu a wombile ti to vavamna va di fanete kusimama va di thembekile ka vasikati vawe. Ene a thumisile mapswi a Tate wakwe kasi kuwomba ti to wamwamna adi fanete ‘kunamarela ka msikati wakwe.’ (Lera Matewu 19:4-6.) Dipswi da Txigriki di nga hunduluxelwa ka ndimana yiya di txi ‘kunamarela,’ di txhamusela “kupatana wukhalo wumwewo.” Eto ti womba ti to lirando la wamwamna ni wamsikati li fanete ku va lo tsana  ngutu aha ko va txi nga va to patana. Ngaku mmweyo wawe a txi maha ati ti khuvekisako mmwani, ngu wumbidi wawe va na sokola. Wamwamna awu a randako msikati wakwe a na vayilela totshe tixaka ta sithombe sa nzambwa. Ngu txikuluveta ‘a na vhikela maso akwe ti to ma si woni wukanganyisi.’ (Mas. 119:37) Ene a maha txitumelelano ni maso akwe kasiku a si naveli mmwani wamsikati.—Jobe 31:1.

14. Wamwamna awu a ñolako ngu nzila yo biha msikati wakwe a fanete kumaha txani kasi kululamisa wuxaka wakwe ni Jehovha ni msikati wakwe?

¹⁴ Wamwamna awu a pekako mwendo kuwombawomba ngu nzila yo bhonga ni msikati wakwe, a fanete e maha txo kari kasi kululamisa wuxaka wakwe ni Jehovha kumweko ni wa msikati wakwe. Ngu tihi ati a fanelako ku ti maha? Txo khata, a fanete kupfisisa ti to etxo txikarato txa hombe. Jehovha wa ti wona totshe ati a ti mahako ni ku wa ma engisa mapswi ya a ma wombako. (Mas. 44:21; Ekl. 12:14; Vaheb. 4:13) Txa wumbidi, a fanete kutxitxa mahanyelo akwe ni nzila yo biha ayi a ñolako ngu yona msikati wakwe. (Mav. 28:13) Txa wuraru, a fanete kukombela divalelo ka msikati wakwe ni ka Jehovha ni kumaha mizamo kasiku e mana kudivalelwa. (Mith. 3:19) A fanete kukombela Jehovha kasi ku e mvhuna ku e txitxa ni ku mninga mtamo awu wu lavekako kasiku e kontrolara mipimiso, mapswi ni simaho sakwe. (Mas. 51:10-12; 2 Vak. 10:5; Vaf. 2:13) Txa wumune, a fanete kuhanya ngu kutumelelana ni mikombelo yakwe ni kunyenya totshe tixaka ta wurena ni ma wombawombelo o khuvekisa. (Mas. 97:10) Txa wutxhanu, ngu txikuluveta a fanete kukombela txivhuno ka madhota. (Jak. 5:14-16) Txa wutxhanu ni tximwetxo, a fanete kutiemisela ti to a si tshumeli kambe e ñola ngu nzila yo biha msikati wakwe. Ngaku wamwamna a txi xalela pornografiya, nene a fanete kulondeta totshe tipontu tiya ta 6. Ngaku a txi maha toneto, Jehovha a na katekisa mizamo yakwe ni ku m’vhuna kutxitxa mahanyelo akwe. (Mas. 37:5) Kambe kha ta enela basi ku wamwamna e ema kumaha timhaka ati ti khuvekisako msikati wakwe. Ene a fanete kutshumela e gonda kukombisa txixonipho. A nga mahisa kutxani toneto?

U NGA MXONIPHISA KUTXANI MSIKATI WAKO

15. Wamwamna a nga kombisisa kutxani ti to wa mranda msikati wakwe?

¹⁵ Komba msikati wako to wa mranda. Vamwani  vavamna ava va ku ni mtxhadho wu nga tsaka, va tolovela kumaha txo kari ditshiku ni ditshiku kasi kukomba vasikati vawe nzila yi va va randako ngu yona. (1 Joh. 3:18) Wamwamna a nga kombisa to wa randa msikati wakwe hambi ngu simaho sa sidotho, so fana ni ku mu ñola ni ku mu abrasara ngu nzila ya lirando. A nga leke ditshiku di pinda a sa nga mrumelela mesaji e m’gela tiya: “Na kuxuva” mwendo ku e mu wotisa tiya “di tsimbilisa kutxani ditshiku dako?” Makhambi mamwani a nga mbhalela dipasi adi di ku ni mapswi o tshura ma kombisako ati a mrandisako tona. Ngaku wamwamna a txi maha toneto, a kombisa txixonipho ka msikati wakwe ni kutsanisa mtxhadho wakwe.

16. Ngu kutxani wamwamna a di fanete kundunduzela msikati wakwe?

¹⁶ Gela msikati wako nzila yi i ku wa lisima ngu yona kwako. Wamwamna awu a xoniphako msikati wakwe, a m’gela timhaka ati ti no mmaha e tipfa kwati. Ngu txikombiso, wa khumbula kubonga msikati wakwe ngu totshe ati a ti mahako kasi ku mseketela. (Vakl. 3:15) Ngaku wamwamna a txi ndunduzela msikati wakwe ni ku m’gela ti to wa mranda, msikati wakwe a tipfa a di vhikelekile, atxi randwa ni kuxoniphwa.—Mav. 31:28.

17. Wamwamna a nga kombisisa kutxani txixonipho ka msikati wakwe?

¹⁷ Ñola msikati wako ngu nzila ya yinene ni ya txixonipho. Wamwamna awu a randako msikati wakwe, a mu wona kota ningo ayi yi tako ngu ka Jehovha. (Mav. 18:22; 31:10) Ngu mhaka ya toneto, mbimo yotshe wa kombisa wunene ni txixonipho, hambi ngu mbimo ya ta mataho. Ngu toneto kha na mbi msinzisa kumaha timhaka ati ti mmahako a si tipfi kwati, ti mdhanisako, mwendo ti mmahako e va ni livhalo la kwa mbi basa. f Hahanze keto, wamwamna a na sakulela ku nene e va ni livhalo lo basa masoni ka Jehovha ti txi ta ka timhaka ta mataho.—Mith. 24:16.

18. Vavamna va fanete ku ti emisela kumaha txani? (Wona ni dikwadro adi di ku “ Mune wa tinzila to ñola msikati wako ngu txixonipho.”)

¹⁸ Vavamna, Jehovha wa tsaka ngutu ngaku a txi wona mizamo ayi mi yi mahako kasi ku mi xonipha vasikati vanu ngu mapswi ni ngu simaho. Ti emiseleni kukombisa txixonipho ka vasikati vanu. Mi nga maheni txilo atxi txi no khuvekisa matipfelo a vasikati vanu. Hahanze keto, kombisani wunene, txixonipho ni ku va ñola ngu nzila ya lirando. Ngaku mi txi maha toneto vona va na wona nzila yi mi va randako ngu yona ni kukhatala ngu vona. Xoniphani vasikati vanu, mi na vhikela wuxaka wa lisima ngutu awu mi ku nawo, i ku wuxaka wanu ni Jehovha.—Mas. 25:14.