1. Ngaku hi di ni moya wo phikizana ku nga maheka txani dibanzani?

VATHU vo tala nyamsi va kuzetwa ngu moya wo phikizana se vona va lwela tawe dwe. Ngu txikombiso, mxavisi a nga thumisa tipulani ti to e xavelwa ngutu se e wisa vaxavisi kulowe. Mtutumi ka mapalisana wo kari a nga dayisa mtutumi kulowe kasiku e ganya ene ka mapalisana wonewo. Mgondi a nga kabhulara ka maezame ya admisawu ngu kulwela ku bela ka ma univhersidhadhe ya hombe. Kota Makristu athu ha ti ziva to mahanyelo onewo hi nga manene ona ma maha txienge txa “mithumo ya mtumbuluko wa nyama.” (Vag. 5:19-21) Kambe ina ti nga koteka ku m’thu wu a thumelako Jehovha e khata ku phikizana ni vamwani dibanzani a si ti tumbuli? Hi fanela ku alakanyisisa ngu mhaka yiya nguko moya wo phikizana wu nga maha ti to vanathu dibanzani va si pfani.

2. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

² Ka gondo yiya hi na wona mikhuva ayi yi nga hi mahako hi phikizana ni vanathu. Hi na tshumela hi wona sikombiso sa mu ka Bhiblia sa vathu ava va nga vayilela moya wa kuphikizana. Kukhata he wone to hi nga si xolisisa ku txani sivangelo asi si hi mahako hi thumela Jehovha.

3. Ngu sihi siwotiso a si hi fanelako ku ti mahela sona?

³ Ndinene ku hi ta hi xolisisa sivangelo asi si hi mahako hi thumela Jehovha. Ina ni zumbela ku ti fananisa ni vamwani kasiku tumbula ti to na va pala? Ina ni thumela Jehovha ngu kulava ku tiwona ni di wa tshuku kupala vamwani? Mwendo kupala mwanathu wo kari mwendo ani ni susumetwa ngu kulava kutsakisa  Jehovha? Ti ni lisima ku hi ti maha siwotiso siya, ngu txani, wona tiya Bhiblia yi ti wombako.

4. Ngu kuya ngu dibhuku da Vagalatiya 6:3, 4, ngu kutxani hi sa fanela ku zumbela ku ti fananisa ni vamwani?

⁴ Bhiblia yi hi gela ti to hi si tifananisi ni vamwani. (Lera Vagalatiya 6:3, 4.) Ngu txani? Nguku hi txi tiwona hi txi pala vamwani hi na va vo tiguleta. Kambe ngaku hi txi tiwona hi txi palwa hi na guma mtamo. Ngako hi txi lwela kupala mwendo hi txi pimisa to ha palwa ti na mbi kombisa ti to ha dinganisela. (Var. 12:3) Mwanathu mmwani wa Grécia a dhanwako ku i Katerina * a womba tiya: “Ani ni ti zumbela ku ti fananisa ni vanathu vamwani ni txi pimisa to vona va tshurile ngutu ku ni pala ni ku va txi ziva kwati mthumo wo txhumayela ni ku tshumela ve va ni vangana ku ni pinda. Eto ti txi ni maha ni tipfa ni singa wa txilo.” Hi fanela u khumbula ti to Jehovha kha ya hi ndindela kwakwe nguku hi nga tshura mwendo hi womba-wombako kwati, mwendo nguku va ni vangana vo tala, kambe ngu ku hi mrandako ni ku hi engisako mwanana wakwe.—Joh. 6:44; 1 Vak. 1:26-31.

5. Nji txani txi u nga txi gonda ka mwanathu Hyun?

⁵ Txiwotiso tximwani hi nga ti mahako txona ngu txiya: ‘Ina vanathu dibanzani va ni wona ni di m’thu wu a lwelako kudikha, mwendo va ni ziva ni di m’thu wu a dhundako mazunga’? Wona txikombiso txa mwanathu wu a dhanwako ku i Hyun, wa Korea do Sul. Ku vile ni mbimo yi a nga ti wona vanathu va nga ti ni malungelo dibanzani nga vo lwela ku m’pala. Ene a womba tiya: “Ni txi va sola-sola ngutu vanathu vonevo ni ku ko tala ni ti si tumelelani ni ti va nga ti ti womba.” Yi ve yihi wuyelo? Ene a womba tiya: “A tiya ti mahile to dibanzani ku si ve ni kudikha.” Kambe to tsakisa ngu ti to vangana vakwe va mvhunile ti to e tumbula txikarato txonetxo. Ene a mahile kutxitxa ku kulavekako, se konkuwa didhota da dinene. Ngaku hi txi tumbula ti to hi ni moya wa kuphikizana i singa wa kudikha hi fanete ku maha txo kari ngu txikuluveta.

6. Ngu ku ya ngu dibhuku da Vagalatiya 5:26, nji txani txi nga hi mahako ti to hi va ni moya wa kuphikizana?

⁶ Lera Vagalatiya 5:26. Nji txani txi nga kombisako to m’thu a ni moya wa mabava? Tximwetxo txa kona ngu tialakanyela. M’thu wa ku tialakanyela i m’thu wa ku tigela ni ku lwela takwe dwe. Timwani ti ti nga kombisako to m’thu a ni moya wa ku phikizana mabava. M’thu wu a ku ni mabava hi nga ku o bavela silo sa vamwani dwe, kambe a lava ti to a sile a ku naso e luzekelwa ngu sona. Ku womba ditshuri, m’thu wa mabava a ni livengo. Ngu toneto ku laveka hi maha totshe ti hi nga tikotako ti to hi si vi ni moya wonewo!

7. Ngu yihi ngozi yi kuho ka ku tigela ni mabava? Ningela txikombiso?

⁷ Kutigela ni mabava si nga fana ni nzambwa ayi yi nyetako gazolina ya avhiyawu. Hambi ku avhiyawu a nga sikotako kupuruma, kambe nzambwa yile yi nga vhala matubho yale ma tsimbitisako gazolina. Ti maha ti to motori wu ema ku thuma se avhiyawu a nga wa. Ngu ha ku fanako m’thu a nga thumela Jehovha ngu mbimo yo kari. Kambe, ngako a txi susumetwa ngu kutigela mwendo mabava a na wa. (Mav. 16:18) Ene kha na mba gwitela ku e ema ku thumela Jehovha dwe, kambe a tshumela e ti dayisa kumweko ni ku dayisa vamwani. Se, nji txani a txi hi nga txi mahako ti to hi tivhikela ka ku tigela ni mabava?

8. Hi nga maha txani ti to hi lwa ni ku tigela?

⁸ Athu hi nga sikota ku lwa ni ku tigela nguku txikhati txotshe hi txi khumbula  txitxharihiso atxi mpostoli Paulo a nga bhalela Vafilipiya a txi txi ku khene: “Mi nga maheni to maha ngu kukanetana hambi kutikulisa, aniko thumani ngu ku ti veka hahatshi, mi si alakanyi ti to ma pinda vamwani ngu wunene.” (Vaf. 2:3) Ngako hi txi wona vamwani i di va tshuko ku hi pala, hi na mbi zumba hi txi lwisana ni va hi va wonako va di ni wusikoti ku hi pala. Ku hambana ni to, hi na va tsakela yotshe mbimo. Ngutu-ngutu ngako va txi thumisa wusikoti wonewo ti to ve thumela Jehovha. Ngu ha ku fanako vanathu va txisikati ni va txiwamna ava va ku ni wusikoti ni vona va fanete ku londisa txialakanyiso txa Paulo. Vona va nga sikota ku maha toneto ngaku va txi wonisisa mithumo yinene ya vamwani. Ngako mmwani ni mmwani a txi maha m’thumo wakwe dibanzani ku na va ni wumwewo ni kudikha.

9. Hi nga maha txani ti to hi xula mabava?

⁹ Hi nga sikota ku xula mabava ngu ku sakulela kudinganisela i ku ti to hi ziva amu hi tandekako kona. Ngako hi txi tiveka hahatshi hi nambi duketa ku komba vamwani to athu hi ni wusikoti mwendo sikhwinzi ku pala votshe. Ku hambana ni to, hi nga gonda ka vale va ku ni wusikoti ku hi pinda. Hi nge khathu, u ziva mwanathu dibanzani kwanu awu a vekako kwati miwomba-wombo. Se mu wotise ti to ene a lulamiselisa ku txani miwomba-wombo yakwe. Mwendo u ziva mwanathu awu i ku m’bhiki wamnene, mkombele e ku komba mabhikelo aya a ma thumisako. Ngaku u di mphya awu ti ku karatelako ku maha vangana, kombela milayo ka wu a sikotako ku maha vangana. Ngu nzila yoneyo hi na vayilela mabava se hi tshukwatisa wusikoti wathu.

10. Ngu txihi txikarato a nga tshangana natxo Gidhiyoni?

¹⁰ Alakanya ngu ti ti nga humelela Gidhiyoni, i nga ti wa lixaka la ka Manasi, ni vavamna va lixaka la ka Efrayime. Nguku vhunwa ngu Jehovha, Gidhiyoni ni 300 vavamna va xute ngu nzila yo xamalisa a ha va ndi no va ni txivangelo txo tiguleta. Kambe vavamna va Efrayime, va tsute ve ya tshangana ni Gidhiyoni, kambe i singa ti to ve ya mu ndunduzela, kambe ve ya  m’lwisa. Ti ti komba nga vona va ti ko tiguleta, nguko Gidhiyoni kha va ramba ti to ve ya lwa ni valala va Txizimu. Vona va txi veka mapimo ka kuvhikela wudhumo wa lixaka lawe, ha ko za va si woni tatinene a ti Gidhiyoni a nga ti ti mahile. Gidhiyoni a mahile ti to ku dhumiswa ditina da Jehovha ni ku vhikela ditiko da Israyeli.—Val. 8:1.

11. Ngu tihi ti Gidhiyoni a nga gela vavamna va Efrayime?

¹¹ Ngu ku tiveka hahatshi Gidhiyoni a wotisile vavamna vale va Efrayime a txi khene: “Nji txani txa hombe ni nga maha ani txo pala ti mi nga maha kani?” Se Gidhiyoni a va ningile txikombiso txo kongoma txa nzila yi Jehovha a nga ti katekisile lixaka la Efrayime. Se wuyelo ya kona “txiviti txawe txi to relela”. (Val. 8:2, 3) Gidhiyoni a ti tiemisete ku leka ku tigela, e xayisa kudikha hagari ka vathu va Txizimu.

12. Hi nga gonda txani ka vanana va Efrayime ni ka Gidhiyoni?

¹² Hi gonda txani ka didungula diya? Ka vavamna va Efrayime hi gondile ti to kha ha fanela ku karatekela ngutu wudhumo wathu ku pinda wudhumo wa Jehovha. Ngako hi di misungo ya timwaya mwendo madhota hotshethu hi nga thavisa gondo ya lisima ka Gidhiyoni. Ngaku m’thu a txi henyiswa ngu to kari hi fanela kuwona mhaka nga ti a ti wonisako tona. Kufana ni Gidhiyoni, nathu hi nga sikota kundunduzela m’thu ngu ti tatinene a nga ti maha, eto ngu ditshuri ti lava ku tiveka hahatshi, ngutu-ngutu ti di ha ku basani to m’thu wuwa, ti m’phazamisile. Ku xayisa kudikha ngu tona i ku ta lisima ngutu ku pinda ku xowokisana kasi ku wona to i mani a nga phazama mwendo ahim-him.

13. Ngu txihi txikarato txi Ana a nga tshangana natxo ni ku a txi xulisile ku txani?

¹³ Hi nga dhum ngu txikombiso txa Ana. Ene a ti txhadhile ni Mulevhi awu a nga ti dhanwa ku i Elikana awu a nga txi mranda ngutu. Kambe Elikana a ti ni wamsikati mmwani awu a nga ti dhanwa ku i Penina. Elikana a ti randa ngutu Ana kupinda Penina, o va ti to “Penina a ti ni vanana aniko, Ana asi nga ni vanana.” Ngu toneto Penina a txi nyekula Ana e “mtxhepeta kasi ku mpfisa kupanda.” Ene a angulisile kutxani? Ene a to xukuvala ngutu “se a txi zumba ngu kudila, asi dyi txilo.” (1 Sam. 1:2, 6, 7) Kambe kha ti ngaho ati ti kombisako ti to Ana a duketile kuphota mwendo kuwukela Penina. Ene a tute mbilu yakwe ka Jehovha a ti ni themba ya ti to ene a na khatalela mhaka yakwe. Ina msana keto Penina a sikotile kuñola kwati Ana? Bhiblia kha yi wombi txilo. Kambe a ti hi ti zivako ngu ti to Ana a vile ni kudikha mbiluni kwakwe. Se “khohe yakwe yi si ngadi kambe yi xukuvala.”—1 Sam. 1:10, 18.

14. Hi gondile txani ka txikombiso txa Ana?

¹⁴ Hi gonda txani ka txikombiso txa Ana?  Ngaku m’thu a txi duketa ku palisana ni nawe ngu nzila yo kari, khumbula ti to awe u nga sikota ku maha txo kari. Kha ti laveki u phikizana ni m’thu mmwani, hahanze ko tshumetela wubihi ngu wubihi maha kuthutha. (Var. 12:17-21) Hambi i di ti to m’thu eneyo kha txitxi awe u na sikota ku va ni kudikha mbiluni.

15. Ngu tihi ti Apolosi ni Paulo va nga ti ziwa ngu tona?

¹⁵ Ngu magwito a hi wone to hi nga gonda txani ka txikombiso txa Apolosi ni Paulo. Votshe vavambidi va txi mi ziva Mibhalo. Votshe va txi ziwa i di vagondisi vavanene. Votshe va vhunile ti to vathu vo tala ve va vagondiswa. Kambe Apolosi kumweko ni Paulo va si phikizani.

16. Apolosi i ti m’thu wo zumbisa ku txani?

¹⁶ Apolosi “a nga velekelwa Alexandriya,” didhoropa a di di nga ti Mzinda wa sikolwa sa hombe sa mbimo yoneyo. Ti ha kubasani ti to ene i ti mwomba-wombi wamnene ni ku a ti yi ‘ziva Mibhalo.’ (Mith. 18:24) Mbimo yi Apolisi a nga heta mbimo yo kari a di Korinto, vamwani dibanzani va ti vekile ha kubasani ti to va ti mdhunda ngutu ene ku pinda vanathu vamwani ava va nga ti thumela kheya, ku pata ni Paulo. (1 Vak. 1:12, 13) Ina Apolosi a pfani ni mawonelo onewo? Ti ha kubasani to ahim-him. Msana ka mbimo Apolosi a khukhile Korinto, kambe Paulo a mkombete ti to e tshumelela kona. (1 Vak. 16:12) Paulo a sa maha eto i di ti to a txi wona nga Apolosi a txi veka mibhando hagari ka dibanza. Ti ha kubasani ti to Apolosi a txi thumisa wusikoti wakwe ti to e maha tatinene, i ku kutxhumayela mahungu ya manene ni ku tsanisa vamwani. Kha hi na ku kanakana ti to Apolosi i ti wamwamna wa ku tiveka hahatshi. Ngu txikombiso kha wu nga ho wukhalo amu ka Mibhalo, wu wombako to Apolosi a henyile mbimo yiya  Akila ni Prisila va nga “mu txhamusela tatinene Nzila ya Txizimu.”—Mith. 18:24-28.

17. Ngu tihi ti Paulo a nga maha ti to e sakulela kudikha?

¹⁷ Mpostoli Paulo a txi wu ziva wotshe mthumo wa wunene wa Apolosi. Kambe mpostoli Paulo a si tipfi nga a na tekelwa wukhalo ngu Apolosi. Paulo i ti m’thu wa ku tiveka hahatshi wa ku dinganisela ni wa ku pfisisa, atiya ta woneka ka txialakanyiso txi a nga bhalela dibanza da Korinto. Mbimo yi vanawe va nga khona “nni ni wa ka Paulo,” ene kha ya khene ani ngani. Ku hambana ni to, a kongomisile wudhumo ka Jehovha ni ka Jesu Kristu.—1 Vak. 3:3-6.

18. Ngu ku ya ngu dibhuku da 1 Vakorinto 4:6, 7, hi gonda txani ka sikombiso sa Apolosi ni Paulo?

¹⁸ Sikombiso sa Apolosi ni Paulo si hi gondisa txani? Athu hi nga kulula hi miyata ka mthumo wa Jehovha, hambi ku vhuna vathu ve hokela ha ko bhabhatiswa. Kambe athu ha tiziva ti to ku humelela kotshe ku hi ku manako ku tiswa ngu makatekwa a Jehovha. Apolosi ni Paulo ni vona va hi gondisa gondo ya lisima. Ngaku hi di ni mithumo ya yingi dibanzani hi ni mikhanjo yo tala yo sakulela kudikha. Ha bonga ngutu kuva ni madhota ni malanda ya wuthumeli dibanzani aya ma hi vhunako ku simama hi va ni kudikha hagari kwathu.Vona va maha toneto ngu kuseketela sialakanyiso sawe amu ka Bhiblia. Vona kha va duketi kulava ku ziwa kambe va tekelela txikombiso txa Jesu Kristu!—Lera 1 Vakorinto 4:6, 7.

19. Ngu tihi ti mmwani ni mmwani kwathu a nga ti mahako? (Wona dibhokiso adi di ku “ Vayilela moya wo phikizana.”)

¹⁹ Txizimu txi ningile hotshethu ningo ni wusikoti wo kari. Athu hi nga si thumisa ‘kuvhuna vakwathu.’ (1 Pedro 4:10) Ti nga maha awe u txi khawe ani kha ni mahi txilo kambe khumbula ti to toneto tatidotho ti u mahako ti vangako kudikha ti fana ni mirungo ayi yi tshanganisako sienge sa siambalo. Se maha totshe ti u nga ti kotako ti to u thavisa moya awu u nga vako nawo wo phikizana ni vamwani. Tiemisele ku maha totshe ti u nga ti kotako ti to u sakulela kudikha ni wumwewo dibanzani.—Vaef. 4:3.