1. Ngu ku txani Jehovha a si hi fananisi ni vamwani?

JEHOVA kha maha sotshe silo si fana. Atiya ta woneka ka si a nga si maha kupata ni vathu. Mmweyo ni mmweyo wathu wa hambana ni mmwani. Ngu toneto Jehovha kha hi fananisi ni vamwani ene a xolisisa ta mbiluni. (1 Sam. 16:7) E wona ti to u m’thu wa mazumbelo yahi e tshumela e ziva a ti hi ti kotako kumaha amu u tandekako kona ni ti u nga kulisa tona. Ene kha lavi ti to u maha a ti u si ti kotiko kumaha. Athu hi lava ku etetela Jehovha ngu ku tiwona hipune nga ti ene a hi wonisako tona. Ngako hi txi maha toneto hi na kota kuva ni “mapimo a ku tiveka hahatshi” hi si pimisi ti to ha pala vamwani mwendo ku pimisa ti to athu kha hi nga va txilo.—Var. 12:3.

2. Ngu ku txani i ku ta walo ku ti fananisa ni vamwani?

² Ditshuri ti to hi nga vhuneka ngu kuwona sikombiso sa sinene sa vanathu vo thembeka ava va ku ni wusikoti wo txhumayela. (Vaheb. 13:7) Ka vanathu vonevo hi nga wona amu hi nga tshukwatisako kona ka mthumo wathu ka Jehovha. (Vaf. 3:17) Kambe ku ni ku hambana ka kueteta m’thu ni ku tifananisa nayo. Kambe ngako hi txi tifananisa ni vamwani hi na va ni mabava hi guma mtamo ni ku tipfa hi si nga va txilo. Kambe nga ha hi nga tiwona ngu kona ka gondo ayi yi nga pinda, ngakongako hi txi phikizana ni vamwani dibanzani hi nga veka wumoya wathu ha phangoni. Se Jehovha ngu lirando wa hi kuzeta a txi womba tiya: “Aniko m’thu ni m’thu a na wonisise mithumo yakwe, se ngu kona a no sikota ku ti dhumisa ngu mithumo yakwe dwe, i si nga ngu ku ti dinganisa ni vamwani.”—Vag. 6:4.

3. Ngu yahi makungo ya moya u nga ma hokelela a ya ma ku tiselako litsako?

³ Jehovha a lava ti to u tsaka ngu ti u nga ti kotako kumaha ka m’thumo wakwe. Ngu txikombiso ngako u di bhabhatisilwe u tsakile ngutu aku u nga ti kota ku ti hokelela. U mahile txisungo txonetxo  u di wekha. U mahile txisungo txonetxo ngu ku kuzetwa ngu lirando li u ku nalo ngu Txizimu. Alakanya ngu m’nava wu u nga wu tsimbila ku khukhela u di bhabhatisilwe. Ngu txikombiso ina lirando lako ngu kulera ka Bhiblia ni gondo yako upune li engetelekile? Ina ka mikombelo yako u thumisa mapswi yo vitwa ni ku yi huma mbiluni. (Mas. 141:2) Ina konkuwa u di kutxhumayelani u bhula kwati u di txhatxhekile ni ku ina wa tikota ku ti thumisa kwati tifarameti to gondisa? Ngako u di ni mwaya ina Jehovha a kuvhuni ku va wamwamna, wamsikati mwendo mveleki wa mnene? U nga ti pfa u di tsakile ni ku eneliseka ngu ku u nga sikota ku hokelela makungo oneyo.

4. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

⁴ Hi nga vhuna vamwani ti to ve tsaka ka ti va ti mahako ka mthumo wa Jehovha hi na tshumela hi va vhuna ti to va si ti fananisi ni vamwani. Ka gondo yiya hi na wona a ti vaveleki va nga vhunisako tona vanana vawe ni ti mipatwa yi nga vhunanisako tona ni ti madhota ni vanathu vamwani va nga vhunisako tona vamwani dibanzani. Ngu magwito hi na wona matshina o kari a mu ka Bhiblia aya ma nga hi vhunako ti to hi ti vekela makungo aya hi nga ti kotako ku ma hokelela ngu ku ya ngu wusikoti wathu ni siemo sathu.

5. Ngu kuya ngu Vaefesu 6:4 ngu tihi ati vaveleki va felako ku ti vayilela?

⁵ Vaveleki va fanete ku tiwonela ti to va si fananisi mwanana mmweyo ni mmwani mwendo kukombela ti to mwanana e maha a ti a si ti kotiko. Ngako vaveleki va txi maha toneto ti na godholisa vanana. (Lera Vaefesu 6:4.) Mwanathu mmwani wa txisikati a dhanwako ku i Sachiko * a womba tiya: “Vagondisi va mina va txikolwani va txi lava ti to ni pala votshe vaaluno va turma ya mina. I singa eto dwe mame wangu a txi lava ti to ni humelela kwati txikolwani kasi ku ningela wufakazi wa wunene ka mgondisi wa mina kumweko ni tate wangu awu a nga ti singa fakazi. Phela mame a txi lava ti to ni gula mavhinti mu ka maprovha a ti ni nga si na ku ti kota. Hambi ku ni nga ema kale ku ya txikolwani ni konkuwa na ti wotisa ti to ina na ma maha mavhinti masoni ka Jehovha kani?”

6. Vaveleki va nga gonda txani ka Masalmo 131:1, 2?

⁶ Vaveleki va nga thavisa gondo ya lisima ka ati ti ku ka Masalmo 131:1, 2. (Yi lere.) Mkoma Dhavhidha a wombile ti to ene a si na “timbiti ni silo si i ku sa hombe” hambi ni silo asi anga si na ku ti hokelela. A ku Dhavhidha a nga ti ti veka hahatshi ni ku dinganisela ene a ti “malata  mbilu yakwe.” Vaveleki va nga gonda txani ka mapswi a Dhavhidha? Vaveleki va fanete ve ti veka hahatshi ni ku dinganisela i singa ka ti va ti emelako ka vona vapune dwe kambe ni ka ti va ti emelako ka vanana vawe. Mbimo yi vaveleki va vhunako vanana vawe ku ti vekela makungo o kari va fanela kukhumbula to ku ni ti va nga ti kotako ni ti va nga ti tandako. Mwanathu mmwani a dhanwako ku i Marina a womba tiya: “Mame wangu a si ni fananisi ni vananda vangu mwendo vakoma vangu hambi ni vanana vamwani. Hotshethu hi ni tiningo to hambana ni ku mmwani ni mmwani mbwa lisima ka Jehovha, mame a ni vhuni ti to ni si tifananisi ni vamwani.”

7-8. Vavamna va nga zumbisa ku txani ngu txithavo ni vasikati vawe?

⁷ Vavamna va makristu ava va nga teka va fanete ku zumba ngu txithavo ni vasikati vawe. (1 Pedro 3:7) Ku zumba ngu txithavo ti pata ku khatalela ka hombe ni ku xonipha vamwani. Ngu txikombiso mwamna a nga zumba ngu txithavo ni msikati wakwe ngu ku mu ninga txithuzi. Ene kha rinzeli to e maha to pinda ti a nga ti kotako ni ku kha thuki e m’fananisa ni vavasikati vamwani. Wamsikati a nga ti pfisa ku txani ngako mwamna wakwe a txi maha toneto? Wamwamna mmwani i si ngako fakazi wa mwanathu Rosa a txi zumbela ku fananisela Rosa ni vasikati vamwani. Mapswi akwe o thola ma mahile ti to Rosa a tipfa i singa wa txilo ni ku tshumela e wona nga kha dhundwi ngu m’thu. Ene a womba tiya: “Mbimo yotshe ni ti lava ku tsanisekiswa ngu vamwani ti to Jehovha a ni wona ni di wa lisima.” Ku hambana ni eto wamwamna wu i ku Mkristu a zumba ngu txithavo ni msikati wakwe. Ene wa ti ziva to nzila yi a ñolako ngu yona msikati wakwe ya gwesa wuxaka wawe vavambidi kumweko ni wuxaka wawe ni Jehovha. *

⁸ Wamwamna wu a zumbako ngu txithavo ni msikati wakwe wa m’dhumisa e m’tsanisekisa to wa m’randa ni ku m’ndunduzela. (Mav. 31:28) A tiya ngu ti kata Katerina awu hi nga womba-womba ngu ngene ka gondo yi yi nga pinda a nga ti maha kasi kuvhuna msikati wakwe e xula ku tipfa i singa wa txilo. Mbimo yi i nga ti ngadi mwanana mame wa Katerina a txi m’poyilela a txi m’fananisa ni mahorana mamwani, mamwani ka wona i nga ti vangana vakwe. Se Katerina a khatile kupima lisima lakwe ngu ku tifananisa ni vamwani,a simamile e maha toneto hambi mbimo yi a nga ta va fakazi ya Jehovha. Mwamna wakwe a m’vhunile ti to e xula ku tipfa i si nga wa txilo ni kutshumela e va ni mawonelo a manene ngu ngene apune ni kuziva ku dinganisela. Katarine a womba tiya: “Mwamna wangu wa ni randa wa ni ndunduzela ngu ta tinene ti ni mahako e tshumela e ni khongelela. Ene a tshumela e ni khumbuxeta ngu tifanelo tatinene ta Jehovha ni ku ni vhuna ku ni thavisa mapimo o tipfa ni si nga wa txilo.”

9-10. Madhota ma m’vhunisile ku txani mwanathu wo kari wa txisikati ti to e xula moya wo tifananisa ni vamwani?

⁹ Madhota ma nga vhunisa ku txani ava va tolovelako ku tifananisa ni vamwani? Wona txikombiso txa mwanathu wa txisikati wu a dhanwako ku i Hanuni, awu ti nga ti txiva ku e ndunduzelwa mbimo yi i nga ti nga di mwanana. Ene a womba tiya: “Ani ni ti wo malala ni ku ni ti tipfa nga vathu vamwani va titanga ta mina i ti va tshuko ku ni pala ku khukhela wuwananani wa mina ni ti zumbela ku tifananisa ni vamwani.” Hambi mbimo yi a nga ta va Fakazi ya Jehovha Hanuni a ti nga di a txi ti fananisa ni vamwani, eto ti ti maha to e tipfa i singa wa lisima dibanzani. Kambe konku ene i nyaphandule wu a nga tsaka. Ngu tihi ti nga m’vhuna ti to e txitxa mawonelo akwe?

 ¹⁰ Hanuni a womba ti to ene a ti vhunwa ngu madhota a lirando. Madhota ma ti m’gela ti to ene mbwa lisima dibanzani ni ku va txi m’ndunduzela ngu txikombiso txakwe txa likholo. Ene a womba tiya: “Mbimo yimwani madhota ma ti ni kombela to ni tsanisa vanathu vatxisikati ava va nga ti lava txivhuno. Kurumwa toneto ti ni mahile ni tipfa ni di wa lisima. Na alakanya mbimo yi madhota ma nga ti ta ni bonga ngu txitsaniso a txi ni nga ti ninga mahorana o kari. Vona va ni lerete 1 Vatesalonika 1:2, 3. Eto ti ni gwesile ngutu mbilu. Ngu kona hawa ko vhunwa ngu madhota oneyo a lirando konkuwa na wu ninga lisima wukhalo wangu ka sengeletano ya Jehovha.”

11. Hi nga va vhunisa ku txani ava va ku ‘kukaratekani moyani’ va va wombwako ka Isaya 57:15?

¹¹ Lera Isaya 57:15. Jehovha wa khatala ngutu ngu ava va “xanisekako ni ku karateka moyani.” Hi nga madhota dwe kambe hotshethu hi nga sikota ku tsanisa vanathu vonevo va karatekako. Yimweyo ya tinzila yo maha toneto ngu va komba ti to athu ha khatala ngu vona ngu ditshuri. Jehovha a lava ti to hi va vhuna ku ve lipfa lirando a li ene a ku nalo ngu tinvuta takwe ta lisima. (Mav. 19:17) Hi nga tshumela hi va vhuna vanathu ngu ku athu hi va vo tiveka hahatshi ni ku dinganisela. Athu kha hi lavi ku ti kombekisa ngutu nguko eto ti nga dhivelela mabava ka vamwani. Hahanze keto athu hi lava ku thumisa wusikoti wathu ni wuzivi wathu ti to hi tsanisa vamwani.—1 Pedro 4:10, 11.

12. Nguku txani vathu vo tiveka hahatshi va nga ti dhunda kuzumba hafuhi ni Jesu? (Wona mfota wa kapa.)

¹² Hi nga gonda to tala ka nzila yi Jesu a nga thumisana ngu yona ni vagondiswa vakwe. Ene i ti wa hombe ka votshe ava va nga khala ku hanya hamafuni, hambi keto ene i ti “wo thutha ni wa mbilu ya ku tiveka hahatshi.” (Mat. 11:28-30) Ene kha lava ku ti kombisa ti to a ti ni wuzivi wa hombe ngutu, ene a ti gondisa ngu ku thumisa mawomba-wombelo o hehuka. Ni ku thumisa sifananiso a si ti nga ti hehuka ku si pfisisa asi si nga txi gwesa timbilu ta va vo tiveka hahatshi. (Luka 10:21) Kuhambana ni vathangeli va wukhongeli ava va nga ti tigela, Jesu kha maha ti to vamwani ve tipfa va si nga va txilo masoni ka Txizimu. (Joh. 6:37) Kuhambana ni eto ene a ti ninga txithuzi vathu ava va nga ti wonelwa hahatshi.

13. Jesu a kombisile kutxani wunene ni lirando ka nzila yi a nga txi thumisana ngu yona ni vagondiswa vakwe?

¹³ Wunene ni lirando la Jesu si tikombekisile ngu nzila yi a nga txi thumisana ngu yona ni vagondiswa vakwe. Ene a ti ziva ti to vona va ti ni wusikoti ni siemo so hambana. Se hi nga votshe va ndi no sikota kumaha mthumo wo fana hambi kubhindula ngu ku fana ka mthumo wo txhumayela. Kambe ene a ti ninga lisima mthumo awu wu nga ti mahwa ngu mmwani ni mmwani. Mawonelo o pfisisa a Jesu ma tikombekisile ka txifananiso a txi a nga txi maha txa matalenta. Ka txifananiso txonetxo Mkoma wo kari a ningete mthumo txithumi tximwani ni tximwani “mayelano ni mtamo” wa txona. Tximwetxo ka sithumi sile sa simbidi so thuma ngutu txi bhindute ngutu ku pinda tximwani kambe Mkoma a ndunduzete sithumi sa simbidi ngu mapswi o fana a ya ma ku khene: “Ngu tona txithumi txa txinene txa kuthembeka.”—Mat. 25:14-23.

14. Hi nga etetelisa ku txani nzila yi Jesu a nga txi thumisana ngu yona ni vamwani?

¹⁴ Jesu a thumisana ni nathu ngu wunene ni lirando. Ene wa ti ziva to wusikoti wathu ni siemo sathu sa hambana, se ene wa tsaka ngutu ngu ti hi nga ti mahako kwati ngu ha hi nga kotako ngu kona. Nathu hi fanete kuetetela Jesu, kha ha fanela kumaha ti to Mkristu kulothi e xowoka ni ku tiwona nga kha na ku maha nga ha vamwani va mahako ngu kona. Hahanze keto hi na va ndunduzela ngu ti va ti kotako ku maha kwati mthumoni wa Jehovha.

15-16. Mwanathu mmwani a vhunekisile kutxani ngu ku ti vekela makungo aya a nga tikotako ku ma hokelela?

¹⁵ Makungo ya moya ma hi vhuna ku hi ziva to hi maha txani ka wutomi ni ku va ni txikongomelo. Ti to hi ti kota ku maha toneto, hi fanete ku ti mahela makungo ngu kuya ngu makotelo ni siemo sathu i si nga ngu kuya ngu sa vamwani. Nguko hi txi maha toneto hi na godhola ni ku theleka dikhodho. (Luka 14:28) Wona txikombiso txa nyaphandule wa txisikati wu a dhanwako ku i Midori.

¹⁶ Midori mbimo yi i nga ti ngadi mwanana tate wakwe awu i si ngako fakazi a ti zumbela ku m’poyilela ni ku m’fananisa ni vananda vakwe kumweko ni vagondi kulowe. Se Midori a womba tiya: “Ni ti tipfa ni singa wa txilo.” Kambe mbimo yi a nga txi ya a txi kula ene a khatile ku tipfa a di ni lisima, ene a tshumela e womba tiya: “Kulera Bhiblia ditshiku ni ditshiku ti ni vhuni ku ni pfa ku dikha mbiluni ni ku tipfa to Jehovha wa ni randa.” Ku khukhela koneho a tivekete makungo aya a ndi no sikota ku ma hokelela e tshumela e kombela Jehovha ti to e mvhuna ku e ma hokela. Dibhindu da kona ti kotekile ku Midori e tsaka ngu ti a nga ti tikota ku maha ka mthumo wa Jehovha.

17. Hi nga maha txani ti to hi simama hi ‘teka mahanyelo a m’thu wamphya moyani kwathu’ ni ku yi na va yihi bhindulo?

¹⁷ Ku tipfa ni ku pimisa to khu nga wa txilo ta swela ku pinda. Ngu toneto Jehovha wa hi laya a txi khene: Simamani mi ‘teka mahanyelo a m’thu wamphya moyani kwanu.’ (Vaef. 4:23, 24) Ti to hi tikota ku maha toneto hi fanete hi maha mkombelo, hi gonda Bhiblia ni ku alakanyisisa. Simama u maha toneto ni ku tshumela u kombela Jehovha ti to e ku ninga mtamo. Moya wakwe wo sawuleka wu na ku vhuna ti to u xula  moya wo tifananisa ni vamwani. Ngako ku txo thuka mabava mwendo ku tiguleta ku khata ku thunga mbiluni ka wena, Jehovha a na ku vhuna ti to u si tumbula ni ku tshumela u si dula.

18. Mapswi ya ma ku ka dibhuku da 2 Makronika 6:29, 30 ma nga hi thavelelisa kutxani?

¹⁸ Lera 2 Makronika 6:29, 30. Jehovha wa ti ziva ati ti ku mbiluni kwathu. Ene wa ti ziva tiyimbi ta moya wa mafu ati hi ti lwako, kumweko ni kwambi hetiseka kwathu. Mbimo yi Jehovha a wonako ti hi lwisako tona ka tiyimbi tiya lirando lakwe ngu ngathu la engeteleka.

19. Ngu txihi txifananiso txi Jehovha a txi thumisako kasi ku hi pfisisa nzila yi a hi randako ngu yona?

¹⁹ Ti to hi pfisisa lirando li a ku na lo ngu ngathu, Jehovha a thumisa txifananiso txa lirando ali li kuho ka mame ni bhebhe wakwe. (Isaya 49:15) Hi nga wona txikombiso txa mame wu a dhanwako ku i Rachel. Ene a bhate tiya: “Mwanana wangu Stephanie a velekilwe masiku ma si se ku tshangana. Mbimo yi ni nga mu wona i ti wa m’dotho ngutu ni ku a sa tsana. Ka mtxima wo khata mbimo yi ti nga txi laveka ti to mwanana e zumba ka mitxhini, sibhejela si ni tumelete ti to kuva ni mbimo ditshiku ni ditshiku ni ya hingekela mwanana wangu. Timbimo toneto ta lirando ta mame ni mwanana ti va vhunile ti to ve tshuketelana ngutu. Konkuwa ene a ni 6 wa malembe kambe kha dingani ni vamwani vanana va titanga takwe.Kambe ani na mranda ngutu tatinene nguko, a lwite ngutu ti to e mana ku hanya, ene a tisile litsako ka wutomi wangu.” Ta tsakisa ku ziva to Jehovha a ni lirando lo fana ngu ngathu mbimo yi a hi wonako hi txi lwa ti to hi mthumela ngu moya wathu wotshe!

20. Kota txithumi txa Jehovha a txi txi nga tiningetela ngu txihi txivangelo hi ku natxo txa ti to u tsaka?

²⁰ Kota txithumi txa Jehovha awe khu fani ni vamwani ni ku u wa lisima hagari ka mwaya wa Jehovha awu wu wumbwako ngu vathu vo hambana-hambana. Jehovha kha ku ndindela kwakwe ngu kuva u txi pala vamwani, ene a ku ndindete kwakwe nguku a nga wona ka mbilu yako e wona ti to awe u m’thu wa ku tiveka hahatshi awu a nga tiemisela ku gonda. (Mas. 25:9) Tsaniseka ti to Jehovha wa ninga lisima totshe ti u ti mahako ka mthumo wakwe. Ku tsanisela ka wena ni ku thembeka txikombekiso txa ti to awe u na ni “mbilu ya yinene ni yo lulama”. (Luka 8:15) Se simama u mahela kwati Jehovha ti u nga tikotako. Ngako u txi maha toneto u na sikota kuva ni txivangelo txo pfala ti to u tsaka “ngu mithumo yako” upune.