1. Bhiblia yi nga hi ninga txani?

HAMBI HI txi manana ni txikarato txihi ni txihi, kha hi thavi, nguko hi ni Jehovha M’gondisi wathu wa Hombe. (Isaya 30:20, 21) Bhiblia ya hi ninga sotshe si hi si lavako ti to hi ‘va hi di hetisekile,’ ni ku va va nga ‘lulamiselwa ka yotshe mithumo ya yinene.’ (2 Tim. 3:17) Ngako hi txi hanya ngu kuya ngu tigondo ta Bhiblia hi maneka hi di ni wutxhari kupinda ava va seketelako “wutxhari wa ha mafuni” hawa.—1 Vak. 3:19; Mas. 119:97-100.

2. Hi na xolisisa txani ka msungo wuwa?

² Nga ha hi no ti wona ngu kona, wutxhari wa mafu awa wu woneka nga wunene. Ngu toneto ti nga karata kuvayilela mapimiselo ni mamahelo a vathu va ditiko. Bhiblia yi hi bhasopisa yi txi: “Ti woneleni kasiku ni wammweyo a si mi mahi tikhumbi ngu mawombelo a marindi a wutxhari wa vathu, ngu kulondetela siheno sa vathu.” (Vakl. 2:8) Ka msungo wuwa hi na xolisisa matimu mayelano ni makuhu mambidi a wutxhari wa vathu ni nzila yi ma nga hangalaka ngu yona. Ka mhaka yimwani ni yimwani hi na wona to ngu kutxani wutxhari wa mafu i di wupumbu ni nzila yi wutxhari wa Bhiblia i ku wa hombe ngutu ngu yona kupinda sotshe si ditiko di ku naso.

3-4. Ngu kuhi kutxitxa ka mawonelo ngu wubhemba aku ku nga maneka ngu 1900 kala 1930 ka ditiko da Estados Unidos?

³ Ka ditiko da Estados Unidos kuve ni kutxitxa ka mawonelo a vathu mayelano ni wubhemba. Kale vathu vo tala va txi tumela to vathu va ngo maha ta mataho ngako va di txadhile  dwe ni ku vathu va si bhuli ngu ta mataho hagari ka vathu. Kambe mawonelo oneyo ma txitxile se vathu ve khata ku ti mahela mkhululeko.

⁴ Ngu 1920 kala 1929 vathu vo tala va ti khatala ngutu ngu so tsakisa nyama ni timale. M’gondi mmwani a khene: “Mafilmi, mateatro, wutxenje, manovhela, ni siviso sa mabhindu si ti kombisa ngutu sithombe sa walo.” Mbimo yoneyo, masinyelo i di o navetisa ta walo, maambalelo ni ona ma txi khata kukombisa kwa mbi na txixonipho. Nga ha Bhiblia yi wombako ngu kona vathu va ndi na va vo ‘randa ngutu so tsakisa nyama.’—2 Tim. 3:4.

5. Kumahekile txani ngu mawonelo a vathu ka ta mataho ngu ma 1960?

⁵ Ngu ma 1960, timhaka to fana ni kufoxisana i kutekana va sa txhadha, kutekana ka vathu va limbewu limwelo ni kudaya wukati ti khatile kutoloveleka. Misakano yo tala yi ti kombisa ngutu timhaka ta mataho. Ku ve ni wuyelo yihi? M’bhali mmwani a wombile ti to yi haxula timwaya, vanana ve wunjwa ngu m’veleki mmweyo, kukarateka, wulaka wo xalela sithombe sa vathu va i ku simbwiri. Kuengeteleka ka malwati o tshapelana o fana ni SIDA, njikombiso txa ti to wutxhari wa ditiko mbupumbu.—2 Pedro 2:19.

6. Mawonelo a vathu ngu ta mataho ma hetisisa kutxani kudhunda ka Sathani?

⁶ Mawonelo a ditiko ngu ta mataho ma hetisisa kudhunda ka Sathani. Phela Sathani wa sinya makhara a txi wona vathu va txi xakela ningo ya Jehovha ya ta mataho ni wukati. (Vaef. 2:2) Hi nga ti to manyala onewo mo nyamisa ningo yo tshura ya Txizimu dwe, kambe ma tshumela me maha ti to vathu va si mani wutomi wo mbi guma.—1 Vak. 6:9, 10.

7-8. Ngu yahi mawonelo a manene aya ma ku ka Bhiblia ngu ta mataho?

⁷ Vathu ava va ku ni mawonelo a ditiko va poyila milayo ya mahanyelo a manene yi ku ka Bhiblia, va khona kha yi pfali. Vona va nga kha vona: ‘Ngu kutxani Txizimu txi tsimbisela timhaka ta mataho kuve ngu txona txi nga hi wumba ni minavelo yoneyo?’ Txiwotiso txonetxo txi mahwa ngu va va seketelako ti to vathu va fanete ve maha ati va navelako tona. Kambe eto hi nga tona ati Bhiblia yi ti wombako. Yona yi hi gondisa kulawula matipfelo athu. (Vakl. 3:5) Kuengetela ka  toneto, Jehovha a mahile wukati wu va lulamiselo ayi vathu va no maha ta mataho ngu nzila yi yi xoniphekako. (1 Vak. 7:8, 9) Ngu nzila yoneyo, mwamna ni msikati va na maha ta mataho va si thavi txilo.

⁸ Kuhambana ni wutxhari wa ditiko diya, Bhiblia yi hi gondisa ku va ni mawonelo a manane mayelano ni ta mataho. Bhiblia ya fakaza ti to timhaka ta mataho ta tsakisa. (Mav. 5:18, 19) Hambiko, Bhiblia yi khene: “M’thu ni m’thu kwanu a na zive kuxayisa mmidi wakwe ngu wusawuleki ni txithavo. I si nga kulondetela minavelo yo hisa, nga vamatiko va va si ziviko Txizimu.”—1 Vat. 4:4, 5.

9. a) Vathu va Txizimu makhatoni ka ma 1900 va kuzetilwe kulondisela wutxhari wa Bhiblia ngu nzila yihi? b) Ngu wuhi wutxhari wu wu ku ka 1 Johani 2:15, 16? c) Nga ha ti nga xaxametwa ngu kona ka Varoma 1:24-27, ngu sihi simaho sa nzambwa asi hi fanelako ku si vayilela?

⁹ Kukhatani ka ma 1900, vathu va Jehovha kha va tumela kupepulwa “ngu mhaka ya wubhemba” wa vathu. (Vaef. 4:19) Vona va mahile totshe kasi kuhanya ngu milayo ya Jehovha. Watch Tower wa 15 ka Maio wa 1926 (Muwoneleli) a wombile tiya: “Wamwamna ni wamsikati va fanete ve va ni mahanyelo o basa ni o sawuleka ngu ta mataho.” Vathu va Jehovha va kongomiswa ngu wutxhari wa mu ka Bhiblia hambiko vathu vamwani ngu mtalo va nga ti maha ta walo. (Lera 1 Johani 2:15, 16.) Ha bonga ngu kuva ni Bhiblia! Ha tsaka ngutu aku Jehovha a hi ningako sakudya sa moya ngu mbimo yi yi fanelekako kasi ku hi xula kuxengetelwa ngu wutxhari wa ditiko diya mayelano ni wubhemba. *—Lera Varoma 1:24-27.

10-11. Ngu tihi ati Bhiblia yi nga womba to ti na humelela ka masiku a magwito?

¹⁰ Bhiblia yi wombile ti to ka masiku a magwito, vathu va ndi na va “vo tiranda vapune.” (2 Tim. 3:1, 2) Kha hi xamali hi txi wona to ditiko di kuzetela mawonelo o tiranda ngutu. Dibhuku dimwani di womba to ngu ma 1970 ku ti humiswa mabhuku o vhuna ku m’thu e va wo humelela. Mabhuku mamwani “ma ti kuzetela valeri va ona ti to ve tumela to mbathu vo sawuleka.” Hi nga wona ti dimwani da ona di nga womba: “Awe u m’thu wo tshura ngutu, wa nduma ni wu a ku ni lisima ngutu kupinda votshe, ti rande ngutu.” Dibhuku donedo di tshumete di seketela “mawonelo o m’thu e ti maha txizimu apune i ku ti to a sawula to a lava kuhanyisa kutxani ngu kuya ngu ti a ti tsakelako ni milayo ya mdhawuko wakwe.”

¹¹ Ina eto u khala kutipfa ka wukhalo? Phela Sathani a kuzetete Evha kumaha toneto. A wombile a txi khene ene a ndi na ‘fana ni Txizimu, e ziva ta tinene ni to biha.’ (Gen. 3:5) Nyamsi vathu va pimisa ngutu ngu tawe dwe, vona va khona kha nga ho wu a nga va gelako a ti i ku ta tinene kuteka ni Txizimu. Ngu txikombiso, mapimiselo onewo ma woneka ka nzila yi vathu va wu tekako ngu yona mtxhadho.

12. Ngu yahi mawonelo a ditiko ngu mtxhadho?

¹² Bhiblia yi gondisa mwamna ni msikati ku va fanete kuxoniphana ni kuhetisisa txixambanyo txawe. Yi kuzeta vatekani ku ve va vathu va va nga ti emisela kwa mbi thuka ve lekana, yona yi khene: “Wamwamna a na leka tate wakwe ni mame wakwe, eya ti patanisa ka msikati wakwe; vona va na va i di  nyama yimweyo.” (Gen. 2:24) Kambe, vathu va va hanyako ngu wutxhari wa ditiko diya va khona m’thu a na khatalele silaveko sakwe dwe. Dibhuku dimwani di khene: “Ka mitxhadho yimwani txixambanyo txo khene ‘hi na hambaniswa ngu lifo’ txi teketwe wukhalo ngu txiya txo khene ‘hi na va hotshe dwe ngako hi txi randana.’” Kuteka mtxhadho i di msakano ti maha ku timwaya ta tingi ti haxukela ni kukarateka ngutu. Ti ha kubasani ti to mawonelo a ditiko ngu mtxhadho i gondo ya wuphukuphuku.

13. Ngu kutxani Jehovha a txi nyenya vathu vo ti guleta?

¹³ Bhiblia yi khene: “Ni wihi a ku ni mbilu yo ti kulisa njinyenyeko ka MKOMA.” (Mav. 16:5) Ngu kutxani Jehovha a txi nyenya vathu vo ti kulisa? Txivangelo tximwani ngu txi txo ava va sakulelako kutiranda ngutu vapune va tekelela Sathani apune. Hi nga wona ti Sathani a nga maha, ene a ti pimisa ti to Jesu awu Txizimu txi nga mthumisa kasi kuvanga silo sotshe a ndi na mkhozela! (Mat. 4:8, 9; Vakl. 1:15, 16) Vathu va va ti wonako i di va lisima ngutu ka votshe va ti veka ha kubasani to wutxhari wa ditiko mbupumbu masoni ka Txiximu.

14. Varoma 12:3 yi nga hi vhunisa kutxani ti to hi va ni mawonelo a manene ngu ngathu?

¹⁴ Bhiblia yi hi vhuna kuziva ku tipimela. Ku ti dhunda ngu mpimo wa wunene kha ta biha. Jesu a ti khene: “Randa muakelani wako nga ti nawe u ti randisako tona.” (Mat. 19:19) Hambi keto, Bhiblia kha yi wombi ti to he ti dhundeni hi si ti pimeli. Hahanze keto yi khene: “Mi nga maheni to maha ngu kukanetana hambi kutikulisa, aniko thumani ngu ku ti veka hahatshi, mi si alakanyi ti to ma pinda vamwani ngu wunene.”—Vaf. 2:3; lera Varoma 12:3.

15. Nji txani txi nga kukholwisa to txialakanyiso txa Bhiblia ngu ku ti dhunda hipune njinene?

¹⁵ Nyamsi wa ditshiku, vathu vo tala ava  kuwombwako ku va txharihile, va nga eyisa txialakanyiso txa Bhiblia. Va nga womba ti to kuteka vamwani i di va lisima wo ti ningela ni ku va na kukanganyisa. Kambe ngu yihi wuyelo ya mawonelo a ditiko diya di tsimbitiswako ngu Sathani? Nji txani atxi u txi wonako? Vathu va va tirandako ina va tsakile? Ina timwaya tawe ti tsakile? Ina va ni vangana va ditshuri? Ina mbangana va Txizimu? Ka ti u tiwonisako tona, ta tinene ti ta ngu hani? Ka wutxhari wa ditiko mwendo ngu mu ka Bhiblia?

16-17. Hi fanete hi bonga txani ni ku ngu kutxani?

¹⁶ Vathu va va londiselako sialakanyiso sa vathu va ditiko diya, va wonwako va di txharihile va fana ni mpfhumba wu a wotisako nzila ka mpfhumba kulowe awu nene a nga timela nzila. Ku ni ti Jesu a nga womba mayelano ni “wutxhari” wa vathu mbimo yi a nga ti ha mafuni, ati khene: “Mabhofu ma thangelelako mabhofu-kulowe; se ngako dibhofu di txi ñoleta lisole dimwani dibhofu, votshe va na wela diphalani ngu wumbidi wawe.” (Mat. 15:14) Ngu ditshuri, ka Txizimu wutxhari wa ditiko mbupumbu.

¹⁷ Txialakanyiso txa mu ka Bhiblia mbimo yotshe txa “vhuna kugondisa, kulaya, ni kukawuka ni kutolovetisa tinzila to lulama.” (2 Tim. 3:16) Ha bonga ngutu aku Jehovha ngu kuthumisa sengeletano yakwe a hi vhikelako ka wutxhari wa ditiko diya! (Vaef. 4:14) Sakudya siya sa moya si hi ninga mtamo wo kota kulondisela mkongomiso wa mu ka Bhiblia. Hi nga wona lungelo yiya yo kongomiswa ngu wutxhari wo mbi pindelwa wa mu ka Bhiblia!