GONDO 13
Randanani ngutu
“Randanani ngu kukhutala ka lirando la kuta ngu mndani ka mbilu.”—1 PEDRO 1:22.
NDANDO 109 Randanani ti txi huma mbiluni
ATI HI NO TI GONDA *
Ka wusiku wo gwita a di ni vapostoli vakwe, Jesu a junyatisile lisima la lirando (Wona tindimana 1-2)
1. Ngu txihi txirumo atxi Jesu a nga ninga vagondiswa vakwe? (Wona mfota wa kapa.)
KA WUSIKU wule Jesu a ndi no fa ngu wona, a ningile vagondiswa vakwe txirumo txo kari. A ti khene: “Nga ti ani ni nga mi randa, na nanu mi fanete kurandana.” E gwita a txi khene: “Ngu toneto, va no mi zivisa tona ti taku mi vagondiswa vangu: Ngako mi txi randana.”—Joh. 13:34, 35.
2. Ngu kutxani ti di ni lisima ku Makristu me randana?
2 Jesu a ti khene vagondiswa vakwe va ditshuri va ndi na woneka kwati ngako vona va txi kombisa lirando ali ene a nga li kombisa. Mhaka yoneyo yi wonekile ka Makristu a mbimo ya vapostoli, ni nyamsi i ngadi toneto. Ina kha ti nga ni lisima kuxula sotshe sikarato kasi ku hi kombisana lirando lonelo?
3. Hi na gonda txani ka msungo wuwa?
3 Nji txani txi nga hi khulumetelako kurandana ngutu? Ngwa mbi hetiseka. Hambi keto, hi fanete hi duketa kuetetela Kristu. Ka msungo wuwa, hi na bhula ngu nzila ayi lirando li hi vhunako ngu yona ku va vamahi va kudikha, vo mbi na txisawu-sawu ni kuziva kuamukelana. Mbimo yi u gondako, ti wotisi tiya: ‘Ni nga gonda txani ka vanathu ava va nga simama ve kombisana lirando ku si nga ni mhaka ni sikarato?’
MAHA KUDIKHA
4. Ngu kuya ngu Matewu 5:23, 24, ngu kutxani hi di fanete kumaha kudikha ni mwanathu awu a nga hi mahela to kari to mbi tsakisa?
4 Jesu a hi gondisile lisima lo maha kudikha ni mwanathu awu a nga hi mahela to kari to mbi tsakisa. (Lera Matewu 5:23, 24.) Ene a khanyisile to hi fanete hi xayisa wuxaka wa wunene ni vamwani ngako hi txi lava kutsakisa Txizimu. Jehovha wa tsaka ngako hi txi maha kudikha ni vanathu. Ene a na mbi amukela wukhozeli wathu ngako hi txi zumba ni txiviti mwendo kulamba kuzama kumaha kudikha.—1 Joh. 4:20.
5. Nji txani atxi txi nga maha to Mark ti mu karatela kumaha kudikha?
5 Ti nga thuka ti hi karatela kumaha kudikha. Ngu kutxani? Wona ati ti nga humelela Mark. * A henyile mbimo yi mwanathu wo kari a nga mu sola-sola e tshumela e gela vamwani dibanzani timhaka to biha mayelano ni nene. Mark a mahile txani? A khene: “Ni tandekile ku tiñola se ni henya.” Hambi keto, ngu msana Mark a ti sote ngu nzila yi a nga angula ngu yona se a duketile kukombela divalelo ni kumaha kudikha ni mwanathu wule. Kambe mwanathu wule a lambile. Makhatoni Mark a pimisile a txi khene: ‘Ngu kutxani ani ni di fanete ni zama kumaha kudikha kasi ene kha lavi txilo?’ Muwoneleli wa txigava a kuzetile Mark ti to a si godholi. Nji txani atxi Mark a nga maha?
6. a) Mark a duketisile kutxani kusimama e maha kudikha? b) Mark a thumisisile kutxani Vakolosa 3:13, 14?
6 Mbimo yi Mark a nga khalahatsha e dya marambu a msungo, a ti woni ti to a tandekile kutiveka hahatshi ni ku a ti pimisa to ene mbwa mnene. A ti woni ti to a ti fanete e lulamisa mawonelo akwe. (Vakl. 3:8, 9, 12) Ngu kutiveka hahatshi a tshuketete mwanathu wule e tisola ngu ti a nga mahisa tona. Mark a tshumete e bhala dipapilo e gela mwanathu wule to a kombela divalelo ni ku a tsakela ku ve tshumela ve va vangana. Phela a mu ningile ni tiningonyana ati a nga pimisa to mwanathu wule a na ti tsakela. Kambe, mwanathu wule a si swi e ñoleka. Hambi keto, Mark a simamile e londisa txirumo txa Jesu txo randa mwanawe ni ku va wo divalela. (Lera Vakolosa 3:13, 14.) Hambi i di ti to vamwani va lamba mizamo yathu yo maha kudikha, lirando la ditshuri li na hi vhuna kusimama hi va divalela ni kumaha mkombelo ti to hi tshumela hi va ni kudikha.—Mat. 18:21, 22; Vag. 6:9.
Ngako mwanathu a txi hi vayilela ti nga lava hi maha mizamo yo tala ti to hi va ni kudikha nayo (Wona tindimana 7-8) *
7. a) Ngu tihi ati Jesu a nga hi laya tona? b) Ngu txihi txiemo txo karata atxi Lara a nga manana natxo?
7 Jesu a hi layile ti to hi simama hi ñola vamwani ngu nzila yi athu hi lavako kuñolwa ngu yona. A tshumete a txi khene hi fanete hi randa ni va va si hi randiko. (Luka 6:31-33) Hambiku ti nga mbi toloveleka, u nga maha txani ngako mwanathu wo kari dibanzani a txi kuvayilela e tshumela e lamba ku kulosa? Phela ti khala humelela mwanathu wu a dhanwako ku i Lara. A khene: “Mwanathu mmwani wa txisikati a khatile ku ni nyenya, ni si ti zivi to i mhaka muni. Ti ni karatile ni ku mitshanganoni se ku si ni tshambeli.” Makhatoni Lara a pimisile tiya: ‘Kha ni nga ni txionho. Phela, vanathu vamwani ni vona va karatwa ngu mahanyelo a mwanathu wuwa.’
8. Lara a mahile txani ti to e maha kudikha? Hi nga gonda txani ka ti ti nga mu humelela?
8 Lara a tekile mazambo o maha kudikha. A mahile mkombelo ka Jehovha se e tsula e ya bhula ni mwanathu wule. Va bhute ngu txikarato txa kona, ve bharasarana ve maha kudikha. Ti txi woneka nga se ti zumbisekile. Lara a khene: “Ngu kutsimbila ka mbimo, a tshumete e ni jikela kambe. Ti ni hetile mtamo.” Makhatoni Lara a pimisile to litsako a nga li mana ngako mwanathu wule a txi txitxa mahanyelo akwe. Kambe Lara ati woni to txa lisima ngu simama e mu ñola ngu lirando ni ku mu ‘divalela’ ngu kutxhatxheka. (Vaef. 4:32–5:2) Lara a khumbute to lirando la ditshuri “kha li na txiviti. Lona la divalela totshe, la kholwa ka totshe, la rinzela totshe, la timisela totshe.” (1 Vak. 13:5, 7) Lara a pepile mbiluni kwakwe. Ngu kutsimbila ka mbimo, mwanathu wule a tshumete e seka nayo. Ngako u txi simama u maha kudikha ni kuranda vanathu, tsaniseka to ‘Txizimu txa lirando ni txa kudikha txi na va ni nawe.’—2 Vak. 13:11.
U NGA VE NI TXISAWU-SAWU
9. Ngu kuya ngu Mithumo 10:34, 35, ngu kutxani hi di fanete kwa mbi va ni txisawu-sawu?
9 Jehovha kha na txisawu-sawu. (Lera Mithumo 10:34, 35.) Ngako hi si na txisawu-sawu, hi kombisa to hi vanana vakwe. Ha engisa txirumo txo randa vaakelani vathu nga ti hi ti randisako tona, ni ku ha xayisa kudikha ni vanathu.—Var. 12:9, 10; Jak. 2:8, 9.
10-11. Rute a ma xulisile kutxani matipfelo o biha?
10 Ka vamwani kwa mbi va ni txisawu-sawu kha ti hehuki. Wona ati ti nga humelela Rute. Mbimo yi i nga ti ngadi mwanana, ene a ti xaniswa ngu wamsikati wo ta ngu ka ditiko dimwani. Yi ve yihi wuyelo? Rute a khene: “Ni ti nyenya totshe ta ditiko da wule wamsikati. Ni ti alakanya to votshe va ditiko dile va fana, hambi va i ku vanathu.” Rute a ma xulisile kutxani matipfelo akwe o biha?
11 Rute a ti tumbute to a ti fanete e lwa ni mapimo o biha. A lerile ngu timhaka ta ditiko dile ka Anuário. Ene a khene: “Ni mahile mizamo yo pimisa ta tinene ngu vathu va ditiko dileya. Ni khatile kuwona to vanathu va hiseka ka mthumo wa Jehovha. Ni ti woni to ni vona va lumba mwaya wa vanathu ha mafuni kotshe.” Ngu kutsimbila ka mbimo, Rute a ti woni to ti lava e kombisa lirando. A womba tiya: “Kotshe mu ni nga ti manana ni vanathu va ditiko dileya, ni ti zama ngutu ku va mngana wawe. Ni ti bhula navo, ni va ziva kwati.” Yi ve yihi wuyelo? Rute a womba tiya: “Ngu mbimo, matipfelo angu o biha ma nyamalate.”
Ngako hi txi ‘randa [ngutu] makholwa kulothi’ hi na vayilela txisawu-sawu (Wona tindimana 12-13) *
12. I ti txihi txikarato txa Sara?
12 Vamwani va nga va ni txisawu-sawu nem va si ti tumbuli. Ngu txikombiso, Sara a ti pimisa to kha na txisawu-sawu nguko a si ñoli vathu ngu kuya ngu lixaka lawe, silo si va ku naso mwendo malungelo ya va ku nawo ka sengeletano. Kambe wa tumela a txi khene: “Ni khatile ku ti tumbula to ngu ditshuri ni natxo txisawu-sawu.” Ngu nzila yihi? Mwaya wu a nga kulela ka wona i ti wo gonda ngutu, se Sara a ti dhunda kusakana ni vathu ava ni vona va nga ti gondile ngutu. Phela a khala kugela mngana wakwe a txi khene: “Ani ni sakana ni vanathu ava ni vona va nga gonda. Sikhumu na si vayilela.” Ti ha kubasani, Sara ti txi lava e txitxa mawonelo akwe. Ngu nzila yihi?
13. Hi nga gonda txani ka nzila yi Sara a nga txitxa ngu yona mawonelo akwe?
13 Muwoneleli wa txigava a vhuni Sara ti to e xolisisa mawonelo akwe. Sara a khene: “Muwoneleli wa txigava a ni ndunduzete ngu mthumo wangu wo thembeka, tixamulo tangu ta tinene, ni nzila yi ni zivako ngu yona mibhalo. A gwitile e ni txhamusela to wuzivi wathu wa kula, ni txilaveko txo sakulela tifanelo ta Wukristu to fana ni kutiveka hahatshi, kudinganisela, ni wumbilu.” Sara a veketile mapswi onewo mbiluni kwakwe. A khene: “Ni ti tumbute ti to ngu ditshuri ta lisima ngu ti to hi ni wunene ni lirando.” Kota wuyelo, a khatile kuwona vanathu ngu nzila yimwani. Ene a womba tiya: “Ni ti duketa kupfisisa ti to ngu tihi tifanelo ati ti va mahako ve dhundwa ngu Jehovha.” Athu ko? Hi nge thuki hi navela kutiwona hi di gulekile kupala vamwani ngu mhaka ya tigondo tathu! Ngako hi txi ‘randa [ngutu] makholwa kulothi’ hi na vayilela txisawusawu.—1 Pedro 2:17, Testamento ya Yiphya.
ZIVA KUAMUKELA VAMWANI
14. Ngu kuya ngu Vahebheru 13:16, Jehovha a ti pfisa kutxani hi txi ziva kuamukela vamwani?
14 Jehovha wa tsaka ngako hi txi ziva kuamukelana. (Lera Vahebheru 13:16.) Ene a teka toneto kota nzila yimwani yo mu khozela, ngutu-ngutu hi txi vhuna ava va ku ni txilaveko. (Jak. 1:27; 2:14-17) Ngu toneto, Bhiblia yi hi kuzeta ‘kuamukela vapfhumba ngu manza mambidi.’ (Var. 12:13) Mbimo yi hi amukelako vamwani, hi va komba to ngu ditshuri ha khatala, hi ni lirando ni ku hi ni txingana. Jehovha wa tsaka ngako hi txi abana ni vamwani sakudya, so sela ni kutininga mbimo yo va navo. (1 Pedro 4:8-10) Hambi keto, ti nga maha ku di ni txikarato atxi txi hi vhalelako kuamukela vamwani.
“Makhatoni, ni si ti tsakeli kuamukela vamwani, kambe ni txitxile mapimiselo se ni mani litsako la hombe” (Wona ndimana 16) *
15-16. a) Ngu kutxani vamwani va txi leka kuamukela vapfhumba? b) Nji txani txi nga vhuna Edita ku e kota kuamukela vapfhumba?
15 Ti nga maha hi leka kuamukela vamwani ngu mhaka ya siemo sathu. Wona txikombiso txa Edita awu i ku noni. Na a si se va Fakazi, a ti dhunda ku tizumbela ekha. Edita a ti pimisa to ava va ku naso ngu vona va nga sikotako kuamukela vapfhumba.
16 Mbimo yi Edita a nga gonda ditshuri, a txitxile mapimiselo akwe. A tekile mazambo o amukela vamwani. A khene: “Mbimo yi hi nga ti la ku ta akelwa Nyumba ya Mfumo, didhota dimwani di ni gete to ku ni mpatwa awu wu nga txi na ta wu ta vhuneta ka kuaka, se e ni wotisa to mwendo ni nga va amukela mtini kwangu mavhiki mambidi kani. Ni khumbute nzila yi Jehovha a nga katekisa ngu yona noni yile ya Sarepita.” (1 Vafu. 17:12-16) Edita a tumete ku va amukela. Ina a katekisilwe? Ene a khene: “Mavhiki mambidi ma txitxile me va mitxima yimbidi. Ka mbimo yoneyo, hi ve vangana va hombe.” Edita a tshumela e mana kateko yo va ni vangana dibanzani. Ene konkuwa i nyaphandule, se wa tsaka ngu loko ava a thumako navo thembweni va txi ta mtini kwakwe ve ta sakana. Edita a khene: “Kuha ku ni maha ni tipfa kwati! Phela ditshuri ngu ti to nani ni amukela makatekwa o tala.”—Vaheb. 13:1, 2.
17. Ngu tihi ati Luka ni msikati wakwe va nga ti tumbula?
17 Ti nga maha se hi txi sikota kuamukela vapfhumba. Kambe ina hi nga tshukwatisa? Ngu txikombiso, Luka ni msikati wakwe va tolovela kuamukela vamwani. Kambe ngu mtolovelo va ramba vaveleki vawe, maxaka, vangana ni muwoneleli wa txigava ni msikati wakwe. Hambi keto, Luka a womba tiya: “Hi ti tumbute to ho thuma kuramba ava hi nga va tolovela dwe.” Luka ni msikati wakwe va mahile txani kasi ku ve tshukwatisa?
18. Luka ni msikati wakwe va tshukwatisisile kutxani nzila yi va nga ti amukela vamwani ngu yona?
18 Luka ni msikati wakwe va txitxile mawonelo awe msana ko alakanyisisa ngu mapswi a Jesu o khene: “Ngako mi txi randa ava va mi randako dwe, ditshungulo muni mi na ku di mana kani?” (Mat. 5:45-47) Vona va ti woni to va ti fanete ve etetela Jehovha awu a ku ni wuha ka votshe. Se va mahile makungo o ramba vanathu ava va nga ti si khali ku va ramba. Luka a khene: “Konkuwa hotshethu ha sikota kuheta mbimo yo tala hi di hotshe. Mmwani ni mmwani wa akeka.”
19. Hi ti kombisisa kutxani to hi vagondiswa va Jesu? U tiemisete kumaha txani?
19 Se hi gondile nzila yi kurandana ngutu ti nga hi vhunako ngu yona kuva vamahi va kudikha, kwa mbi na txisawu-sawu ni kuziva kuamukela vamwani. Hi fanete hi thavisa otshe matipfelo o biha hi randa ngutu vanathu ti txi khukhela mndani ka mbilu. Hi txi maha toneto, hi na tsaka ni ku hi na kombisa to ngu ditshuri hi vagondiswa va Jesu.—Joh. 13:17, 35.
NDANDO 88 Ni gondise tinzila tako
^ par. 5 Jesu a ti khene lirando njikombiso txa Makristu a ditshuri. Lirando li hi ku nalo ngu vanathu li hi susumetela ku va vamahi va kudikha, vo mbi na txisawu-sawu ni kuziva kuamukelana. Atiya mbimo yimwani kha ti hehuki. Ka msungo wuwa, ku ni sialakanyiso sa nzila yi hi nga sikotako ngu yona kusimama hi randana ngutu ti txi khukhela mbiluni.
^ par. 5 Mamwani matina ma txitxilwe ka msungo wuwa.
^ par. 57 TITXHAMUSELO TA MIFOTA: Mwanathu wa txisikati a txi zama kululamisa mhaka e tandeka, kambe a si godholi. Aku a nga mbi godhola a sikotile kumaha kudikha.
^ par. 59 TITXHAMUSELO TA MIFOTA: Mwanathu wu a nga kula e wona nga o minywa ngu vamwani dibanzani.
^ par. 61 TITXHAMUSELO TA MIFOTA: Mwanathu wa txisikati awu makhatoni a nga si amukeli vamwani e txitxa mapimiselo akwe, toneto ti mu tisela litsako la hombe.
