Sara * a womba tiya: “Ni m’thu wa tingana ni dizowa. Na thava kuwomba-womba aha ku ku ni vathu vo tithemba ni kukarata. Kambe ni tipfa ni di txhatxhekile ni di ni m’thu wo thutha ni kutiveka hahatshi. Na si kota ku mu gela ta mbiluni kwangu ni sikarato sangu. Vangana vangu mbo thutha.”

Mapswi a Sara ma kombisa ti to ngako hi di vo thutha, vathu vamwani va na hi dhunda. Kuva wo thutha ta tsakisa Jehovha. Bhiblia yi hi kuzeta ku hi ‘ambala moya . . . wa kuthutha.’ (Vakl. 3:12) Nji txani kuthutha? Jesu a wu kombisisile kutxani moya wo thutha? Fanelo yiya yi nga hi vhunisa kutxani ti to hi hanya wutomi wo tsakisa?

Kuthutha tikhukhela ka kuva ni moya wo dikha. M’thu wo thutha wa ñenga a txi thumisana ni vamwani ni ku a ni wunene. Ene wa sikota kutiñola ngako a txi vhukwa.

Kuthutha hi nga kumatha. Ngu Txigriki, “kuthutha” ti txi thumiswa ko txhamusela dihanxi da txitinga adi di nga ti vekwa matomu. Dihanxi di ti simama di va ni mtamo, kambe di ti gondiswa kuva do thutha. Ngu ha kufanako, hi di vo thutha hi sunga matomu mbilu yathu ti to yi si mahi kuranda ka yona, aniko yi hi vhuna kuthumisana ni vamwani ngu kudikha.

Athu hi nga thuka hi tipfa hi di vathu vo mbi thutha. Aku hi hanyako ka mafu aya ku nga tala vathu vo karata ni kwa mbi ziva kutimisela, ti nga karata ku kombisa moya wo thutha. (Var. 7:19) Ti ha kubasani ti to ta karata kuva vathu vo thutha, kambe moya wo sawuleka wa Jehovha wu nga hi vhuna ti to hi sikota kuva vathu vo thutha. (Vag. 5:22, 23) Ngu kutxani ti txi lava hi maha mizamo yo hi va vathu vo thutha?

U di m’thu wo thutha vathu va na kudhunda. Sara awu a nga wombwa makhatoni a womba to hi tipfa hi di txhatxhekile kuzumba ni vathu va va ku ni moya wo ziza. Jesu i ti wo thutha ni kuva ni wunene, ene njikombiso txa txinene kwathu. (2 Vak. 10:1) Hambi vanana va va nga ti si mu zivi kwati va txi pfa kutshamba kuzumba hafuhi ni nene.—Marku 10:13-16.

Kuva vo thutha ta vhikela athu ni vamwani. Ngako hi di vathu vo thutha kha hi na mbi va ni txihenyisane. (Mav. 16:32) Eto ti maha ku hi si ta tisola mangwana ka ditshiku ngu kuva hi di henyisile  m’thu. Kuthutha ta vhikela vathu vamwani ka sikarato asi si nga tiswako ngu kwa mbi tiñola.

Hambiku Jesu a nga a ti zumba a di bhisi ngu mithumo yo tala, a ti ñola vamwani ngu moya wo thutha. Vo tala va txi dhunuka ti to ve mana sakudya ni ku va txi karateka, se va txi lava txivhuno. Ti ha kubasani ti to va ti pfite va txi khatalelwa mbimo yi a nga khene kwawe: “Ngonani kwangu, . . . ani ni ku wo thutha ni wa mbilu ya ku ti veka hahatshi.”—Mat. 11:28, 29.

Nji txani txi nga hi vhunako kuva vo thutha kufana ni Jesu? Ngu kugonda Bhiblia ti to hi wona nzila yi Jesu a nga thumisana ngu yona ni vamwani ni nzila yi a nga txi wonisana ngu yona ni sikarato. Se, ngako hi txi manana ni siemo si ti lavako hi kombisa moya wo thutha hi na sikota kuetetela Jesu. (1 Pedro 2:21) Wona timhaka tiraru ati ti nga vhuna Jesu kuva m’thu wo thutha.

Jesu i ti wa mbilu yo tiveka hahatshi. Jesu a wombile a txi khene i ti “wo thutha ni wa mbilu ya ku ti veka hahatshi.” (Mat. 11:29) Bhiblia yi tolovela kupata tifanelo tiya nguko kuthutha ka tsimbitisana ni kutiveka hahatshi. (Vaef. 4:1-3)

Kutiveka hahatshi ti hi vhuna ku hi si vi ni txihenyisane. Jesu a mahile txani mbimo yi a nga lumbetwa kuva ni ‘limito ni wudevi’? Ene a kombisile ti to eto i si nga ditshuri, a tshumete a txi khene ‘wuzivi wa Txizimu wu kombisa kululama ka wona ngu mithumo ya wona.’—Mat. 11:19.

Ngako m’thu a txi womba to mbi tsakisa ngu mdhawuko wako, amu u tako ngu kona ni limbewu lako, zama kuxamula ngu nzila yo thutha. Mwanathu mmwani wa Joni awu i ku didhota a dhanwako ku i Peter, a womba tiya: “Ngako ni txi tipfa ni di henyisilwe ngu m’thu, ni khata ngu kutiwotisa tiya ‘i di Jesu a nga mahwa tiya a di mahile txani?’” E tshumela a txi khene: “Ni gondile to kha na fanela kuva ni txihenyisane.”

Jesu a txi pfisisa kutandeka ka vathu. Vagondiswa va Jesu va ti lava kumaha ta tinene, kambe mbimo yimwani kwa mbi hetiseka kwawe ku txi va maha ve tandeka. Ngu txikombiso, ka wusiku wu Jesu a ndi no fa ngu wona, Pedro, Jakobe ni Johani va tandekile kuvhuna Jesu. Hambiketo, Jesu a ti pfisisile ti to: “Moya wona wu tsani, aniko mmidi wa rereka.” (Mat. 26:40, 41) Aku Jesu a nga txi pfisisa ti to vathu kha va hetisaka, se kha va henyela vapostoli vakwe.

Mwanathu mmwana wa txisikati wu a dhanwako ku i Mandy, i ti m’thu wo karata kambe konkuwa a zama kuetetela txikombisa txa Jesu. Ene a khene: “Ni zama kupfisisa ku athu vathu kha ha hetiseka ni kuwona tifanelo ta tinene ati Jehovha a ti wonako ka vamwani.” Kupfela wusiwana vamwani ngu mhaka ya kutandeka kwathu nga ti Jesu a nga maha ti nga kuvhuna kuthumisana navo kwati.

Jesu a txi veka totshe manzani ka Jehovha. Mbimo yi Jesu a nga ti ha mafuni a timisete sikarato. Vathu va txi mu lumbeta, ve mu eyisa ni ku mu xanisa. Hambiketo, ene a simamile a di thuthile nguko a ti “ti ningela ka wule a lamulako ngu kululama.” (1 Pedro 2:23) Jesu a txi ti ziva to Tate wakwe wa nzumani a ti mu khatalela ni ku a ndi na lulamisa sikarato ngu mbimo ya yinene.

Ngako hi txi henya ni kulava kululamisa timhaka hipune hi nga thuka hi pindisa mpimo se hi onhetela to tala. Ngu toneto Bhiblia yi hi khumbutisako yi txi: “Kuhenya ka m’thu kha ku mahi kululama ka Txizimu.” (Jak. 1:20) Hambi i di ti to hi ni txivangelo txo henya, ngu mhaka ya kwa mbi hetiseka hi nga thuka hi maha ta walo.

Mwanathu wa txisikati wa khe Jarmani a dhanwako ku i Cathy a ti tolovela kutiemela a txi khene ‘ngako u si ti lweli upune, kha ngaho a no kulwela.’ Se mbimo yi a nga gonda kuthemba Jehovha a txitxile mawonelo akwe. A khene: “Konkuwa kha ti lavi ni ti lwela, ni xamula ngu nzila yo thutha nguko na ti ziva ti to Jehovha wa wona totshe.” Ngako u txi khala kuñolwa ngu nzila ya walo, tekelela txikombiso  txa Jesu txo themba Jehovha ene a na kuvhuna kuva m’thu wo thutha.

Jesu a wombile ti to kuthutha ta laveka ngutu ti to hi va ni litsako. A ti khene: “Va katekile ava vo thutha.” (Mat. 5:5) Wona to kuthutha ku nga hi vhunisa kutxani ka siemo si si londiselako.

Kuthutha ka hungula sikarato ha mwayani. Mwanathu Robert wa Austrália a khene “ngu kuhenya ni wombile mapswi ya ma nga mbi tsakisa msikati wangu makhambi o tala. Ngako u txi womba to maha u di henyile ku nga gixeka m’thu u gwita u ti sola. Phela ani ni ti sote ngutu ngu kuwona to ni ti henyisile msikati wangu.”

“Hotshethu ha onha sikhati so tala” ngu ti hi ti wombako ati ti nga henyisako msikati mwendo mwamna wathu. (Jak. 3:2) Ka siemo soneso kuthutha ti nga hi vhuna kusimama hi tiñola ni kwa mbi thumisa lidimi lathu ngu nzila ya walo.—Mav. 17:27.

Robert a ti karatile ngutu ti to e kota ku ti ñola. Ku ve yihi wuyelo? Ene a womba tiya: “Hambi ku txo va ni to kari a ti hi si pfaniko ka tona ni lwa ngu mtamo ti to ni engisela kha kwati ni xamula ngu wunene nem ni si henyi. Konkuwa ni ni wuxaka wa hombe gutu ni msikati wangu.”

Kuthutha ta hi vhuna ku hi hanyisana kwati ni vamwani. M’thu wu a kuluvetako e henya wa luza vangana. Kasi kuthutha ta hi vhuna “kuveketa mpatano wa . . . kupfana ko dikha.” (Vaef. 4:2, 3) Cathy wu a nga wombwa nsana khe a womba tiya: “Kuthutha ku ni vhuna ku ni tsaka mbimo yi ni thumisanako ni vathu vamwani hambi i di ti to ku ni va ti karatako kuhanyisana navo.”

Kuthutha ta tisa kudikha ka ditshuri. Bhiblia yi womba ti to “wuzivi wu wu tako ngu txitimwi” ni kuthutha ni kudikha sa yelana. (Jak. 3:13, 17) M’thu wo thutha a ni “mbilu yo hanya khakwati.” (Mav. 14:30) Martin a wu a ti karatelako kusakulela ku va wo thutha a womba tiya: “Konku na tumelelana ni mawonelo a vangana ni ku kha ni karati, ni ni kudhikha ka hombe ni tshumela ni zumba ni di tsakile.”

Ditshuri ti to ti lava mizamo ya hombe ti to hi sakulela kuva ni moya wo thutha. Mwanathu mmwani a womba tiya: “Kala nyamsi mbimo yimwani na tshuka ni hala ngu mndani ngu kupandiseka.” Kambe Jehovha wu i ku ene a hi kuzetako ku hi sakulela kuva vo dikha wa hi vhuna ka yimbi yiya. (Isaya 41:10; 1 Tim. 6:11) Jehovha a ‘na hi wusa ni ku hi aka, ni ku hi tsanisa.’ (1 Pedro 5:10) Kufana ni Paulo, ngu kutsimbila ka mbimo hi na tekelela “kudikha, ni wunene wa Kristu.”—2 Vak. 10:1.