1. Hi nga heta mbimo hi di ni Jehovha ngu nzila muni?

 ATHU ha ti dhunda kuheta mbimo ni vathu va hi va randako. Ngu txikombiso, ava va nga txhadha va randanako va ti dhunda kuheta mbimo va di votshe. Ava i ku nga di vaphya ni vona va ti dhunda kuheta mbimo ni vangana vawe. Ni ku hotshethu ha ti dhunda kuheta mbimo ni vakhozeli kulothi. Kambe txa lisima ngutu hi lava kuheta mbimo ni Txizimu txathu. Hi nga maha toneto ngu kukhongela kwakwe mbimo yotshe ni kulera Bhiblia ni kualakanyisisa ngu sikongomelo sakwe kumweko ni tifanelo takwe to tshura. Mbimo yi hi yi hetako ni Jehovha nja lisima ngutu ngu ditshuri!—Mas. 139:17.

2. Ngu tihi ti ti nga hi mahako hi pwata mbimo yo va ni Jehovha?

² Hambi ku hi ti dhundako kuheta mbimo ni Jehovha, mbimo yimwani kha ti hehuki. Hi zumba hi di bhisi se ti nga karata kumana mbimo yo khatalela timhaka ta moya. Mthumo, wutixamuleli ha mwayani ni mithumo yimwani si nga dya ngutu mbimo yathu ha koza hi tipfa nga hi bhisi ngutu ha koza hi pwata mbimo yo maha mkombelo, ya kugonda ni kualakanyisisa.

3. Ngu tihi timwani ati ti nga hi dyelako mbimo yathu?

³ Ku ni timwani ti hi dyela mbimo, ayi hi ndi no yi thumisa kasi kuthumela Jehovha, hambi i di ti to timhaka toneto kha ta biha. Ngu txikombiso, kha ta biha ku tiha mbimo yo hungala. Kambe hambi misakano ya yinene yi nga hi dyela mbimo ha koza hi salelwa ngu mbimo ya yidotho ngutu yo khatalela timhaka ta moya. Ngu toneto hi lava kukhumbula ti to misakano  hi nga yona i ku ya lisima ngutu ka wutomi.—Mav. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Hi na bhula ngu txani ka gondo yiya?

⁴ Ka gondo yiya hi na bhula ngu ti to ngu kutxani hi di fanete kuthangetisa ati i ku ta lisima. Hi na tshumela hi wona to hi nga maha txani kasi kulondola kwati mbimo yi hi ku nayo ti to hi bhula ni Jehovha. Ni kutshumela hi wona ti to hi wuyeliswa kutxani ngako hi txi londola kwati mbimo yi hi ku nayo.

5. Ava i ku ngadi vaphya ngako va txi alakanyisisa ngu ti ti ku ka Vaefesu 5:15-17 ti nga va vhunisa kutxani ku ve maha sisungo sa sinene ka wutomi?

⁵ Sawula nzila ya yinene ka wutomi. Ava i ku nga di vaphya ta toloveleka ku ve karateka ngu ti to va na hanyisa kutxani wutomi wawe. Vagondisi ni maxaka aya i singako tifakazi ma nga kuzetela ava i ku ngadi vaphya ti to ve ya ma univhersidhadhe kasi ku ve mana m’thumo wo guleka ka mafu yawa. Kambe kumaha toneto ti nga va dyela mbimo yo tala. Kambe vaveleki ni vangana dibanzani va kuzeta vaphya ti to ve thumisa mbimo yawe ka m’thumo wa Jehovha. Ngu tihi ati ti nga vhunako ava i ku ngadi vaphya ava va randako Jehovha ti to ve maha sisungo sa sinene? Va nga wuyelwa ngako va txi Vaefesu 5:15-17 ni kutshumela ve alakanyisisa ngu yona. (Yi lere.) Msana ko lera tindimana tiya ava i ku ngadi vaphya ti nga maha ve ti wotisa tiya: ‘Nji txani “kuranda ka Txizimu?” Ngu txihi txisungo atxi txi no mtsakisa? Ngu txihi txisungo ni nga txi mahako a txi txi no ni maha ni thumisa kwati mbimo yi ni ku nayo?’ Khumbula ti to “masiku a ngweno ma bihile” ni ku mafu yawa a Sathani i si nga kale ma na loviswa. Se hi na tikomba ti to hi txharihile ngako hi txi hanya wutomi wathu ngu nzila ayi yi no hi maha hi dhundwa ngu Jehovha.

6. Ngu tihi ati Maria a nga sawula ku ti maha, ngu kutxani i nga ti txisungo txa txinene?

⁶ Thangetisa a ti i ku ta lisima. Mbimo yimwani ku thumisa kwati mbimo ti womba kusawula ati i ku ta lisima hi siya timwani hambi i di ti to toneto kha ta biha ku ti maha. Kasi kupfisisa mhaka yiya he wone ati ti nga maheka mbimo yi Jesu a nga endela Maria ni Marta. Marta ati karatete kubhika sakudya so tshamba kasi kuamukela mpfumba wakwe Jesu. Kambe mwanakwe wakwe Maria a londote mbimo yile kasi ku eva hafuhi ni Jesu e engisela gondo yakwe. Phela hi nga ti to ati Marta a nga maha ti to biha, kambe Maria “ngene a nga sawula txi i ku txa txinene ngutu.” (Luka 10:38-42) Ngu kutsimbila ka mbimo Maria ti nga maha a di divate to ka ditshiku dile kudyitwe txani, kambe ha tsaniseka ti to kha thuka e divala ati a nga ti gonda ka Jesu. Kufana ni Maria a nga londola mbimo yile ya yidotho a nga va nayo ni Jesu, nanathu hi lava kulondola mbimo yi hi ku nayo ni Jehovha. Hi nga maha txani ti to hi thumisa kwati mbimo yi hi ku nayo?

7. Ngu kutxani hi di fanete ku tiha mbimo yo maha mkombelo kugonda ni kualakanyisisa?

⁷ Khumbula ti to mkombelo, kugonda, ni kualakanyisisa i nzila yo khozela Jehovha. Mbimo yi hi mahako mkombelo hi wombawomba ni Tate wathu wa nzumani awu a hi randako ngutu. (Mas. 5:7) Mbimo yi hi gondako Bhiblia hi va hi txi “mana kuthava Txizimu” ti wombako kumana wutxhari wa Txizimu awu i ku txisima txa wotshe wutxhari. (Mav. 2:1-5) Mbimo yi hi alakanyisisako hi wona wuthu wa Jehovha wo xamalisa ni kutshumela hi wona ati Jehovha a no ti maha ka sotshe sivangwa sakwe kupata ni nathu. Ayiya yimweyo ya tinzila ta tinene yo  thumisa kwati mbimo yathu. Kambe nji txani txi nga hi vhunako kuthumisa kwati mbimo yi hi ku nayo?

8. Hi gonda txani ka txikombiso txa Jesu txa nzila yi a nga thumisa ngu yona mbimo a di txiwulani?

⁸ Ngako ti txi koteka sawula wukhalo wo tenga. Wona txikombiso txa Jesu. Mbimo yi a nga ti se kukhata m’thumo wakwe wo txhumayela ene a hetile 40 wa masiku a di txiwulani. (Luka 4:1, 2) Ka wukhalo wonewo wo tenga, Jesu a tiya maha mkombelo ka Jehovha a txi alakanyisisa ngu ti Tate wakwe ati lavako kwakwe. Ti ha kubasani ti to eto ti mu lulamisete ku e wonisana ni sikarato asi a ndi no manana naso. Hi nga wuyeliswa kutxani ngu txikombiso txa Jesu? Ngako u txi nyana ka mwaya wa hombe, ti nga karata kumana wukhalo wo u ya zumba u di wekha. I di toneto ti nga va tshuku kuhuma hahanze ka mthanda. Ati ya ngu ti Julie a ti mahako ngako a txi lava kuheta mbimo a txi bhula ni Jehovha ngu mkombelo. Ene ni mwamna wakwe va zumba ka nyumba ya yidotho khe França amu va nga randelwa ngu tinyumba timwani. Se ta va karatela kumana wukhalo wo ve zumba va si khulumetelwi. Julie a womba tiya: “Ditshiku ni ditshiku ni huma ni ya ka jaradhi a khe ngu kona ni ku ya mana wukhalo wo ni ya zumba ni di nokha ni alakanyisisa ni womba-womba ni Jehovha.”

9. Hambiku Jesu a nga ti zumba a di bhisi a ti kombisisile kutxani ti to wa ninga lisima wuxaka wakwe ni Jehovha?

⁹ Mbimo yi Jesu a nga ti hamafuni ati zumba a di bhisi. Mbimo yi a nga ti txhumayela, ene ati londiselwa kotshe mu a nga tiya kona ngu mabutho a vathu ava va nga ti lava kuvhunwa ngu ngene. Dikhambi dimwani “vathu va dotshe didhoropa va ti ta sengeletana ha txikeni” kasi kuvhunwa ngu ngene. Hambi keto Jesu ati ti ha mbimo yo khatalela wuxaka wakwe ni Jehovha. Mangwanani ka kona ni mixo di di ngadi phum, ene a lavile “wukhalo wa ekhalela” kasiku eya ti ha mbimo yo va ni Tate wakwe.—Marku 1:32-35.

10-11. Ngu kuya ngu dibhuku da Matewu 26:40, 41 ngu txihi txialakanyiso txa lisima a txi Jesu a nga gela vagondiswa vakwe khe ka jaradhi ya Getsemani kambe ngu tihi ti nga maheka?

¹⁰ Ka wusiku wakwe wo gwita a di hafuhi ni kufa magwito ka m’thumo wakwe wo txhumayela, Jesu a tshumete e lava wukhalo wo tenga kasi kualakanyisisa ni kumaha mkombelo. Ene atiya mana wukhalo wa wunene khe ka jaradhi ya Getsemani. (Mat. 26:36) Ka dikhambi donedo Jesu a ningile vagondiswa vakwe txialakanyiso txa lisima mayelano ni kumaha mkombelo.

¹¹ Wona ti ti nga gwita ti maheka. Mbimo yi va nga hoka ka jaradhi ya Getsemani se i ti mambakutxa. Se Jesu a gete valondeteli vakwe ti  to va ti fanete ve ‘wonelela’ se e tsula e ya kukhongelani. (Mat. 26:37-39) Mbimo yi a nga ti maha mkombelo, vona va sate ve pekwa ngu wukohe. Mbimo yi a nga wuya e ta va mana va txi otela Jesu ava kuzetile ti to ve ‘wonelela, va txi khongela.’ (Lera Matewu 26:40, 41.) Ene a txi ti ziva ti to vapostoli vakwe va ti karate ngutu. Jesu a txi ti ziva ti to “mmidi wa rereka.” Hambi keto, Jesu a tshumete e khukha makhambi mambidi e ya maha mkombelo. Mbimo yi a nga wuya a tshumete a ta va mana kambe va di otete, i si nga kumaha mkombelo nga ha a nga ti va gete ngu kona.—Mat. 26:42-45.

12. Ngu tihi ti u nga ti mahako ngako u txi tipfa nga u karate ngutu mwendo u di estresadhu ha koza u tanda kumaha mkombelo?

¹² Sawula mbimo ya yinene. Mbimo yimwani hi nga tipfa hi di karatekile ngutu mwendo hi di karate ngutu ha koza hi tanda ni kumaha mkombelo. I di ti to eto ti khala ku kuhumelela khu nga wekha, se u nga maha txani? Vamwani va va nga tolovela kumaha mkombelo ka Jehovha ni minova va ti wona i di tshuku ku txitxa mbimo ve xongolelanyana kumaha mkombelo va si se karala. Vamwani va ti woni i di tshuku kumaha mkombelo va di ka mazumbelo o kari o fana ni kumaha mkombelo u di khalahatshile mwendo u di khizamile. Se ngako u txi tipfa u di godhote mwendo kuguma mtamo, gela Jehovha ti u ti pfisako tona. Tsaniseka ti to Jehovha a ni wuxinji ene a na kupfisisa.—Mas. 139:4.

13. Sithumiswa sa eletroniko si nga va sitsulupeta ngu nzila muni?

¹³ Vayilela sitsulupeta mbimo yi u gondako. Mkombelo hi nga yona nzila basi a yi hi nga tiyisako ngu yona wuxaka wathu ni Jehovha. Gondo ya m’thu apune kumweko ni kuxalela mitshangano yi nga hi vhuna to hi tshuketa hafuhi ni Txizimu. Ina ku ni ti u nga ti mahako kasi kulondola kwati mbimo yi u mahako gondo yako upune? Ni mbimo yi u hetako u di mitshanganoni? Ti wotisa tiya: Ngu tihi ti tolovelako ku ni tsulupeta mbimo ni zamako kuveka mapimo ni di mitshanganoni mwendo ni txi ti mahela gondo yangu ni apune? Ina ku nga va maxamadha ma email mwendo ma mesaji ya ma belako ka fone mwendo ka sithumiswa simwani sa eletroniko? Nyamsi tibhiliyoni to tala ta vathu ta thumisa sithumiswa soneso sa eletroniko. Vaxolisisi vamwani va womba ti  to mbimo yi hi gondako, ngako hi txi veka foni hafuhi hambi hi si yi thumisi se ti nga hi tsulupeta. Mgondisi mmwani wa Psicologia a womba tiya: “Nguko mapimo ako ma na mbi va ka ti u ti gondako, kambe ma na va ma di halohoho.” Na yi si se kukhata mitshangano ya hombe hi gelwa to hi fanete kufinara mwendo kutima sithumiswa sa eletroniko kasi ku si si tsulupeti vamwani. Se nanathu hi nga maha ti ti fanako ngako hi txi lava kugonda mwendo hi di mitshanganoni. Hi si tima mwendo kusiveka ka silensio, kasiku si si hi tsulupeti.

14. Ngu kuya ngu dibhuku da Vafilipiya 4:6, 7, Jehovha a nga hi vhunisa kutxani nga ku hi txi penga-penga?

¹⁴ Kombela Jehovha ti to e kuvhuna kuveka mapimo u si penga-pengi. Ngako u txi tumbula to wa penga-penga u di ka gondo yako upune mwendo u di mitshanganoni, kombela Jehovha ti to e kuvhuna. Ngako u di karatekile mwendo u txi vilela ti nga maha ti karata kuveka mapimo ka timhaka ta moya. Kambe nda lisima kumaha toneto. Se kombela Jehovha ti to e kuninga kudikha ka mbilu ni kudikha ka “mialakanyo.”—Lera Vafilipiya 4:6, 7.

15. Ngu yihi wuyelo hi no yi mana ngako hi txi heta mbimo ya yingi ni Jehovha?

¹⁵ Ngako u txi tiha mbimo yo wombawomba ni Jehovha u na wuyelwa ngutu. Ngu nzila muni? Yo khata, u na maha sisungo sa sinene. Bhiblia yi womba tiya: “Hanya ni titxhari u na txhariha.” (Mav. 13:20) Se ngako u txi heta mbimo ni txisima txa wutxhari i ku Jehovha u na ziva ngutu. U na pfisisa kwati nzila yo mtsakisa ni ku u na vayilela kumaha sisungo asi si no mu henyisa.

16. Ngako hi txi heta mbimo ni Jehovha ti na hi vhuna ku va vagondisi va vanene ngu nzila muni?

¹⁶ Txa wumbidi, u na va mgondisi wamnene. Mbimo yi hi gondako Bhiblia ni m’thu, txikongomelo txathu ngu mu vhuna ti to e tshuketa hafuhi ni Jehovha. Ngako hi txi heta mbimo hi txi bhula ni Tate wathu wa nzumani lirando lathu ni nene li na kula ni ku hi na va hi di lulamekile kasi kuvhuna sigondiana sathu ni sona kasi ku si mranda. Ati ngu ti Jesu a nga ti ti maha. Ene a txi womba-womba ngutu ngu tifanelo to tshura ta Tate wakwe ha koza vagondiswa vakwe ni vona ve tsakela kugonda ngu Jehovha ni ku mu randa.—Joh. 17:25, 26.

17. Ngu kutxani mkombelo ni gondo yako upune si nga tsanisako likholo lako?

¹⁷ Txa wuraru, likholo lako li na ya masoni li tsana. Alakanyisisa ngu ti ti mahekako mbimo yi u kombelako mkongomiso, kuthavelelwa mwendo txivhuno ka Jehovha. Dikhambi dimwani ni dimwani a di Jehovha a xamulako mikombelo yako likholo lako li na kula. (1 Joh. 5:15) Ngu tihi timwani u nga ti mahako kasi kutsanisa likholo lako? Maha gondo yako upune.  Phela “kukholwa kuta ngu kuengisa ti ti txhumayelwako.” (Var. 10:17) Kambe ti to u aka likholo lo tsana khwa fanela kugwitela ko gonda dwe kambe ku ni timwani u fanelako ku ti maha. Ngu tihi ta kona?

18. Ningela txikombiso txi kombisako lisima lo alakanyisisa.

¹⁸ Ti lava hi alakanyisisa ngu ti hi ti gondako. Wona txikombiso txa mbhali wa Masalmo 77. Mbimo yi a nga ti kukaratekani, ene a txi tipfa nga ene ni va Isarayeli kulowe va ti divatwe ngu Jehovha. Mipimiso yoneyo ya kukarateka yi si mu ningi wukohe. (Wona ndimana 2-8) Ngu tihi ti a nga ti maha? Ene a gete tiya Jehovha: “Ni na alakanya yotshe mithumo yi u nga yi maha ni womba-womba ngu sidiwukiso sako.” (Wona ndimana 12) Ngu ditshuri mbhali wa masalmo a ti ti ziva a ti Jehovha a nga mahela vathu vakwe mbimo ayi yi nga pinda. Hambi keto mbhali wa masalmo ati karateka e ti wotisa tiya: “Txizimu txi nga va txi di divate wumbilu wa txona kani?” (Wona ndimana 9) Mbhali wu wa masalmo a alakanyisisile ngu mithumo ya Jehovha ni kualakanyisisa ngu ti to Jehovha a kombisile wumbilu ni wuxinji mbimo yi yi nga pinda. (Wona ndimana 11) Se yi ve yihi wuyelo? Mbhali wa masalmo a tsanisekile ti to Jehovha, kha na mbi thuka e divala vathu vakwe. (Wona ndimana 15) Ngu ha kufanako, nanawe likholo lako li nga tsana ngako u txi alakanyisisa ngu ti se Jehovha a nga ti maha ka vathu vakwe ni ti a nga kumahela awe upune.

19. Ngu yihi yimwani wuyelo hi no yi mana ngako hi txi ti ha mbimo yo va ni Jehovha?

¹⁹ Txa wumune ni txa lisima ngutu ngu txiya, lirando lako ngu Jehovha li na kula. Lirando i ku fanelo ya hombe ngutu ka totshe, li na kuvhuna ti to u engisa Txizimu, u txi thumela ngu nzila ayi yi mu tsakisako ni kutshumela u sikota kutsanisela txiduko tximwani ni tximwani. (Mat. 22:37-39; 1 Vak. 13:4, 7; 1 Joh. 5:3) Kha ti ngaho ati i ku ta lisima ngutu kupinda kuva ni wuxaka ni Jehovha!—Mas. 63:1-8.

20. Ngu tihi ti u pimisako ku ti maha kasi ku tiha mbimo yo va ni Jehovha?

²⁰ Khumbula ti to mkombelo, gondo yako upune, kualakanyisisa i nzila yo khozela Jehovha. Kufana ni Jesu ti lavele wukhalo wo zenga ti to u ya bhula ni Jehovha. Hambana ni sotshe asi si nga kutsulupetako. Kombela Jehovha e kuvhuna kuveka mapimo kasi ku u si pengi u di ka timhaka ta moya. Ngako u txi thumisa kwati mbimo ya wena konakuwa, Jehovha a na kukatekisa ngutu ni ku u na ta hanya wutomi wo mbi guma ka mafu a maphya a Txizimu.—Marku 4:24.