Pagbuto sa gubat sa Ukraine, si Iryna Makukha, 46 anyos nga tagsaanong sister, miadto dayon sa estasyon sa tren sa Kharkiv. Nakadesisyon siya nga mobiya sa iyang nasod kay delikado na kaayo. Kay nagkagubot na, ang mga tawo nanakay ug mga tren nga wa mahibalo kon asay ilang destinasyon. Ang tren nga gisakyan ni Iryna milarga gikan sa estasyon nga tinaptapan ang mga bentana aron mamenosan ang kapeligrohan nga atakehon kini. Nahibalo lang siya nga paingon diayg Slovakia ang tren human ni makalarga.

Karon si Iryna nagpuyo na sa Czech Republic. Miabot siya sa kaulohang siyudad, sa Prague, niadtong Marso 3, 2022. Nakakita siyag trabaho ingong custodial worker ug nagpuyo sa apartment kauban sa duha ka Ukrainian nga sister nga mga refugee sab. Si Iryna nagkat-og Czech ug nagpadayon sa iyang bug-os panahong ministeryo, nga maoy iyang prayoridad sulod na sa 20 ka tuig.

“Nakita gyod nako kon giunsa mi pag-atiman ni Jehova pinaagi sa iyang katawhan. Nalig-on gyod niana ang akong pagtuo,” miingon si Iryna.

Halos 23,000 sa atong mga igsoon ang nakadesisyon nga modangop sa laing nasod. Kadtong mga nakadesisyon nga magpabilin sa laing nasod tingali nakakitag mas luwas nga dapit, pero kinahanglan gihapon nilang mangitag trabaho ug kapuy-an, mokuhag legal nga papeles, ug i-enroll ang ilang mga anak sa bag-ong eskuwelahan. Gihimo nila nang tanan samtang nagkat-on ug bag-ong pinulongan. Bisan pa niana, nahibalo sila nga ang ilang espirituwal nga mga rutina ug ang mahigugmaong mga igsoon nakatabang pag-ayo nila niining lisod nga panahon.

Ang tulo ka membro sa pamilyang Perceac nga si Anatoli, Olena, ug ang 17 anyos nga si Alina, nagsugod ug bag-ong kinabuhi sa Romania human nga mapayhag ang ilang komunidad sa Mykolaiv Oblast, Ukraine, tungod sa pagpamomba. Mibalhin ang pamilya niadtong Marso 6, 2022. Kay taga-Moldova si Anatoli, gitugtan siya sa pagdala sa iyang pamilya sa Romania. Matod pa ni Olena nga ang pagbalhin sa laing nasod samag “pagluka sa kahoy gikan sa yuta ug pagbalhin niini sa laing lugar.”

Tungod sa tabang sa mga igsoon sa Romania, ang pamilyang Perceac duna nay kaugalingong apartment. Nakakita na pog trabaho si Anatoli ug Olena, ug nahimo pod ni Alina ang iyang mga asaynment sa iyang eskuwelahan sa Ukraine online.

Ang mga igsoon sa Romania nagtabang sa pamilya dili lang sa ilang materyal nga panginahanglan kondili sa emosyonal ug espirituwal sab nga panginahanglan. Naggahin gyod ug panahon ang mga igsoon sa pagpakig-uban sa pamilya aron dili sila mobati nga nag-inusara sa laing nasod. Si Olena ug Alina nagkat-og Romanian gamit ang JW Language app ug pinaagi sa pagpakigbahin sa ministeryo sa ilang bag-ong kongregasyon. Si Anatoli nagdako nga Romanian ug pinulongan.

“Gitabangan gyod mi ni Jehova sa sinugdanan pa lang,” miingon si Anatoli. “Gibati namo ang gugma ni Jehova tungod sa tabang sa organisasyon ug sa mga igsoon.”

Si Alina Havryliuk, nga nabalo sa wala pa ang gubat, ug ang iyang 16 anyos nga anak nga si Vladyslav, miabot sa Suwałki, Poland, gikan sa Vinnytsia, Ukraine, niadtong Pebrero 27. “Adtong una, naglibog ko kon asa mi mopuyo sa akong anak ug kon asa mi mokuhag ikasustento, pero masaligon pod ko nga atimanon mi ni Jehova,” matod ni Alina.

Si Alina, nga 37 anyos, nangita dayog trabaho nga dili makaapektar sa iyang pagtambong ug mga tigom. Nakakita siyag trabaho ingong custodial worker sa usa ka eskuwelahan. “Mapasalamaton kaayo ko kay kini nga trabaho dili makababag sa akong pagsangyaw ug makasustento sa akong pamilya,” siya miingon.

Si Alina ug Vladyslav nagkat-og Polish ug nag-alagad ingong continuous auxillary pioneer sa Polish language nga kongregasyon. Si Vladyslav nagpa-enroll pod sa high school.

Ang atong Ukrainian nga mga igsoon nakasinatig grabeng kalisdanan ug kausaban sa kinabuhi, apan si Jehova padayon nga naghatag nilag gahom nga labaw sa kasarangan. Nasinatian nila nga tinuod ang giingon sa 2 Corinto 4:8: “Kami ginapiit pag-ayo sa tanang paagi, apan dili kay dili na makalihok; kami nangalibog, apan dili kay wala na gyoy kalingkawasan.”