Ang pagbiya sa balay makapahinam apan sa samang higayon hadlok hunahunaon. Unsaon nimo pagkahibalo kon andam na kang magkinaugalingon ug puyo?

•  Susiha ang imong mga rason

•  Timbangtimbanga kon unsay nalangkit

•  Ang giingon sa ubang batan-on

 Dunay daghang rason nga makadesisyon tingali kang mobiya sa inyong balay​—ang pipila niini dili maalamon. Pananglitan, ang batan-ong si Mario miingon, “Gusto kong mobiya sa balay aron makaikyas sa akong mga responsibilidad didto.”

 Ang tinuod mao, lagmit wala na kaayo kay kagawasan kon mobalhin kag puyo. “Kon mobiya ka sa balay,” miingon ang 18 anyos nga si Onya, “kinahanglan nga ikaw ang moatiman sa imong puy-anan, mag-andam sa imong pagkaon, magbayad sa imong galastohan​—ug wala kay masangpit nga mga ginikanan nga makatabang nimo!”

 Ang punto: Aron mahibalo kon andam na kang mobiya sa balay, kinahanglan nimong masabtan kon nganong gusto nimo kanang himoon.

 Si Jesus miingon: “Kinsa kaninyo nga buot magtukod ug torre nga dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto, aron tan-awon kon siya aduna bay igo aron sa paghuman niini?” (Lucas 14:28) Unsaon nimo ‘pagkuwenta sa gasto’ sa pagbiya sa balay? Susiha ang imong kaugalingon sa mosunod nga mga pangutana.

  MAAYO NA BA KANG MODUMALA UG KUWARTA?

 Ang Bibliya nag-ingon: “Ang salapi usa ka panalipod.”​—Ecclesiastes 7:12.

•  Malisdan ba ka sa pagtigom?

•  Gastador ba ka kaayo?

•  Sige ba kag pangutang?

 Kon oo ang imong tubag sa bisan hain niini nga mga pangutana, ang gipangandoy nimo nga magkinaugalingon ug puyo mahimong usa ka dili maayong kasinatian!

 “Mibiya sa balay ang akong kuya dihang 19 anyos siya. Sulod sa usa ka tuig, nahurot ang iyang tinigom, naembargo ang iyang sakyanan, dili na siya makapangutang, ug mihangyo siya nga mouli na sa balay.”​—Danielle.

 Kon unsay puwede nimong himoon karon: Pangutan-a ang imong mga ginikanan kon sagad pilay ilang magasto sa usa ka bulan. Unsay ilang mga galastohan, ug kon giunsa nila pagbadyet ang ilang kita aron mabayran kini? Giunsa nila pagtigom?

 Ang punto: Kon mahibalo na kang modumalag kuwarta samtang nagpuyo pa ka uban sa imong ginikanan, kini makatabang nimo nga dili kaayo malisdan sa mga galastohan kon magkinaugalingon na kag puyo.

  LIG-ON NA BA ANG IMONG EMOSYON?

 Ang Bibliya nag-ingon: “Ang matag usa magpas-an sa iyang kaugalingong luwan.”​—Galacia 6:5.

•  Langaylangayan ba ka?

•  Kinahanglan pa ba kang pahinumdoman sa imong mga ginikanan sa imong mga trabahoon?

•  Sagad ba nimong ginalapas ang imong curfew?

 Kon oo ang imong tubag sa bisan hain niini nga mga pangutana, lagmit mas malisdan ka nga mahimong responsable dihang magkinaugalingon na kag puyo.

 “Dihang magkinaugalingon na ka, dunay mga butang nga dili ka ganahan pero kinahanglan nimong hatagag panahon. Wala nay mosulti nimo nga angay nimo kining himoon, busa kinahanglang pugson nimo ang imong kaugalingon ug magbaton ug maayong rutina.”​—Jessica.

 Kon unsay puwede nimong himoon karon: Sa tibuok bulan, sulayi nga ikaw ang mohimo sa daghang responsibilidad sa balay kutob sa mahimo. Pananglitan, panglimpiyo sa balay, panglaba sa imong sinina, pag-grocery, paglutog panihapon kada gabii, ug panghugas inighuman. Maghatag ni nimog ideya kon unsa unyay atubangon nimo dihang magkinaugalingon na ka.

 Ang punto: Kinahanglan kag disiplina sa kaugalingon kon magkinaugalingon kag puyo.

  LIG-ON NA BA ANG IMONG EMOSYON?

 Ang Bibliya nag-ingon: “Isalikway gayod kining tanan gikan kaninyo, kapungot, kasuko, pagkadaotan, mapasipalahong sinultihan.”​—Colosas 3:8.

•  Malisdan ba ka sa pagpakiglabot sa uban?

•  Malisdan ba ka sa pagkontrolar sa imong kasuko?

•  Gusto ba nimo nga ikaw kanunay ang masunod?

 Kon oo ang imong tubag sa bisan hain niini nga mga pangutana, lagmit maglisod ka kon duna kay roommate​—o, inig-abot sa panahon, kapikas.

 “Nakita nako ang akong kahuyangan dihang naa koy mga roommate. Dili diay ko makadahom nga masabtan ko sa uban dihang sapoton ko tungod sa stress. Kinahanglan kong mangitag maayong paagi sa pagdumala niini.”​—Helena.

 Kon unsay puwede nimong himoon karon: Paningkamot nga maayo ang pagpakiglabot nimo sa imong mga ginikanan ug igsoon. Ang imong pagpakiglabot sa mga kauban nimog puyo karon mahimong mao usab unya ang imong pagpakiglabot sa makauban nimog puyo sa ulahi.

 Ang punto: Ang pagkinaugalingon ug puyo dili pag-ikyas sa imong mga responsibilidad kondili kahanas kini nga nagkinahanglag pagpangandam. Nganong dili ka makigsulti niadtong mga nagmalamposon niini? Pangutan-a sila kon unsa untay lain nilang gihimo o kon unsa untay gusto nilang mahibaloan kaniadto nga karon ra nila nahibaloan. Kini ang maayong himoon kon mohimog bisan unsang dagko nga desisyon!