Imo bang gibati usahay ang gibati sa mga batan-on sa ubos?

 “Maghunahuna ko pirme: ‘Unsa kaha kon . . . ?’ ‘Unsa kaha kon maaksidente ang gisakyan namong kotse?’ ‘Unsa kaha kon ma-crash ang gisakyan namong ayroplano?’ Mabalaka ko sa mga butang nga wala ra kaayo kabalak-i sa uban.”​—Charles.

 “Magsige kog kabalaka, mora kog naa sa treadmill​—sige lang kog dagan pero walay naabot nga destinasyon. Puwerte nakong paningkamot pero wala koy nalampos!”​—Anna.

 “Dihang makadungog ko nga maayo kuno ko kay nakapadayon ko pag-eskuyla, moingon ko sa kaugalingon, ‘Kon nahibalo pa lang mo kon unsa ko ka stress sa eskuylahan!’”​—Daniel.

 “Stress kaayo ko! Magsige na lang kog kabalaka kon unsay sunod mahitabo o kon unsay sunod kong buhaton.”​—Laura.

 Kamatuoran sa kinabuhi: Sumala sa Bibliya, kita nagkinabuhi sa “makuyaw nga mga panahong lisod sagubangon.” (2 Timoteo 3:1) Tungod niana, ang mga batan-on makaatubang usab ug mga kabalaka sama sa mga hamtong.

 Ang tubag, dili. Gani, ang Bibliya nag-ingon nga maayo para sa tawo nga mobatig kabalaka aron sa pagpahimuot sa iyang mga minahal.​—1 Corinto 7:32-34; 2 Corinto 11:28.

 Dugang pa, ang kabalaka mopalihok kanato sa paghimog aksiyon. Pananglitan, eksam nimo sunod semana. Kay nabalaka ka, magtuon ka niining semanaha aron makakuha kag taas nga grado!

 Ang pagbati ug kabalaka o pagkabalisa makatabang usab kanimo sa paglikay sa kapeligrohan. “Kay nasayod nga sayop ang imong gibuhat, tingali mabalisa ka, ug gusto nimong tul-iron kini aron dili na ka hasolon sa imong konsensiya,” matod pa ni Serena.​—Itandi ang Santiago 5:14.

 Kamatuoran sa kinabuhi: Ang kabalaka makatabang nimo​—basta kini mopalihok kanimo sa pagbuhat ug maayo.

 Komosta kon tungod sa kabalaka magsige na lang kag hunahuna ug negatibo?

 Pananglitan: “Dihang isipon nako kon unsay mahimong dangatan sa akong lisod nga situwasyon, bisan unsa na lay akong mahunahunaan. Balikbalikon nako kini paghunahuna nga makapasamot lang sa akong kabalaka,” matod pa sa 19 anyos nga si Richard.

 Ang Bibliya nag-ingon nga “ang kalmado nga kasingkasing mao ang kinabuhi sa unod.” (Proverbio 14:30) Sa laing bahin, ang kabalaka mahimong hinungdan sa labad sa ulo, pagkalipong, sakit sa tiyan, ug kakulba.

 Unsay imong mahimo kon ang kabalaka nakadaot na kanimo imbes makatabang kanimo?

•   Susiha kon balanse ba ang imong pagkabalaka. “Natural lang nga mabalaka sa imong mga responsibilidad; pero kon masobrahan na kini, dili na pod ni maayo. Nakahinumdom ko nga ang kabalaka gipakasamag tuyatuya nga lingkoranan. Duna tuod kay ginabuhat pero wala ka moabante.”​—Katherine.

   Ang giingon sa Bibliya: “Kinsa ba kaninyoy makadugang ug usa ka maniko sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka?”​—Mateo 6:27.

   Ang kahulogan niini: Kon ang kabalaka dili makatabang kanimo sa pagpangitag solusyon, kini makapasamot lang sa imong problema​—o mahimong imong problema.

•   Pagpokus lang sa imong problema karon. “Hunahunaa kini. Ang imo kahang gikabalak-an karon angay pa gihapon nimong kabalak-an pagkaugma? pagkasunod bulan? pagkasunod tuig? lima ka tuig gikan karon?”​—Anthony.

   Ang giingon sa Bibliya: “Ayaw kabalak-i ang mosunod nga adlaw kay may kaugalingon kining suliran. Ayaw na pun-i ang suliran sa matag adlaw.”​—Mateo 6:34, Ang Bag-ong Maayong Balita Biblia.

   Ang kahulogan niini: Dili maayo nga mabalaka kon unsay mahitabo sunod adlaw​—nga ang uban niini basin dili gani mahitabo.

•   Kat-oni ang pagdawat sa kahimtang nga dili na nimo mausab. “Mangita gyod kag paagi kon unsaon pag-atubang ang mga situwasyon kutob sa imong maarangan, pero dawata ang kamatuoran nga dunay mga situwasyon nga wala na kay mahimo.”​—Robert.

   Ang giingon sa Bibliya: “Ang lumba dili alang sa mga matulin, . . . ni ang pabor alang kanilang adunay kahibalo; tungod kay ang panahon ug ang wala damhang panghitabo modangat kanilang tanan.”​—Ecclesiastes 9:11.

   Ang kahulogan niini: Usahay dili na nimo mausab ang imong kahimtang, pero mausab nimo ang imong tinamdan bahin niini.

•   Ibutang sa lugar ang imong kabalaka. “Nakita nako nga kinahanglan kong magpokus sa dagkong butang, ug dili hasolon ang kaugalingon sa ginagmayng problema. Analisahon nako kon unsay mas importante ug mao kanay akong unahon paghimo.”​—Alexis.

   Ang giingon sa Bibliya: ‘Tinoa ang mas hinungdanong mga butang.’​—Filipos 1:10.

   Ang kahulogan niini: Dili ra kaayo ka maapektohan sa kabalaka kon imo kining ibutang sa hustong lugar.

•   Pangitag kasultihan sa imong problema. “Sa grade six pa ko, mouli ko gikan sa eskuylahan nga nabalaka pag-ayo, ug nahadlok nga moeskuyla pagkasunod adlaw. Dihang sultihan nako niini si Mama ug Papa, maminaw sila. Nalipay ko kay naa sila para nako. Makasalig ko nila ug makapahungaw sa akong gibati. Nakatabang ni nako nga makabaton ug kaisog.”​—Marilyn.

   Ang giingon sa Bibliya: ‘Ang pagkamabalak-on sa kasingkasing sa tawo maoy magpatikuko niini, apan ang maayong pulong maoy makapalipay niini.’​—Proverbio 12:25.

   Ang kahulogan niini: Ang imong ginikanan o higala makahatag kanimog praktikal nga mga sugyot kon unsaon pagkontrolar ang imong kabalaka.

•   Pag-ampo. “Dakog tabang para nako kon madunggan nako mismo ang akong giampo. Masulti man god nako ang akong gikabalak-an imbes mag-ampo nga sa hunahuna lang. Nakatabang usab kini kanako sa pagsalig kang Jehova nga mas nakasabot sa akong kahimtang.”​—Laura.

   Ang giingon sa Bibliya: “Itugyan kaniya ang tanan ninyong mga kabalaka, kay siya may kahingawa kaninyo.”​—1 Pedro 5:7.

   Ang kahulogan niini: Ang pag-ampo dili kay daw nakigsulti ra ka sa imong hunahuna. Kini maoy tinuod nga pagpakigsulti kang Jehova nga Diyos, kinsa misaad: “Ayaw kabalaka kay ako mao ang imong Dios; lig-onon ug tabangan ko ikaw.”​—Isaias 41:10, Ang Bag-ong Maayong Balita Biblia.