•  Ako . . . kanunay, kasagaran, usahay, o dili gayod

  •  matinud-anon

  •  kasaligan

  •  moabot sa hustong panahon

  •  kugihan

  •  areglado

  •  matinabangon

  •  makataronganon

  •  matinahoron

  •  mahingawaon

•   Hain niini nga mga hiyas ang nangibabaw kanimo?

   Padayon niana.​—Filipos 3:​16.

•   Unsa nga hiyas ang angay nimong ugmaron?

 Ang mosunod nga impormasyon makatabang kanimo nianang bahina.

 Ang tawong responsable motuman sa iyang obligasyon sa panimalay, eskuylahan, ug sa komunidad. Siya nahibalo nga manubag siya sa iyang ginabuhat. Busa kon siya masayop, iya kining dawaton, mangayog pasaylo, ug maningkamot nga makig-uli.

 Ang Bibliya nag-ingon: “Ang matag usa magpas-an sa iyang kaugalingong luwan.”​—Galacia 6:5.

  Gamiton sa tawong responsable ang iyang mga katakos sa maalamong paagi ug siya lagmit tahoron, tagdon ingong hamtong, ug hatagag kagawasan ug dugang mga benepisyo.

 Ang Bibliya nag-ingon: “Nakakita ka na ba ug usa ka tawo nga hanas sa iyang buhat? Siya magatindog sa atubangan sa mga hari.”​—Proverbio 22:29.

  Ang tawong responsable sagad mahinatagon ug maayog relasyon sa iyang mga higala.

 Ang Bibliya nag-ingon: “Batasana ang paghatag, ug pagahatagan kamo sa mga tawo.”​—Lucas 6:​38.

  Ang tawong responsable mobati nga may nahimo ug mobatig diyutayng garbo, nga makahatag kaniyag pagsalig sa kaugalingon.

 Ang Bibliya nag-ingon: “Pasulaya ang matag usa sa iyang kaugalingong binuhatan, ug niana siya may hinungdan sa pagsadya labot sa iyang kaugalingon lamang.”​—Galacia 6:4.

 Sa pagtubag niana, matikdi ang mosunod nga mga komento. Hain niini nga mga komento ang mohaom sa imong gibati?

 “Makalagot kon trataron ka nga morag bata nga magsigeg pahibalo sa imong Mama ug Papa kon hain ka!”​—Kerri.

 “Sagad dili ko maglisod sa pagpananghid sa akong ginikanan sa pagpanuroy uban sa akong mga higala.”​—Richard.

 “Dihang magtan-aw ko sa ubang batan-on nga parehas nakog edad ug makakita sa ilang ginahimo, makaingon ko: ‘Maayo pa sila tugtan sa ilang ginikanan, ako dili.’”​—Anne.

 “Sagad tugtan ko sa akong ginikanan sa paghimo sa akong gusto. Mapasalamaton ko nga gihatagan ko nilag igong kagawasan.”​—Marina.

 Ang punto: Ang ubang batan-on mas dakog kagawasan kay sa uban. Ngano man?

 Ang tinuod: Ang sukod sa kagawasan nga ihatag kanimo nagdepende kon unsa ka ka kasaligan.

 Pananglitan, tagda ang giingon sa duha ka batan-on nga bag-o lang gihisgotan.

 Richard: “Sa una, ang akong ginikanan nagduhaduha kon kasaligan ba ko sa kagawasan nga ilang gihatag nako. Apan karon may pagsalig na sila nako kay napamatud-an nako nga kasaligan ko. Motug-an ko sa tinuod kon asa ko moadto ug kinsay akong kauban. Gani mosulti ko kon asa ko moadto bisag dili sila mangutana.”

 Marina: “Kaduha ko mamakak sa akong ginikanan, ug nasakpan ko nianang duha ka higayon. Sukad niadto, dili na ko mamakak nila. Pananglitan, ako silang sultihan kon unsay akong ginabuhat, ug manawag ko kon atua ko sa gawas. Karon dako na silag pagsalig nako.”

 Gusto ka bang trataron nga sama sa pagtratar kang Richard ug Marina? Kon mao, susiha ang imong kaugalingon niining mga bahina:

DIHA SA BALAY

•   Ginahimo ba nimo ang imong mga buhatonon sa balay?

•   Ginasunod ba nimo ang imong curfew?

•   Ginatahod ba nimo ang imong ginikanan ug mga igsoon?

 Hain niana, kon duna man ugaling, ang kinahanglan nimong ugmaron?

 Ang Bibliya nag-ingon: “Magmasinugtanon sa inyong mga ginikanan.”​—Efeso 6:1.

IMONG EDUKASYON

•   Imo bang ginahimo ang imong homwork?

•   Nagtuon ka bag maayo aron motaas ang imong grado?

•   Maayo ka bag batasan sa pagtuon?

 Hain niana, kon duna man ugaling, ang kinahanglan nimong ugmaron?

 Ang Bibliya nag-ingon: “Ang kaalam usa ka panalipod.” (Ecclesiastes 7:12) Ang maayong edukasyon makatabang nimo sa pag-ugmad ug kaalam.

IMONG DUNGOG

•   Matinud-anon ka ba sa imong ginikanan ug sa uban?

•   Makamao ka bang modumalag kuwarta?

•   Nailhan ka ba nga kasaligan?

 Hain niana, kon duna man ugaling, ang kinahanglan nimong ugmaron?

 Ang Bibliya nag-ingon: ‘Isul-ob ang bag-ong pagkatawo [o personalidad].’ (Efeso 4:24) Makahimo ka sa pagpauswag sa imong batasan ug sa imong dungog.