MGA BATAN-ON NANGUTANA
Unsay Angay Nakong Mahibaloan Bahin sa Seksuwal nga Pagpang-atake?—Bahin 1: Mga Pahimangno
Unsa ang seksuwal nga pagpang-atake?
Bisan pag ang balaod bahin sa seksuwal nga pagpang-atake magkalahi sa matag nasod, kini mahimong magtumong sa seksuwal nga mga buhat nga supak sa kabubut-on sa biktima nga usahay gamitan ug kusog. Lakip niini ang pag-among-among ug bata o tin-edyer, pag-unay sa membro sa pamilya, paglugos, ug seksuwal nga pagpang-abuso sa mga tawo nga gituohang kasaligan—tingali usa ka doktor, titser, o lider sa relihiyon. Ang ubang biktima nga nakaagom ug berbal o pisikal nga pag-abuso gibaharan aron dili sila mosumbong.
Sumala sa usa ka surbi, tuigtuig sa United States pa lang, kapin sa 125,000 ka kaso sa seksuwal nga pagpang-atake ang nareport. Halos katunga kanila nag-edad ug 12 ngadto sa 18.
Ang angay nimong mahibaloan
Gihukman sa Bibliya ang seksuwal nga pagpang-atake. Ang Bibliya naghisgot ug mga tawo nga naghigwaos sa pagpakigsekso sa duha ka lalaki nga mibisita sa Sodoma mga 4,000 ka tuig kanhi—usa ka hitabo nga maoy hinungdan kon nganong gilaglag ni Jehova ang maong siyudad. (Genesis 19:4-13) Dugang pa, ang Moisesnong Balaod mga 3,500 ka tuig kanhi nagdili sa pag-unay sa membro sa pamilya, lakip ang seksuwal nga pagpang-atake sa usa ka membro sa pamilya.—Levitico 18:6.
Kasagaran kaila sa biktima ang tig-atake. “Duha sa tulo ka kaso sa panglugos, ang biktima nakaila sa naglugos,” nag-ingon ang librong Talking Sex With Your Kids. “Dili siya estranghero nga basta mibutho lang.”
Lalaki man o babaye parehong mabiktima sa seksuwal nga pagpang-atake. Sa United States, mga 10% sa biktima maoy mga lalaki. Matod sa Rape, Abuse & Incest National Network (RAINN), ang mga biktimang lalaki “mahadlok nga mabayot sila tungod sa ilang naagoman” o “mapakaulawan ang ilang pagkalalaki.”
Komon na ang seksuwal nga pagpang-abuso. Kini dili ikatingala kay ang Bibliya nagtagna nga “sa kataposang mga adlaw” daghan ang “walay kinaiyanhong pagbati” ug “mabangis” ug “walay pagpugong-sa-kaugalingon.” (2 Timoteo 3:1-3) Kini nga mga kinaiya klarong makita sa mga tawo nga mapahimudsanon sa seksuwal nga paagi.
Ang seksuwal nga pagpang-atake dili sala sa biktima. Walay bisan usa ang angayng abusohan. Ang tig-atake maoy sad-an sa iyang gihimo. Pero duna kay mahimo aron malikayan ang posibilidad nga atakehon.
Ang imong mahimo
Magmaandam. Hunahunaa daan kon unsay imong buhaton kon dunay usa—imong kadeyt, paryente o pamilya—nga mamugos nimo sa paghimog seksuwal nga buhat. Ang dalaga nga si Erin misugyot nga aron makapangandam sa bisan unsang pagpamit-os, puwede nimong iaksiyon ang posibleng mahitabo ug mangandam kon unsay buhaton. “Kini daw kataw-anan,” siya miingon, “pero sa tinuod nga situwasyon, kini makatabang aron dili ka mabiktima.”
Ang giingon sa Bibliya: “Busa pagbantay pag-ayo nga ang inyong paglakaw dili ingon sa dili-maalamon kondili ingon sa maalamon nga mga tawo, . . . kay ang mga adlaw daotan.”—Efeso 5:15, 16.
Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsay akong himoon kon dunay manghikap nako?’
Pagplano kon unsaon pag-ikyas. Ang RAINN nagrekomendar sa “pag-andam daan ug pulong nga imong isulti sa imong higala o pamilya nga kon dili na ka komportable sa situwasyon, matawgan nimo sila ug masulti ang situwasyon nga dili mahibaloan sa tawo nga kauban nimo nianang higayona.” Dayon ang imong higala o pamilya mokuha nimo o maghimog pasumangil aron ka makabiya.” Imong malikayan ang kadaot kon sa sinugdanan pa lang, imo nang likayan ang peligrosong mga situwasyon.
Ang giingon sa Bibliya: “Maalamon ang tawo nga nakakita sa katalagman ug nagtago sa iyang kaugalingon, apan ang walay kasinatian moagi ug magaantos sa silot.”—Proverbio 22:3.
Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsay akong gihimong plano aron ako makaikyas?’
Pagtakdag limitasyon—ug sunda kana. Pananglitan, kon makigdeyt ka, hisgoti sa imong trato kon unsa ang husto o sayop nga panggawi. Kon para niya binuang ang limitasyon nga imong gitakda, pangitag lain—usa nga morespeto sa imong mga prinsipyo.
Ang giingon sa Bibliya: “Ang gugma . . . dili bastos, dili mangita sa kaugalingong kaayohan niini.”—1 Corinto 13:4, 5.
Pangutan-a ang imong kaugalingon: ‘Unsa ang akong mga sukdanan sa maayong pamatasan? Unsang mga panggawi nga dili na husto?’