Réunion

ANG unang mga tawo nga nakakita sa isla sa Réunion​—lagmit mga negosyanteng Arabo—​sulagmang nakadiskobreg usa ka tropikanhong paraiso. Daw sama sa berdeng mutya diha sa asul kaayo nga Indian Ocean, ang Réunion dunay iyang kaugalingong katahom ug panagkadaiya nga katugbang nianang makita sa tanang kontinente. Ang balasong kabaybayonan, ang mga busay nga hilabihan ka daghan, ang baga nga kalasangan, ang dagayang ihalas nga kabulakan, ang laglom nga mga kawalogan, ang talinis nga mga taluktok sa bolkan, ang punog tanom nga mga baba sa bolkan, ug usa ka aktibong bolkan​—kini maoy pipila lamang sa mga bahandi sa isla.

Bisan tuod sila nagpuyo niining matahom nga isla, mas gipabilhan sa mga tawo sa Réunion ang usa ka butang nga mas matahom pa kay sa makita sa mga mata. Ilang gimahal ang bililhong mga kamatuoran sa Pulong sa Diyos. Ang misyonaryo nga si Robert Nisbet, nga naasayn sa kasikbit nga Mauritius, maoy unang magmamantala sa Gingharian nga nakaabot sa Réunion. Sa iyang pag-estar ug pipila lang ka adlaw sa Septiyembre 1955, si Robert nakapukaw ug dakong interes sa Bibliya, nga nakapahimutang ug daghang literatura ug nakakuhag mga suskrisyon sa Pagmata! Iyang ginakontak kanunay ang mga interesado pinaagig sulat.

Sa mga tuig sa 1955 ug 1960, si Robert ug ang magtatan-aw sa sona nga si Harry Arnott tigduawan sa isla. Sa 1959 gihangyo sa sanga sa Pransiya si Adam Lisiak, nga usa ka Pranses nga payunir ug retiradong minero ug karbon nga Polako ug kaliwat nga nag-alagad sa Madagascar, sa pagduaw sa Réunion. Si Adam miestar sa isla sa tibuok bulan sa Disyembre 1959. Siya misulat: “Nubenta porsiyento sa populasyon maoy mga debotadong Katoliko, apan daghan ang gustong mahibalo ug dugang pa mahitungod sa Pulong sa Diyos ug sa bag-ong kalibotan. Ang mga pari naglungot-lungot sa pagpahunong sa pagkaylap sa kamatuoran. Dihay lalaki nga miingon sa usa ka suskritor sa Pagmata! nga gustong  hulamon sa pari sa ilang dapit ang atong libro nga ‘Pasagdi ang Diyos Maminatud-on.’ ‘Kon siyay moanhi, iya kining mahulam,’ miingon ang suskritor. Ang pari wala gayod motungha.”

MIABOT ANG TABANG GIKAN SA PRANSIYA

Ang sanga sa Pransiya, nga maoy nagdumala sa buluhaton niadtong panahona, nanapit ug kuwalipikadong mga magmamantala sa pagbalhin ngadto sa Réunion. Ang pamilyang Pégoud​—si André, Jeannine, ug ang ilang sayis anyos nga anak nga lalaki, si Christian—​duyog kang Noémie Duray, nga ilang paryente, midawat sa imbitasyon. Sila midunggo sa Enero 1961. Si Noémie, nga gianggaan ug Mimi, nag-alagad ingong espesyal payunir sa duha ka tuig una pa mibalik sa Pransiya.

Ila dayong nakita nga daghan ang interesado ug naghimo pa gani sila ug mga tigom diha sa lawak sa ilang hotel sa kaulohang siyudad, ang Saint-Denis. Sa nakabalhin na ug puyo ang pamilya  sa usa ka balay, didto nila gihimo ang mga tigom. Paglabay ug mga usa ka tuig, ang bag-o pang natukod nga grupo sa Saint-Denis nag-abang ug gamayng tigomanan nga makapalingkod ug duolan sa 30. Usa kini ka bilding nga gama sa kahoy ug sin ang atop, nga duhay bentana, ug usa ka pultahan. Human makakuhag permit, gitangtang dayon sa mga brader ang mga bungbong sa sulod, gihimoan kinig gamayng entablado, ug gibutangan ug mga bangko nga kahoy nga walay sandiganan.

Sa panahong hayag kaayo ang adlaw, sa tropikanhong Dominggo sa buntag, ang sin nga atop hilabihang inita, ug sa ngadto-ngadto ang tanang manambong​—ilabina kadtong manindog sa entablado, nga ang ilang mga ulo hapit nang mosangko sa atop—​magkadusingot. Dugang pa, kay sagad puno man kaayo ang tigomanan, daghan ang manindog sa gawas, nga mamati gikan sa bukas nga bentana ug pultahan, busa ang hangin dili makalusot-lusot.

‘KAMI NAHUPNGAN!’

Bisan pa sa kalisod, ang tanan maabiabihong gidawat diha sa mga tigom, ug sa hapit nang matapos ang unang tuig sukad sila miabot, mga 50 na ang regular nga tigtambongan. Ang gidaghanon sa mga magmamantala sa Gingharian miabot ug pito, ug dihay 47 ka pagtuon sa Bibliya! Ang ubang mga bag-ohan magtuon sa Bibliya duha ka beses sa usa ka semana. “Kami malipayon, hilabihan ka malipayon, apan medyo nahupngan,” misulat ang mga igsoon.

Ang usa sa bag-ong mga estudyante sa Bibliya mao si Myriam Andrien, nga nagsugod sa pagtuon didto sa Madagascar sa 1961. Siya nahinumdom nga ang gihisgotan sa ibabaw nga tigomanan nagsilbing Assembly Hall usab. Ang mga igsoon nagtukod ug tapangko nga giatpan ug mga palwa sa lubi. Mga 110 ang mitambong niadtong unang dodagkong mga tigom.

Lakip niadtong nabawtismohan sa asembliya sa Mauritius sa Oktubre 1961 mao sila si David Souris, Marianne Lan-Ngoo, ug si Lucien Véchot, ug silang tanan dako kaayog nahimo sa buluhatong pagsangyaw. Sa ikaduhang tuig miabot ug 32 ang mga magmamantala, ug ang matag usa sa mga payunir nagdumala ug 30 ka pagtuon sa Bibliya! Ang tigtambongan sa mga tigom sa  Dominggo miuswag ngadto sa 100 ka tawo, ug sila naggikan sa nagkalainlaing lumad nga mga grupo.

Ang kadaghanan sa molupyong Bombay sa Réunion duhay relihiyon​—Katolisismo ug Hinduismo. Ang uban naglisod sa pagbiya sa ilang naandang mga kostumbre. Apan ang pailob, kalulot, ug kalig-on sa mga igsoon sa pagpabiling matarong miresulta ug maayo. Pananglitan, usa ka babaye nga gitun-an sa payunir sulod sa duha ka tuig nagpadayon sa pagpakigbahin sa mga buhat sa bakak nga relihiyon, sa panghimalad, ug pagkahimong puyopuyo. Ang payunir midesisyon nga laing sister na lay magtuon kaniya kay basig makatabang ang sister. “Paglabay sa pipila ka bulan,” kini nga sister misulat, “anam-anam nga nakasabot ang babaye, ug sa akong dakong kalipay, iyang gihunong ang iyang pagkaespiritista. Apan wala pa niya ipalegal ang iyang kaminyoon. Siya miingon nga siya dili pakaslan sa iyang gipuyopuyo. Sa kataposan, ang babaye midesisyon nga dili siya mobulag sa iyang puyopuyo, busa wala akoy mahimo kondili ihunong ang pagtuon kaniya.

“Usa ka adlaw niana diha sa dalan, nahinagbo ko ang babaye, ug iya akong gihangyo nga tun-an siya pag-usab. Misugot ako basta iyang ipakita nga sinsero siya pinaagi sa pagpadapat sa mga butang nga iya nang nakat-onan. Akong gitambagan siya nga iampo kining butanga ngadto kang Jehova, nga maoy iyang gihimo. Dayon nangusog siya sa pagsulti nga walay lipodlipod sa iyang puyopuyo. Sa iyang dakong kalipay, misugot ang lalaki nga magpakasal. Dugang pa, ang lalaki nagsugod na sa pagtambong sa mga tigom uban sa iyang bag-ong gipakaslang asawa.”

Sa 1963 nga tuig sa pag-alagad sunodsunod nga nakab-ot ang 11 ka kinatas-ang gidaghanon sa mga magmamantala sa Gingharian, ang kataposan maoy 93. Ang Réunion karon aduna nay duha ka kongregasyon ug usa ka grupo. Sa unang lokal nga seremonyas sa bawtismo, nga gihimo sa Disyembre 1962 diha sa baybayon sa St.-Gilles-les Bains, 20 ka bag-ohan ang gibawtismohan. Ang ikaduha, nga gihimo sa Hunyo 1963, 38 ang nabawtismohan. Sa 1961, ang Réunion dunay 1 ka magmamantala sa matag 41,667 sa populasyon. Paglabay sa tulo ka tuig ang proporsiyon maoy 1 ka magmamantala sa matag 2,286. Oo, si Jehova “nagpadayon sa  pagpatubo” sa binhi sa kamatuoran niining tabunok sa espirituwal nga isla.​—1 Cor. 3:6.

PAGHATOD SA MENSAHE SA GINGHARIAN NGADTO SA LAGYONG MGA TERITORYO

Sa 1965​—upat lamang ka tuig human miabot ang unang pamilyang Saksi—​ang kongregasyon sa Saint-Denis mitubo ngadto sa kapin sa 110 ka magmamantala, ug ilang balikan pagsangyaw ang lokal nga teritoryo matag tulo ka semana! Apan, ang ubang mga lugar wala pa gayod matandog. Ang solusyon? Ang mga igsoon mangabang ug mga bus ug manangyaw sa ubang mga lungsod duol sa dagat, lakip ang Saint-Leu, Saint-Philippe, ug Saint-Pierre.

Daghang oras ang magugol sa pagduaw sa pipila ka teritoryo, busa sayo sa buntag mosakay na ug bus ang mga igsoon agi sa hiktin, titip nga mga bukid, ug sa nagliko-likong mga dalan. Ang biyahe gikan sa Saint-Denis paingon sa siyudad sa Le Port, nga biyaheon lamang ug 15 minutos karon, mokabat ug duha ka oras nga biyahe kaniadto. “Nagkinahanglag pagtuo ang pagbiyahe niadtong dalana,” nahinumdom ang usa ka brader. Bisan karon peligro gihapon kaayo ang dalan tungod sa mga bato nga mangahulog. Sa ubang mga dapit, ang mga bukid tutok kaayo gikan sa daplin sa dalan, ug tungod sa kusog nga ulan mangaukang ang mga bato sa ibabaw, nga ang uban labihang dagkoa. Daghan na ang nangamatay dinhi.

 “Sa hapit na akong mag-otso anyos,” miingon si Christian Pégoud, “ang among grupo makapahimutang ug 400 ngadto sa 600 ka magasing Pagmata! sa hilit nga mga teritoryo. Ang Bantayanang Torre gidili. Sanglit ang ubang dili-magtutuo apan mahigalaong mga bana gusto mang maglingaw-lingaw, sila mokuyog sa ilang mga asawa apan dili mosangyaw. Human sa pagsangyaw, kami magpiknik, nga makalingaw kaayo para namo nga mga kabataan. Kining espesyal nga mga kalihokan dako kaayog epekto sa akong kinabuhi.”

KAUSABAN SA ORGANISASYON NAKAPAUSWAG SA BULUHATON

Sa Mayo 1963, si Milton G. Henschel nahimong unang hawas gikan sa hedkuwarter sa kalibotan nga nakaduaw sa Réunion. Siya mihatag ug linaing pakigpulong sa nanambong nga 155. Tungod sa iyang pagduaw, upat ang natudlo nga mga espesyal payunir sa pagtabang sa pag-atiman sa mga kongregasyon ug sa pagsangyaw sa mga dapit diin wala ikasangyaw ang maayong balita. Si David Souris gitudlo sa Le Port, si Lucien Véchot sa siyudad sa Saint-André, ug si Marianne Lan-Ngoo ug Noémie Duray (karon Tisserand) sa Saint-Pierre.

Sa Mayo 1, 1964, ang pagdumala sa buluhaton gibalhin gikan sa Pransiya ngadto sa Mauritius. Dugang pa, usa ka depot sa literatura ang gitukod sa Réunion. Kasamtangan, ang mga magmamantala  gidapit sa pagsangyaw sa uban pang mga teritoryo nga wala pay kongregasyong nag-atiman, ug ang mga brader gidasig sa pagpangagpas ug mga kaakohan sa kongregasyon aron ang mga bag-ohan nga nagpanon sa kamatuoran maatiman ug maayo. Sa pagkatinuod, sa 1964 nga tuig sa pag-alagad, 57 ang nabawtismohan​—21 sa usa lang ka asembliya!

Sa 1963, ang grupo sa Saint-André miaplay aron mahimong kongregasyon. Ang aplikasyon mabasa: “Sa kataposan sa Hunyo 1963, 12 na unya ang bawtismadong mga magmamantala, nga posibleng madugangan pag 5 o 6 ka bag-ong mga magmamantala sa sunod nga duha ka bulan. Ang mga igsoon nagdumalag 30 ka pagtuon sa Bibliya.” Ang aplikasyon giaprobahan, ug duha ka brader ang nag-atiman sa kongregasyon​—si Jean Nasseau ingong alagad sa kongregasyon o nagadumalang magtatan-aw ug si Lucien Véchot ingong iyang asistant. Silang duha wala pay duha ka tuig sa kamatuoran.

Si Jean nga 38 anyos ang edad, nga bus-ok ug lawas ug buotan, maoy usa ka maestro sa teknikal nga tunghaan ug maayong laki nga karpintero. Nabawtismohan sa 1962, siya dunay mga katakos ug abilidad sa pagdumala sa mga butang aron mapauswag ang buluhaton sa Gingharian. Sa pagkatinuod, siyay nagtukod sa ikaduhang Kingdom Hall sa Réunion sa iyang kaugalingong gasto ug diha sa iyang kaugalingong yuta sa Saint-André. Ang tigomanan, nga usa ka malig-on, maanindot nga kahoyng tinukod, haruhayng makapalingkod ug kapin sa 50. Walo ka kongregasyon ang natukod sukad niadto diha sa teritoryo nga sa sinugdan giatiman sa grupo sa Saint-André. Si Jean namatayng matinumanon kang Jehova sa 1997.

Ang ikatulong grupo nga natukod sa unang bahin sa katuigan sa 1960 mao ang sa Le Port, nga usa ka siyudad nga may pantalan, ug may mga interesado nga taga-Saint-Paul, nga mga otso kilometros gikan sa habagatan. Simple ang mga balay sa Le Port nga gama sa kahoy nga gilibotan ug yuporbia, usa ka tanom nga morag kaktus nga wala kaayoy tunok. Si David Souris nag-abang ug balay ug didto gihimo ang mga tigom. Sa Disyembre 1963, ang grupo miaplay aron mahimong kongregasyon. Dihay 16 ka magmamantala sa Gingharian, 8 kanila mga bawtismado, ug sila  dunay aberids nga oras nga 22.5 sa usa ka bulan sa pag-alagad sa kanataran. Si David ug ang iyang asistant lang daan nagdumala na ug 38 ka pagtuon sa Bibliya! Sa dihang miduaw ang magtatan-aw sa sirkito nianang bulana mismo, siya mihatag ug pakigpulong publiko nga gitambongan ug 53.

Giasayn usab diha sa Le Port mao ang mga espesyal payunir nga si Christian ug Josette Bonnecaze. Si Christian nabawtismohan sa French Guiana ug miabot sa Réunion sa unang bahin sa katuigan sa 1960. Siya ulitawo niadtong higayona ug siya lamang ang Saksi sa pamilya. Si Brader Souris sa kabuotan mibalhin sa laing balay aron si Christian ug Josette makapuyo sa balay nga ginatigoman. Apan, sa ngadto-ngadto midaghan ang kongregasyon mao nga mibalhin usab kini nga magtiayon!

Sa laing bahin, ang klero niining halos pulos Katoliko nga dapit nag-impluwensiya sa mga tawo sa pagbatok sa mga Saksi. Sa maadlaw, batoon sa mga bata ug mga tin-edyer ang mga magmamantala ug sa magabii ilang batoon ang mga atop sa balay sa mga igsoon.

Ang bag-ong estudyante sa Bibliya nga si Raphaëlla Hoarau nakaila sa pipila niini nga mga tin-edyer. Human nga dihay ilang gibato, iyang gisundan ang badlongong mga tin-edyer. “Kon magpadayon kamo sa pagbato sa akong igsoon,” siya miingon, “makatilaw gyod mo nako.”

 “Pasayloa mi Misis Hoarau,” sila mitubag. “Wala mi kahibalo nga igsoon diay nimo siya.”

Si Raphaëlla midawat sa kamatuoran, maingon man ang iyang tulo ka anak nga babaye, ang usa kanila, si Yolaine, naminyo kang Lucien Véchot.

Bisan pa sa inaghat sa klero nga pagpihig, ang kadasig sa mga igsoon ug ang panalangin sa Diyos miresulta ug madasigong kongregasyon sa Le Port, ug ang tigomanan sa ngadto-ngadto naghuot na. Sa pagkatinuod, kasagaran mas daghan pa ang mga tawo sa gawas kay sa sulod. Ang tanang bakanteng luna gibutangan ug mga lingkoranan, bisan sa entablado, ug may mga bata nga manglingkod sa kilid sa entablado nga nag-atubang sa tumatambong. Sa ulahi, ang mga igsoon nagtukod ug maanindot nga Kingdom Hall, ug karon, unom na ang kongregasyon dinhi.

NANGUNA ANG MGA PAYUNIR

Usa sa unang mga payunir sa Réunion mao si Annick Lapierre. “Ako ug si Mama gitun-an ni Annick,” nahinumdom si Myriam Thomas. “Iya akong gidasig nga magmakugihon sa ministeryo, ug gisultihan nako siya nga gusto ko nga magpayunir. Nabawtismohan ako paglabay sa unom ka bulan. Kaniadto, tibuok isla ang among teritoryo, ug magpunay kami ug baktas, kay  wala may mga bus ug diyutay lang ang mga sakyanan. Apan si Brader Nasseau dunay sakyanan ug paubanon niya kami sa pagsangyaw kon posible. Makapalipay ang pagsangyaw, ug kaming tanan madasigon kaayo.”

Ang pamilyado nga si Henri-Lucien Grondin miingon: “Among gidasig kanunay ang mga kabataan sa pagpayunir. Pahinumdoman kanunay kami sa mga magtatan-aw sa sirkito sa importansiya sa paghatag kang Jehova sa atong labing maayo. Si Henri-Fred, ang among kinamagulangan, 40 anyos na karon ug iyang gihimong karera ang bug-os-panahong pag-alagad.”

“Ang among kongregasyon daghag madasigong mga kabataan,” nahinumdom si Henri-Fred. “Ang uban bawtismado na, apan ang uban, sama nako, wala pa. Sa among tingbakasyon sa klase, kaming tanan mogugol ug 60 ka oras sa pagsangyaw. Gipamalandong gayod namo kanunay ang among espirituwal nga mga tumong, ug karon, nag-alagad ako sa sirkitong buluhaton, uban sa akong asawa, si Evelyne.”

PAGSUKOL SA DEMONYO

Komon kaayo ang espiritismo sa Réunion. “Sa baryo sa La Montagne,” matod pa ni Jeannine Corino (Pégoud kanhi), “nakaila ako ug usa ka tawo kinsa miingon nga mahimo niya akong barangon pinaagi sa pagtusok ug dagom diha sa usa ka monyeka. Wala ako makasabot sa iyang gisulti, busa gihangyo nako ang akong estudyante sa Bibliya sa pagpatin-aw. ‘Tambalan na siya,’ miingon ang akong gitun-an, ‘ug iya ka konong barangon.’ Gipasaligan nako siya nga panalipdan ni Jehova kadtong bug-os nga mosalig kaniya. Siyempre, walay kadaot nga nahitabo kanako.”

Usa ka brader nahinumdom nga sa bata pa siya, ang iyang pamilya makig-estorya sa mga patay. Sa 1969 nakahibalag siya ug mga Saksi ni Jehova ug nagsugod sa pagtuon sa Bibliya. Apan, ang mga demonyo misulay sa pagsanta kaniya sa pagtuon pinaagi sa paghimo kaniyang bungol inigtambong niya sa mga tigom. Bisan pa niana, nagpadayon siya sa pagtambong ug giparekord pa niya ang mga pakigpulong aron mapatokar niya kini diha sa balay. Sa ulahi, wala na siya samoka sa mga demonyo, ug sa wala madugay nagsugod siya sa pagpakigbahin sa pagsangyaw.​—Sant. 4:7.

 Sa 1996, si Roséda Caro, nga usa ka Pentekostal, nagtuon sa Bibliya uban sa mga Saksi. Una pa niana, siya nabuta tungod kay mituo siya sa tambag sa iyang mga higala sa simbahan ug mihunong sa pagtomar sa tambal alang sa iyang diabetes. Ang iyang bana, si Cledo, nga nalangkit sa lokal nga partido sa Komunista, gikaintapan sa komunidad tungod kay isog siya. Barangan usab siya, ug nakigbahin sa mga seremonyas sa Hindu, ug sa ulahi nahimong Pentekostal.

Sa dihang nagsugod si Roséda sa pagtuon, si Cledo nasuko niya ug gibaharan pa gani ni Cledo ang mga ansiyano sa kongregasyon. Apan wala mahadlok si Roséda. Paglabay sa pipila ka bulan, si Cledo naospital, diin dugay-dugay nga siya nawad-an ug panimuot. Sa naulian siya, gihatdan siya sa duha ka Saksi ug sabaw, nga abi niyag para sa iyang asawa.

“Dili, Gn. Caro, para nimo kining sabaw!” miingon ang mga sister.

“Natandog kaayo ako niana,” nahinumdom si Cledo. “Walay miduaw nako nga Pentekostal, apan duha hinuon ka Saksi ni Jehova​—nga gikalagotan kaayo nako—​ang nagdala kanakog pagkaon. ‘Si Jehova, nga Diyos sa akong asawa, tinuod gayod nga naglungtad,’ matod ko sa akong kaugalingon. Dayon nag-ampo  ako sa hilom, nga nangaliyupo nga ako ug si Roséda magkahiusa sa among mga pagtuo.”

Kining simpleng hangyo ni Cledo gipamalandong niyag maayo. Sa wala pa siya magsakit, ang iyang tinamdan medyo nabag-o  na ug gitugotan na niya ang iyang asawa sa pagtuon diha sa balay sa silingan. Dayon usa ka adlaw niana siya miingon kang Roséda ug sa sister nga nagtuon kaniya: “Dili maayong magtuon kamo didto. Sa among balay na himoa ang pagtuon.” Mao kanay gihimo ni Roséda ug sa sister. Apan wala silay kalibotan nga si Cledo namati sa tapad nga lawak ug nakaangay sa iyang nadunggan. Bisan pag dili makamaong mobasa si Cledo, sa dihang naayo siya sa iyang sakit, duha ka beses sa usa ka semana siya gidumalahan ug pagtuon ug nabawtismohan sa 1998. Bisan pa sa suliran sa panglawas tungod sa pagkatigulang, si Cledo ug Roséda padayong nag-alagad sa Diyos nga matinumanon.

GISUOK ANG HILIT NGA MGA LUGAR

Ang gamayng porsiyento sa populasyon sa Réunion nagpuyo nga layo sa dagat diha sa mga walog nga gilibotan ug nagbantaaw nga mga bukid nga 1,200 metros o kapin pa. Ang uban nagpuyo sa ibabaw sa halapad, lunhawng mga baba sa dakong bolkan nga dili na aktibo. Ang uban niining mga tawhana, wala pa gayod makakita ug dagat. Pananglitan, ang baba sa bolkan nga Cirque de Mafate maabot lamang pinaagi sa pagbaktas o sa helikopter.

Si Louis Nelaupe, nga kaliwat sa mga Aprikanong ulipon, nagdako sa Cirque de Mafate. Sa bata pa, nakatabang siya sa pagpas-an sa Katolikong pari diha sa yayongan. Si Louis sa ulahi mibalhin sa Saint-Denis, diin didto siya nakakat-on sa kamatuoran. Siyempre, buot niyang ipaambit ang iyang bag-ong nakaplagang pagtuo uban sa iyang mga paryente. Busa usa ka adlaw sa 1968, si Louis ug ang iyang asawang si Anne, ug duha pa ka sister, nga nag-edad ug 15 ug 67, nagsugod sa pagbaktas paingon sa hilit nga lugar. Nagdala sila ug knapsack, maleta, ug bag nga punog literatura.

Sa sinugdan, nagbaktas sila subay sa sapa ug dayon sa hiktin, nagliko-likong dalan sa bukid. May lugar niining mga dapita nga ang kilid sa dalan maoy bukid nga bato ug ang pikas kilid niini pangpang. Ilang gisangyawan ang matag balay nga ilang maagian pagpaingon didto. “Pagkagabii,” si Louis miingon, “kami gitagan-an ni Jehova ug dapit nga katulogan pinaagi sa tag-iya sa usa  lang ka tindahan niadtong dapita. Iya kaming gipasaka sa duhay lawak nga balay nga hitsog mga katre ug kosina. Pagkabuntag, nagsugod na usab kami ug baktas, ang among panaw misangko sa taluktok sa 1,400 metros nga gihabogong bukid paingon sa baba sa bolkan, nga usa ka halapad nga ampiteatro nga namugna sa kinaiyahan.

“Sa kataposan, nakaabot kami sa balay sa usa ka daang higala, nga maabiabihon kanamo. Pagkasunod adlaw, among gibilin kaniya ang uban namong karga, ug mipadayon kami sa among destinasyon, nga nagkaon lamang ug gagmayng ihalas nga mga bayabas ug nanangyaw sa timawa nga mga baryohanon nga wala pa gayod sukad makadungog sa mensahe sa Gingharian. Nakaabot kami sa balay sa usa ka paryente sa alas 6:00 s.g. Nalipay nga nakakita kanamo, kami iyang gilutoan ug manok nga ipanihapon, nga nakapahinumdom kanamo kang Abraham ug Sara, nga nagpakaon sa mga manulonda sa Diyos. (Gen. 18:1-8) Siyempre, among gisangyawan siya samtang nagluto. Sa kataposan, sa alas 11:00 s.g., kami nanihapon.

“Pagkasunod adlaw, sa Huwebes, among gisangyawan ang maong dapit, nga nangaon ug bayabas ug giduaw ang tanang balay nga among makit-an. Gipakape kami sa usa ka buotan nga tawo, ug nakapahulay makadiyot​—ang among mga tiil, dili ang among mga baba! Sa pagkatinuod, interesado kaayo kining tawhana sa among paghisgot kaniya bahin sa Bibliya nga tungod niana miuban siya kanamo ngadto sa tanang balay nga usa ka kilometros gikan sa iyang balay, nga nagpatokar sa iyang silindron samtang kami nagbaktas.

“Sa kataposan, among gibalikan ang dapit nga among gibinlan sa among karga ug didto nagpalabay sa gabii. Sa dihang nakaabot kami sa among mga balay sa halawom nga kagabhion sa Biyernes, kaming upat​—lakip sa among minahal nga 67-anyos nga sister—​nakabaktas ug duolan sa 150 kilometros, nakaduaw ug 60 ka balay, ug nakapahimutang ug kapin sa 100 ka buok literatura. Oo, gikapoy kaayo ang among lawas, apan nalagsik kaayo kami sa espirituwal. Siyempre, para nako, ang panaw ngadto sa Cirque de Mafate maoy usa usab ka pagduaw sa yuta nga akong namat-an ug kahayag.”

 ANG DUHA KA MAGMAMANTALA NAHIMONG LIMA KA KONGREGASYON

Sa 1974, si Christian Pégoud ug ang iyang inahan mibalhin sa habagatang lungsod sa La Rivière, nga niadtong panahona walay kongregasyon. “Among gigamit ang among garahe alang sa mga tigom, ug wala magdugay 30 ka tawo ang nagsugod pagtambong,” miingon si Christian, nga niadtong panahona 20 anyos ang edad. “Gisugdan nako pagtuon ang usa ka babaye ug ang iyang anak nga babaye, si Céline, nga kaslonon kang Ulysse Grondin. Si Ulysse, nga usa ka militante nga Komunista, dili gusto nga magtuon ang iyang pangasaw-onon uban namo. Apan, gikombinsir ni Céline si Ulysse sa pagpamati kanamo, ug nakigkita si Mama kaniya ug sa iyang mga ginikanan. Kami nalipay kaayo kay namati sila kang Mama ug nainteres sa ilang nadunggan. Ang tibuok pamilya nagsugod pagtuon, ug sa 1975, si Ulysse ug si Céline nabawtismohan ug nagpakasal. Si Ulysse sa ulahi natudlo nga ansiyano.”

Si Christian nagpadayon: “Gawas sa La Rivière, teritoryo namo ang mga komunidad sa interyor sa Cilaos, Les Avirons, Les Makes, ug ang L’Étang-Salé. Nakakita kami ug daghang interesado sa Les Makes. Sa taluktok sa baryo nahimutang ang Le Cap, usa ka seksiyon diha sa daplin sa usa ka bolkan nga dili na aktibo. Gikan didto, sa hayag nga kabuntagon, makita ang lapad, punog tanom nga baba sa bolkan nga kapin ug 300 metros ang giladmon.”

Ang pamilyang Poudroux nagpuyo sa usa ka gamayng propiedad duol sa tiilan sa Le Cap. Ang kinamagulangan nga si Jean-Claude nahinumdom: “Ang akong upat ka igsoong lalaki, lima ka igsoong babaye, ug ako motabang kang Papa sa pagtanom ug mga utanon nga igbabaligya. Siya nananom usab ug naghimog substansiya gikan sa geranium nga isagol sa pahumot. Magbaktas kami ug singko kilometros paingon sa eskuylahan sa baryo, nga kasagaran magdala gayod ug mga abot sa garden. Inigpauli, maglukdo usahay kami ug mga diyes kilos nga mga groseriya.

“Kugihan si Papa, ug gitahod namo siya tungod niana. Apan sama sa kadaghanan, palainom siya, ug kon mahubog, isog kaayo siya. Ako ug ang akong mga igsoon makakita ug dili maayong  mga hitabo sa balay, ug nabalaka kami sa umaabot sa among pamilya.”

Si Jean-Claude nagpadayon: “Sa 1974 gikontak ako sa usa ka payunir. Nagmaestro ako sa La Rivière. Tungod sa pagkasalingkapaw ug mga inhustisya nga akong nakita sa mga simbahan, medyo ateyista ako. Bisan pa niana, nakadayeg ako sa dihang gigamit sa brader ang Bibliya sa pagtubag sa tanan nakong mga pangutana. Ako ug ang akong asawa, si Nicole, nagsugod sa pagtuon. Giduaw usab namo ang akong pamilya aron ikapaambit kanila ang kamatuoran sa Bibliya, nga sagad mag-estoryahay uban sa akong mga igsoon hangtod sa halawom nga kagabhion. Usahay mamati ang akong mga ginikanan.

“Wala magdugay, ang akong mga igsoong lalaki nga si Jean-Marie ug Jean-Michel ug ang akong igsoong babaye nga si Roseline tig-anhaan na sa among balay aron moduyog sa among pagtuon. Kaming tanan miuswag sa espirituwal, ug nahimong mga magmamantala, ug kami dungan nga gibawtismohan sa 1976. Makasubo nga gipasanginlan ako ni Papa nga giimpluwensiyahan kono nako ang akong mga igsoon sa sayop nga paagi ug nakigbungol siya kanako. Grabe kaayo ang iyang kasuko kanako hangtod sa punto nga likayan nako siya diha sa daghang tawo!

“Bisan pag dili siya makamaong mobasa, si Mama nagsugod sa pagtuon. Ug malipay ako sa pag-asoy nga si Papa sa ngadto-ngadto nalukmay. Gani, siya nagsugod sa pagtuon sa Bibliya sa 2002. Karon, 26 ka membro sa akong pamilya ang bawtismado na. Lakip niini ang akong siyam ka igsoon ug ako, ang among mga kapikas, ug ang among inahan, kinsa madasigon gihapon bisag tigulang na. Si Jean-Michel ug si Jean-Yves nag-alagad makadiyot ingong mga magtatan-aw sa sirkito apan mihunong tungod sa panglawas. Silang duha maoy mga ansiyano sa kongregasyon, ug payunir usab si Jean-Yves ug ang iyang asawa nga si Roséda. Ako ug ang akong kinamagulangang anak nga lalaki nag-alagad ingong mga ansiyano.”

Sa dihang miabot si Christian Pégoud ug ang iyang inahan sa 1974, ang La Rivière ug ang silingang mga lungsod walay mga kongregasyon, apan karon lima na. Ang usa anaa sa lungsod sa Cilaos, sa ibabaw sa Cirque de Cilaos ug gibantog sa mga tubod  niini sa bukid ug mainit-init nga tuong nga kaligoan. Sa unsang paagi nagsugod ang Kongregasyon sa Cilaos? Matag Huwebes gikan sa 1975 ngadto sa 1976, baktason sa mga magmamantala sa La Rivière ang 37 kilometros nga hiktin, nagliko-likong dalan​—nga gibantog sa makuyaw nga pagdahili sa mga bato—​paingon sa Cilaos ug magsangyaw hangtod sa mga alas 5:00 s.h. Ang ilang pagkugi nagbunga, kay karon aduna nay mga 30 ka magmamantala diha sa lungsod, ug sila aduna nay kaugalingong Kingdom Hall.

ESPIRITUWAL NGA PAG-USWAG SA HABAGATANG BAHIN

May maayong katarongan nga ginganlan ang habagatang bahin sa Réunion nga “ang unoson nga habagatan.” Lamba-lambahan sa dagkong balod ang medyo umaw nga baybayon nga mamuti sa nagbula-bula nga tubig, nga giumbawan sa aktibong bolkan sa Réunion, ang Piton de la Fournaise (Taluktok sa Hudno). Ang Saint-Pierre mao ang kinadak-ang lungsod sa maong dapit. Ang mga espesyal payunir nga si Denise Mellot ug Lilliane Pieprzyk giasayn didto sa ulahing bahin sa katuigan sa 1960. Sa ulahi, sa dihang diha nay mga interesado, ang mga espesyal payunir nga si Michel Rivière ug ang iyang asawa, si Renée, miduyog sa duha ka sister.

Ang unang estudyante sa Bibliya niadtong dapita mao si Cléo Lapierre, usa ka kontraktor nga nakakat-on sa kamatuoran sa 1968. “Ang unang tigom nga akong natambongan gihimo ilalom sa dakong punoan sa kahoy,” miingon si Cléo. “Ang ‘Kingdom Hall’​—usa ka tres metros por tres metros nga kamalig—​giguba aron kaugbokan ug mas dakong bilding, diin ako nakatabang sa pagtukod.”

Niana gihapong tuiga si Cléo, nga usa ka reserba nga sundalo, gipatawag sa pagserbisyo militar. “Uban sa akong diyutayng kahibalo sa Bibliya,” miasoy si Cléo, “akong gisulatan ang mga awtoridad, nga nagpatin-aw sa akong neyutral nga baroganan. Wala sila motubag, busa miadto ako sa base militar sa Saint-Denis, sa pikas bahin sa isla, sa pagsusi niining butanga. Gisultihan ako sa usa ka opisyal sa pagpauli apan mangandam nga  mapriso. Busa, nag-ampo gayod ako kanunay ug nagtuon ug maayo. Wala magdugay, gipatawag na usab ako ngadto sa kampo sa base militar. Sa pag-abot nako, akong gihangyo ang brader nga misakay uban nako didto sa paghulat ug usa ka oras. ‘Kon dili ako makabalik nianang orasa,’ miingon ako, ‘lagmit dili na ako makapauli. Kon mahitabo man ugaling kana, palihog ibaligya ang akong sakyanan ug ihatag ngadto sa akong asawa ang halin.’

“Sa dihang misulod ako, akong nakita ang mga opisyal nga naglalis kon unsay buhaton kanako. Paglabay sa mga 45 minutos, giduol ako sa usa ka sarhento.

“‘Lakaw na!’ siya miingon. ‘Pauli na sa inyo.’

 “Nakalakaw na akog kapin sa 45 metros sa dihang iya kong gipabalik. Sa mas kalmado nga tingog, siya miingon: ‘Nakadayeg gayod ako kaninyo. Nakadungog na ako bahin sa mga Saksi ni Jehova sa Pransiya, apan ikaw ang una nakong nahimamat.’

“Niadtong higayona, ako lamang ang bugtong brader sa Saint-Pierre, busa akoy nagdumala sa tanang tigom sa kongregasyon. Apan, may motabang usahay kanako, ug sa 1979 ang  magtiayong misyonaryo nga si Antoine ug Gilberte Branca miabot.”

PAGPANUKOD UG MGA KINGDOM HALL

Sa sinugdan, ang mga kongregasyon ug ang mga grupo sagad magtigom sa inusab nga mga balay ug sa pribadong mga balay. Kay bagyohonon man ang lugar, kinahanglang lig-ong mga bilding ang tukoron. Apan ang mga bilding nga hinimo sa tisa mahal, ug mas dugay kining tukoron. Bisan pa niana, dili mubo ang kamot ni Jehova, ug sa ulahi, kining matanga sa mga Kingdom Hall nagsugod sa pagpanindog sa Réunion.​—Isa. 59:1.

 Sa lungsod sa Saint-Louis, pananglitan, usa ka batan-ong brader nagtuon sa kursong paghan-ay ug tisa sa dihang ang kongregasyon nakadawat ug mga plano sa ilang bag-ong Kingdom Hall. Gisangyawan sa brader ang iyang maestro, gisultihan siya bahin sa tigomanan, ug misaysay nga mga boluntaryo lang ang magtukod niini. Unsay reaksiyon sa maestro? Iyang gidala ang klase ngadto sa lugar nga pagatukoran aron mabansay sa aktuwal nga trabaho! Ang klase mitabang sa pagkalot sa mga tarokanan sa pundasyon, ug ang maestro sa ulahi midonar ug mga kabilya alang sa pundasyon.

Ang mga igsoon nagsabot sa pagbubo sa semento diha sa 190 ka metro kuwadrado nga luna panahon sa pista opisyal, ug kapin sa usa ka gatos ka maikagong mga boluntaryo ang miabot ug sayo aron sa pagtrabaho. Apan, tungod sa usa ka katarongan, giputol sa lungsod ang suplay sa tubig! Aron masulbad ang problema, gisulti sa usa ka igsoon nga may kailang hepe sa departamento sa sunog ang problema ngadto niining maayohon nga tawo, ug siya nagpadala dayon ug trak sa sunog nga may kargang tubig nga igong magamit sa pagmikskla ug semento.

Sa natapos ang Kingdom Hall, usa ka tawo nga bag-o pang interesado, kay nakadayeg sa mga igsoon ug sa ilang trabaho, naghatag ug tseke ingong amot nga igong ikapalit ug sound system. Samtang nagduaw sa Mauritius sa Disyembre 1988, si Carey Barber sa Nagamandong Lawas miadto sa Réunion aron sa paghatag sa pakigpulong sa dedikasyon. Ang unang dali mahuman nga paagi sa pagtukod nga Kingdom Hall nahuman sa 1996 sa St.-Gilles-les  Bains. Karon, ang isla adunay 17 ka Kingdom Hall nga ginatigoman sa 34 ka kongregasyon.

ASA HIMOON ANG SIRKITONG MGA ASEMBLIYA?

Malamposon ang pagsugod sa buluhatong pagsangyaw sa Réunion nga tungod niana naglisod kami sa pagpangita ug mga dapit nga igo ug gidak-on nga kaasemblihan. Sa 1964, ang mga igsoon nagplano sa ilang unang lokal nga sirkitong asembliya. Apan, human sa daghang bulan sa pagpangita, usa lamang ka dapit ang ilang nakita​—sa taas sa usa ka restawran sa Saint-Denis.  Ang bilding karaan nga gama sa kahoy, ug mahal ang abang. Ang mga tag-iya miingon nga makadaog kini ug kapin sa 200 ka tawo, ang gidahom nga gidaghanon sa motambong.

Kay walay kapilian, giabangan sa mga igsoon ang restawran, ug usa ka buotang tawo miamot para ipalit ug mga trompa. Sa miabot na ang panahon ug anam-anam nga napuno sa mga igsoon ang bilding, ang salog nag-igot-igot, apan wala ra kini maunsa. Ang mitambong sa Dominggo maoy 230, ug 21 ang nabawtismohan.

Wala magdugay, si Louis Nelaupe, ang igsoon nga nagdako sa Cirque de Mafate, malulotong mitanyag ug luna sa iyang yuta sa Saint-Denis nga katukoran ug temporaryong Assembly Hall. Usa kini ka simple, walay bungbong nga tinukod, nga ang gambalay niini gama sa kahoy, sin ug atop, ug gibungbongan ug linala nga mga dahon sa lubi.

Ang unang asembliya nga gihimo didto maoy tulo ka adlaw nga distritong kombensiyon. “Sa unang buntag,” nahinumdom ang delegadong si Myriam Andrien, “kami nanangyaw ug mibalik aron maniudto ug init nga pagkaon​—usa ka orihinal nga pagkaong Creole, nga may kan-ong humay, beans, ug manok nga gisagolan ug sili. Alang niadtong wala maanad sa sili, ang mga kosinero nagluto ug rougail marmaille, o dili kaayo halang nga chutney.”

Ang Assembly Hall gisumpayan sa dihang nagkadaghan ang tumatambong, ug nagsilbi usab kini nga Kingdom Hall. Sa ngadto-ngadto, ang mga pamilya nga nangabang sa mga balay diha nianang yutaa mihawa, ug gihatag ni Louis ang tibuok yuta ngadto sa kongregasyon. Diha niining yutaa karon nagtindog ang usa ka maanindot nga Kingdom Hall nga gama sa tisa, nga gitigoman sa duha ka kongregasyon sa Saint-Denis.

Sa 1997 usa ka Assembly Hall ang natukod diha sa lungsod sa La Possession diha sa usa ka parsela sa yuta nga gipalit lima ka tuig nang milabay. Ang bilding walay mga bungbong, ug ang pool nga pagabawtismohan gitaod diha sa entablado. Ang tigomanan, nga makapalingkod ug 1,600, gamiton labing menos 12 ka beses sa usa ka tuig alang sa mga asembliya ug mga kombensiyon. Tapad niini mao ang balay sa mga misyonaryo nga mapuy-an ug  siyam ka tawo. Lakip niini ang usa ka depot sa literatura ug opisina alang sa natad sa Réunion.

ASA HIMOON ANG DISTRITONG MGA KOMBENSIYON?

Sa wala pay kaugalingong Assembly Hall ang mga igsoon, ilang abangan ang Olympic Stadium sa Saint-Paul alang sa distritong mga kombensiyon. Apan, kanunay nga ibalhin ang kombensiyon sa laing dapit nga walay abiso tungod kay palabihon sa mga awtoridad ang mga dula ug mga selebrasyon maylabot sa kultura. Sa ulahi, gihangyo sa munisipyo ang mga igsoon sa paggamit sa nataran alang sa mga eksibit tapad sa estadyum. Ang nataran gamiton alang sa mga perya ug sa mga eksibit, ug kini walay lingkoranan o atop, busa ang mga delegado magdalag ilang kaugalingong mga lingkoranan ug mga payong. Tungod niini, dili mga nawong ang makita niadtong anaa sa entablado, kondili mga payong nga lainlain ug kolor.

“Kas-a, nareserba sa munisipyo ang estadyum sa duha ka okasyon sa mao ra nga petsa,” nagsulat ang buhatan sa Réunion. “Ang lain nga nagpareserba mao ang musikal nga banda nga gikan sa Martinique nga nagtugtog ug zouk​—usa ka musika nga sagol honi nga Aprikanhon, rhythm, reggae, ug calypso. Kay gipalabi ang bandang zouk, gitanyag kanamo sa mga opisyal ang lugar nga gamiton alang sa mga kalingawan nga gitawag ug Ang Langob sa Unang mga Pranses, ang luna diin milusad ang unang mga lalin nga Pranses. Nindot kaayo ang lugar, nga nag-atubang sa habog nga mga bungtod ug nalandongan sa daghang kahoy, apan walay mga lingkoranan, diyutay lang ang mga kasilyas, ug walay entablado.

“Apan, ning higayona, kami nalipay nga nianang dapita kami nag-asembliya, kay pagka-Sabado sa gabii sa kombensiyon, dihay  miabot nga bagyo ug ang estadyum nawad-an ug koryente kay naigo sa kilat ang mga kable, busa ang konsiyertong zouk natapos. Singko kilometros sa unahan sa dalan, kami wala maapektohi. Ang mga tawo miingon nga gigabaan ang maong okasyon.”

MGA KAUSWAGAN SA ORGANISASYON

Sa Hunyo 22, 1967, ang legal nga ahensiya nga Association Les Témoins de Jéhovah (Asosasyon sa mga Saksi ni Jehova) narehistro. Sa Pebrero 1969 miabot sa isla ang ilang unang lokal nga magtatan-aw sa sirkito, si Henri Zamit, nga natawo sa Algeria ug nagdako sa Pransiya. Ang iyang sirkito naglakip sa unom ka kongregasyon sa Réunion ug upat sa Mauritius ug uban pang hilit nga mga grupo. Karon, sa Réunion lamang aduna nay duha ka sirkito.

Sa 1975 ang 22 ka tuig nga pagdili sa Ang Bantayanang Torre gikuha na sa Pransiya, ug gigamit dayon sa mga igsoon kining magasina sa pagsangyaw didto sa Réunion. Dugay na nilang gigamit ang publikasyong Bulletin intérieur. Kini giimprenta sa Pransiya ug naundan ug samang impormasyon sa Ang Bantayanang Torre apan dili para ipanagtag sa publiko. Sa Enero 1980 ang sangang buhatan sa Pransiya nagsugod sa pag-imprenta sa Atong Ministeryo sa Gingharian nga gipaangay sa mga panginahanglan sa Réunion ug sa uban pang mga isla nianang dapita. Dugang pa, aron makabenepisyo ang mga tawong nagsultig Réunion Creole, ang pipila ka publikasyon​—lakip sa mga tract, brosyur, ug mga librong Kahibalo nga Motultol sa Kinabuhing Walay Kataposan ug Simbaha ang Bugtong Matuod nga Diyos—​gihubad niini nga pinulongan. Kining maayong espirituwal nga mga tagana nakatabang sa pagpalambo sa maayong balita niining nahilit nga bahin sa kalibotan.

Oo, diha sa lapad kaayong Indian Ocean, ang Réunion gamay lang kaayo. Apan ang kusog nga singgit sa pagdayeg didto misaka ngadto sa Diyos! Kini magpahinumdom kanato sa mga pulong sa manalagna nga si Isaias: ‘Diha sa kapuloan papahayaga sila sa ilang pagdayeg kang Jehova.’ (Isaias 42:10, 12) Sa pagpahayag sa maong pagdayeg, hinaot nga ang mga Saksi ni Jehova sa Réunion magpadayon nga sama ka lig-on ug ka matinumanon sa dagkong asul nga mga balod nga walay hunong nga naglapya-lapya sa bolkanikong kabaybayonan sa isla.

 [Kahon/​Mga mapa sa panid 228]

KATIBUK-ANG LARAWAN SA​—Réunion

Yuta

Ang Réunion, nga duolan sa 65 kilometros ang gitas-on ug 50 kilometros ang gilapdon, mao ang kinadak-an sa Mascarene Islands​—ang Mauritius, Réunion, ug Rodrigues. Duol sa sentro sa isla mao ang gipuy-an, punog tanom nga mga walog nga gitawag ug mga cirque, o titip-ug-pangpang nga mga dal-os, nga naporma tungod sa pagkahugno sa dakong karaan nga bolkan.

Katawhan

Kadaghanan sa 785,200 ka molupyo maoy kaliwat sa Aprikano, taga-Habagatan-Sidlakang Asia, Bombay, Insek, ug Pranses. Duolan sa 90 porsiyento ang Katoliko.

Pinulongan

Pranses ang opisyal nga pinulongan, apan Réunion Creole mao ang naandang pinulongan.

Pangabuhi

Ang pangabuhi kasagarang nag-agad sa tubo ug sa mga produkto niini nga sama sa molasses ug rum ug sa turismo usab.

Pagkaon

Ang pangunang mga pagkaon mao ang humay, karne, isda, balatong, ug lentihas. Gawas pa sa tubo, duna poy mga lubi, letseyas, kapayas, pinya, repolyo, letsugas, kamatis, ug banilya.

Klima

Nahimutang ibabaw lag diyutay sa Tropiko sa Capricorn, ang Réunion maoy tropikal ug umogon nga dili managsama ang gidaghanon sa pag-ulan ug init depende sa rehiyon. Naandan dinhi ang bagyo.

 [Mga mapa]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Madagascar

Rodrigues

Mauritius

Réunion

RÉUNION

SAINT-DENIS

La Montagne

La Possession

Le Port

Saint-Paul

St.-Gilles-les Bains

CIRQUE DE MAFATE

CIRQUE DE SALAZIE

Cilaos

CIRQUE DE CILAOS

Saint-Leu

Le Cap

Les Makes

Les Avirons

L’Étang-Salé

La Rivière

Saint-Louis

Saint-Pierre

Saint-Philippe

Piton de la Fournaise

Saint-Benoît

Saint-André

[Mga hulagway]

Hulagway kinuha gikan sa wanang

Nagdahili nga nagbagang lapok

Saint-Denis

[Kahon sa mga panid 232, 233]

Usa ka Mubong Kasaysayan sa Réunion

Gitawag sa unang Arabo nga mga marinero kining islaha nga Dina Morgabin (Isla sa Kasadpan). Sa dihang nadiskobrehan sa Portuges nga mga tignabigar ang wala pay nagpuyo nga isla sa unang bahin sa katuigan sa 1500, ila kining ginganlan ug Santa Apollonia. Giangkon sa Pranses nga si Jacques Pronis ang Santa Apollonia nga iya sa Pransiya sa 1642 sa dihang iyang gipadala didto ang 12 ka rebeldeng tripulante nga gikan sa Madagascar. Sa 1649 ang ngalan niini giilisdan ug Île Bourbon, nga gikuha sa ngalan sa harianong pamilyang Pranses. Sa dihang nawad-ag gahom ang Pamilyang Bourbon sa 1793 panahon sa Rebolusyong Pranses, ang isla ginganlan ug Réunion, agig paghandom sa panaghiusa sa Paris National Guard ug sa mga rebolusyonaryo nga taga-Marseille. Human sa daghan pang kausaban, ang ngalan niini nga Réunion gibalik na usab sa 1848. Sa 1946, ang isla nahimong pamunoan nga distrito sa Pransiya.

Sa unang bahin sa katuigan sa 1660, ang Pransiya nagtukod ug usa ka kolonya sa isla ug nag-establisar ug mga plantasyon sa kape ug tubo, nga ang mga mamumuo niini maoy mga ulipon nga gipadala gikan sa Sidlakang Aprika. Human nga giwagtang ang pagpangulipon sa 1848, nagpasulod ang Pransiya ug may-kontratang mga ulipon, nga ang kadaghanan gikan sa India ug Habagatan-Sidlakang Asia. Ang sagolsagol nga populasyon karon sa isla kasagarang naggikan niining mga grupoha. Sa unang bahin sa katuigan sa 1800, mihinay ang pagpananom ug kape ug ang tubo mao ang nahimong pangunang produkto nga ginabaligya ngadto sa gawas sa nasod.

 [Kahon/​Mga hulagway sa panid 236]

Tigbarbel nga Nahimong Espesyal Payunir

LUCIEN VÉCHOT

NATAWO 1937

NABAWTISMOHAN 1961

KAAGI SA KINABUHI Usa ka iladong tigbarbel kaniadto, nga nag-alagad ingong espesyal payunir sukad sa 1963 hangtod sa 1968 ug nag-alagad ingong ansiyano sukad sa 1975.

SA USA ka halandomong adlaw sa 1961, akong giduaw ang akong higala nga si Jean sa ilang balay sa “pagluwas” kaniya gikan sa mga Saksi ni Jehova. Gihangyo ako sa asawa ni Jean sa pagduaw kaniya, kay siya nahadlok nga ang mini nga mga manalagna, nga maoy iyang pagtawag sa mga Saksi, makiglantugi ug atakehon ang iyang bana!

‘Kon ila gani siyang dapatan,’ miingon ko sa akong kaugalingon, ‘ako silang kulatahon.’ Apan maayo sila ug makataronganon ug dili gayod hagit-hagiton. Wala madugay, nainteres ako sa panaghisgot bahin sa krus, diin tin-awng gipakita sa mga Saksi gikan sa Bibliya nga si Jesus namatay diha sa usa ka yanong poste, o estaka.

Sa ulahi, nangutana ako kon unsay gipasabot sa manalagna nga si Daniel sa dihang siya miingon nga si Miguel nga arkanghel “nagbarog” alang sa katawhan sa Diyos. (Dan. 12:1) Gipatin-aw kanako sa mga Saksi gikan sa Kasulatan nga si Miguel, sa pagkatinuod, mao si Jesu-Kristo ug siya “nagbarog” na, o nagmando na ingong Hari sa Gingharian sa Diyos sukad sa 1914. (Mat. 24:3-7; Pin. 12:7-10) Nakadayeg gayod ako sa mga tubag ug sa kahibalo sa mga Saksi sa Bibliya. Sukad niadto, kon manangyaw gani ang mga Saksi sa among dapit, makig-estorya gayod ako kanila bahin sa Pulong sa Diyos. Mokuyog pa gani ako kanila sa ilang pagpamalay-balay ug moduyog sa ilang mga pagpatin-aw. Sa ngadto-ngadto, ako nagsugod sa pagpakig-uban sa nahilit nga grupo nga nagtigom sa Saint-André.

 Sa akong unang pagtambong ug tigom, bisag dili kaayo ako maayong mobasa, basahon nako ang pipila ka parapo sa Bulletin intérieur, nga niadtong panahona maoy among gigamit inay Ang Bantayanang Torre. Dayon, pagkahuman gilayon sa akong bawtismo, ako gihangyo sa pagdumala sa pagtuon sa libro tungod kay walay laing igsoong lalaki nga makadumala. ‘Apan unsaon man nako pagdumala ang pagtuon?’ naghunahuna ako. Nakamatikod sa akong kabalaka ug pagduhaduha, si Jeannine Pégoud malulotong misugyot nga siyay mobasa sa mga parapo ug akoy mobasa sa mga pangutana sa pagtuon. Busa mao kanay among gihimo, ug milampos ra ang pagtuon.

Sa dihang si Milton Henschel mibisita sa Réunion sa 1963, iyang gidasig kadtong takos sa pag-alagad ingong espesyal payunir. Buot gayod nakong ihatag ang akong bug-os kalag ngadto kang Jehova, busa akong gipil-apan ang aplikasyon ug ako nahimong espesyal payunir. Ang akong asaynment mao ang siyudad sa Saint-André, diin sa ngadto-ngadto ako nakadumala ug siyam ka pagtuon sa Bibliya.

Ang bag-ong kongregasyon nagtigom sa balay ni Jean Nasseau. Sa dihang nalisa ang bat-ang ni Jean tungod sa aksidente sa sakyanan, akoy nagdumala sa kongregasyon sulod sa unom ka bulan. Kini nagpasabot nga ako ang mohatag ug pakigpulong, modumala sa Teokratikanhong Tunghaan sa Ministeryo ug sa Tigom sa Pag-alagad, ug mohikay sa mga taho nga ipadala ngadto sa sangang buhatan​—nga kining tanan nakahatag kanako ug dugang mapuslanong kasinatian.

Sa teritoryo, kinahanglang among buntogon ang mga patuotuo, nga naggikan sa makalibog nga patuotuo sa Katolisismo ug Hinduismo. Bisan pa niana, ang mga tawo misanong sa maayong balita. Gani, dihay usa ka pamilya nga mga 20 ka membro ang nakakat-on sa kamatuoran. Karon, lima na ang kongregasyon sa Saint-André.

[Kahon/​Mga hulagway sa panid 238]

Ang Akong Pagtuo Nasulayan Tungod sa Pagbiaybiay

MYRIAM THOMAS

NATAWO 1937

NABAWTISMOHAN 1965

KAAGI SA KINABUHI Payunir sukad pa sa 1966.

SA DIHANG ang akong ig-agaw nga si Louis Nelaupe ug ako nagsugod sa pagsangyaw sa 1962, padayonon kami sa halos tanang balay. Dalitan kami sa mga tawo ug kape, lemonada, ug rum pa gani! Apan wala madugay, giimpluwensiyahan sa klero ang daghan sa pag-usab sa ilang tinamdan. Bugal-bugalan kami sa pipila ka tagbalay, nga usahay motuyo pagbungat sa ngalan sa Diyos sa mabiaybiayong paagi. Sa usa ka lungsod, gibato kami sa mga tawo.

Tungod niana, ang pipila kanamo wala na mogamit sa ngalan sa Diyos diha sa ministeryo. Namatikdan kini sa magtatan-aw sa sirkito ug nangutana bahin niini. Sa dihang among gipatin-aw ang among mga rason kaniya, medyo naulaw kami. Apan, sa malulotong paagi, iya kaming gitambagan ug gidasig nga mas magmaisogon. Amo gayong gipabilhan ang maong tambag, nga naglantaw sa iyang mga pulong ingong disiplina nga gikan ni Jehova. (Heb. 12:6) Sa pagkatinuod, kon dili pa tungod sa pailob, kaluoy, ug balaang espiritu sa Diyos, dugay na unta akong miundang sa pagpayunir. Hinunoa, ako nakaarang sa paggugol ug kapin sa 40 ka bililhong mga tuig sa payunir nga pag-alagad.

 [Kahon/​Mga hulagway sa panid 246, 247]

Gitabangan Ako ni Jehova nga Makalahutay sa mga Pagsulay

SULLY ESPARON

NATAWO 1947

NABAWTISMOHAN 1964

KAAGI SA KINABUHI Usa sa unang taga-Réunion nga nabawtismohan, ug tulo ka tuig siya nga nabilanggo tungod kay midumili sa pagsundalo.

SA DIHANG akong gidawat ang kamatuoran sa edad nga 15, gipalayas ako sa akong mga ginikanan. Apan wala kana magpahuyang sa akong determinasyon sa pag-alagad kang Jehova. Ako nagregular payunir sa 1964 ug nag-espesyal payunir sa 1965. Nakapribilehiyo usab ako sa pagtabang sa pagdumala sa mga kongregasyon sa Saint-André ug sa Saint-Benoît. Bisikletahon kanunay namo ni Jean-Claude Furcy ang pagpaingon sa duha ka kongregasyon, diin dunay 12 ka magmamantala ang Saint-André ug 6 ang sa Saint-Benoît.

Sa 1967, gitawag ako nga magsundalo. Akong gipatin-aw nga ako usa ka Kristohanon ug ako dili mahimong magsundalo. Bisan pa niana, tungod kay ang akong kaso mao pa man ang una sa Réunion, ang mga awtoridad wala makasabot ug wala sila modawat sa akong baroganan. Gani, gikulata ako sa usa ka opisyal atubangan sa duolag 400 nga girekluta ug dayon gidala ako ngadto sa iyang opisina nga nagtakiang na. Nagbutang siya ug uniporme sa iyang lamesa ug iya akong gisugo sa pagsul-ob niini, kay kon dili iya na usab akong kulatahon. Kay hapit mag-sayis piye ang gitas-on ug dakog lawas, dako gayod siya kon itandi kanako. Apan, nakabaton akog kaisog ug miingon, “Kon imo gani akong dapatan pag-usab, ako kang ikiha kay ang Pransiya naghatag ug kagawasan sa relihiyon.” Siya nasuko nga miduol kanako apan nagpugong sa iyang kaugalingon. Dayon iya akong gidala ngadto sa komandante opisyal, kinsa miingon nga mabilanggo akog tulo ka tuig sa pinugos nga pagtrabaho didto sa Pransiya.

Nabilanggo akog tulo ka tuig, apan sa Réunion. Ug dili sa pinugos nga pagtrabaho. Human sa pagsentensiya kanako, gidapit ako sa huwes sa iyang opisina. Nagpahiyom siyang naglamano kanako ug misimpatiya kanako, nga nagpatin-aw nga isip usa ka huwes, kinahanglang ipatuman niya ang balaod. Ang luyoluyong tagdumala sa prisohan mahigalaon usab kanako ug naghikay sa pagpatrabaho kanako diha sa hukmanan. Iya pa gani akong ubanan ngadto sa lawak sa mga bisita aron sa pagpakigkita sa akong mga ginikanan ug sa mga membro sa kongregasyon.

Sa sinugdan, gibutang ako sa selda nga may 20 ngadto sa 30 ka tawo, apan sa ngadto-ngadto gibalhin ako sa usa ka selda nga para sa 2 ka tawo, nga nakahatag kanako ug dugang kagawasan. Mihangyo akog suga nga dekoryente ug katingalahan nga ila akong gihatagan. Kasagaran, ang mga gamit nga dekoryente gidili kay basig magpakoryente ang mga piniriso. Tungod kay may suga na ako, ako makatuon sa Bibliya ug nakatapos sa kurso nga accounting pinaagig sulat. Sa dihang gibuhian ako sa 1970, gipangitaan akog trabaho sa usa ka buotang huwes.

[Kahon sa panid 249]

Ang Kalamidad sa mga Bagyo

Niadtong Pebrero 1962, gikusokuso sa Bagyong Jenny ang Réunion ug Mauritius, nga tungod niini naukay sa dagkong mga balod ang palibot sa Indian Ocean nga nagpabaha sa dapit sa kabaybayonan, ilabina sa Réunion. Sa Saint-Denis, ang mga bilding nangadaot, ang mga kahoy nahunlosan ug mga dahon, ug nagpasad ang bali nga mga sanga diha sa kadalanan. Ang mga poste sa elektrisidad nangahirig, ug ang mga kable nangasagyad sa yuta. Katingalahan nga ang gamayng Kingdom Hall wala maunsa. Ang bagyo nakakalas ug 37 ka kinabuhi, nakasamad ug 250, ug daghan ang nawad-ag mga balay. Niadtong higayona, ang mga igsoon nanambong ug asembliya sa Mauritius, nga wala kaayo maigo sa bagyo. Bisan tuod sila dili makapauli sa ilang mga balay sulod sa pipila ka adlaw, sila nakalingkawas nga walay tatsa.

Sa 2002, ang Bagyong Dina nakapahinabog pagdahili sa yuta nga mitabon sa karsada paingon sa Cilaos sulod sa tulo ka semana. Nagpadala dayon ang sangang buhatan sa Réunion ug usa ka trak nga punog abiyong mga pagkaon ug uban pa alang sa 30 ka igsoon didto. Ang trak miduyog sa 15 ka uban pang mga trak, nga kapolisan ang nanguna. Ang mga parte sa sementadong dalan gibanlas ngadto sa suba, ug miagi na lang ang mga trak sa suba ug misakag balik sa dalan. Pagkamalipayon sa mga igsoon sa Cilaos sa dihang miabot ang trak!

 [Chart/​Graph sa panid 252, 253]

TALAAN SA DAGKONG PANGHITABO​—Réunion

1955 Si Robert Nisbet miduaw sa Septiyembre.

1960

1961 Usa ka pamilyang Saksi miabot gikan sa Pransiya ug nakakaplag ug daghang interesado.

1963 Si M. G. Henschel gikan sa tibuok-kalibotang hedkuwarter mihatag ug pakigpulong sa 155 ka mamiminaw.

1964 Ang pagdumala sa buluhaton gibalhin gikan sa Pransiya ngadto sa Mauritius; 230 ang mitambong sa unang lokal nga sirkitong asembliya.

1967 Ang legal nga korporasyon nga Association Les Témoins de Jéhovah narehistro.

1970

1975 Ang pagdili sa Ang Bantayanang Torre gitangtang sa Pransiya.

1980

 1985 Ang gidaghanon sa mga magmamantala misobra na sa 1,000.

1990

1992 Ang gidaghanon sa mga magmamantala misobra na sa 2,000. Ang sangang buhatan mipalit ug propiedad sa La Possession nga gihimong opisina sa Réunion, Assembly Hall, ug puy-anan sa mga misyonaryo.

1996 Natukod ang unang dali mahuman nga paagi sa pagtukod nga Kingdom Hall.

1998 Ang unang asembliya gihimo diha sa bag-ong La Possession Assembly Hall.

2000

2006 Duolan sa 2,590 ka magmamantala ang aktibo sa Réunion.

[Graph]

(Tan-awa ang publikasyon)

Total nga mga Magmamantala

Total nga mga Payunir

3,000

2,000

1,000

1960 1970 1980 1990 2000

 [Tibuok-panid nga hulagway sa panid 223]

[Hulagway sa panid 224]

Si Adam Lisiak nagsangyaw sa Réunion sulod sa usa ka bulan, sa 1959

[Hulagway sa panid 224]

Si Noémie Duray, Jeannine Pégoud, ug ang iyang anak nga si Christian, nga taliadto sa Réunion, sa 1961

[Hulagway sa panid 227]

Le Port Kingdom Hall, sa 1965

[Hulagway sa panid 230]

Walay-bungbong nga mga bus giabangan alang sa pagsangyaw, sa 1965

[Hulagway sa panid 230]

Si Josette Bonnecaze

[Hulagway sa panid 235]

Si Jeannine Corino

[Hulagway sa panid 235]

Nagsangyaw sa Saint-Paul, sa 1965

[Hulagway sa panid 243]

Si Cléo Lapierre

[Mga hulagway sa panid 244, 245]

Si Louis ug Anne Nelaupe nagsangyaw sa nahilit nga mga baryo ug nangaon ug mga bayabas diha sa dalan

Ang Cirque de Mafate

[Hulagway sa panid 248]

Ang natapos nga Kingdom Hall sa Saint-Louis, sa 1988

 [Mga hulagway sa panid 251]

Mga Asembliya ug mga Kombensiyon

Ang unang lokal nga sirkitong asembliya gihimo diha sa taas sa usa ka restawran, sa 1964

Ang Cave of the First Frenchmen, usa ka dapit nga gihimoan sa distritong kombensiyon

Temporaryong tigomanan, sa Saint-Denis, sa 1965