“Dayegon ang Imong Ngalan”—Unsang Ngalana?

IKAW ba tawong relihiyoso? Nan sa walay duhaduha sama sa kadaghanan, nagatuo ka diha sa Labing Hataas. Ug lagmit nga ikaw adunay dakong pagpabili sa ilado-kaayong pag-ampo ngadto sa maong Supremo, nga gitudlo ni Jesus ngadto sa iyang mga sumusunod ug nailhang ingong Pag-ampo sa Ginoo, o ang Amahan Namo. Ang maong pag-ampo ingon niini sa pagsugod: “Amahan namo sa langit, dayegon ang imong ngalan.”​—Mateo 6:​9, New International Version.

Ikaw ba gayod sukad nagduhaduha kon nganong giuna ni Jesus niining pag-ampoa ang ‘pagdayeg,’ o pagbalaan, sa ngalan sa Diyos? Human niana, iyang gihisgotan ang ubang mga butang sama sa pag-abot sa Gingharian sa Diyos, pagtuman sa kabubut-on sa Diyos ibabaw sa yuta ug pagpasaylo sa atong mga sala. Ang katumanan niining ubang mga hangyo sa kataposan magkahulogan ug dumalayong kalinaw ibabaw sa yuta ug walay kataposang kinabuhi alang sa katawhan. May lain ka pa bang mahunahunaan nga mas importante kay niana? Apan, si Jesus misulti kanato nga una sa tanan mag-ampo alang sa kabayawan sa ngalan sa Diyos.

Dili kay sulagma lamang nga si Jesus mitudlo sa iyang mga sumusunod nga unahon ang ngalan sa Diyos diha sa ilang mga pag-ampo. Ngadto kaniya ang maong ngalan dayag nga labing hinungdanon, kay iya man kanang kanunayng gihisgotan diha sa iyang kaugalingong mga pag-ampo. Sa usa ka okasyon sa dihang sa dayag siya nag-ampo ngadto sa Diyos, siya nadunggan nga nag-ingon: “Amahan, himayaa ang imong ngalan!” Ug ang Diyos mismo mitubag: “Gihimaya ko na kana, ug akong pagahimayaon pa kana pag-usab.”​—Juan 12:​28, The Jerusalem Bible.

Sa gabii antes mamatay si Jesus, siya nag-ampo ngadto sa Diyos nga nadungog sa iyang mga tinun-an, ug ila na usab nga nadunggan siya nga nagpasiugda sa kahinungdanon sa ngalan sa Diyos. Siya miingon: “Akong gipaila ang imong ngalan ngadto sa mga tawo nga imong gikuha sa kalibotan aron ihatag kanako.” Sa ulahi, siya misubli: “Akong gipaila ang imong ngalan ngadto kanila ug padayon nga ipaila kana.”​—Juan 17:​6, 26; JB.

Ngano nga importante man kaayo ang ngalan sa Diyos ngadto kang Jesus? Nganong iyang gibutyag nga kana importante alang kanato, usab, pinaagig pagsulti kanato sa pag-ampo sa kadayegan niana? Aron masabtan kini, gikinahanglan natong amgohon kon sa unsang paagi giisip ang mga ngalan sa kapanahonan sa Bibliya.

Mga Ngalan sa Kapanahonan sa Bibliya

Dayag nga gibutang ni Jehova nga Diyos diha sa tawo ang tinguha sa pagngalan sa mga butang. Ang unang tawo adunay ngalan, Adan. Sa asoy sa paglalang, ang usa sa unang mga butang nga gikatahong gibuhat ni Adan mao ang pagngalan sa mga mananap. Sa gihatagan sa Diyos si Adan ug asawa, dihadiha gitawag ni Adan siya nga “Babaye” (’Ishshahʹ, sa Hebreo). Sa ulahi, iyang gihatagan siyag ngalang Eva, nga nagkahulogang “Buhing Usa,” tungod kay “siya kinahanglang mahimong inahan sa tanan nga adunay kinabuhi.” (Genesis 2:​19, 23; 3:​20) Bisan karon atong ginasunod ang kustombre sa paghatag ug mga ngalan sa katawhan. Sa pagkamatuod, malisod handurawon ang paagi sa pagdumala kon walay mga ngalan.

Bisan pa niana, sa Israelinhong kapanahonan, ang mga ngalan dili kay mga dagnay lamang. Kini adunay kahulogan. Pananglitan,  ang ngalan ni Isaac, “Katawa,” nagpahinumdom sa katawa sa iyang tigulang nga mga ginikanan sa una nilang pagkadungog nga sila makabaton ug usa ka anak. (Genesis 17:​17, 19; 18:​12) Ang ngalan ni Esau nagkahulogang “Balhiboon,” nga nagbatbat sa iyang lawasnong kinaiya. Ang iyang laing ngalan, Edom, “Mapula,” o “Pulahon,” nagpahinumdom nga iyang gibaligya ang iyang katungod sa pagkapanganay ilis sa usa ka pagkaon sa mapulapulang linat-an. (Genesis 25:​25, 30-34; 27:​11; 36:​1) Si Jacob, bisan tuod diyutay lang ang pagkamanghod niya sa iyang kaluhang si Esau, mipalit sa katungod sa pagkapanganay gikan kang Esau ug nakadawat sa panalangin sa pagkapanganay gikan sa iyang amahan. Gikan sa pagkahimugso, ang kahulogan sa ngalan ni Jacob maoy “Naggunit sa Tikod” o “Halili.” (Genesis 27:​36) Sa susama ang ngalan ni Salomon, nga sa panahon sa iyang pagmando ang Israel nagpahimulos sa kalinaw ug kadagaya, nagkahulogang “Makigdaiton.”​—1 Cronicas 22:9.

Busa, ang The Illustrated Bible Dictionary (Tomo 1, panid 572) nag-ingon ning mosunod: “Ang usa ka pagtuon sa pulong ‘ngalan’ diha sa D[aang] T[estamento] nagabutyag sa gidak-on sa kahulogan niana diha sa Hebreo. Ang ngalan dili kay dagnay lamang, kondili dakog kahulogan sa tinuod nga personalidad kaniya nga ginganlan niana.”

Ang punto nga gitagad sa Diyos ang mga ngalan nga importante madayag sanglit kay, pinaagig usa ka anghel, siya misugo sa umaabot nga mga ginikanan nila ni Juan nga Bautista ug Jesus kon unsa gayod ang mahimong mga ngalan sa ilang mga anak. (Lucas 1:​13, 31) Ug may mga panahon nga iyang giusab ang mga ngalan, ug mihatag sa mga tawo ug dugang mga ngalan, aron sa pagpakita sa dapit nga ilang nabatonan diha sa iyang katuyoan. Pananglitan, sa gitagna sa Diyos nga ang iyang alagad nga si Abram (“Amahan sa Kabayawan”) mahimong amahan sa daghang kanasoran Iyang giusab ang iyang ngalan ngadto sa Abraham (“Amahan sa Katawhan”). Ug iyang giusab ang ngalan sa asawa ni Abraham, Sarai (“Makilalison”), ngadto sa Sara (“Princesa”), sanglit siya mahimo mang inahan sa binhi ni Abraham.​—Genesis 17:​5, 15, 16; itanding Genesis 32:​28; 2 Samuel 12:​24, 25.

Si Jesus, usab, miila sa kahinungdanon sa mga ngalan ug iyang gipunting ang ngalan ni Pedro sa paghatag kaniyag pribilehiyo sa pag-alagad. (Mateo 16:​16-19) Bisan gani ang espiritung mga linalang adunay mga ngalan. Ang duha nga gihisgotan sa Bibliya mao sila si Gabriel ug Miguel. (Lucas 1:​26; Judas 9) Ug sa hinganlan sa tawo ang walay kinabuhing mga butang sama sa mga bituon, mga planeta, mga lungsod, mga bukid ug mga suba, siya nagasundog lamang sa iyang Maglalalang. Pananglitan, ang Bibliya nagtug-an kanato nga gitawag sa Diyos ang tanang bituon pinaagig ngalan.​—Isaias 40:26.

Oo, ang mga ngalan importante sa panan-aw sa Diyos, ug iyang gibutang diha sa tawo ang tinguha sa pag-ila sa mga tawo ug mga butang pinaagig mga ngalan. Mao nga ang mga anghel, mga tawo, mga mananap, maingon man ang mga bituon ug ubang walay kinabuhing mga butang, adunay mga ngalan. Mauyonon ba alang sa Maglalalang niining tanang mga butanga nga sa iyang kaugalingon mawalay ngalan? Siyempre dili, ilabina tungod sa mga pulong sa salmista: “Ipapagdayeg sa tanang unod ang balaang ngalan [sa Diyos] hangtod sa panahong walay katinoan, bisan sa walay kataposan.”​—Salmo 145:21.

Ang The New International Dictionary of New Testament Theology (Tomo 2, panid 649) nag-ingon: “Ang usa sa labing pasukaranan ug hinungdanong mga bahin sa biblikanhong kapadayganan mao ang kamatuoran nga ang Diyos dili kay walay ngalan: siya adunay personal nga ngalan, nga niana siya maarangan, ug kinahanglan, kaampoan.” Diha gayod sa hunahuna ni Jesus ang maong ngalan sa dihang gitudloan niya ang iyang mga sumusunod sa pag-ampo: “Amahan namo nga anaa sa mga langit, pagabalaanon unta ang imong ngalan.”​—Mateo 6:9.

Tungod niining tanan, maoy dayag nga importante alang kanato sa pagkaila kon unsa ang ngalan sa Diyos. Nakaila ba ikaw sa personal nga ngalan sa Diyos?

 Unsa ang Ngalan sa Diyos?

Sa ikatingala, lagmit nga malisod tubagon kanang pangutanaha sa mga ginatos ka milyong mga membro sa mga iglesya sa Kakristiyanohan. Ang uban moingon nga ang ngalan sa Diyos maoy Jesu-Kristo. Apan si Jesus nag-ampo man ngadto sa lain sa dihang siya miingon: “Gipadayag ko ang imong ngalan ngadto sa mga tawo nga imong gihatag kanako gikan sa kalibotan.” (Juan 17:​6) Siya nag-ampo ngadto sa Diyos sa langit, ingon sa usa ka anak nga nagapakigsulti sa iyang amahan. (Juan 17:​1) Mao ang ngalan sa iyang langitnong Amahan ang kinahanglang “dayegon,” o “balaanon.”

Pero daghang modernong Bibliya wala masudli nianang ngalana, ug kana panagsa lang gigamit diha sa mga simbahan. Busa, kay wala gayod “madayeg,” ngadto sa mga minilyong magbabasa sa Bibliya kana nawagtang. Ingong panig-ingnan sa pagtratar sa mga taghubad sa Bibliya maylabot sa ngalan sa Diyos, tagda lang ang usa ka bersikulo diin kana mabasa: Salmo 83:​18. Ania ang paagi sa paghubad niining kasulatana diha sa upat ka lainlaing Bibliya:

“Tugoting makaila sila nga ikaw lamang, kansang ngalan mao ang GINOO, mao ang Labing Hataas ibabaw sa tibuok nga yuta.” (Revised Standard Version sa 1952)

“Aron sa pagtudlo kanila nga ikaw, O Walay Kinutoban, mao ang Labing Hataas nga Diyos ibabaw sa tibuok kalibotan.” (A New Translation of the Bible, ni James Moffatt, sa 1922)

“Tugoting makaila sila niini: ikaw lamang ang nagdala sa ngalang Yahweh, Labing Hataas ibabaw sa tibuok kalibotan.” (Catholic Jerusalem Bible sa 1966)

“Aron ang mga tawo makaila nga ikaw, kansang ngalan lamang mao si JEHOVA, mao ang labing hataas ibabaw sa tibuok nga yuta.” (Authorized, o King James, Version sa 1611)

Ngano ang ngalan sa Diyos magkalain man kaayong tan-awon niining mga bersiyona? Ang iya bang ngalan maoy GINOO, ang Walay Kinutoban, Yahweh o Jehova? O kini bang tanan madawat?

Sa pagtubag niini, kinahanglang hinumdoman ta nga ang Bibliya sa sinugdan wala sulata diha sa Ingles. Ang mga tagsulat sa Bibliya maoy mga Hebreohanon, ug kasagaran misulat sila diha sa Hebreo ug Gregong mga linguwahe sa ilang panahon. Kadaghanan kanato dili makamaong mosulti nianang karaang mga linguwahe. Pero ang Bibliya gihubad ngadto sa daghan modernong pinulongan, ug atong magamit kining maong mga hubad sa dihang gusto natong basahon ang Pulong sa Diyos.

Ang mga Kristohanon adunay dulot nga pagtahod sa Bibliya ug sa husto nagatuo nga ang “tibuok Kasulatan dinasig sa Diyos.” (2 Timoteo 3:​16) Mao nga, ang paghubad sa Bibliya usa ka mabug-at nga responsabilidad. Kon ang usa sa tinuyo mag-usab o may bahin nga laktawan sa kaundan sa Bibliya, siya mikubil sa dinasig nga Pulong. Ngadto sa maong tawo ang Kasulatanhong pasidaan ikapadapat: “Kon adunay magadugang niining mga butanga, kaniya igadugang sa Diyos ang mga hampak nga nahisulat niining basahona; ug kon adunay magataktak ug bisan unsa gikan sa mga pulong sa basahon niining tagnaa, pagataktakon sa Diyos ang iyang bahin gikan sa mga kahoy sa kinabuhi.”​—Pinadayag 22:​18, 19; tan-awa usab ang Deuteronomio 4:2.

Kadaghanan sa mga taghubad sa Bibliya sa walay duhaduha nagatahod sa Bibliya ug sa tim-os gustong maghimo nianang masabtan niining modernong panahon. Apan ang mga maghuhubad dili man inspirado. Kadaghanan kanila adunay kusganong mga opinyon, usab, bahin sa relihiyosong mga butang ug mahimong maimpluwensiyahan sa personal nga mga ideya ug mga pinalabi. Sila usab makahimo man ug tawhanong mga kasaypanan o mga kasalaypan sa paghukom.

Busa, kita adunay katungod sa pagsukna sa pipila hinungdanong mga pangutana: Unsa man ang tinuod nga ngalan sa Diyos? Ug ngano ang lainlaing mga hubad sa Bibliya adunay lainlaing ngalan alang sa Diyos? Tungod kay nalig-on na ang tubag niining mga pangutanaha, kita makabalik ngadto sa atong orihinal nga suliran: Ngano ang pagbalaan sa ngalan sa Diyos hinungdanon kaayo?

[Blurb sa panid 4]

Mga anghel, mga tawo, mga mananap, maingon man ang mga bituon ug ubang walay kinabuhing mga butang, adunay mga ngalan. Mauyonon ba alang sa Maglalalang niining tanang mga butanga nga mawalay ngalan?

[Blurb sa panid 5]

Dayag nga ang ngalan sa Diyos hinungdanon kaayo ngadto kang Jesus, sanglit kay iyang gihisgotan kana kanunay diha sa iyang mga pag-ampo