Mga Kristohanon ug ang Ngalan

WALAY usa nga eksakto gayong makaingon kon kanus-a ang ortodoksong mga Hudiyo mihunong sa madungog nga paglitok sa ngalan sa Diyos ug giilisan kana hinuon sa Hebreong mga pulong alang sa Diyos ug Soberanong Ginoo. Ang pipila nagtuo nga ang ngalan sa Diyos wala na gamita sa adlaw-adlaw dugaydugay na antes sa panahon ni Jesus. Pero adunay malig-ong ebidensiya nga ang hataas nga saserdote nagpadayon sa paglitok niana diha sa relihiyosong mga serbisyo sa templo​—ilabina sa adlaw sa Pagtabon-sala-halad—​hangtod gayod sa panahon nga ang templo nalaglag sa 70 K.P. Busa, sa dinhi si Jesus sa yuta, ang paglitok sa maong ngalan nailhan, bisan tuod tingali nga kana wala sa katap gamita.

Nganong ang mga Hudiyo mihunong man sa paglitok sa ngalan sa Diyos? Lagmit, sa bahin labing menos, gumikan sa sayop nga pagpadapat sa mga pulong sa ikatulong sugo: “Dili mo gayod gamiton ang ngalan ni Jehova nga imong Diyos diha sa walay kapuslanang paagi.” (Exodo 20:​7) Siyempre, kining sugoa wala magdili sa paggamit sa ngalan sa Diyos. Kay kon mao, ngano man ang kanhing mga alagad sa Diyos sama kang David migamit man pag-ayo niana ug sa gihapon nagtagamtam sa panalangin ni Jehova? Ug nganong gilitok man kana sa Diyos ngadto kang Moises ug misulti kang Moises nga ipatin-aw ngadto sa mga Israelita kon kinsa ang nagpadala kaniya?​—Salmo 18:​1-3, 6, 13; Exodo 6:​2-8.

Bisan pa niana, sa panahon ni Jesus dihay kusganong hilig sa pagdawat sa makataronganong mga sugo sa Diyos ug pagsabot niana diha sa hilabihang di-makataronganong paagi. Pananglitan, ang ikaupat sa Napulo ka Sugo nag-obligar sa mga Hudiyo sa pagtuman sa ikapitong adlaw sa matag semana ingong adlaw sa pahulay, usa ka Igpapahulay. (Exodo 20:​8-11) Ang ortodoksong mga Hudiyo mituman nianang sugoa ngadto sa binuang nga pagkakuti, naghimog daghang lagda aron sa paggiya bisan sa kinagamyang kalihokan nga buhaton o dili buhaton sa Igpapahulay. Sa walay duhaduha maoy sumala nianang espirituha nga sila midawat sa makataronganong sugo, nga ang ngalan sa Diyos dili pasipalahan, ngadto sa hilabihang di-makataronganong pagkasobra, nga nag-ingon nga ang maong ngalan dili na gayod gani pagalitokon. a

Si Jesus ug ang Ngalan

Si Jesus ba misunod sa maong di-kasulatanhong tradisyon? Wala gayod! Tino nga wala siya mag-ukon-ukon sa pagpanambal sa panahon sa Igpapahulay, bisan tuod kini nagkahulogan sa pagbungkag sa hinimo-tawo nga mga lagda sa mga Hudiyo ug bisan sa pagpameligro sa iyang kinabuhi. (Mateo 12:​9-14) Sa pagkamatuod, si Jesus mitunglo sa mga Pariseo ingong mga salingkapaw  tungod sa ilang mga tradisyon nga milabaw na sa dinasig nga Pulong sa Diyos. (Mateo 15:​1-9) Mao nga, dili gayod mahimo nga siya midumili sa paglitok sa ngalan sa Diyos, ilabina tungod sa punto nga ang iyang kaugalingong ngalan, Jesus, nagkahulogang “Si Jehova ang Kaluwasan.”

Sa usa ka okasyon, si Jesus mibarog sulod sa usa ka sinagoga ug mibasa ug bahin sa basahong linukot ni Isaias. Ang seksiyon nga iyang gibasa mao ang atong gitawag karong Isaias 61:​1, 2, diin ang ngalan sa Diyos nahisulat nga labaw sa usa ka besis. (Lucas 4:​16-21) Siya ba midumili gayod sa paglitok sa balaang ngalan didto, nga nag-ilis niana sa “Ginoo” o “Diyos”? Siyempre wala. Nagkahulogan unta kadto sa pagsunod sa di-kasulatanhong tradisyon sa Hudiyong relihiyosong mga pangulo. Hinunoa, atong mabasa: “Siya nagpanudlo kanila ingong tawo nga may kagahom, ug dili sama sa ilang mga eskriba.”​—Mateo 7:29.

Sa pagkamatuod, ingon sa atong nakat-onan sa miagi, siya mitudlo sa iyang mga sumusunod sa pag-ampo sa Diyos: “Pagabalaanon unta ang imong ngalan.” (Mateo 6:​9) Ug sa pag-ampo sa gabii antes sa iyang  kamatayon, siya miingon ngadto sa iyang Amahan: “Akong gipaila ang imong ngalan ngadto sa mga tawo nga imong gihatag kanako gikan sa kalibotan . . . Balaang Amahan, bantayi sila tungod sa imong kaugalingong ngalan nga gihatag mo kanako.”​—Juan 17:​6, 11.

Mahitungod niining maong mga pagtumong ni Jesus sa ngalan sa Diyos, ang basahong Der Name Gottes (The Name of God) nagpatin-aw, sa panid 76: “Kita kinahanglang mopabili sa makapahinganghang kamatuoran nga ang pagsabot sa naandang Daang Testamento maylabot sa kapadayganan sa Diyos mao nga kana maoy usa ka kapadayganan sa iyang ngalan ug nga kana nagpadayon hangtod sa kataposang mga bahin sa Daang Testamento, oo, nagpadayon hangtod gani sa kataposang mga bahin sa Bag-ong Testamento, diin, ingong ehemplo sa Juan 17:​6, atong mabasa: ‘Akong gipaila ang imong ngalan.’”

Oo, maoy labing di-makataronganon sa paghunahuna nga si Jesus midumili sa paggamit sa ngalan sa Diyos, ilabina sa dihang iyang gikutlo gikan nianang mga bahina sa Hebreohanong Kasulatan nga nasudlan niana.

Ang Unang mga Kristohanon

Ang mga sumusunod ba ni Jesus sa unang siglo migamit sa ngalan sa Diyos? Sila gisugo ni Jesus sa paghimog mga tinun-an sa katawhan sa tanang kanasoran. (Mateo 28:​19, 20) Daghan sa mga tawo nga pagasangyawan walay salabotan bahin sa Diyos kinsa mipahayag sa iyang kaugalingon ngadto sa mga Hudiyo pinaagig ngalang Jehova. Unsaon man sa mga Kristohanon sa pagpaila sa matuod nga Diyos ngadto kanila? Igo na ba sa pagtawag kaniya nga Diyos o Ginoo? Dili. Ang mga nasod adunay ilang kaugalingong mga diyos ug mga ginoo. (1 Corinto 8:​5) Giunsa man sa mga Kristohanon sa paghimog tin-aw nga kalainan tali sa matuod nga Diyos ug sa bakak nga mga diyos? Pinaagi lamang sa paggamit sa tinuod nga ngalan sa Diyos.

Busa, ang disipulong si Santiago mipatugbaw sa panahon sa komperensiya sa mga ansiano didto sa Jerusalem: “Sa bug-os gisugilon ni Simeon kon sa unsang paagi ang Diyos sa unang higayon mitumong sa iyang pagtagad ngadto sa kanasoran aron sa pagkuha gikan kanila ug usa ka katawhan alang sa iyang ngalan. Ug niini ang mga pulong sa mga Manalagna nahitakdo.” (Buhat 15:​14, 15) Ang apostol nga si Pedro, diha sa iyang ilado-kaayong pakigpulong sa Pentekostes, mipunting ug hinungdanong bahin sa Kristohanong mensahe sa dihang iyang gikutlo ang mga pulong sa propetang si Joel: “Ang matag usa nga magasangpit sa ngalan ni Jehova mamaluwas.”​—Joel 2:​32; Buhat 2:21.

Walay pagduhaduha ang apostol nga si Pablo bahin sa kahinungdanon sa ngalan sa Diyos ngadto kaniya. Sa iyang sulat ngadto sa mga Taga-Roma, iyang gikutlo ang samang mga pulong sa manalagnang Joel ug mipadayon sa pagdasig sa mga isigka-Kristohanon sa pagpakita sa ilang pagtuo nianang mga pulonga pinaagig paggula aron sa pagsangyaw sa ngalan sa Diyos ngadto sa uban aron kini sila, usab, mamaluwas. (Roma 10:​13-15) Sa ulahi siya misulat diha sa iyang sulat ngadto kang Timoteo: “Tugoting ang matag usa nga nagapangaliya sa ngalan ni Jehova magabiya sa pagkadaotan.” (2 Timoteo 2:​19) Sa kataposan sa unang siglo, ang apostol nga si Juan migamit sa balaang ngalan diha sa iyang mga sulat. Ang ekspresyong “Hallelujah,” nagkahulogang “Dayega si Jah,” sublisubling nahisulat diha sa basahon sa Pinadayag.​—Pinadayag 19:​1, 3, 4, 6.

Apan, si Jesus ug iyang mga sumusunod mitagna nga motungha ang apostasya diha sa Kristohanong kongregasyon. Misulat ang apostol nga si Pedro: “Aduna usab ing mini nga mga magtutudlo sa taliwala kaninyo.” (2 Pedro 2:​1; tan-awa usab ang Mateo 13:​36-43; Buhat 20:​29, 30; 2 Tesalonica 2:​3; 1 Juan 2:​18, 19.) Kining maong mga pasidaan natuman. Ang usa ka resulta mao nga ang ngalan sa Diyos gisalindot. Giwagtang gani kana gikan sa mga kopya ug mga hubad sa Bibliya! Tugoting atong tan-awon kon sa unsang paagi kana nahitabo.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 14]

Kining hulagwaya sa usa ka Hudiyong hataas nga saserdote, uban sa timaan diha sa iyang bugkos-kalo sa Hebreo nga nagkahulogang “Ang Pagkabalaan Iya ni Jehova,” makaplagan didto sa Batikano

[Hulagway sa panid 15]

Ingon sa gipakita niining 1805 nga Alemang hubad sa Bibliya, sa gibasa ni Jesus sulod sa sinagoga gikan sa linukot nga basahon ni Isaias, iyang gilitok nga makusog ang ngalan sa Diyos.​—Lucas 4:​18, 19

[Mga hulagway sa panid 16]

Si Pedro ug Pablo migamit sa ngalan sa Diyos sa dihang gikutlo nila gikan sa tagna ni Joel.​—Buhat 2:​21; Roma 10:13