Kapitulo 10

Usa ka Tagna sa Bibliya nga Nakita Ninyo nga Natuman

Sukad nahibulong ka ba ngano ang mga butang lahi kaayo karon kon itandi kini sila mga usa ka gatos ka tuig kanhi? Ang pipila ka butang mas maayo. Sa daghang kayutaan, ang mga balatian nga nagpatay sa miagi karon rutina na lamang nga gitambalan, ug ang kasarangang tawo nagpahimulos sa sukdanan sa kinabuhi nga wala damgoha sa iyang mga kagikanan. Sa laing bahin, ang atong siglo nakakita sa kinangil-arang mga gubat ug pipila sa kinangil-arang kabangisan sa tanang kasaysayan. Ang kauswagan sa katawhan​—bisan ang iyang padayon nga paglungtad​—gihulga sa pagdaghan sa populasyon, sa suliran sa kahugaw, ug sa usa ka halapad, internasyonal nga tinapok sa nukleyar, biyolohikal, ug kemikal nga mga hinagiban. Ngano ang ika-20 ka siglo lahi kaayo sa nag-unang kasiglohan?

1. (Ilakip ang introduksiyon.) (a) Sa unsang paagi ang ika-20 ka siglo lahi gikan sa nag-unang mga siglo? (b) Unsa ang makatabang kanato sa pagsabot ngano ang atong mga panahon labihan ka lahi?

 ANG tubag niining pangutana maylabot sa usa ka talagsaong tagna sa Bibliya nga nakita nimo nga natuman. Kini usa ka tagna nga gilitok mismo ni Jesus ug, gawas nga naghatag pruweba sa pagkadinasig sa Bibliya, nagpakita nga kita nagkinabuhi haduol na sa mismo dramatikong mga kausaban sa talan-awon sa kalibotan. Unsa  kining tagnaa? Ug sa unsang paagi kita nahibalo nga kini nagakatuman?

Ang Dakong Tagna ni Jesus

2, 3. Unsang pangutana ang gisukot sa mga disipolo ni Jesus kaniya, ug asa nato makaplagan ang iyang tubag?

² Ang Bibliya nagtug-an kanato nga sa hapit na ang kamatayon ni Jesus, ang iyang mga disipolo naghisgot sa mga tinukod sa dakong templo sa Jerusalem; sila nahaylo sa ilang gidakuon ug sa dayag nga pagkadurable. Apan si Jesus miingon: “Nakita ninyo kining tanang mga butang? Sa pagkamatuod ako mag-ingon kaninyo, Sa bisan unsang paagi walay usa ka bato nga napatong sa usa ka bato ang dili pagatumpagon.”​—Mateo 24:​1, 2.

³ Lagmit nahingangha ang mga disipolo ni Jesus sa iyang mga pulong ug sa ulahi mianha kaniya alang sa dugang kasayuran, nga nag-ingon: “Tug-ani kami, Kanus-a man kining mga butang mahitabo, ug unsa man ang ilhanan sa imong presensiya ug sa kataposan sa sistema sa mga butang?” (Mateo 24:3) Ang tubag ni Jesus makaplagan sa nahabilin nga bahin sa Mateo mga kapitulo 24 ug 25. Ang iyang mga pulong girekord, usab, sa Marcos kapitulo 13 ug sa Lucas kapitulo 21. Kini tataw mao ang labing importante nga tagna nga gilitok ni Jesus samtang dinhi siya sa yuta.

4. Mahitungod sa unsang nagkalainlaing butang nangutana ang mga disipolo ni Jesus?

⁴ Sa pagkamatuod, ang mga disipolo ni Jesus nangutana kapin pa sa usa ka butang. Nahauna, sila nagbangon sa pangutana: “Kanus-a man kining mga butang mahitabo?” nga mao, Kanus-a ang Jerusalem ug ang templo niini pagalaglagon? Dugang pa, buot nilang mahibaloan ang ilhanan nga magpasabot nga ang presensiya ni Jesus ingon nga Hari sa langitnong Gingharian sa Diyos misugod na ug nga ang kataposan niining sistema sa mga butang haduol na.

5. (a) Unsang unang katumanan ang anaa sa tagna ni Jesus, apan kanus-a ang iyang mga pulong makabaton sa ilang bug-os nga katumanan? (b) Sa unsang paagi gisugdan ni Jesus pagtubag ang pangutana sa mga disipolo?

 ⁵ Sa iyang tubag, gikonsiderar ni Jesus ang duha ka punto. Daghan sa iyang mga pulong aktuwal nga natuman balik sa unang siglo, sulod sa mga tuig nga mitultol ngadto sa makalilisang kalaglagan sa Jerusalem niadtong 70 K.P. (Mateo 24:​4-22) Apan ang iyang tagna magbaton ug mas dakong kahinungdanon sa ulahi, sa pagkamatuod sa atong kaugalingong mga adlaw. Unya, unsa ang giingon ni Jesus? Misugod siya pinaagi sa paglitok sa mga pulong nga girekord sa mga bersikulo 7 ug 8: “Ang nasod motindog batok sa nasod ug ang gingharian batok sa gingharian, ug adunay mga kanihit sa pagkaon ug mga linog sa nagkalainlaing mga dapit. Tanan kining mga butanga sinugdanan sa mga kasakit.”

6. Ang mga pulong ni Jesus sa Mateo 24:​7, 8 nagpahinumdom kanato sa unsang susamang tagna?

⁶ Tataw nga, ang presensiya ni Jesus ingon nga langitnong Hari pagatiman-an sa dakong kaguliyang sa yuta. Kini gilig-on sa usa ka susamang tagna nga makaplagan sa basahon sa Pinadayag: ang panan-awon sa upat ka magkakabayo sa Apokalipsis. (Pinadayag 6:​1-8) Ang nahauna niining mga magkakabayo naghulagway kang Jesus mismo ingon nga madaogong Hari. Ang ubang mga magkakabayo uban sa ilang mga kabayo naghulagway sa mga hitabo sa yuta nga magtimaan sa sinugdan sa paghari ni Jesus: gubat, gutom, ug ahat nga kamatayon pinaagi sa nagkalainlaing mga ahente. Nakita ba nato kining duha ka tagna nga natuman karon?

Gubat!

7. Unsa ang matagnaong gihulagwayan sa pagkabayo sa ikaduhang magkakabayo sa Apokalipsis?

⁷ Atong tan-awon sila nga mas suod pa. Nahauna, si Jesus miingon: “Ang nasod motindog batok sa nasod ug gingharian batok sa gingharian.” Kini tagna mahitungod sa gubat. Ang ikaduha sa upat ka magkakabayo sa Apokalipsis  yanong naghulagway sa gubat. Mabasa nato: “Ang lain migula, usa ka kabayo nga kolor-kalayo; ug sa usa nga nagkabayo niini gitugotan ang pagkuha sa kalinaw gikan sa yuta sa pagkaagi nga sila magpinatyanay sa usa ug usa; ug ang usa ka dakong espada gihatag kaniya.” (Pinadayag 6:4) Karon, ang katawhan nag-away na ug mga gubat sulod sa mga linibo ka tuig. Ngano, nan, kining mga pulong magbaton ug linain nga kahinungdanon sa atong adlaw?

8. Nganong magdahom kita sa gubat ingon nga usa ka talagsaong bahin sa ilhanan?

⁸ Hinumdomi nga ang gubat sa iyang kaugalingon dili mao ang ilhanan sa presensiya ni Jesus. Ang ilhanan gilangkoban sa tanan nga mga detalye sa tagna ni Jesus nga mahitabo sa susamang hugna sa panahon. Apan ang gubat mao ang unang butang gihisgotan, busa magdahom kita nga kining bahina matuman sa usa ka talagsaong paagi nga makadapit sa atong pagtagad. Ug ang tagsatagsa mag-admiter nga ang mga gubat niining ika-20 ka siglo walay kasama sa tanan nangaging kasaysayan.

9, 10. Sa unsang paagi ang mga tagna mahitungod sa gubat gisugdan pagkatuman?

⁹ Pananglitan, walay nag-unang mga gubat​—bisan pa mapintas ug malaglagon​—ang nakaduol sa pagkamalaglagon sa duha ka gubat sa kalibotan sa ika-20 ka siglo. Aw, ang nahaunang gubat sa kalibotan sa kaulahian nakaangin sa mga 14 ka milyon, mas daghan pa sa entirong populasyon sa daghang mga yuta. Sa pagkamatuod, “gitugotan  ang pagkuha sa kalinaw gikan sa yuta sa pagkaagi nga sila magpinatyanay sa usa ug usa.”

¹⁰ Sumala sa tagna, “ang usa ka dakong espada gihatag” sa magubaton ikaduhang magkakabayo sa Apokalipsis. Sa unsang paagi nagpadapat kana? Niini: Ang mga hinagiban sa gubat mas pa nga makapatay. Sinangkapan uban sa tanke, sa ayroplano, sa makamatay hilo nga gas, sa mga submarino, ug sa artileriya nga makapabuto sa mga kanyon latas sa daghang mga milya, ang tawo nahimong mas batid sa pagpatay sa iyang isigkatawo. Ug sukad sa nahaunang gubat sa kalibotan ang “dakong espada” nahimong mas malaglagon pa​—tungod sa paggamit sa maong mga butang sama sa mga komunikasyon sa radyo, radar, gamhanang mga riple, mga hinagiban nga bakteryolohikal ug kemikal, mga igpasirit ug kalayo, napalm, bag-ong mga tipo sa bomba, mga interkontinental ballistic missile, nukleyar nga mga submarino, abante nga mga ayroplano, ug dakong mga bapor de guerra.

“Sinugdanan sa mga Kasakit”

11, 12. Sa unsang paagi ang nahaunang gubat sa kalibotan yanong “sinugdanan sa mga kasakit”?

¹¹ Ang unang mga bersikulo sa tagna ni Jesus nagtiklop uban sa mga pulong: “Kining mga butanga sinugdanan sa mga kasakit.” Matuod kini mahitungod sa nahaunang gubat sa kalibotan. Ang kataposan niini niadtong 1918 wala magdalag dayong kalinaw. Wala madugay kini gisundan sa limitado apan mananapon nga mga aksiyon militar sa Etiopia, Libya, Espanya, Rusya, Indiya, ug sa  ubang kayutaan. Unya miabot ang makalilisang ikaduhang gubat sa kalibotan, nga miangkon sa mga 50 ka milyon ka biktima nga militar ug sibilyan.

¹² Dugang pa, walay sapayan sa matag panahon nga mga sabotsabot sa kalinaw ug sa mga pagpaurong sa away, ang katawhan sa gihapon nagapakiggubat. Niadtong 1987 kini gitaho nga 81 ka dakong gubat ang gibugno sukad sa 1960, nga nagpatay sa 12,555,000 ka lalaki, babaye, ug kabataan. Ang tuig 1987 nakakita sa dugang mga gubat nga gibugno kay sa bisan unsang nag-unang tuig sa girekord nga kasaysayan.¹ Dugang pa, ang pagpangandam ug gastos militar, nga karon mokabat na sa $1,000,000,000,000 matag tuig, nakapahiwi sa ekonomiya sa kalibotan.² Ang tagna ni Jesus sa ‘nasod nga motindog batok sa nasod ug sa gingharian batok sa gingharian’ sa pagkamatuod nagakatuman. Ang mapula nga kabayo sa gubat nagpadayon sa iyang mabangis nga pagkabayo latas sa yuta. Apan kumosta na man ang ikaduhang bahin sa ilhanan?

Mga Kanihit sa Pagkaon!

13. Unsang makapasubong mga hitabo ang gitagna ni Jesus, ug sa unsang paagi ang panan-awon sa ikatulong magkakabayo sa Apokalipsis nagpaluyo sa iyang tagna?

¹³ Si Jesus mitagna: “Ug adunay mga kanihit sa pagkaon . . . sa nagkalainlaing mga dapit.” Tagda kon sa unsang paagi kini harmonya uban sa pagkabayo sa ikatulo sa upat ka magkakabayo sa Apokalipsis. Mahitungod kaniya mabasa nato: “Ug nakita ko, ug, tan-awa! usa ka maitom nga kabayo; ug ang usa nga nagkabayo niini may usa ka pares sa timbangan sa iyang kamot. Ug nadungog ko ang usa ka tingog nga daw sa taliwala sa upat ka buhi nga binuhat nga nagaingon: ‘Usa ka litro nga trigo alang sa usa ka denario, ug tulo ka litro nga sebada alang sa usa ka denario; ug ayaw unsaa ang lana nga olibo ug ang bino.’” (Pinadayag 6:​5, 6) Oo, labihang mga kanihit sa pagkaon!

14. Unsang dakong mga gutom sukad sa 1914 ang nagtuman sa tagna ni Jesus?

 ¹⁴ Posible ba kining tagna nagakatuman karon, samtang ang ubang kayutaan nakaangkon sa taas nga mga sukdanan sa kinabuhi? Ang usa ka pasiplat sa kalibotan sa linangkob wala magbilin ug duda mahitungod sa tubag. Sa kasaysayan, ang mga gutom gipahinabo sa mga gubat ug natural nga mga katalagman. Dili makapatingala, nan, nga ang atong siglo, nga nakabaton ug daghan sa pahat niini sa mga kalisdanan ug mga gubat, gihampak sa masubsob sa mga gutom. Daghang mga bahin sa yuta ang nag-antos sa maong mga katalagman sukad sa 1914. Ang usa ka report nagtala sa kapin sa 60 ka dakong gutom sukad sa 1914, sa mga lugar nga magkalagyo ra kaayo sama sa Gresya, sa Holanda, sa U.S.S.R., Nigeria, Chad, Chile, Peru, Bangladesh, Bengal, Kampuchea, Etiopia, ug Hapon.³ Ang pipila niining mga gutom naglungtad sa daghang mga tuig ug nagpahinabo sa minilyon ka kamatayon.

15, 16. Unsang ubang mga kanihit sa pagkaon ang sa pagkamatuod malaglagon karon?

¹⁵ Bisan pa ang grabe nga mga gutom sagad magbaton ug kanat nga publisidad, tapos sa pipila ka panahon mahanaw sila ug ang mga buhi mamalik ngadto sa normal nga kinabuhi. Bisan pa, ang lain mas matilimad-anon nga matang sa kanihit sa pagkaon naugmad niining ika-20 ka siglo. Kini dili kaayo dramatiko ug busa sagad ditagdon. Apan kini nagpadayon tuig ngadto sa laing tuig. Kini ang grabe nga hampak sa malnutrisyon nga nag-apektar ngadto sa ikalimang bahin sa populasyon sa atong planeta ug nagpatay taliwala sa 13 ngadto sa 18 ka milyon ka tawo matag tuig.⁴

¹⁶ Sa ato pa, kining matang sa kakulang sa pagkaon makanunayong nagpatay sulod sa duha ka adlaw sa samang gidaghanon sa mga tawo nga gipatay sa bomba atomika sa Hiroshima. Sa pagkamatuod, matag duha ka tuig,  mas daghang mga tawo ang mamatay gikan sa mga epekto sa gutom kay sa tapo nga gidaghanon sa mga sundalo nga namatay sa Gubat sa Kalibotan I ug sa Gubat sa Kalibotan II. Aduna ba ing “mga kanihit sa pagkaon . . . sa nagkalainlaing mga dapit” sukad sa 1914? Oo, aduna!

Mga Linog

17. Unsang malaglagong linog ang nahitabo wala madugay tapos sa 1914?

¹⁷ Niadtong Enero 13, 1915, sa dihang ang nahaunang gubat sa kalibotan pipila pa lamang ka bulan, ang usa ka linog miuyog sa Abruzzi, Italya, ug nagkalas sa kinabuhi sa 32,610 ka tawo. Kining dakong katalagman nagpahinumdom kanato nga ang mga gubat ug mga kanihit sa pagkaon sa panahon sa presensiya ni Jesus pagaduyogan sa lain pa: “Adunay . . . mga linog sa nagkalainlaing mga dapit.” Sama sa gubat ug sa gutom, ang linog sa Abruzzi “sinugdanan sa mga kasakit” lamang. a

18. Sa unsang paagi ang tagna ni Jesus mahitungod sa mga linog natuman?

¹⁸ Ang ika-20 ka siglo usa ka siglo sa mga linog, ug salamat sa kaugmaran sa mga paagi sa mga balita, ang tanang katawhan nasinati kaayo sa kalaglagan nga gipahinabo nila. Sa paghisgot lamang sa pipila, ang 1920 nasinati sa 200,000 nga namatay sa usa ka linog sa Tsina;  niadtong 1923, mga 99,300 ang namatay sa usa ka linog sa Hapon; niadtong 1935, ang laing linog nagpatay sa 25,000 sa kon unsa karon ang Pakistan, samtang 32,700 ang namatay sa Turkiya niadtong 1939. Dunay 66,800 ang naangin sa usa ka linog sa Peru niadtong 1970. Ug niadtong 1976, mga 240,000 (o, sumala sa pipila ka tinubdan, 800,000) ang namatay sa Tangshan, Tsina. Bag-o pa, niadtong 1988, dunay 25,000 ang namatay sa usa ka kusog nga linog sa Armenia. b Sa pagkamatuod, “mga linog sa nagkalainlaing mga dapit”!⁶

“Makamatay nga Hampak”

19. Unsang dugang detalye sa ilhanan ang gitagna ni Jesus ug gihulagwayan sa ika-upat nga makakabayo sa Apokalipsis?

¹⁹ Ang laing detalye sa tagna ni Jesus maylabot sa balatian. Ang ebanghelista nga si Lucas, sa iyang talaan, nagrekord nga si Jesus nagtagna sa “mga kamatay sa nagkalainlaing mga dapit.” (Lucas 21:11) Kini usab harmonya uban sa matagnaong panan-awon sa upat ka magkakabayo sa Apokalipsis. Ang ika-upat nga magkakabayo ginganlan nga Kamatayon. Siya naghulagway sa ahat nga kamatayon tungod sa pipila ka hinungdan, lakip ang “makamatay nga hampak ug . . . mga mapintas nga mananap sa yuta.”​—Pinadayag 6:8.

20. Unsang talagsaong epidemya ang bahin nga katumanan sa tagna ni Jesus mahitungod sa mga peste?

²⁰ Balik niadtong 1918 ug 1919, kapin sa 1,000,000,000 ka tawo ang nasakit sa trangkaso Espanyol, ug kapin sa 20,000,000 ang namatay. Ang sakit nagkalas ug mas daghang kinabuhi kay sa dakong gubat mismo.⁷ Ug ang “makamatay nga hampak,” o ‘peste,’ nagpadayon sa pagsakit niining kaliwatan, walay sapayan sa daghan kahibudnganang mga abanse sa medisina. Ngano kini? Alang sa usa ka butang, ang mas pobre nga mga yuta wala kanunay  magpahimulos sa mga benepisyo sa siyentipikonhong pag-uswag. Ang pobre nga katawhan mag-antos ug mamatay sa mga balatian nga mahimong matambalan kon mas daghang salapi pa unta ang mabatonan.

21, 22. Sa unsang paagi ang katawhan sa dato nga kayutaan ug sa pobre nga kayutaan nag-antos sa “makamatay nga hampak”?

²¹ Busa, mga 150 ka milyon ka tawo libot sa kalibotan ang nag-antus sa malarya. Mga 200 ka milyon ang natakdan sa snail fever. Ang Chagas’ disease nagsakit sa mga napulo ka milyon ka tawo. Mga 40 ka milyon ang nag-antos sa river blindness. Ang grabe nga mga kalibanga nagpatay sa minilyon ka kabataan matag tuig.⁸ Ang tuberkulosis ug sanla sa gihapon usa ka dakong suliran sa kahimsog. Sa talagsaon, ang pobre niining kalibotan nag-antos sa ‘mga peste sa nagkalainlaing mga dapit.’

²² Apan mao usab ang dato. Ang trangkaso, pananglitan, nagsakit sa dato ug pobre nga managsama. Niadtong 1957 ang usa ka matang sa trangkaso nagpahinabo sa 70,000 ka kamatayon sa Tinipong Bansa lamang. Sa Alemanya gibanabana kini nga usa ka tawo sa unom ang sa kaulahian mag-antos sa kanser.⁹ Ang mga balatian nga gipasa pinaagi sa sekso usab nagdam-ag sa dato ug sa pobre. Ang gonorrhea, ang labing sagad gitaho makatakod nga balatian sa Tinipong Bansa, nagsakit sa labing daghan 18.9 porsiyento sa populasyon sa pipila ka bahin sa Aprika.¹⁰ Ang sipilis, chlamydia, ug herpes sa kinatawo mao ang pipila sa uban kanat gipasa pinaagi sa sekso nga “mga peste.”

23. Unsang “makamatay nga hampak” ang bag-o pa nakabihag sa mga ulohan?

 ²³ Sa bag-o pang mga tuig, ang “makamatay nga hampak” sa AIDS nalakip na sa listahan sa “mga peste.” Ang AIDS usa ka makalilisang nga balatian sanglit, hangtod niining pagsulat, walay makita nga tambal, ug ang gidaghanon sa mga biktima niini nagpadayon sa pagtubo. Si Dr. Jonathan Mann, direktor sa Linaing Programa sa WHO (Organisasyon sa Kahimsog sa Kalibotan) sa AIDS, nagkanayon: “Kami usab nagbanabana nga adunay mga lima ngadto sa 10 ka milyon ka tawo sa kalibotan karon ang natakdan sa human immunodeficiency virus (HIV).”¹¹ Sumala sa usa ka gipatik nga banabana, ang virus sa AIDS moataki sa bag-ong biktima matag minuto. Sa pagkamatuod “makamatay nga hampak”! Apan kumosta na man ang tagna mahitungod sa kamatayon pinaagi sa mapintas nga mga mananap?

“Ang Mapintas nga mga Mananap sa Yuta”

24, 25. (a) Sa unsang matang sa ‘mapintas nga mananap’ nagtumong ang manalagna Ezequiel? (b) Unsa ang giingon ni Jesus mahitungod sa “mapintas nga mga mananap” nga aktibo sa yuta sulod sa iyang presensiya?

²⁴ Ang kamatuoran mao, kon ang mapintas nga mga mananap hisgotan niining mga adlaw sa mga pamantalaan, kini tungod kay ang pipila ka klase nameligro o hapit nang mahanaw. “Ang mapintas nga mga mananap sa yuta” labi pang gihulga sa mga tawo kay sa mga tawo nga gihulga nila. Walay sapayan niini, sa pipila ka kayutaan ang mapintas nga mga mananap, sama sa mga tigre sa Indiya, sa gihapon padayon nga naningil sa tawhanong mga kinabuhi.

²⁵ Ang Bibliya, bisan pa, nagdapit sa atong pagtagad sa laing matang sa mapintas nga mananap nga nagpahinabo sa matuod nga kakuyaw sa bag-o pang mga tuig. Ang manalagna Ezequiel nagtandi sa mabangis nga mga tawo sa mapintas nga mga mananap sa dihang miingon siya: “Ang iyang mga prinsipe sa iyang taliwala sama sa mga lobo  nga nagaluok sa tukbonon sa pag-ula sa dugo, sa paglaglag sa mga kalag alang sa katuyoan nga makakuhag dili matarung nga ganansiya.” (Ezequiel 22:27) Sa dihang siya nagtagna sa “pag-uswag sa pagkamalapason,” si Jesus, sa epekto, nag-ingon nga ang maong “mapintas nga mga mananap” mahimong aktibo sa yuta sa panahon sa iyang presensiya. (Mateo 24:12) Ang magsusulat sa Bibliya nga si Pablo nagdugang nga sa “kataposang mga adlaw” ang mga tawo mahimong “mga mahigugmaon sa salapi . . . walay pagpugong sa kaugalingon, mabangis, walay gugma sa pagkamaayo.” (2 Timoteo 3:​1-3) Mao ba kana ang kaso sukad sa 1914?

26-28. Unsang mga taho libot sa kalibotan ang nagpakita nga ang kriminal “mapintas nga mga mananap” nag-ukoy sa yuta?

²⁶ Mao gayod. Kon nagpuyo ka sa bisan hain dakong siyudad sa yuta, nahibalo ka na niini. Apan kon nagduda ka niini, palandonga lamang ang mosunod bag-ong mga kinutlo sa pamantalaan. Gikan sa Colombia: “Sa miaging tuig ang kapolisan nagrekord . . . ug mga 10,000 ka pagbuno ug 25,000 ka armadong pagpanulis.” Gikan sa Victoria, Australia: “Dakong Lukso sa Dakong Krimen.” Gikan sa Tinipong Bansa: “Ang Pagpamatay sa New York Nagpadulong sa Usa ka Rekord nga Gitas-on.” “Ang Detroit nagpuli sa Gary, Ind., sa miaging tuig ingon nga dakong siyudad uban sa kinatas-ang tanto sa pagbuno sa nasod​—58 matag 100,000 ka lumulupyo.”

²⁷ Gikan sa Zimbabwe: “Ang pagbuno sa mga batang masuso nakadangat sa krisis nga gidakuon.” Gikan sa Brazil: “Daghan ang krimen dinhi, ug daghan ang nagdalag hinagiban, nga ang balita sa kapintas dili na karon makapaukyab.” Gikan sa New Zealand: “Ang seksuwal nga pag-ataki ug mapintas nga krimen nagpadayon nga usa ka pangunang kabalaka sa kapolisan.” “Ang nibel sa kapintas sa mga taga-New Zealand nganha sa usa ug usa mahimo lamang ikahubit nga linuug.” Gikan sa Espanya: “Ang Espanya naglayog uban sa nagtubong suliran sa krimen.”  Gikan sa Italya: “Ang Sicilian nga Mafia, tapos nasango, nagbalik sa balod sa pagpamatay.”

²⁸ Kini usa lamang ka diyotay nga panig-ingnan sa mga taho sa pamantalaan nga nagpadayag dayon nang pagpatik niining basahon. Sa pagkamatuod, ang “mapintas nga mga mananap” nag-ukoy sa yuta, nga nagpahinabo sa katawhan sa pagpangurog alang sa ilang kahilwasan.

Pagwali sa Maayong Balita

29, 30. Unsa ang relihiyosong kahimtang sa Kakristiyanohan, sa katumanan sa tagna ni Jesus?

²⁹ Kumosta ang relihiyon sulod niining malisod nga panahon sa presensiya ni Jesus? Sa usa ka bahin, si Jesus nagtagna nga adunay pag-uswag sa relihiyosong kalihokan: “Daghang mini nga mga manalagna ang motungha ug magpahisalaag sa daghan.” (Mateo 24:11) Sa laing bahin, siya nagtagna nga sa Kakristiyanohan sa katibuokan, ang interes sa Diyos anaa sa kinaubsan. “Ang gugma sa dakodakong gidaghanon mabugnaw.”​—Mateo 24:12.

³⁰ Kini sa pagkamatuod naghubit kon unsa ang nagakahitabo karon sa Kakristiyanohan. Sa usa ka bahin, ang pangunang mga simbahan bisan diin napakyas tungod sa kakulang sa pagpaluyo. Sa kanhi kusganon Protestante nga kayutaan sa amihanang Europa ug Inglaterra, ang relihiyon halos patay na. Sa samang panahon, ang Simbahang Katoliko nag-antos sa kakulang sa mga pari ug sa nagkakupos nga pagpaluyo. Sa laing bahin, adunay mga pagsulbong sa pundokpundok relihiyosong mga elemento. Ang mga kulto nga gipasukad sa mga relihiyon sa Silangan  nagdaghan, samtang ang hakog nga mga ebanghelista sa telebisyon naghukhuk sa minilyon ka dolyar.

31. Unsa ang gitagna ni Jesus nga nagtabang pagpaila sa matuod nga mga Kristohanon karon?

³¹ Bisan pa, kumosta na man ang matuod nga Kristiyanidad, ang relihiyon nga gisugdan ni Jesus ug giwali sa iyang mga apostol? Kini sa gihapon maglungtad sulod sa presensiya ni Jesus, apan sa unsang paagi kini mailhan? Adunay pipila ka butang nga nagpaila sa matuod nga Kristiyanidad, ug ang usa gihisgotan sa dakong tagna ni Jesus. Ang matuod nga mga Kristohanon okupado sa usa ka tibuok kalibotan nga bulohaton sa pagwali. Si Jesus mitagna: “Ug kining maayong balita sa gingharian igawali ngadto sa tanan gipuy-an nga yuta alang sa usa ka pagpamatuod sa tanang mga nasod; ug unya magaabot ang kataposan.”​—Mateo 24:14.

32. Unsang grupo lamang ang nakatuman sa tagna ni Jesus nga girekord sa Mateo 24:14?

³² Kining pagwali nagakahitabo karon sa usa ka dakong gilapdon! Karong adlawa, ang relihiyosong grupo nga gitawag mga Saksi ni Jehova nagbuhat sa labihan ka kusganong kalihokan sa pagwali sa kasaysayan sa Kristiyanidad. (Isaias 43:​10, 12) Balik niadtong 1919, samtang ang mahunahunaon sa politika pangunang mga relihiyon sa Kakristiyanohan nagpaluyo sa alaot nga Liga sa Kanasoran, ang mga Saksi ni Jehova nangandam alang niining globonhong kampanya sa pagwali.

33, 34. Ngadto sa unsang gilapdon ang maayong balita sa Gingharian giwali na sa tibuok kalibotan?

³³ Dunay mga 10,000 lamang ka Saksi balik niadto, apan sila nahibalo nga kinahanglan buhaton ang bulohaton. Sa kaisog, sila nagpaigo sa katungdanan sa pagwali. Nakaamgo sila nga ang klerigo-layko nga pagbahin sukwahi sa mga sugo sa Bibliya ug sa apostolikanhong sundanan. Busa tanan sila, ngadto sa kataposan nga indibiduwal, nagtuon unsaon sa pagpakigsulti sa ilang mga silingan mahitungod sa Gingharian sa Diyos. Sila nahimong usa ka organisasyon sa mga magwawali.

 ³⁴ Samtang nagpadayon ang panahon, kining mga magwawali nag-antos sa labihan nga pagsupak. Sa Europa, sila gisupak sa nagkalainlaing matang sa mga rehimen nga totalitaryo. Sa Tinipong Bansa ug sa Canada, nag-atubang sila sa mga hagit nga legal ug sa aksiyon sa magubtanong panon. Sa ubang kayutaan, sila nanginahanglan sa pagbuntog sa panatiko relihiyoso nga pagpihig ug sa mapintas nga paglutos sa malupigong mga diktador. Sa bag-o pang mga tuig, sila usab nanginahanglan sa pagsukol sa espiritu sa pagduda ug sa pagpatuyang sa kaugalingon nga naugmad. Apan sila nakalahutay ngadto sa punto diin, karon, anaa nay kapin sa tulo ug tunga ka milyon kanila sa 212 ka kayutaan. Sukad masukad wala pa gayod ang maayong balita sa Gingharian giwali sa maong kalapdon​—usa ka makapaalinggat nga katumanan niining bahin sa ilhanan!

Unsa ang Kahulogan Niining Tanan?

35. (a) Sa unsang paagi ang katumanan sa tagna karon nagtabang sa pagpasundayag sa langitnong pagkadinasig sa Bibliya? (b) Unsa ang kahulogan sa katumanan sa ilhanan nga gihatag ni Jesus alang sa atong adlaw?

³⁵ Walay duda nga kita nakakita sa katumanan sa dakong ilhanan nga gihatag ni Jesus. Kining kamatuoran nagdugang sa ebidensiya nga ang Bibliya sa pagkamatuod gidasig sa Diyos. Walay tawo ang makaarang sa pagtagna nga abante kaayo sa mga hitabo nga mahitabo sulod niining ika-20 ka siglo. Dugang pa, ang katumanan sa ilhanan nagkahulogan nga kita nagkinabuhi sa panahon sa presensiya ni Jesus ug sa kataposan sa sistema sa mga butang. (Mateo 24:3) Unsa ang kahulogan niini? Unsa ang nalangkit sa presensiya ni Jesus? Ug unsa ang sistema sa mga butang nga nagakatapos? Sa pagtubag niining mga pangutana, nanginahanglan kita sa pagpalandong sa lain kusganong ebidensiya sa pagkadinasig sa Bibliya: ang talagsaon suludnong harmonya niini. Atong hisgotan kini sa mosunod ug tan-awon sa unsang paagi ang pangunang tema sa Bibliya bisan karon nagakahiduol sa makapataha nga sangkoanan.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]