KAPITULO DOS
Pagpangandam Alang sa Malamposong Kaminyoon
1, 2. (a) Sa unsang paagi gipasiugda ni Jesus ang kahinungdanon sa pagplano? (b) Sa unsang natad ilabina nga mahinungdanon ang pagplano?
ANG pagtukod ug usa ka balay nagkinahanglag maayong preparasyon. Sa dili pa ipahimutang ang pundasyon, kinahanglang makapalit ug yuta ug mohimog mga plano. Ugaling, usa pa ka butang ang mahinungdanon. Si Jesus nag-ingon: “Kinsa kaninyo nga buot motukod ug tore nga dili una molingkod ug kuwentahon ang gasto, aron tan-awon kon siya aduna bay igo sa paghuman niini?”—Lucas 14:28.
2 Ang prinsipyo sa pagtukod ug usa ka balay mapadapat usab sa pagtukod ug malamposong kaminyoon. Daghan ang moingon: “Gusto ko nang magminyo.” Apan pila ba ang molingkod aron kuwentahon ang gasto? Samtang maayo ang pahayag sa Bibliya bahin sa kaminyoon, kini usab nagdala sa pagtagad ngadto sa mga suliran nga dala sa kaminyoon. (Proverbio 18:22; 1 Corinto 7:28) Busa, kadtong naghunahunang magminyo kinahanglang magbaton ug reyalistikong panglantaw labot sa mga panalangin ug sa mga sakripisyo sa pagkaminyo.
3. Nganong ang Bibliya usa ka bililhong tabang alang niadtong nagplano alang sa kaminyoon, ug unsang tulo ka pangutana ang makatabang kanato sa pagtubag?
3 Ang Bibliya makatabang. Ang tambag niini inspirado sa Tigmugna sa kaminyoon, si Jehova nga Diyos. (Efeso 3:14, 15; 2 Timoteo 3:16) Nga gamiton ang mga prinsipyo nga makaplagan niining maong karaan apan nunot kaayo sa panahon nga giyang-basahon, atong tinoon (1) Sa unsang paagi ang usa ka tawo makaila nga siya andam na alang sa kaminyoon? (2) Unsay angay pangitaon diha sa usa ka kapikas? ug (3) Sa unsang paagi mamentinar nga dungganon ang panagtratohay?
ANDAM KA NA BA ALANG SA KAMINYOON?
4. Unsay mahinungdanong butang sa pagmentinar sa malamposong kaminyoon, ug ngano?
4 Ang pagtukod ug usa ka balay mahimong dakog gasto, apan ang pag-atiman sa taas-panahong mentinans niini mahal usab. Susama kini sa kaminyoon. Ang pagpakasal dayag usa na ka suliran; hinunoa, ang pagmentinar sa relasyon sa magtiayon tuigtuig angay usab nga hatagag pagtagad. Unsay nalangkit sa pagmentinar sa maong relasyon? Ang mahinungdanong butang mao ang tibuok-kasingkasing nga pakigsaad. Ania ang kahubitan sa Bibliya sa relasyong minyo: “Ang lalaki magabiya sa iyang amahan ug sa iyang inahan ug moipon siya sa iyang asawa ug sila mahimong usa ka unod.” (Genesis 2:24) Usa lamang ang gihatag ni Jesu-Kristo nga Kasulatanhong pasikaran sa diborsiyo nga mahimo ang pagminyo pag-usab—“pakighilawas,” nga mao, kinawatkawat nga pakigsekso sa gawas sa kaminyoon. (Mateo 19:9) Kon naghunahuna ka sa pagminyo, hinumdomi kining Kasulatanhong mga sukdanan. Kon dili ka pa andam alang niining tinuoray nga pakigsaad, nan dili ka pa andam sa kaminyoon.—Deuteronomio 23:21; Ecclesiastes 5:4, 5.
5. Bisan tuod kon ang tinuorayng pakigsaad sa kaminyoon nakapahadlok sa pipila, nganong kinahanglang pabilhan hinuon kini pag-ayo niadtong nagplanong magminyo?
5 Ang ideya sa tinuoray nga pakigsaad makapahadlok sa daghan. “Ang pagkasayod nga mag-uban kaming duha sa tibuok kinabuhi mipabati kanako nga gipig-otan, kinutohan, bug-os nga piniriso,” tug-an sa usa ka batan-ong lalaki. Apan kon gimahal gayod nimo ang tawo nga buot nimong minyoan, ang pakigsaad dili gayod mahisama sa usa ka palas-anon. Hinunoa, kini pagalantawon ingong tinubdan sa kasegurohan. Ang pagbati sa pakigsaad nga dala sa kaminyoon magpahinabo sa magtiayon nga gustong magpabiling magkauban latas sa kalipay ug kasakit ug mahimong mapaluyohon sa usag usa bisag unsa pay mahitabo. Ang Kristohanong apostol nga si Pablo nagsulat nga ang tinuod nga gugma ‘moantos sa tanang butang’ ug ‘moagwanta sa tanang butang.’ (1 Corinto 13:4, 7) “Ang pakigsaad sa kaminyoon mopabati kanako nga mas may seguridad,” matod sa usa ka babaye. “Gikalipay nako ang kalinaw sa hunahuna nga dala sa pagdawat namo sa among kaugalingon ug sa atubangan sa katilingban nga maoy among tuyo nga mag-unongay sa usag usa.”—Ecclesiastes 4:9-12.
6. Nganong labing maayo nga dili magdalidali sa pagminyo sa batan-ong pangedaron?
6 Ang pagtuman sa maong pakigsaad nagkinahanglag kahamtong. Mao nga, gitambagan ni Pablo ang mga Kristohanon nga mas maayo nga dili una magminyo hangtod nga sila ‘molapas na sa pagbuswak sa pagkabatan-on,’ ang yugto diin nangibabaw ang seksuwal nga mga pagbati ug mahimong makadaot sa desisyon sa usa. (1 Corinto 7:36) Kusog kaayo ang kausaban sa mga batan-on samtang sila nagatubo. Daghang naminyo sa bata pa kaayo ang nakadiskobre nga human lamang sa pipila ka tuig nausab ang ilang mga panginahanglan ug mga kailibgon, ingon man niadtong sa ilang kapikas. Gipakita sa mga estadistika nga ang mga tin-edyer nga nagminyo maoy mas malagmit nga dili magmalipayon ug makigdiborsiyo kay niadtong mga nagminyo sa dihang sila mas hamtong na. Busa ayaw pagdalidali sa pagminyo. Ang pipila ka tuig nga pagkinabuhi ingong batan-on, dili-minyong hamtong makahatag kanimo ug bililhong eksperyensiya nga mohimo kanimong mas hamtong ug labing kuwalipikado ingong maayong kapikas. Ang dili dayon pagminyo makatabang usab kanimo nga mas masabtan ang imong kaugalingon—usa ka kinahanglanon aron imong maugmad ang malamposong relasyon sa imong kaminyoon.
ILHA UNA ANG IMONG KAUGALINGON
7. Nganong kadtong nagplano sa pagminyo angayng mosusi una sa ilang mga kaugalingon?
7 Gisayonan ka bang maglista sa mga hiyas nga imong gipangita sa usa ka kapikas? Ang kadaghanan sayonan ra. Ugaling, komosta na man ang imong kaugalingong mga hiyas? Unsang mga taras ang imong nabatonan nga makatabang kanimong makaamot sa usa ka malamposong kaminyoon? Unsang matang ka ba unya nga bana o asawa? Pananglitan, andam ka bang modawat sa imong mga sayop ug modawat sa tambag, o motubag ka ba kanunay sa dihang tul-iron? Ikaw ba sa kadaghanang panahon mangayaon ug malaomon, o makiling kang magmasulob-on, nga kanunay lang nagreklamo? (Proverbio 8:33; 15:15) Hinumdomi, ang kaminyoon dili mag-usab sa imong pagkatawo. Kon ikaw hambogiro, sensitibo kaayo, o madulom kaayog panglantaw sa dihang dili-minyo, ingon ka lang gihapon niana sa dihang minyo na. Sanglit dili nato makita ang atong kaugalingon sumala sa pagkakita sa uban kanato, nganong dili mangutana sa usa ka ginikanan o usa ka kasaligang higala alang sa prangkang mga komento ug mga sugyot? Kon nasayod ka sa gikinahanglang mga kausaban, ugmara kini una pa mohimog mga lakang sa pagminyo.
8-10. Unsang tambag ang gihatag sa Bibliya nga makatabang sa indibiduwal sa pag-andam alang sa kaminyoon?
8 Gidasig kita sa Bibliya nga tugotan ang balaang espiritu sa Diyos nga molihok diha kanato, nga mopatunghag mga hiyas sama sa “gugma, kangaya, pakigdait, taas-nga-pailob, kalulot, pagkamaayo, pagtuo, kalumo, pagpugong-sa-kaugalingon.” Kini usab nagaagda kanato “nga magmabag-o diha sa puwersa nga nagapalihok sa [atong] kaisipan” ug sa ‘pagsul-ob sa bag-ong pagkatawo nga gilalang sumala sa kabubut-on sa Diyos diha sa matuod nga pagkamatarong ug pagkamaunongon.’ (Galacia 5:22, 23; Efeso 4:23, 24) Ang pagpadapat niining tambaga samtang dili ka pa minyo nahisama nga ikaw tighulogan ug salapi sa bangko—usa ka butang nga mapamatud-ang bililhon kaayo sa umaabot, sa dihang ikaw magminyo na.
9 Pananglitan, kon ikaw usa ka babaye, kat-oni ang paghatag ug labawng pagtagad sa “natago nga pagkatawo sa kasingkasing” kay sa pagtagad sa imong pisikal nga panagway. (1 Pedro 3:3, 4) Ang pagkamakasaranganon ug pagkamabuot sa hunahuna makatabang kanimo nga mabatonan ang kaalam, usa ka tinuod nga “purongpurong sa katahom.” (Proverbio 4:9; 31:10, 30; 1 Timoteo 2:9, 10) Kon ikaw usa ka lalaki, kat-oni ang pagtratar sa mga babaye sa buotan ug matinahorong paagi. (1 Timoteo 5:1, 2) Samtang nagtuon sa paghimog mga desisyon ug sa pag-abaga ug responsabilidad, kat-oni usab nga mahimong makasaranganon ug mapaubsanon. Ang maharihariong tinamdan motultol ngadto sa kasamok sa kaminyoon.—Proverbio 29:23; Miqueas 6:8; Efeso 5:28, 29.
10 Bisan pag lisod usbon ang kaisipan bahin niining mga butanga, usa kini ka butang nga angayng paningkamotan sa tanang Kristohanon. Ug kini makatabang kanimo nga mahimong mas maayong kapikas sa kaminyoon.
KON UNSAY PANGITAON DIHA SA USA KA KAPIKAS
11, 12. Sa unsang paagi madiskobrehan sa duha ka tawo kon sila ba magkaangay o dili?
11 Kustombre ba sa inyong dapit nga ang usa ka tawo makapili sa iyang kaugalingong kapikas sa kaminyoon? Kon mao, unsaon nimo pagpili kon may gikaibgan ka sa kaatbang nga sekso? Una, suknaa ang imong kaugalingon, ‘Pakigminyo ba gayod ang akong tumong?’ Mapintason nga duladulaan ang mga pagbati sa laing tawo pinaagi sa pagpasaligsalig nga dili man diay tumanon. (Proverbio 13:12) Dayon, suknaa ang imong kaugalingon, ‘Anaa na ba ako sa kahimtang nga magminyo?’ Kon ang tubag sa duha ka pangutana positibo, ang mga lakang nga sunod nimong pagabuhaton nagkalainlain depende sa lokal nga kustombre. Sa pipila ka nasod, human sa kadiyot nga pagpaniid, mahimong duolon nimo ang indibiduwal ug ipahayag ang tinguha nga magkailhanay ug maayo. Kon negatibo ang sanong, ayawg pamugos sa punto nga mahimo ka nang salawayon. Hinumdomi, may katungod usab ang laing tawo sa pagdesisyon bahin sa maong butang. Hinunoa, kon ang sanong positibo, puwede kang makigsabot nga magkauban ninyong gugolon ang panahon sa maayong mga kalihokan. Kini mohatag kanimo ug kahigayonan nga makita kon ang pagpakigminyo sa maong tawo maalamon ba. a Unsay angay nimong pangitaon niining yugtoa?
12 Sa pagtubag nianang maong pangutanaha, handurawa ang duha ka instrumento sa musika, tingali usa ka piano ug usa ka sista. Kon sila maayong pagkatono, makapatungha ang bisan hain kanila ug nindot nga solong musika. Apan, unsay mahitabo kon dunganon pagpatokar ang maong mga instrumento? Nianang tungora kinahanglang ibagay sila sa usag usa. Susama kini sa imong kahimtang ug sa umaabot nimong kapikas. Ang matag usa kaninyo mahimong naningkamot sa “pagpatono” sa inyong mga kinaiya ingong mga indibiduwal. Apan ang pangutana karon mao: Bagay ba kamo sa usag usa? Sa laing pagkasulti, kamo ba magkaangay?
13. Nganong dili gayod maalamon ang pagpangulitawo sa usa nga dili pareho nimog pagtuo?
13 Mahinungdanon nga kamong duha pareho ug mga tinuohan ug mga prinsipyo. Si apostol Pablo nagsulat: “Ayaw pagpayugo nga dili timbang uban sa mga dili magtutuo.” (2 Corinto 6:14; 1 Corinto 7:39) Ang pagpakigminyo sa usa nga dili nimo parehog pagtuo sa Diyos mopadako sa kalagmitan nga molungtad ang grabeng kasungian. Sa laing bahin, ang parehong pagkamahinalaron kang Jehova nga Diyos mao ang labing malig-ong pasikaran sa panaghiusa. Buot ni Jehova nga magmalipayon ka ug magpahimulos kutob sa mahimo sa labing suod nga relasyon uban sa tawo nga imong minyoan. Buot Niya nga ikaw mabugkos Kaniya ug sa usag usa pinaagi sa tulog-bakokon nga bugkos sa gugma.—Ecclesiastes 4:12.
14, 15. Ang pagbaton ug samang pagtuo mao ba ang bugtong hinungdan sa panaghiusa diha sa kaminyoon? Ipatin-aw.
14 Bisan pag ang magkaubang pagsimba sa Diyos mao ang labing mahinungdanong bahin sa panaghiusa, labaw pa ang nalangkit. Aron magkaangay sa usag usa, ikaw ug ang imong umaabot nga kapikas kinahanglang parehog mga tumong. Unsay inyong mga tumong? Pananglitan, unsay pagbati ninyong duha labot sa pagbaton ug mga anak? Unsa ba ang giunang mga butang diha sa inyong kinabuhi? b (Mateo 6:33) Sa tinuod malamposong kaminyoon, ang magtiayon suod nga mga managhigala ug malipayon sa ilang panagkauban. (Proverbio 17:17) Alang niini, kinahanglang pareho ang ilang mga interes. Lisod palahutayon ang suod nga panaghigala—labaw na ang kaminyoon—sa dihang dili pareho ang ilang mga interes. Apan, kon gusto sa umaabot nimong kapikas ang partikular nga kalihokan, sama sa pagbaktas, ug ikaw dili gusto niana, nagpasabot ba kana nga dili na kamo angayng magminyo? Wala gayod. Tingali pareho kamog interes sa uban, mas importanteng mga butang. Dugang pa, puwede nimong lipayon ang imong umaabot nga kapikas pinaagi sa pagduyog kaniya sa maayong mga kalihokan nga iyang gusto.—Buhat 20:35.
15 Sa pagkatinuod, sa dakong sukod, ang pagkaangay nagdepende sa pagkamapauyon-uyonon ninyong duha inay sa inyong pagkapareho. Inay mangutana, “Nagkauyon ba kita sa tanang butang?” ang pila ka mas maayong mga pangutana mahimong: “Unsa kahay mahitabo kon dili kita magkauyon? Mahisgotan ba nato ang mga butang sa malinawong paagi, nga magtahod ug maghatag ug dignidad sa usag usa? O ang mga panaghisgot subsob nga mosangko sa mainitong mga lantugi?” (Efeso 4:29, 31) Kon gusto nimong magminyo, pagbantay kang bisan kinsa nga hambogiro ug dili-maminaw ug rason, nga dili gayod andam makigsabot, o nga kanunayng pugoso ug mangitag paagi aron matuman ang iyang gusto.
TAN-AWA UNA
16, 17. Unsay mahimong pangitaon sa usa ka lalaki o babaye sa dihang naghunahuna sa umaabot nga kapikas sa kaminyoon?
16 Sa Kristohanong kongregasyon, kadtong gisaligan ug responsabilidad kinahanglang ‘sulayan una mahitungod sa pagkaangayan.’ (1 Timoteo 3:10) Ikaw usab makagamit niining prinsipyoha. Pananglitan, ang usa ka dalaga mahimong mangutana, “Unsang matang sa dungog ang nabatonan niining tawhana? Kinsay iyang mga higala? Nagpakita ba siya ug pagpugong-sa-kaugalingon? Sa unsang paagi niya gitratar ang edarang mga tawo? Unsang matang sa pamilya ang iyang gigikanan? Sa unsang paagi siya nakiglabot kanila? Unsay iyang tinamdan bahin sa salapi? Naghinobra ba siya sa alkoholikong mga ilimnon? Pungtanon ba siya, nga mapintason pa? Unsang mga responsabilidad sa kongregasyon ang iyang nabatonan, ug sa unsang paagi niya kini gidumala? Mahimo ba nako siyang tahoron ug halalom?”—Levitico 19:32; Proverbio 22:29; 31:23; Efeso 5:3-5, 33; 1 Timoteo 5:8; 6:10; Tito 2:6, 7.
17 Ang usa ka ulitawo mahimong mangutana, “Kini bang bayhana nagpakitag gugma ug pagtahod sa Diyos? Makaarang ba siya sa pag-atiman sa panimalay? Unsa kahay dahomon sa iyang pamilya kanamo? Maalamon ba siya, kugihan, daginotan? Unsang mga butang ang iyang ginahisgotan? Tinuod ba siya nga nabalaka sa kaayohan sa uban, o siya ba maakoakohon, hilabtanon? Kasaligan ba siya? Andam ba siyang magpasakop sa pagkaulo, o siya ba gahig-ulo, tingali basin rebelyosa?”—Proverbio 31:10-31; Lucas 6:45; Efeso 5:22, 23; 1 Timoteo 5:13; 1 Pedro 4:15.
18. Kon makakita sa ginagmayng mga kahuyangan sa panahon sa panagtratohay, unsay angayng hinumdoman?
18 Ayawg kalimot nga nakiglabot ka sa usa ka dili-hingpit nga kaliwat ni Adan, dili sa usa ka giidolong bida sa usa ka sugilanon sa gugma. Ang tanan may mga kakulangan, ug ang pipila niini kinahanglan lamang palabyon—mga kakulangan nimo ug sa umaabot nimong kapikas. (Roma 3:23; Santiago 3:2) Dugang pa, ang nakitang kahuyangan makahatag ug kahigayonan aron motubo sa espirituwal. Pananglitan, ibutang nato nga sa inyong panagtratohay nagkalalis kamo. Tagda: Bisan ang mga tawong nahigugma ug nagtahod sa usag usa may mga panahon usab nga dili magkauyon. (Itandi ang Genesis 30:2; Buhat 15:39.) Dili kaha kinahanglan lamang ninyong duha nga ‘pugngan ang inyong espiritu’ ug diyutay ug tun-an kon sa unsang paagi husayon ang mga butang sa mas malinawong paagi? (Proverbio 25:28) Ang umaabot ba nimong kapikas nagpakitag tinguha nga mouswag? Ikaw naninguha ba? Makakat-on ka bang mahimong dili kaayo sensitibo, dili kaayo tandogonon? (Ecclesiastes 7:9) Ang pagkat-on sa pagsulbad sa mga suliran makatukod ug sumbanan sa matinud-anong komunikasyon nga mahinungdanon kon kamong duha magminyo na.—Colosas 3:13.
19. Unsay maalamong buhaton kon adunay motungha nga seryosong mga suliran sa panahon sa panagtratohay?
19 Nan, unsa man kon nakamatikod kag mga butang nga nakahasol pag-ayo kanimo? Ang maong mga pagduda kinahanglang tagdon nga maampingon. Bisag unsa pa ka kusganon sa imong gugma o gusto na gayod nimong magminyo, ayawg piyonga ang imong mga mata sa seryosong mga suliran. (Proverbio 22:3; Ecclesiastes 2:14) Kon ikaw may relasyon uban sa tawong may dako kang panagana, maalamon nga dili ipadayon ang relasyon ug molikay sa paghimog malungtarong pakigsaad sa maong tawo.
MENTINAHA ANG INYONG PANAGTRATOHAY NGA DUNGGANON
20. Sa unsang paagi mahuptan sa managtrato ang ilang moral nga panggawi nga dili salawayon?
20 Sa unsang paagi nimo mamentinar nga dungganon ang inyong panagtratohay? Una, tinoa nga ang imong moral nga panggawi dili salawayon. Sa dapit nga imong gipuy-an, ang paggunitay ug kamot, paghalok, o paggaksanay giisip ba nga nahiangayng panggawi alang sa dili-minyong mga managtrato? Bisan pag ang maong mga ekspresyon sa pagmahal dinawat, angayng itugot lamang kini sa dihang ang relasyon nakaabot na sa punto nga aduna nay planong magminyo. Mag-amping nga ang mga kapahayagan sa pagbati dili mouswag ngadto sa mahugawng panggawi o gani sa pakighilawas. (Efeso 4:18, 19; itandi ang Awit ni Solomon 1:2; 2:6; 8:5, 9, 10.) Tungod kay ang kasingkasing malimbongon, kamong duha mahimong magmaalamon pinaagi sa paglikay nga magkamokamo ra sa usa ka balay, sa apartment, sa nakaparada nga kotse, o bisag asa nga mohatag ug kahigayonan alang sa dili-maayong panggawi. (Jeremias 17:9) Ang pagmentinar sa inyong panagtratohay nga hinlo sa moral maghatag ug tin-awng pamatuod nga kamo adunay pagpugong-sa-kaugalingon ug nga inyong giuna ang dili-mahakogong interes alang sa kaayohan sa laing tawo kay sa imong kaugalingong mga kailibgon. Labing mahinungdanon, ang usa ka hinlong panagtratohay makapahimuot kang Jehova nga Diyos, nga nagsugo sa iyang mga alagad nga molikay gikan sa kahugawan ug pakighilawas.—Galacia 5:19-21.
21. Unsang matinud-anong komunikasyon ang mahimong gikinahanglan aron mahuptan ang panagtratohay nga dungganon?
21 Ikaduha, ang dungganong panagtratohay naglakip usab sa matinud-anong komunikasyon. Samtang ang inyong panagtratohay nagpadulong sa pagpakasal, kinahanglang hisgotag prangka ang pila ka butang. Diin kamo mopuyo? Pareho ba kamong manarbaho sa sekular? Gusto ba ninyong manganak? Usab, makataronganon lamang nga ibutyag ang mga butang, tingali ang kagahapon sa usa, nga mahimong makaapektar sa kaminyoon. Kini mahimong maglakip sa dagkong mga utang o mga obligasyon o mga butang bahin sa panglawas, sama sa bisan unsang seryosong sakit o kahimtang nga hayan imong nabatonan. Sanglit daghang tawong naimpeksiyon ug HIV (ang virus nga nagpahinabo ug AIDS) ang wala dayon magpakitag mga simtomas, dili daotan nga ang usa ka indibiduwal o mahigugmaong mga ginikanan mohangyo sa usa nga kaniadto mahilayon o nakagamit ug mga dagom sa pag-abuso sa droga nga magpaeksamin sa dugo alang sa AIDS. Kon ang pagsusi napamatud-ang positibo, dili angay alang sa naimpeksiyon nga ipugos sa gitinguhang kapikas ang pagpadayon sa relasyon kon niining tungora buot na niyang taposon kini. Sa pagkatinuod, si bisan kinsang nalangkit sa hataas-ug-risgo nga estilo-sa-kinabuhi mas maayo nga moboluntaryo sa pagpasusi sa dugo alang sa AIDS una pa manarato.
PAGLANTAW SAYLO SA ADLAW SA KASAL
22, 23. (a) Sa unsang paagi mahimong mawala ang pagkatimbang sa dihang nangandam alang sa kasal? (b) Unsang timbang nga panglantaw ang angayng huptan sa dihang nagtagad sa kasal ug sa kaminyoon?
22 Sa kataposang mga bulan una pa sa pagkaminyo, malagmit nga puliki kaayo kamong duha sa paghikay sa kasal. Makunhoran ninyog dako ang kabalaka pinaagi sa pagkahimong makasaranganon. Ang engrandeng kasal mahimong makapahimuot sa mga paryente ug sa katilingban, apan makapahinabo kini sa bag-ong kasal ug sa ilang mga pamilya nga mahago sa pisikal ug makagastog dakong salapi. Ang pagsunod sa lokal nga mga kustombre makataronganon, apan ang hingapin ug tingali maindigong pagsunod mahimong mangibabaw sa kahulogan sa okasyon ug mahimong maghikaw kanimo sa kalipay nga angay nimong mabatonan. Bisan pag kinahanglang tagdon ang mga pagbati sa uban, sa dakong bahin ang pamanhonon maoy angay modesisyon kon unsay mahitabo sa kombira sa kasal.—Juan 2:9.
23 Hinumdomi nga ang inyong kasal molungtad lamang ug usa ka adlaw, apan ang inyong kaminyoon molungtad sa tibuok kinabuhi. Likayi ang paghatag ug dakong pagtagad sa akto sa pagpakasal. Hinuon, dangop kang Jehova nga Diyos alang sa giya, ug pagplanog abante alang sa usa ka kinabuhi ingong minyo. Nan makapangandam ka ug maayo alang sa usa ka malamposong kaminyoon.
a Mapadapat kini sa kayutaan diin ang pag-date giisip ingong haom alang sa mga Kristohanon.
b Bisan sa Kristohanong kongregasyon, mahimong may pipila nga dili kaayo aktibo sa mga kalihokan sa kongregasyon. Inay mahimong kinasingkasing nga mga alagad sa Diyos, hayan sila naimpluwensiyahan sa mga tinamdan ug panggawi sa kalibotan.—Juan 17:16; Santiago 4:4.