Basahon sa Bibliya Numero 13​—1 Cronicas

Magsusulat: Esdras

Dapit Gisulatan: Jerusalem (?)

Panahon sa Pagsulat: k. 460 W.K.P.

Gikobrehang Panahon: Human sa 1 Cronicas 9:44: 1077–1037 W.K.P.

1. Sa unsang mga paagi ang Unang Cronicas hinongdanon ug mapuslanong bahin sa balaang rekord?

 ANG Unang Cronicas mala ba lamang talaan sa kagikanan? Yano ba lamang kining subli sa mga basahon sa Samuel ug Mga Hari? Halayo niini! Nia ang malamdagon ug kinahanglanong bahin sa balaang rekord—kinahanglanon sa adlaw sa pagsulat niini sa pag-organisar usab sa nasod ug sa pagsimba niini, ug kinahanglanon ug mapuslanon sa pagpakitag sundanan sa balaang pagsimba sa ulahing mga adlaw, lakip niini karong adlawa. Ang Unang Cronicas undan sa pipila sa labing matahom nga mga pahayag sa pagdayeg kang Jehova nga makaplagan sa tibuok Kasulatan. Gitagana niini ang kahibudnganan pasiunang dan-ag sa Gingharian sa kamatarong ni Jehova, ug kini tun-an uban ang kaayohan niadtong tanang milaom nianang Gingharian. Ang duha ka basahon sa Cronicas samang gibahandi sa mga Hudiyo ug mga Kristohanon latas sa panahon. Ang maghuhubad sa Bibliya si Jerome dunay taas nga opinyon sa Una ug Ikaduhang Cronicas nga giisip niya kining “kahugpongan sa Daang Tugon” ug miasertar “kini duna sa taas nga momento ug importansiya, nga siya kinsa nagpakaingon sa iyang kaugalingon sinati sa sagradong kasulatan, ug wala mahibalo niini, milimbong lamang sa kaugalingon.” a

2. Nganong gisulat ang Cronicas?

² Ang duha ka basahon sa Cronicas dayag sa orihinal usa ka basahon, o rolyo, sa ulahi gibahin alang sa kasayon. Nganong gisulat ang Cronicas? Palandonga ang kahimtang. Ang pagkadistiyero sa Babilonya natapos na mga 77 ka tuig sa una. Ang mga Hudiyo namuyo na usab sa yuta. Bisan pa, dunay peligrosong kiling sa pagpahilayo sa pagsimba kang Jehova sa gitukod usab nga templo sa Jerusalem. Si Esdras giawtorisahan sa hari sa Persiya sa pagtudlo ug mga maghuhukom ug mga magtutudlo sa kasugoan sa Diyos (ingon man usab nianang sa hari) ug sa pagpatahom sa balay ni Jehova. Ang hustong mga talaan sa kagikanan kinahanglanon sa pagpaneguro nga awtorisadong mga tawo lamang ang moalagad nga saserdote ug usab sa pagkumpirmar sa panulondon sa tribo, diin ang mga saserdote nakabaton sa suporta niini. Tungod sa mga tagna ni Jehova labot sa Gingharian, hinongdanon usab ang pagbaton sa klaro ug kasaligang rekord sa kagikanan ni Juda ug ni David.

3. (a) Unsa ang tinguha ni Esdras nga isilsil sa mga Hudiyo? (b) Nganong iyang gipasiugda ang kasaysayan ni Juda, ug sa unsang paagi iyang gipasiugda ang importansiya sa putling pagsimba?

³ Si Esdras mahinangpong matinguhaon sa pagpukaw sa gipasig-uling mga Hudiyo sa ilang kawaypagtagad ug pagsilsil kanila sa kaamgohan nga sila sa matuod mga manununod sa tugon sa mahigugmaong-kalolot ni Jehova. Sa Cronicas, busa, iyang gipahaluna sa atubangan nila ang bug-os talaan sa kasaysayan sa nasod ug sa sinugdan sa katawhan, balik sa unang tawo, si Adan. Sanglit ang gingharian ni David mao ang sentrong punto, iyang gipasiugda ang kasaysayan ni Juda, gisayloan halos sa bug-os ang dimaayong rekord sa gingharian sa napulo-tribo. Iyang gihulagway ang kinadak-ang mga hari sa Juda nga nagbuhat sa pagtukod ug pag-ayo sa templo ug madasigong nanguna sa pagsimba sa Diyos. Iyang gipunting ang relihiyosong kasal-anan nga mitultol sa pagbalit-ad sa gingharian, samtang gipasiugda usab ang mga saad sa Diyos sa pagpasig-uli. Iyang gipasiugda ang importansiya sa putling pagsimba pinaagi sa pagpunting sa pagtagad sa daghang detalye labot sa templo, mga saserdote, mga Levihanon, mga maestro sa awit, ug uban pa. Makapadasig kaayo sa mga Israelita ang pagbaton sa kasaysayanhong rekord nga mipunting sa rason sa ilang pagbalik gikan sa pagkadistiyero—ang pagpasig-uli sa pagsimba kang Jehova sa Jerusalem.

4. Unsang ebidensiya pabor kang Esdras ingon magsusulat sa Cronicas?

⁴ Unsa ang ebidensiya si Esdras misulat sa Cronicas? Ang paniklop duha ka bersikulo sa Ikaduhang Cronicas 36:22, 23sama sa mibukas duha ka bersikulo sa Esdras 1:1, 2, ug ang Ikaduhang Cronicas natapos sa tungatunga sa tudlingpulong gitiwas sa Esdras 1:3. Busa ang magsusulat sa Cronicas mao usab ang magsusulat sa Esdras. Kini dugang gimatud-an nga ang estilo, pinulongan, pamolong, ug titik sa Cronicas ug Esdras susama. Ang pipila sa mga pahayag niining duha ka basahon dili makaplagan sa ubang basahon sa Bibliya. Si Esdras, nga misulat sa basahon sa Esdras, mao usab ang misulat sa Cronicas. Ang Hudiyong tradisyon misuporta niining konklusyon.

5. Unsa ang espirituwal ug sekular nga kalipikasyon ni Esdras?

⁵ Walay usa ang mas kalipikado kay kang Esdras sa paghipos niining kasaligan ug hustong kasaysayan. “Kay giandam mismo ni Esdras ang iyang kasingkasing sa pagkonsulta sa kasugoan ni Jehova ug sa pagbuhat niini ug sa pagtudlo sa Israel sa kabalaoran ug sa hustisya.” (Esd. 7:10) Gitabangan siya ni Jehova pinaagi sa balaang espiritu. Ang Persiyanhong magmamando sa kalibotan nakaamgo sa kaalam sa Diyos diha kang Esdras ug gikomisyon siya uban sa halapad  sibil nga mga gahom sa distrito hurisdiksiyonal sa Juda. (Esd. 7:12-26) Kay sangkap sa balaan ug imperyohanong awtoridad, si Esdras mihipos sa iyang talaan gikan sa kinamaayohan mabatonang dokumento.

6. Nganong makakumpiyansa kita sa kahusto sa Cronicas?

⁶ Si Esdras talagsaong tigdukiduki. Iyang giduki ang karaang mga rekord sa Hudiyong kasaysayan nga gihipos sa kasaligang mga manalagna kadungan sa panahon ingon man niadtong gihipos sa opisyal nga mga tigrekord ug mga tighupot sa mga rekord publiko. Pipila sa mga sinulat nga iyang gikonsulta mahimong mga dokumento sa estado gikan sa Israel ug Juda, mga rekord sa kagikanan, kasaysayanhong mga sinulat sa mga manalagna, ug mga dokumentong gihuptan sa mga pangulo sa tribo o panimalay. Gisitar ni Esdras ang dimomenos 20 sa maong tinubdan sa impormasyon. b Pinaagi niining klarong sitasyon, si Esdras mihatag sa iyang mga kadungan sa oportunidad sa pagsusi sa iyang mga tinubdan kon buot nila, ug kini midugang sa dakodakong gibug-aton sa argumento sa kamatoohan ug kamasaligan sa iyang pulong. Kita karon makabaton ug kumpiyansa sa kahusto sa mga basahon sa Cronicas alang sa samang rason ang mga Hudiyo sa panahon ni Esdras duna sa maong kumpiyansa.

7. Kanus-a gisulat ang Cronicas, kinsa ang miisip niini nga kasaligan, ug unsang panahon ang gikobrehan niini?

⁷ Sanglit si Esdras “mitungas gikan sa Babilonya” sa ikapitong tuig sa Persiyanhon haring Artaherhes Longimanus, sa 468 W.K.P., ug si Esdras wala mihimog rekord sa hinongdanong pag-abot ni Nehemias sa 455 W.K.P., ang Cronicas mahimong nahuman taliwala niining mga petsa, lagmit sa mga tuig 460 W.K.P., sa Jerusalem. (Esd. 7:1-7; Neh. 2:1-18) Ang mga Hudiyo sa adlaw ni Esdras midawat sa Cronicas ingon matuod bahin sa ‘tibuok Kasulatan nga dinasig sa Diyos ug mapuslanon.’ Gitawag kini nilang Div·rehʹ Hai·ya·mimʹ, nagkahulogan “Ang Kalihokan sa mga Adlaw,” nga mao, ang kasaysayan sa mga adlaw o mga panahon. Mga 200 ka tuig sa ulahi, gilakip sa mga maghuhubad sa Gregong Septuagint ang Cronicas nga kanonikal. Gibahin nila ang basahon sa duha ug, gisabot kining suplemento sa Samuel ug Mga Hari o sa tibuok Bibliya nianang panahon, mitawag niini Pa·ra·lei·po·meʹnon, nagkahulogan “Mga Butang Gilabyan (Wala Isugilon; Gilaktawan).” Bisan pa ang ngalan dili partikular haom, sa gihapon ang ilang aksiyon mipakita sila miisip sa Cronicas nga kasaligan, dinasig nga Kasulatan. Sa pag-andam sa Latin Vulgate, si Jerome misugyot: “Mas hinongdanong motawag kita [niini] nga Khro·ni·konʹ sa tibuok balaang kasaysayan.” Gikan niini ang titulong “Cronicas” gikuha. Ang cronicas rekord sa mga hitabo sumala sa han-ay nga kini nahitabo. Human ikatala ang mga talaan sa kagikanan niini, ang Unang Cronicas labi na mitagad sa panahon ni Haring David, gikan sa 1077 W.K.P. hangtod sa iyang kamatayon.

KAUNDAN SA UNANG CRONICAS

8. Sa unsang duha ka seksiyon gibahin ang Unang Cronicas?

⁸ Kining basahon sa Unang Cronicas natural gibahin sa duha ka seksiyon: ang unang 9 ka kapitulo, labi na mitagad sa mga talaan sa kagikanan, ug ang kataposan 20 ka kapitulo, mikobre sa mga hitabo sulod sa 40 ka tuig gikan sa kamatayon ni Saul hangtod sa kataposan sa paghari ni David.

9. Nganong walay rason ang pagpabor sa ulahing petsa alang sa pagsulat sa Cronicas?

⁹ Ang mga talaan sa kagikanan (1:1–9:44). Gitala niining mga kapitulo ang talaan sa kagikanan gikan kang Adan hangtod sa linya ni Sorobabel. (1:1; 3:19-24)) Ang hubad sa daghang hubad midala sa linya ni Sorobabel hangtod sa ikanapulo ka kaliwatan. Sukad siya mibalik sa Jerusalem sa 537 W.K.P., dili paigo ang panahon alang sa daghang kaliwatan nga matawo pagka 460 W.K.P., sa dihang si Esdras dayag mihuman sa iyang pagsulat. Bisan pa, ang Hebreohanong teksto dikompleto niining seksiyon, ug dili matino kon sa unsang paagi ang kadaghanan sa kalalakin-an nga natala maylabot kang Sorobabel. Busa, walay rason ang pagpabor sa ulahing petsa alang sa pagsulat sa Cronicas, ingon sa gihimo sa uban.

10. (a) Unsang talaan sa kaliwatan ang unang gihatag? (b) Unsang talaan sa kagikanan ang lohikal gisubay sa sinugdan sa ikaduhang kapitulo? (c) Unsang ubang talaan ang gihimo, nga natapos sa unsa?

¹⁰ Una gitala ang napulo ka kaliwatan gikan kang Adan ngadto kang Noe, ug unya ang napulo ka kaliwatan hangtod kang Abraham. Ang mga anak ni Abraham ug ang ilang mga kaliwat; ang mga kaliwat ni Esau ug ni Seir, nga mipuyo sa kabukirang rehiyon sa Seir; ang unang mga hari sa Edom gitala. Gikan sa ikaduhang kapitulo, bisan pa, ang rekord labi na mitagad sa mga kaliwat ni Israel, o Jacob, diin ang talaan sa kagikanan misubay una kang Juda ug unya sa napulo ka kaliwatan hangtod kang David. (2:1-14) Ang talaan gihimo usab alang sa ubang tribo, uban sa partikular nga reperensiya sa tribo ni Levi ug sa mga hataas saserdote, ug natapos uban sa talaan sa kagikanan sa tribo ni Benjamin ingon introduksiyon kang Haring Saul, usa ka Benjaminhon, kang kinsa ang kasaysayanhong asoy sa esktriktong diwa mibukas. Usahay mopadayag ang panagsumpaki taliwala sa mga talaan sa kagikanan ni Esdras ug sa ubang pasahe sa Bibliya. Bisan pa, kinahanglan huptan sa hunahuna nga ang pipila ka tawo hiilhan usab sa laing ngalan ug ang kausaban sa pinulongan ug paglabay sa panahon mahimong mousab sa titik sa pipila ka ngalan. Ang maampingong pagtuon mohanaw sa kadaghanan sa kalisdanan.

11. Hatag ug panig-ingnan sa pipila ka mapuslanong impormasyon nga gisukip sa rekord sa mga talaan sa kagikanan.

¹¹ Gisukip ni Esdras dinhi ug didto sa iyang mga talaan sa kagikanan ang pipila ka kasaysayanhon ug geograpikanhong impormasyon nga mitin-aw ug mihatag sa importanteng mga pahinumdom. Pananglitan, sa pagtala sa mga kaliwat ni Ruben, gidugang ni Esdras ang importanteng impormasyon: “Ug ang mga anak ni Ruben ang panganay ni Israel—kay siya ang panganay; apan alang sa iyang paghugaw sa higdaanan sa iyang amahan ang iyang katungod ingon panganay gihatag sa mga anak ni Jose nga anak ni Israel, sa pagkaagi nga siya wala gitala sa talaan sa kagikanan  alang sa katungod sa panganay. Kay si Juda mismo mipamatuod nga labaw taliwala sa iyang mga igsoon, ug ang usa ingon lider mogikan kaniya; apan ang katungod sa panganay iya ni Jose.” (5:1, 2) Dako ang gitin-aw niining pipila ka pulong. Dugang pa, sa Cronicas lamang atong hibaloan sila Joab, Amasa, ug Abisai tanan pag-umangkon ni David, nga mitabang kanato pagpabili sa lainlaing hitabo libot kanila.—2:16, 17.

12. Unsa ang mga sirkumstansiya sa kamatayon ni Saul?

¹² Ang kadimatinumanon ni Saul miresulta sa iyang kamatayon (10:1-14). Ang asoy mibukas uban sa mga Pilistihanon nga miataki sa gubat sa Bukid Gilboa. Tulo sa mga anak ni Saul, lakip kang Jonatan, namatay. Unya si Saul nasamdan. Dili buot bihagon sa iyang kaaway, iyang giawhag ang iyang tigdalag-hinagiban: “Ibta ang imong espada ug dunggaba ako niini, aron kining waytuli nga mga tawo dili moanhi ug dayag moabusar kanako.” Sa dihang midumili ang iyang tigdalag-hinagiban, gipatay ni Saul ang iyang kaugalingon. Busa si Saul namatay sa paglihok “nga dimatinumanon batok kang Jehova mahitungod sa pulong ni Jehova nga wala niya sunda ug usab alang sa pagpangayog tabang sa espiritista sa pagpangutana kaniya. Ug wala siya magpangutana kang Jehova.” (10:4, 13, 14) Gihatag ni Jehova ang gingharian kang David.

13. Sa unsang paagi si David milambo sa gingharian?

¹³ Si David gikumpirmar sa gingharian (11:1–12:40). Sa igong panahon ang 12 ka tribo mitigom kang David sa Hebron ug midihog kaniya ingon hari ibabaw sa tibuok Israel. Iyang gibihag ang Sion ug ‘midugang ug midugang ang iyang kadako, kay si Jehova sa kasundalohan uban kaniya.’ (11:9) Ang gamhanang mga lalaki gibutang sa pagdumala sa kasundalohan, ug pinaagi kanila, si Jehova miluwas “uban sa dakong kaluwasan.” (11:14) Gidawat ni David ang nahiusang suporta samtang ang kalalakin-an sa gubat mitipon tingob uban sa tibuok kasingkasing sa paghimo kaniyang hari. Dunay kumbira ug kasadya sa Israel.

14. Unsa ang resulta sa gubat ni David batok sa mga Pilistihanon, ug unsang makadasig-pagtuo nga okasyon misangko sa masadyaong awit?

¹⁴ Si David ug ang arka ni Jehova (13:1–16:36). Gikonsulta ni David ang nasodnong mga lider, ug sila miuyon sa pagbalhin sa Arka sa Jerusalem gikan sa Kiriatiarim, diin kini sulod na sa mga 70 ka tuig. Sa dalan, si Usa namatay alang sa dimatahaong dipagtagad sa instruksiyon sa Diyos, ug ang Arka gibilin sulod sa usa ka panahon sa balay ni Obed-edom. (Num. 4:15) Gipadayon sa mga Pilistihanon ang ilang pagsulong, apan gidugmok sila ni David sa kapildihan makaduha, sa Baalperasim ug sa Gabaon. Sa instruksiyon ni David, ang mga Levihanon karon misunod sa teokratikong paagi sa luwas nga pagbalhin sa Arka sa Jerusalem, diin kini gipahaluna sa balongbalong gitukod ni David alang niini, taliwala sa sayaw ug kasadya. Dunay tanyag sa halad ug awit, si David mismo miamot sa awit sa pasalamat kang Jehova alang sa okasyon. Ang dakong kinapungkayan nakab-ot sa tema: “Pasagdi ang mga langit magmaya, ug pasagdi ang yuta magsadya, ug pasagdi silang manulti taliwala sa kanasoran, ‘Si Jehova mismo nahimong hari!’” (1 Cron. 16:31) Makapagimok, makadasig-pagtuo nga okasyon! Sa ulahi, kining awit ni David gipaigo ingon pasukaranan sa bag-ong mga awit, usa niini ang Salmo 96. Ang lain girekord sa unang 15 ka bersikulo sa Salmo 105.

15. Uban sa unsang kahibudnganang saad gitubag ni Jehova ang tinguha ni David sa pagtukod ug balay alang sa hiniusang pagsimba?

¹⁵ Si David ug ang balay ni Jehova (16:37–17:27). Usa ka talagsaong kahikayan karon milungtad sa Israel. Ang arka sa tugon mipuyo sa balongbalong sa Jerusalem diin si Asap ug ang iyang igsoon mialagad, samtang pipila ka milya amihanan-kasadpan sa Jerusalem sa Gabaon, si Sadok ang hataas saserdote ug ang iyang mga igsoon mipadayon sa gibaod nga mga halad sa tabernakulo. Kanunay mahunahunaon sa pagbayaw ug paghiusa sa pagsimba kang Jehova, gipahungaw ni David ang iyang tinguha sa pagtukod ug balay alang sa arka sa tugon ni Jehova. Apan gipahayag ni Jehova nga dili si David apan ang iyang anak mao ang motukod sa balay alang Kaniya ug Siya “tinong motukod sa iyang trono nga lig-on hangtod sa panahon nga walay katinoan,” nga mipakitag mahigugmaong-kalolot isip amahan ngadto sa anak. (17:11-13) Kining kahibudnganang saad ni Jehova—kining tugon alang sa walay kataposang gingharian—mitandog sa kasingkasing ni David. Ang iyang kamapasalamaton mibuhagay sa pagpetisyon nga ang ngalan ni Jehova “mapamatud-ang matinumanon ug mahimong dako hangtod sa panahon nga walay katinoan” ug ang Iyang panalangin diha sa balay ni David.—17:24.

16. Unsang saad ang gituman ni Jehova pinaagi kang David, apan sa unsang paagi si David nakasala?

¹⁶ Pagpangdaog ni David (18:1–21:17). Pinaagi kang David, karon gituman ni Jehova ang Iyang saad sa paghatag sa tibuok Yutang Saad sa binhi ni Abraham. (18:3) Sa rapidong serye sa mga kampanya, gihatag ni Jehova ang “kaluwasan kang David” bisan asa siya miadto. (18:6) Sa makapadugmok militar nga kadaogan, gibuntog ni David ang mga Pilistihanon, gibunalan ang mga Moabihanon, gipildi ang mga Sobanhon, gipugos ang mga Siryanhon sa pagbayad buhis, ug gisakop ang Edom ug Amon ingon man ang Amalek. Bisan pa, gihulhogan ni Satanas si David sa pag-ihap sa Israel ug sa ingon nakasala. Gipadala ni Jehova ang peste ingon silot apan sa kaluoy gidala sa kataposan ang kalamidad sa giukanan ni Ornan, human gipatay ang 70,000.

17. Unsang pagpangandam ang gihimo ni David sa pagtukod sa balay ni Jehova, ug giunsa niya pagdasig si Solomon?

¹⁷ Pagpangandam ni David alang sa templo (21:18–22:19). Si David midawat ug pahibalo sa manolonda pinaagi kang Gad sa “pagtukod ug altar kang Jehova sa giukanan ni Ornan ang Jebusehanon.” (21:18) Human mapalit ang dapit kang Ornan, si David sa kamasinugtanon mitanyag sa mga halad didto ug misangpit kang Jehova, nga mitubag kaniya “uban sa kalayo gikan sa langit diha sa altar sa halad nga  sinunog.” (21:26) Gituohan ni David nga buot ni Jehova tukuron ang iyang balay didto, ug gisugdan niya pagporma sa materyales ug pagtigom niini, nga miingon: “Si Solomon nga anak ko batan-on ug linghod pa, ug ang balay nga tukuron alang kang Jehova kinahanglan labaw ka hamili sa katahom sa tibuok kayutaan. Pasagdi, nan, nga ako magaandam alang kaniya.” (22:5) Iyang gitin-aw kang Solomon nga si Jehova wala motugot kaniya sa pagtukod sa balay, sanglit siya tawo sa gubat ug dugo. Iyang giawhag ang iyang anak nga magmaisogon ug magmakusganon niining bulohaton, nga miingon: “Tindog ug magbuhat, ug hinaot unta si Jehova mapamatud-an nga uban kanimo.”—22:16.

18. Alang sa unsang katuyoan gihimo ang sensus?

¹⁸ Giorganisar ni David ang pagsimba kang Jehova (23:1–29:30). Usa ka sensus gihimo, niining panahon sumala sa kabubut-on sa Diyos, aron organisahon usab ang saserdotehanon ug Levihanong pag-alagad. Ang Levihanong pag-alagad gihubit sa detalye dinhi labaw kay sa bisan diin sa Kasulatan. Ang mga dibisyon sa pag-alagad sa hari gilaraw.

19. Uban sa unsang mga pulong gikomisyon ni David si Solomon, unsang mga plano ang iyang gitagana, ug unsang nindot nga panig-ingnan ang iyang gipahaluna?

¹⁹ Haduol sa kataposan sa iyang halandumong paghari, gitigom ni David ang mga hawas sa tibuok nasod, ang “kongregasyon ni Jehova.” (28:8) Mitindog ang hari. “Patalinghogi ako, mga igsoon ug katawhan ko.” Unya iyang gisulti kanila ang tinguha sa iyang kasingkasing, “ang balay sa matuod nga Diyos.” Sa ilang presensiya iyang gikomisyon si Solomon: “Ug ikaw, Solomon anak ko, ilha ang Diyos sa imong amahan ug alagara siya uban sa tibuok kasingkasing ug uban sa malipayong kalag; kay ang tanang kasingkasing gisusi ni Jehova, ug nakasabot sa tanang kiling sa hunahuna. Kon mangita ka kaniya, pasagdan niyang makaplagan nimo siya; apan kon mobiya ka kaniya, talikdan ka niya hangtod sa hangtod. Tan-awa, karon, kay si Jehova mismo mipili kanimo sa pagtukod sa balay ingong santuaryo. Magmaisogon ug buhata kini.” (28:2, 9, 10, 12) Iyang gihatag sa batan-ong Solomon ang detalyado arkitektural nga mga plano nga nadawat pinaagi sa inspirasyon kang Jehova ug miamot sa dako kaayo personal nga bahandi sa proyekto sa pagtukod—3,000 ka talento sa bulawan ug 7,000 ka talento sa pilak, nga iyang gihipos alang niining katuyoan. Uban sa maong nindot kaayong panig-ingnan atubangan nila, misanong ang mga prinsipe ug ang katawhan pinaagi sa pagdonar sa bulawan bili ug 5,000 ka talento ug 10,000 ka darik ug pilak balor 10,000 ka talento, ingon man sa puthaw ug tumbaga. c (29:3-7) Nalipay kaayo ang katawhan niining pribilihiyo.

20. Unsang kinatas-ang kahalangdon ang nakab-ot sa pangataposang pag-ampo ni David?

²⁰ Unya gidayeg ni David si Jehova sa pag-ampo, miila nga tanan kining abundang halad aktuwal gikan sa Iyang kamot ug mihangyo sa Iyang padayong panalangin sa katawhan ug kang Solomon. Kining kataposang pag-ampo ni David midangat sa kinatas-ang kahalangdon sa pagbayaw sa gingharian ni Jehova ug sa Iyang mahimayaong ngalan: “Bulahan ka unta, O Jehova ang Diyos ni Israel nga among amahan, gikan sa panahon nga walay katinoan hangtod sa panahon nga walay katinoan. Imo, O Jehova, ang kadako ug ang gahom ug ang katahom ug ang kahalangdon ug ang dignidad; kay ang tanang butang sa kalangitan ug sa yuta imo man. Imo ang gingharian, O Jehova, Usa usab nga mituboy sa imong kaugalingon ingon pangulo ibabaw sa tanan. Ang bahandi ug ang himaya gikan kanimo, ug ikaw naggahom sa tanang butang; ug sa imong kamot naa ang gahom ug kusog, ug sa imong kamot ang katakos sa gahom ug sa paghatag kusog sa tanan. Ug karon, O among Diyos, gipasalamatan ka namo ug gidayeg ang imong ngalan nga matahom.”—29:10-13.

21. Sa unsang taas nga nota natapos ang Unang Cronicas?

²¹ Si Solomon gidihogan pag-usab ug misugod sa paglingkod sa ‘trono ni Jehova’ puli sa tigulang nga David. Human mihari sa 40 ka tuig, si David namatay “nga tigulang kaayo, puno sa mga adlaw, bahandi ug himaya.” (29:23, 28) Unya gitiklopan ni Esdras ang Unang Cronicas sa halangdong nota, gipasiugda ang kalabaw sa gingharian ni David sa tanang gingharian sa kanasoran.

NGANONG MAPUSLANON

22. Sa unsang paagi ang kaubanang Israelita ni Esdras nadasig sa Unang Cronicas?

²² Ang kaubanang Israelita ni Esdras nakabaton ug dakong kaayohan gikan sa iyang basahon. Nakabaton niining dasok nga kasaysayan uban sa lab-as ug optimistikong panlantaw niini, gipabilhan nila ang mahigugmaong kaluoy ni Jehova nganha kanila tungod sa iyang kamaunongon sa tugon sa Gingharian uban kang Haring David ug alang sa iyang kaugalingong ngalan. Nalig-on, sila mipadayon sa paghupot sa putling pagsimba kang Jehova uban sa nabag-ong kadasig. Ang mga talaan sa kagikanan milig-on sa ilang kumpiyansa sa saserdote nga midumala sa gitukod usab nga templo.

23. Giunsa pagpahimulos nila Mateo, Lucas, ug Esteban ang Unang Cronicas?

²³ Ang Unang Cronicas dako usab ug kaayohan sa una Kristohanong kongregasyon. Sila Mateo ug Lucas mipunting sa mga talaan sa kagikanan niini sa klarong paglig-on nga si Jesu-Kristo mao ang “anak ni David” ug Mesiyas uban sa legal nga katungod. (Mat. 1:1-16; Luc. 3:23-38) Sa pagtiklop sa iyang pangataposang pagsaksi, gisulti ni Esteban ang hangyo ni David sa pagtukod ug balay alang kang Jehova ug sa pagtukod ni Solomon. Unya iyang gipakita “ang Hataas Uyamot wala mopuyo sa mga balay nga hinimo uban sa mga kamot,” nga mipasabot ang templo sa adlaw ni Solomon hulagway sa mas mahimayaon langitnong butang.—Buh. 7:45-50.

24. Unsa sa masilakong panig-ingnan ni David ang mahimong makopya nato karon?

²⁴ Unsa na man sa matuod nga mga Kristohanon karon? Ang Unang Cronicas molig-on ug mopalihok sa  atong pagtuo. Daghan ang atong makopya sa masilakong panig-ingnan ni David. Disama sa dimatinumanong Saul, siya kanunay nangutana kang Jehova! (1 Cron. 10:13, 14; 14:13, 14; 17:16; 22:17-19) Sa pagdala sa arka ni Jehova sa Jerusalem, sa iyang mga salmo sa pagdayeg, sa iyang pag-organisar sa mga Levihanon sa pag-alagad, ug sa iyang hangyo sa pagtukod sa mahimayaong balay alang kang Jehova, gipakita ni David nga si Jehova ug ang Iyang pagsimba una sa iyang hunahuna. (16:23-29) Dili siya reklamador. Wala siya mangitag espesyal nga mga pribilihiyo alang sa iyang kaugalingon apan naningkamot lamang sa pagbuhat sa kabubut-on ni Jehova. Busa, sa dihang gitudlo ni Jehova ang pagtukod sa balay sa iyang anak, siya sa bug-os kasingkasing mihatag instruksiyon sa iyang anak ug mihatag sa iyang panahon, enerhiya, ug bahandi sa pag-andam alang sa bulohaton nga sugdan human sa iyang kamatayon. (29:3, 9) Matuod nindot nga panig-ingnan sa debosyon!—Heb. 11:32.

25. Sa unsang pagpabili sa ngalan ni Jehova ug Gingharian mopalihok kanato ang Unang Cronicas?

²⁵ Unya naa ang kulba-hinam paniklop nga mga kapitulo. Ang halangdong pinulongan diin gidayeg ni David si Jehova ug gihimaya ang iyang “matahom nga ngalan” mopalihok kanato sa masadyaong pagpabili sa atong modernong-adlaw nga pribilihiyo sa pagpahibalo sa mga himaya ni Jehova ug sa iyang Gingharian pinaagi ni Kristo. (1 Cron. 29:10-13) Hinaot unta ang atong pagtuo ug kasadya hangtod sa hangtod sama kang David samtang kita mopahayag sa kamapasalamaton alang sa walay kataposang Gingharian ni Jehova pinaagi sa pagbubo sa atong kaugalingon sa Iyang pag-alagad. (17:16-27) Matuod, ang Unang Cronicas mihimo sa tema sa Bibliya sa Gingharian ni Jehova pinaagi sa iyang Binhi nga mosilak nga mas matahom, mobiya kanatong madahomon sa dugang makapaukyab nga mga pahayag sa mga katuyoan ni Jehova.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]