Basahon sa Bibliya Numero 16​—Nehemias

Magsusulat: Nehemias

Dapit Gisulatan: Jerusalem

Sinulat Nahuman: Human sa 443 W.K.P.

Gikobrehang Panahon: 456–human sa 443 W.K.P.

1. Unsang puwesto sa pagsalig ang gihuptan ni Nehemias, ug unsa ang kinalabwan sa iyang hunahuna?

 SI Nehemias, kansang ngalan nagkahulogan “Si Jah Milipay,” Hudiyong suluguon sa Persiyanhon haring Artaherhes (Longimanus). Siya tigtagay sa hari. Kini puwesto sa dakong pagsalig ug kadungganan, usa nga tilinguhaon, kay kini mihatag agianan sa hari sa mga panahong naa siya sa malipayong hunahuna ug andam sa paghatag sa mga pabor. Bisan pa, si Nehemias usa niadtong matinumanong distiyero nga mipalabi sa Jerusalem labaw sa bisan unsang personal “hinongdan sa kalipay.” (Sal. 137:5, 6) Dili ang puwesto o materyal nga bahandi ang kinalabwan sa hunahuna ni Nehemias apan, hinonoa, ang pagpasig-uli sa pagsimba ni Jehova.

2. Unsang makapasubong kahimtang ang nakapaguol kang Nehemias, apan unsang tinudlong panahon ang haduol na?

² Sa 456 W.K.P. kadtong “salin sa pagkabihag,” ang Hudiyong nahibilin nga mibalik sa Jerusalem, wala mouswag. Naa sila sa makaluluoy nga kahimtang. (Neh. 1:3) Dugmok ang pader sa siyudad, ug ang katawhan talamayon sa mga mata sa ilang naa-kanunay nga mga kaaway. Si Nehemias nasubo. Bisan pa, kini tinudlong panahon ni Jehova nga may butang buhaton mahitungod sa pader sa Jerusalem. Kaaway o waykaaway, ang Jerusalem uban sa mapanalipdanong pader niini kinahanglan tukuron ingon mohon sa panahon maylabot sa tagna nga gihatag ni Jehova kang Daniel mahitungod sa pag-abot sa Mesiyas. (Dan. 9:24-27) Sumala niana, gimaniho ni Jehova ang mga hitabo, gigamit ang matinumanon ug madasigong Nehemias sa pagtuman sa balaang kabubut-on.

3. (a) Unsa ang nagmatuod si Nehemias mao ang magsusulat, ug sa unsang paagi ang basahon gitawag Nehemias? (b) Unsang sal-ang ang mibulag niining basahon gikan sa basahon sa Esdras, ug unsang mga tuig ang gikobrehan sa basahon sa Nehemias?

³ Si Nehemias wayduda mao ang magsusulat sa basahon nga midala sa iyang ngalan. Ang mibukas nga pahayag, “Ang mga pulong ni Nehemias nga anak ni Hakalias,” ug ang paggamit sa primera persona sa pagsulat klarong pamatuod niini. (Neh. 1:1) Sa orihinal ang basahon sa Esdras ug Nehemias usa ka basahon, nga gitawag Esdras. Sa ulahi, gibahin sa mga Hudiyo ang basahon sa Una ug Ikaduhang Esdras, ug sa ulahi pa ang Ikaduhang Esdras hiilhan Nehemias. Dunay sal-ang sa mga 12 ka tuig taliwala sa paniklop nga mga hitabo sa Esdras ug sa mibukas nga mga hitabo sa Nehemias, kansang kasaysayan nan mikobre sa panahon gikan sa kataposan sa 456 W.K.P. hangtod human sa 443 W.K.P.—1:1; 5:14; 13:6.

4. Sa unsang paagi ang basahon sa Nehemias harmonya uban sa Kasulatan?

⁴ Ang basahon sa Nehemias harmonya uban sa dinasig nga Kasulatan, diin kini hustong nahisakop. Unod niini ang daghang palakbit sa Kasugoan, sa mga butang sama sa mga alyansa sa kaminyoon uban sa mga dumuluong (Deut. 7:3; Neh. 10:30), mga utang (Lev. 25:35-38; Deut. 15:7-11; Neh. 5:2-11), ug sa Pista sa mga Balongbalong (Deut. 31:10-13; Neh. 8:14-18). Dugang pa, ang basahon mitimaan sa sinugdanan sa katumanan sa tagna ni Daniel nga ang Jerusalem tukuron usab uban sa pagsupak, “sa samok nga panahon.”—Dan. 9:25.

5. (a) Ebidensiya gikan sa unsang mga tinubdan mipunting sa tuig 475 W.K.P. ingon pagsaka sa trono ni Artaherhes? (b) Unsang tuig mitimaan sa iyang ika-20 ka tuig? (c) Sa unsang paagi ang basahon sa Nehemias ug Lucas nalangkit uban sa katumanan sa tagna ni Daniel maylabot sa Mesiyas?

⁵ Kumosta na man ang petsang 455 W.K.P. alang sa panaw ni Nehemias pa Jerusalem sa pagtukod usab sa pader sa siyudad? Ang kasaligan kasaysayanhong ebidensiya gikan sa Grego, Persiyanhon, ug Babilonyanhong tinubdan mipunting sa 475 W.K.P. isip tuig sa pagsaka sa trono ni Artaherhes ug ang 474 W.K.P. isip iyang una regnal (paghari) nga tuig. a Kini mopahinabo sa iyang ika-20 ka tuig sa 455 W.K.P. Gipasabot kini sa Nehemias 2:1-8 nga sa tingpamulak nianang tuig, sa Hudiyong bulan Nisan, si Nehemias, ang harianong tigtagay, midawat gikan sa hari sa permiso sa pagpasig-uli ug pagtukod usab sa Jerusalem, sa pader niini, ug sa mga ganghaan niini. Ang tagna ni Daniel mipahayag nga ang 69 ka semana sa mga tuig, o 483 ka tuig, moinat “gikan sa pagpagula sa pulong sa pagpasig-uli ug sa pagtukod usab sa Jerusalem hangtod sa Mesiyas nga Lider”—tagna nga talagsaong natuman sa pagdihog kang Jesus sa 29 K.P., petsa nga mahimong maharmonya uban sa sekular ug Biblikanhong kasaysayan. b (Dan. 9:24-27; Luc. 3:1-3, 23) Matuod, ang basahon sa Nehemias ug Lucas talagsaong nalangkit uban sa tagna ni Daniel sa pagpakitang si Jehova nga Diyos mao ang Awtor ug Magtutuman sa matuod nga tagna! Ang Nehemias matuod bahin sa dinasig nga Kasulatan.

 KAUNDAN SA NEHEMIAS

6. (a) Unsang report mipahinabo kang Nehemias sa pag-ampo kang Jehova, ug unsang hangyo ang gitugtan sa hari? (b) Sa unsang paagi misanong ang mga Hudiyo sa plano ni Nehemias?

⁶ Si Nehemias gipadala sa Jerusalem (1:1–2:20). Si Nehemias labihang nasamok sa report gikan kang Hanani, nga mibalik sa Susan gikan sa Jerusalem dala ang balita sa grabeng kapit-os sa mga Hudiyo didto ug sa gun-ob nga kahimtang sa pader ug mga ganghaan. Mipuasa ug miampo siya kang Jehova ingon “Diyos sa mga langit, dako ug makadasig-kahadlok nga Diyos, nga nagbantay sa tugon ug mahigugmaong-kalolot nganha sa nahigugma kaniya ug nagbantay sa iyang mga sugo.” (1:5) Gikumpisal niya ang mga sala sa Israel ug mipetisyon kang Jehova sa paghinumdom sa Iyang katawhan tungod sa Iyang ngalan, ingon sa Iyang gisaad kang Moises. (Deut. 30:1-10) Sa dihang ang hari nangutana kang Nehemias sa rason sa iyang masulub-ong panagway, gisuginlan siya ni Nehemias mahitungod sa kahimtang sa Jerusalem ug mihangyo sa permiso sa pagbalik ug pagtukod usab sa siyudad ug sa pader niini. Gitugtan ang iyang hangyo, ug dihadiha siya mipanaw pa Jerusalem. Human sa inspeksiyon sa gabii sa pader sa siyudad aron masinati mismo sa bulohaton sa unahan, iyang gibutyag ang iyang plano sa mga Hudiyo, nga gipasiugda sa kamot sa Diyos ang butang. Niini sila miingon: “Motindog kita, ug motukod.” (Neh. 2:18) Sa dihang ang silingang mga Samaryanhon ug uban nakadungog nga gisugdan ang trabaho, misugod sila sa pagyubit ug pagtamay.

7. Sa unsang paagi gipadayon ang trabaho, ug unsang situasyon ang nangayo sa pag-organisar usab?

⁷ Gitukod usab ang pader (3:1–6:19). Ang trabaho sa pader misugod sa ikatulong adlaw sa ikalimang bulan, uban sa mga saserdote, mga prinsipe, ug katawhan kuyog sa bulohaton. Ang mga ganghaan sa siyudad ug mga pader sa taliwala dali rang naayo. Si Sanbalat nga Horonhanon miyubit: “Unsay gibuhat sa maluyang mga Hudiyo? . . . Matapos ba nila sa usa ka adlaw?” Niini, si Tobias ang Amonihanon midugang sa iyang bugalbugal: “Kanang ilang gitukod, kon sak-on kini sa lobo, kini motumpag ra sa ilang mga pader sa bato.” (4:2, 3) Samtang ang pader nanunga na sa gihabugon, ang nagkaabing kaaway nasuko ug mikombuya sa pagtungas ug pagpakig-away batok sa Jerusalem. Apan si Nehemias miawhag sa mga Hudiyo sa paghupot sa hunahuna nga “si Jehova dako ug Usa nga makadasig-kahadlok” ug sa pagpakig-away alang sa ilang panimalay ug sa ilang puloy-anan. (4:14) Ang bulohaton giorganisar usab aron atubangon ang makapahingawang kahimtang; ang uban mibantay uban sa mga bangkaw samtang ang uban mitrabaho uban sa ilang mga espadang gitakin.

8. Sa unsang paagi gidumala ni Nehemias ang mga problema taliwala sa mga Hudiyo mismo?

⁸ Bisan pa, dunay mga problema usab taliwala sa mga Hudiyo mismo. Ang uban kanila mipahulam uban sa dakong tubo sa ilang kaubanang magsisimba kang Jehova, sukwahi sa iyang kasugoan. (Ex. 22:25) Gitul-id ni Nehemias ang situasyon, mitambag batok sa materyalismo, ug ang katawhan kinabubut-ong mituman. Si Nehemias mismo, sulod sa tanan niyang 12 ka tuig sa pagkagobernador, gikan sa 455 W.K.P. ngadto sa 443 W.K.P., bisan kanus-a wala mangayo sa tinapay nga angay sa gobernador tungod sa dakong serbisyo sa katawhan.

9. (a) Sa unsang paagi giatubang ni Nehemias ang malinglahong mga taktika sa pagpahunong sa pagtukod? (b) Sulod sa unsang panahon nahuman ang pader?

⁹ Ang mga kaaway karon misulay sa mas malinglahong taktika sa pagpahunong sa pagtukod. Gidapit nila si Nehemias sa kumperensiya, apan siya mitubag siya dimakahimo sa pagbiya sa iyang dakong bulohaton. Karon si Sanbalat misumbong kang Nehemias sa rebelyon ug miplano sa paghimo sa iyang kaugalingon nga hari sa Juda, ug sekreto siyang misuhol ug Hudiyo sa paghadlok kang Nehemias ngadto sa sayop nga pagtago sa templo. Si Nehemias midumiling hadlokon, ug siya kalma ug masinugtanong mipadayon sa hatag-Diyos nga katungdanan. Nahuman ang pader “sa kalim-an ug duha ka adlaw.”—Neh. 6:15.

10. (a) Diin mipuyo ang katawhan, ug unsang pagtala ang gihimo? (b) Unsang asambliya ang gitawag, ug unsa ang programa sa unang adlaw?

¹⁰ Pagtudlo sa katawhan (7:1–12:26). Dunay pipila ra ka katawhan ug kabalayan sulod sa siyudad, sanglit ang kadaghanan sa mga Israelita sa gawas mipuyo sumala sa ilang tribonhong panulondon. Gisugo sa Diyos si Nehemias sa pagtigom sa mga pangulo ug sa tanang katawhan aron matala sumala sa kagikanan. Sa pagbuhat niini, iyang gikonsulta ang rekord niadtong mibalik gikan sa Babilonya. Usa ka walo-adlaw nga asambliya ang sunod gitawag sa plasa publiko tapad sa Ganghaan sa Tubig. Gibuksan ni Esdras ang programa gikan sa platapormang kahoy. Iyang gidayeg si Jehova ug unya gibasa ang Kasugoan ni Moises gikan sa banagbanag hangtod sa udto. Gitabangan siya sa ubang Levihanon, gitin-aw ang Kasugoan sa katawhan ug gipadayon ang ‘pagbasang makusog gikan sa basahon, gikan sa Kasugoan sa matuod nga Diyos, gisaysay kini, ug gitin-aw ang kahulogan niini; ug gipadayon nila ang pagpasabot sa pagbasa.’ (8:8) Giawhag ni Nehemias ang katawhan sa pagpista ug pagsadya ug sa pagpabili sa puwersa sa mga pulong: “Ang kalipay ni Jehova mao ang inyong kusog.”—8:10.

11. Unsang espesyal nga miting ang gihimo sa ikaduhang adlaw, ug sa unsang paagi gipadayon ang asambliya uban ang kasadya?

¹¹ Sa ikaduhang adlaw sa asambliya, ang mga pangulo sa katawhan dunay espesyal nga miting uban kang Esdras sa pagbaton ug pagsabot sa Kasugoan. Nakat-onan nilang ang Pista sa mga Balongbalong kinahanglan saulogon niini mismong ikapitong bulan, ug dihadiha gihikay nila ang pagtukod sa mga balongbalong alang niining pista kang Jehova. Dunay “dako kaayong kalipay” samtang sila mipuyo sa mga balongbalong sulod sa pito ka adlaw, nga naminaw adlaw-adlaw sa pagbasa sa Kasugoan. Sa ikawalong adlaw, gihimo nila ang solemne nga asambliya, “sumala sa lagda.”—Neh. 8:17, 18; Lev. 23:33-36.

12. (a) Unsang asambliya ang gihimo ulahi sa samang bulan, uban sa unsang tema? (b) Unsang resolusyon ang gisagop? (c) Unsang kahikayan ang gihimo sa pagpuyo sa Jerusalem?

 ¹² Sa ika-24 ka adlaw sa samang bulan, ang mga anak sa Israel sa makausa pa mitigom ug mipadayon sa pagbulag sa ilang kaugalingon gikan sa tanang dumuluong. Naminaw sila sa espesyal nga pagbasa sa Kasugoan ug unya sa susi-kasingkasing repaso sa pagpakiglabot sa Diyos uban sa Israel, nga gipresentar sa grupo sa mga Levihanon. Ang tema niini: “Tindog, dayega si Jehova nga inyong Diyos gikan sa panahon nga walay katinoan hangtod sa panahon nga walay katinoan. Ug pasagdi silang dayegon ang imong mahimayaong ngalan, nga gibayaw labaw sa tanang panalangin ug pagdayeg.” (Neh. 9:5) Mipadayon sila sa pagkumpisal sa mga sala sa ilang mga amahan ug mapainubsanong mipetisyon sa panalangin ni Jehova. Kini sa porma sa resolusyon nga gimatud-an sa timbre sa mga hawas sa nasod. Ang tibuok grupo miuyon sa dili pagminyo uban sa katawhan sa yuta, sa pagbantay sa mga Igpapahulay, ug sa pagtagana alang sa serbisyo ug mga magbubuhat sa templo. Usa ka tawo gikan sa matag napulo gipili pinaagi sa ripa sa permanenteng pagpuyo sa Jerusalem, sulod sa pader.

13. Unsang programa sa asambliya mitimaan sa pagpahinungod sa pader, ug unsang kahikayan miresulta?

¹³ Ang pader gipahinungod (12:27–13:3). Ang pagpahinungod sa bag-o gitukod nga pader panahon sa awit ug kalipay. Okasyon kini alang sa laing asambliya. Gihikay ni Nehemias ang duha ka dakong koro sa pagpasalamat ug prusisyon sa paglakaw ibabaw sa pader sa magkaatbang direksiyon, sa kaulahian mag-abot sa mga halad sa balay ni Jehova. Ang mga kahikayan gihimo alang sa materyal nga mga amot sa pagsuporta sa mga saserdote ug mga Levihanon sa templo. Ang dugang pagbasa sa Bibliya mibutyag nga ang mga Amonihanon ug mga Moabihanon gidid-an sa pag-anha sa kongregasyon, ug busa ilang gisugdan pagbulag ang tanan sagol nga panon gikan sa Israel.

14. Batbata ang mga bisyong miyuhot sulod sa pagkawala ni Nehemias, ug ang mga lakang gikuha niya sa pagwagtang kanila.

¹⁴ Pagwagtang sa kahugaw (13:4-31). Human makagahin ug pipila ka panahon sa Babilonya, si Nehemias mibalik sa Jerusalem ug nakakaplag sa bag-ong mga bisyong miyuhot taliwala sa mga Hudiyo. Kadali rang nausab ang mga butang! Ang hataas saserdote si Eliasib mihimog dakong kan-anan sa sawang sa templo alang sa paggamit ni Tobias, usa ka Amonihanon, usa sa mga kaaway sa Diyos. Si Nehemias wala mousik ug panahon. Iyang gilabay sa gawas ang kasangkapan ni Tobias ug gihinloan ang tanang kan-anan. Nakaplagan niya, usab, nga ang materyal nga mga amot sa mga Levihanon gihunong na, sa pagkaaging moadto sila sa gawas sa Jerusalem aron manginabuhi. Ang komersiyalismo dagaya sa siyudad. Ang Igpapahulay wala na bantayi. Miingon si Nehemias kanila: “Inyong gidugangan ang nagdilaab nga kasuko batok sa Israel pinaagi sa pagpasipala sa igpapahulay.” (13:18) Iyang gisirhan ang mga ganghaan sa siyudad sa Igpapahulay sa pagpagawas sa mga magpapatigayon, ug iyang gisugo sila pahilayo sa pader sa siyudad. Apan dunay daotan nga mas ngil-ad niini, butang sila solemneng miuyon nga dili na buhaton pa usab. Ilang gipasulod ang dumuluong, paganong mga asawa sa siyudad. Niining tungora ang kaliwat niining kaminyoon dili na makasulti sa Hudiyong pinulongan. Gipahinumdom kanila ni Nehemias nga si Solomon nakasala tungod sa dumuluong mga asawa. Tungod niining sala, gipapahawa ni Nehemias ang apo ni Eliasib ang hataas saserdote. c Unya iyang gihan-ay ang saserdote ug ang bulohaton sa mga Levihanon.

15. Unsang mapaubsanong hangyo ang gihimo ni Nehemias?

¹⁵ Gitapos ni Nehemias ang iyang basahon uban sa yano ug mapaubsanong hangyo: “Hinumdomi ako, O Diyos ko, hangtod sa kahangtoran.”—13:31.

NGANONG MAPUSLANON

16. Sa unsang paagi si Nehemias nindot nga panig-ingnan alang sa tanang mahigugmaon sa hustong pagsimba?

¹⁶ Ang diyosnong debosyon ni Nehemias makadasig sa tanang mahigugmaon sa hustong pagsimba. Gibiyaan niya ang maayong puwesto aron mahimong ubos nga magtatan-aw sa katawhan ni Jehova. Gidumilian ngani niya ang materyal nga amot nga katungod niya, ug iyang gikondenar ang materyalismo isip lit-ag. Ang mainitong pagpadayon ug pag-atiman sa pagsimba ni Jehova mao ang gipaluyohan ni Nehemias sa tibuok nasod. (5:14, 15; 13:10-13) Si Nehemias nindot nga panig-ingnan kanato sa lubos nga waykahakog ug kamaalamon, tawo sa aksiyon, waykahadlok sa pagkamatarong sa nawong sa peligro. (4:14, 19, 20; 6:3, 15) Siya duna sa hustong kahadlok sa Diyos ug interesado sa paglig-on sa iyang isigkaulipon sa pagtuo. (13:14; 8:9) Kusganong gipadapat niya ang kasugoan ni Jehova, labi na maylabot sa matuod nga pagsimba ug sa pagsalikway sa langyaw nga mga impluwensiya, sama sa kaminyoon uban sa mga pagano.—13:8, 23-29.

17. Sa unsang paagi si Nehemias panig-ingnan usab sa kahibalo ug pagpadapat sa kasugoan sa Diyos?

¹⁷ Latas sa basahon dayag kining si Nehemias dunay maayong kahibalo sa kasugoan ni Jehova, ug gipahimudsan niya kini. Iyang gisangpit ang panalangin sa Diyos tungod sa saad ni Jehova sa Deuteronomio 30:1-4, nga duna sa bug-os pagtuo si Jehova molihok nga maunongon alang kaniya. (Neh. 1:8, 9) Iyang gihikay ang daghang asambliya, labi na sa pagsinati sa mga Hudiyo uban sa mga butang gisulat sa una. Sa ilang pagbasa sa Kasugoan, sila Nehemias ug Esdras kugihan sa pagpatin-aw sa Pulong sa Diyos  sa katawhan ug sa pagpadapat niini.—8:8, 13-16; 13:1-3.

18. Unsang leksiyon ang gipasiugda sa mainampoong pagpangulo ni Nehemias sa tanang magtatan-aw?

¹⁸ Ang bug-os pagsalig ni Nehemias kang Jehova ug ang iyang mapaubsanong mga petisyon modasig kanato sa pag-ugmad sa susamang tinamdan sa mainampoong pagsalig sa Diyos. Timan-i kon sa unsang paagi ang iyang mga pag-ampo mihimaya sa Diyos, mipakitag pag-ila sa mga sala sa iyang katawhan, ug mipetisyon nga ang ngalan ni Jehova balaanon. (1:4-11; 4:14; 6:14; 13:14, 29, 31) Nga kining madasigong magtatan-aw gahom alang sa kusog taliwala sa katawhan sa Diyos gipakita sa kaandam nila sa pagsunod sa iyang maalamong direksiyon ug sa kalipay nga nakaplagan nila sa pagbuhat sa kabubut-on sa Diyos uban kaniya. Matuod makapadasig nga panig-ingnan! Bisan pa, sa pagkawala sa maalamong magtatan-aw, kadali ra sa pagyuhot sa materyalismo, kadunot, ug tumang apostasiya! Dayag kini angay mopasiugda sa tanang magtatan-aw taliwala sa katawhan sa Diyos karon sa panginahanglan nga mahimong buhi, listo, madasigon alang sa intereses sa ilang Kristohanong mga igsoon, ug masinabtanon ug malig-on sa pagpanguna kanila sa mga dalan sa matuod nga pagsimba.

19. (a) Sa unsang paagi gigamit ni Nehemias ang Pulong sa Diyos sa paglig-on sa pagsalig sa mga saad sa Gingharian? (b) Sa unsang paagi ang paglaom sa Gingharian mopalihok sa mga alagad sa Diyos karon?

¹⁹ Gipakita ni Nehemias ang kusganong pagsalig sa Pulong sa Diyos. Dili lamang siya madasigong magtutudlo sa Kasulatan apan iyang gigamit usab kini sa paglig-on sa mga panulondon sa kagikanan ug sa serbisyo sa mga saserdote ug mga Levihanon taliwala sa gipasig-uling katawhan sa Diyos. (Neh. 1:8; 11:1–12:26; Jos. 14:1–21:45) Kini dakong pagdasig sa Hudiyong nahibilin. Kini milig-on sa ilang pagsalig sa dakong mga saad nga gihatag sa una maylabot sa Binhi ug sa mas dakong pagpasig-uli nga mahitabo ubos sa Iyang Gingharian. Ang paglaom sa pagpasig-uli sa Gingharian mao ang milihok sa mga alagad sa Diyos sa pagpakig-away nga maisogon alang sa intereses sa Gingharian ug mahimong okupado sa pagtukod sa matuod nga pagsimba sa tibuok yuta.

[Mga footnote]

[Mga Pangutana sa Pagtuon]